روایت اسناد از جنایات رضاخان در واقعه گوهرشاد
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۴۷۴۴۱۷
به گزارش قدس آنلاین به نقل از آستان نیوز و این سرآغاز جنایتی بود که هشتادوهفت سال پیش تیرماه ۱۳۱۴ در واقعه مسجد گوهرشاد رقم خورد که طی آن خون هزاران نفر در مکانی مقدس به زمین ریخته شد.
اسنادی از این واقعه در مدیریت اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود که بخش عمده‌ای از آن مربوط به پروندههای بازجویی از دست‌اندرکاران دستگیری، شکنجه و تبعید مردم و علما بودندکه به دلیل شکایت بازماندگان افرادی مانند اسدی متولی آستان قدس و آیت‌الله آقازاده خراسانی به دادگاه احضار شدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
متن بازجوییها و شرح برخی از اقدامات این عوامل، مانند شکنجهها و سوءاستفاده‌های مالی در اسناد منعکس‌شده است.
این اسناد مجموعه‌ای بالغ‌بر ۳ هزار و ۱۲۵ برگ را شامل می‌شود که بیان‌کننده واقعه، زمان وقوع و اخبار بعدازاین جنایت را شامل می‌شود.
ماجرا ازاین‌قرار بود:
در مشهد اجرای قانون کلاه پهلوی، به جهت موقعیت مذهبی و خاص این شهر و مخالفت برخی از بزرگان مانند اسدی متولی آستان قدس با تعلل بیشتری روبرو شد.
مراکز حوزه علمیه مشهد نیز به‌عنوان بزرگ‌ترین حوزه علمیه ایران در آن زمان، نسبت به این امر واکنش نشان داد. ازجمله این واکنشها تلگرافی بود که با امضای ۳۱ نفر از علمای مشهد، ازجمله آیت‌الله حاج‌آقا حسین قمی و آیت‌الله حاج شیخ محمد آقازاده، به دربار پهلوی ارسال شد.
عواملی مانند اختلافات بین ارکان سیاسی خراسان مانند پاکروان استاندار و اسدی نائب التولیه آستان قدس، نارضایتی کارکنان آستان قدس رضوی از لباس متحدالشکل و کلاه پهلوی و اصلاحات جدید اسدی که باعث اخراج سرکشیکان قدیمی آستان قدس رضوی شد، نارضایتی عمومی از زمزمههای کشف حجاب و اجباری شدن کلاه پهلوی در بین علما و مردم مشهد، ورود بهلول گنابادی به مشهد و محبوس شدن وی در کشیک‌خانه دربانان که منجر به اعتراضات مردمی و زمینه شعله‌ور شدن خاکستر قیام گوهرشاد شد و درنهایت پیوستن نواب احتشام سرکشیک پنجم آستان قدس رضوی به مخالفان کلاه پهلوی که برشدت تهییج مردم افزود، باعث شد که قیام گوهرشاد بعد از سه روز تحصن خونین مردم و علما در حرم و مسجد گوهرشاد در شامگاه ۲۱ تیرماه ۱۳۱۴ به خاک و خون کشیده شود.
اثرات تأسفبار این واقعه در مشهد کمتر موردتوجه قرارگرفته است. تعطیل شدن حوزه علمیه مشهد و تبعید علما، زندانی شدن مردم عادی و تصفیه‌حساب‌های شخصی که جو خفقان را در مشهد به وجود آورد و تسهیل زمینههای کشف حجاب از مهمترین تأثیرات آن بود.
آنچه در اسناد واقعه بدان اشاره‌شده
«درخواست همسر سرکشیک سوم آستان قدس برای پرداخت مستمری همسرش که به علت عدم رعایت قانون متحدالشکل کردن لباس در دوره رضاشاه از کار اخراج شده بود» یکی از مصادیق جبر رضاخانی در پیروی از فرهنگ غرب است که واقعه خونین گوهرشاد را به همراه داشت.
