قهرمانان قصههای ادبیات عامه را دریابیم
تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۶۴۹۶۶۵
داستانپردازی و قصهگویی در ایران قدمتی دیرینه دارد. بخش گستردهای از قصههای ایرانی به عنوان قصههای عامه به شرح ماجراهای قهرمانانی میپردازد که این روزها کمتر سراغی از آنها میگیریم. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم؛ داستانپردازی و قصهگویی در ایران قدمتی دیرینه دارد. بخش گستردهای از قصههای ایرانی به عنوان قصههای عامه به شرح ماجراهای قهرمانانی میپردازد که این روزها کمتر سراغی از آنها میگیریم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما اصلا چه اهمیتی دارد که با قهرمان قصههای عامیانه آشنا باشیم؟
میتوان این موضوع را در چند وجه مرور کرد؛
گذرگاه نخست: ادبیات عامه ایران حافظه تاریخی و شفاهی «ما» هستند.
این قصهها حاصل خرد جمعی و تجربه سالیان دور انسان در رویارویی با دشواریها و ناهمواریهای زندگی هستند. در حقیقت قهرمان هر کدام از این قصهها، روایتگر تجربهها و دانش انسانهایی هستند که فراتر از زمان و مکان، مراحل رشد و تکامل را پشت سر نهادهاند. همانطور که میدانیم قصههای عامیانه، نویسنده مشخصی ندارند. نویسنده و خالق آنها، حافظه و فهم انسان است. اگر بتوانیم تمام انسانها را در قالب پیری جهاندیده و کارآزموده تصور کنیم که آموختهها و کشفیات خود را در شرح زندگی قهرمانانهای افسانهای بیان میکند، آن پیر میشود ادبیات عامه و آن روایات میشود قصههای ادبیات عامه.
گذرگاه دوم: این قصهها دستاوردی شگرف و ارجمند دارند؛ شناخت خویشتن.
خاستگاهِ قصههای هر سرزمین ناخودآگاهِ افراد آن است و مطالعه آنها به راستی بیانگر کیفیت اندیشهورزی و خرد جمعی و روشنگر اخلاق و روان جامعة خویش است. انسان برای التیام رنجها، سرخوردگیها، آرزوها، فقدان و درد خویش و برای درک ابهامات و پیچیدگیهای زندگی، به قصه پناه میبرد. ارتباط انسان و قصه ارتباطی دو سویه و جریانی دورانی است چرا که الگوهای فکری و فرهنگی انسان نیز بر اساس قصهها شکل گرفتهاست. به عبارتی دیگر قصهها نیروهای حیاتبخش روان بشر بودهاند که ناخودآگاه را به صورت منطقی با حوزههای عمل و رفتار آدمی مرتبط میکنند به گونهای که به مخاطب اجازه میدهد به عنوان انسانی بالغ، جهان واقعیات را به صورت جدی و عملی براساس جهان قصه درک کند و از این گذرگاه، به قلمرو آرزوها و ترسهای روان بازگردد. بنابراین شناخت و تحلیل قصههای هر جامعه به درک تفکر و روان آن جامعه منجر میشود.
گذرگاه سوم: قهرمانان قصههای عامه میتوانند تبدیل به قهرمانان اسطورهای بومی شوند.
شباهت ساختار اسطوره و قصه به پیدایی نظریههای منجر شده است که بر مبنای آنها میتوان عناصر تکرارشونده میان اساطیر و قصهها را کشف و تحلیل کرد. بررسیهای علمی و پژوهشی بر ساختار اساطیری ـ کهنالگویی این قصهها و واکاوی روند رشد قهرمان قصههای عامه نشان داده است این قهرمانان از ظرفیتهای اسطورهای برخوردارند و مراحل زندگی آنها منطبق با ساختارهای اساطیری پیش میرود و همین کارکردها و رهیافتهای نقد اسطورهای، منجر به خلق قهرمانهای جاودانه و شگرفی شدهاست که کاملا مطابق با اندیشه و فرهنگ ایرانی است و میتوان با بهرهمندی از فناوریهای خلاقانه آنها را بار دیگر به عنوان اسطورههای بومی به مخاطبان شناساند.
گذرگاه چهارم؛ قهرمان قصهها میتوانند مجالی باشند برای تمرین سفر زندگی کودکان و نوجوانان
زندگی سفری بالقوه است و قصهها به شرح سفرهایی میپردازند که توسط قهرمان بالفعل شدهاند و طی آن قهرمان داستان مراحل سفر را میگذراند. شاید به همین دلیل باشد که کودکان و نوجوانان که در ابتدای سفر زندگیاند تا این اندازه مسحور قصهها میشوند و با تجسم خود در موقعیتهای مشابه مراحل سفر را تجربه میکنند تا در باورشان کمکم این اندیشه به بار بنشیند که میتوانند قهرمان قصۀ خویش باشند.
