شاهنشاه خورشها و نخستین خورش جهان/ «قیمه» از کی غذای نذری محرم شد؟
تاریخ انتشار: ۱۰ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۳۸۷۱۴
به گزارش فارس، قیمه در ایران قدیمیتر از این حرفهاست و در دوره صفویه هم «ژان شاردن»، سیاح فرانسوی آن را دیده و چشیده و دربارهاش نوشته است: «[ایرانیان] گوشت را هرگونه به کار برند، خواه خورش قیمه یا انواع خورشهای دیگر یا کباب باشد، با بهترین ادویه چاشنی میزنند».
«نادر میرزا قاجار» نواده «فتحعلی شاه قاجار» نیز در کتاب «خوراکهای ایرانی» که به آشپزی دوره قاجار اختصاص دارد از این باور ایرانیان قاجاری پرده برمیدارد که قیمه متعلق به دوره ساسانیان و بلکه نخستین خورش جهان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
البته به قیمه بادمجان هم ارادت ویژه داشته و در ادامه نوشته است: «و بدانگاه که بادنگان [بادمجان] بُوَد، قیمه بادنگان بهترین خورشهاست... بادنگانهای سرخکرده بدان افکنند تا نیک پخته گردد و نیکترین خورشهاست».
با این ارج و قربی که قیمه نزد مردمان عهد قاجار داشته، معلوم است که چرا این غذا را برای پخت نذری و اطعام عزاداران محرم برمیگزیدند؛ غذای عزیز و لذیذ و همهپسند!
ایرانیان دوره قاجار خورش قیمه را غذایی لذیذ میدانستند که پختش بهدلیل دسترسی دائمی به مواد اولیه آن، در تمام فصول سال امکانپذیر بود
قیمه با گوشت قورمه
علاوه بر علاقه ایرانیان دوره قاجار تا دوره حاضر به قیمه روایتهای دیگری هم درباره جایگاه این خورش محبوب در میان غذاهای نذری وجود دارد؛ از جمله اینکه: «چرخشی بودن محرم که گاه به تابستان میافتاد و گاه به زمستان در گذر زمان محبوبیت قیمه را برای نذری افزایش داد؛ چرا که قیمه بهدلیل امکان نگهداری لپه خشک، برخلاف قورمهسبزی و خورش بامیه و خورش کدو و... خورش تمام فصول است».
روایت دیگر اینکه: «نباید نقش زنان را در بسط و گسترش نذریهای ایام محرم نادیده گرفت. زنان علاوه بر اینکه در پخت غذای نذری در تکایا مشارکت داشتند، دارای مراسم مستقل خود نیز بودند. زنان دوره قاجار و پهلوی معمولا مراسم کوچکی را در این ایام در خانههایشان برگزار میکردند و برای برآوردهشدن حاجتشان نذری میدادند.
در این مراسم که بانوان مدیریت را بهطور کامل بر عهده داشتند [برای بینیازبودن از ذبح گوسفند و شقهکردن گوشت توسط مردان] از گوشت ذخیره شده که به آن قورمه میگفتند، استفاده میکردند که این گوشت بیشتر مناسب قیمه بود و قیمه بهتری با مزه خاصی با آن پخته میشد که مطلوبیت بیشتری از دیگر خورشها داشت و پرطرفدار بود. گوشت قورمه در واقع گوشت خرد شده است که پس از سرخکردن در روغن در ظروف سفالی یا خیک نگهداری میشد. یکی از دلایلی که امروزه غذای نذری غالب این ایام قیمه است به این موضوع برمیگردد».
دیگهای نذری در دوره قاجار
ربط قیمه محرم به رضاخان!
روایت دیگری که از دلیل رواج طبخ قیمه در ایام محرم وجود دارد به دوره پهلوی اول بازمیگردد و ماجرا از این قرار است: «رضاخان که پیش از رسیدن به سلطنت در مراسم سوگواری ماه محرم شرکت میکرد پس از رسیدن به حکومت تغییر رویه داد و به تدریج مراسم عزاداری را ممنوع کرد. شهربانی برای برقراری مجالس عزاداری موانع و مشکلاتی بهوجود آورد و از صاحبان تکایا و هیأتها خواست برای برگزاری مراسم ماه محرم اجازه بگیرند.
یک روایت درباره قیمه به ممنوعیت عزاداری در ایام محرم در دوره رضاخان و برگزاری مجالس عزا در خانهها مربوط میشود
بعدها در دوره رضاخان حرکت دستههای عزادار نیز در ایام محرم ممنوع شد. حتی اگر احیانا در بعضی خانهها مخفیانه و بهصورت پنهانی مراسم عزاداری برپا میشد صاحبخانهها تحت تعقیب قرار گرفته و راهی زندان میشدند. نوحهگران و تعزیهخوانان دستگیر شدند... ممنوعیت عزاداری علنی در دوره رضاخان باعث شد تا این مراسم به جای تکیه و حسینیه و مسجد، در منازل بزرگ و خانهباغها برگزار شود».
طبق این روایت در تهران قدیم در مراسم محرم بیشتر با آبگوشت و گوشت کوبیده و گاهی عدسپلو از عزاداران پذیرایی میشد، اما از وقتی مجالس عزا به خانهها رفت غذاهای نذری هم به سبک غذاهای خانگی نزدیک شد و قیمه بهدلیل همهپسند بودن غذای اصلی شد.
قیمه با همه روایتهای متفاوتی که دربارهاش وجود دارد همچنان محبوبترین غذای نذری ایام محرم در ایران است
منبع: الف
کلیدواژه: دوره قاجار غذای نذری ایام محرم خانه ها خورش ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۳۸۷۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تقدیر از ۱۰۰ استاد شاگردپرور در اولین دوره اعطای جایزه «شیخ مفید»
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، هدف از برگزاری مراسم تقدیر از ۱۰۰ استاد شاگردپرور، تقدیر از استادانی است که در راستای فرهنگ شاگردپروری اهتمام داشته و به نوعی در کنار مساله آموزش به امر تربیت و پرورش هم توجه ویژه داشته اند.
این استادان در قالب یک طرح غیرفراخوانی که از شش ماه قبل آغاز شده از طریق دانشجویان دانشکده های برتر کشور انتخاب شدهاند. در این راستا، از ۲۰ هزار دانشجو از ۵۰ دانشکده کشور اعم از دانشکدههای فنی مهندسی، پزشکی، علوم پایه و علوم انسانی نظرسنجی شده و نهایتا اساتیدی که بیشترین آرا را در میان دانشجویان کسب کرده اند، برای تقدیر در این مراسم دعوت شده اند.
این مراسم از ساعت ۱۹ تا ۲۱ به همت بنیاد ملی نخبگان در هتل بین المللی اسپیناس برگزار خواهد شد.
کد خبر 6094218 مهتاب چابوک