«نامه محرمانه حسن تقیزاده؛ والی خراسان به نیابت تولیت وقت آستان قدس در خصوص عدم رعایت قانون لباس متحدالشکل در آستان قدس رضوی» و «گزارش سرکشیک اول آستان قدس در مورد عدم‌تغییر لباس خادم‌باشی کشیک اول و عدم تشرف وی در موقع کشیک» از دیگر اسنادی است که حاکی از عدم رضایت کارکنان آستان قدس رضوی در پیروی از این امر داشته است.
همچنین «تلگراف‌های رمز مخابره شده از سوی آستان قدس با دفتر مخصوص شاهنشاهی در روز بعد از واقعه مسجد گوهرشاد و گزارش حضور نواب احتشام رضوی در این جریان» از دیگر نمونه‌های اسناد این واقعه است که در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: مسجد گوهرشاد مشهد آستان قدس رضوی کلاه پهلوی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۷۴۴۱۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«گزیده نفایس مطبوعات ایران»، پیش روی مخاطبان در کتابخانه مرکزی رضوی
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی، اداره مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی به مناسبت روز جهانی مطبوعات و برای معرفی نفایس مطبوعاتی موجود در آرشیو گنجینه رضوی، نمایشگاه «گزیده نفایس مطبوعات ایران» را در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی برگزار کرد. رئیس اداره مطبوعات این سازمان گفت: بیش از ۵۰ عنوان روزنامه، سالنامه و مجله از قدیمی‌ترین و نفیس‌ترین منابع موجود در این نمایشگاه در معرض دید عموم مراجعان، محققان، پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار گرفته است. ابراهیم حافظی تصریح کرد: با توجه به اینکه فرهنگ مکتوب ازدیرباز پایدارترین و ماندگارترین جلوه گاه فکر و دانش بشر بوده، مطبوعات هم از آغاز پیدایش خود بخشی از فرهنگ مکتوب به شمار می‌روند، به طوری که از آن به عنوان یکی از مواد مهم اولیه نگارش تاریخ و بررسی رویداد‌ها نام می‌برند و در اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی و ساختن افکار عمومی نقش مهمی بر عهده دارند. وی بر این اساس، نشریات قدیمی و نفیس را دارای جایگاهی ویژه برای معرفی میراث مکتوب و ارزشمند تاریخی یک کشور توصیف کرد که شاکله هویت فرهنگی هر جامعه را تشکیل می‌دهد.. کارشناس مطبوعات اداره مطبوعات سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی هم درباره آثار به نمایش درآمده گفت: «کاغذ اخبار» (اولین نشریه ایران)، «وقایع اتفاقیه» (نخستین روزنامه رسمی ایران)، «زاهریر دباهرا» (به معنای پرتوی روشنایی) نخستین نشریه غیرفارسی ایران و دومین نشریه ایران و قدیمی ترین نشریه آسوری زبان دنیا و چاپ ارومیه، «سالنامه شرق ایران» انتشار در سال ۱۳۱۶ توسط عبدالباقی و قاسم طهرانیان با چاپ سربی، «روزنامه شرف» اولین روزنامه گرافیکی ایران، انتشار در محرم ۱۳۰۰ قمری با چاپ سنگی و «سالنامه تمدن» منتشر در ۱۳۱۴، از جمله مطبوعات به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه است. جمیله جهانی همچنین «روزنامه صوراسرافیل» در تهران به مدیریت میرزاجهانگیرخان شیرازی و میرزاقاسم خان تبریزی در ربیع الثانی ۱۳۲۵ قمری، «دانش» اولین نشریه آموزشگاهی در رجب ۱۲۹۹ قمری در تهران و مطبعه خصوصی مدرسه دارالفنون، «مکتب تشیع»، «مجله فلاحت و تجارت»، روزنامه «تربیت» و «مجله الکمال» نخستین مجله دینی چاپ مشهد را از دیگر منابع معرفی کرد. این نمایشگاه در محل کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از دوم تا ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ برای بازدید علاقه‌مندان برقرار است. آرشیو مطبوعات آستان قدس رضوی با موجودی بیش از دو میلیون نسخه روزنامه، مجله و سالنامه، یکی از غنی‌ترین آرشیو‌های ایران محسوب می‌شود که از قدیمی‌ترین روزنامه‌های چاپ شده و نفیس تا منابع روز را در بردارد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»