با درک اهمیت و ضروت توجه به قصههای ادبیات عامه، میتوان به ارائه راهکارهای علمی و هدفمند برای معرفی و احیای دوباره آنها پرداخت. درحقیقت قهرمان قصههای عامه ایران هر چند این روزها مهجور ماندهاند اما همچنان با بهرهمندی از سه مرحلۀ سفر قهرمان، یعنی مرحله «عزیمت»، «تشرف» و «بازگشت»، زمینه مناسبی هستند برای بازآفرینی معنا و مفهوم قهرمان اسطورهای ایرانی. این قهرمانان که دارای مراحل رشد و تکامل هستند، مانند شخصیتهای هشیوار در مراحل مختلف زندگی با دگردیسی مواجه میشوند. زندگی آنها با فراز و فرودهای داستانی پرکشش پیش میرود و از ظرفیتهای داستانی و دراماتیک برخورداند. معمولا در آغاز داستان، یک رویداد پیشبینینشده، یک اتفاق، خیانت، یا محرومیت را تجربه میکنند که سبب میشود خشم، اندوه، فقدان و ناکامی را تجربه کنند. سپس پیک از راه میرسد و مژده نوشدن میآورد و او را به سفری سخت و هولناک میکشاند. برای مثال گاه قهرمان بیآنکه بداند در پی شکار آهویی میرود، سر از غاری درمیآورد و در آنجا عاشق سیمای دختری میشود که بر پردهای نقاشی شدهاست. این آهو یک پیک است برای تغییر سرنوشت و عشق نیرویی است که او را به سوی رشد و آغاز سفر میکشاند. به این ترتیب قهرمانان «عاشق»، «جستوجوگر»، «جنگجو» و «نابودگر»، «حامی»، «آفرینشگر»، «حاکم» و ... میشوند تا تمامی مراحل رشد و تکامل کهنالگوهای اسطورهای را تجربه کنند و در نهایت با دستاورد و برکتی نهایی به سرزمین خویش بازمیگردند.
در پایان باید گفت با توجه به اهمیت تجاریسازی علوم انسانی در پیشبرد صنایع نرم و هویتساز، نیاز است که مفهوم تجاریسازی ادبیاتفارسی و اسطورههای ایرانی به عنوان بنیادهای فرهنگی جامعه، مرور شود و به دانشجویان و پژوهشگران این حوزه فرصتی داد تا با آگاهی از اهمیت و چگونگی تجاریسازی این علوم، کاربردیسازی دانش ادبی و تولید محصول و محتوای فرهنگی را به جریان بیندازند.
جایی خواندم که سورنا ستاری معاون علمی فناوری رئیس جمهوری گفتهاست: «کتاب و مقاله نوشتن کار خوبی است اما نمیتواند هدف باشد. من به هر کدام از پژوهشکدههای علوم انسانی رفته ام، به من کتاب نشان دادند. ما این کتاب ها را می خوانیم، میبینیم و مینویسیم اما بچه های ما صبح که از خواب بیدار میشوند و لباس و کیف و کفش و کلی برند خارجی میبینند.»
همچنین پرویز کرمی دبیر ستاد فناوری های نرم و توسعه صنایع خلاق نیز در یکی از مصاحبههایش به موضوع خام فروشی در حوزه ادبیات، علوم انسانی، فرهنگ و هنر اشارهکردهبود.
میدانیم که محبوبیت قهرمانان قصههای غیرایرانی در میان کودکان و نوجوانان، به دلیل پیچیدگی ساختار داستانی و یا ماهیت و برتری درونی آنها نسبت به قهرمانان قصههای ایرانی نیست. بلکه علم برندینگ، سرمایهگذاری و کمپانیهای فیلمسازی بزرگ همچون مارول به بازسازی، احیا و ترویج آنها پرداختهاند. پیشنهاد میشود حال که مسئولان هم ضرورت پرداخت به ادبیات و قصههای بومی را میدانند، کارگروههای علمی از فعالان و محققان قصههای عامه، برای تعریف نقشة راه ترویج قصههای ایرانی و برونرفت از فراموشی قهرمانان قصههای ایرانی تشکیل شود تا بتوان ضمن ایجاد فضای اشتغال و درآمدزایی برای دانشآموختگان علوم انسانی و تولید محتوای بومی کاربردی و ارزشمند برای مخاطب، منابع فرهنگی را تبدیل به فرصتهایی برای هویتسازی، دستاوردهای اقتصادی و ثروتملی کرد.
دکتر نگین صدریزاده؛ پژوهشگر قصههای عامه و مدرس زبان و ادبیات فارسی
مصطفوی: دیپلماسی عمومی انقلاب باید از فاخرترین ادبیات و قویترین انسانها استفاده کندهنرمندان فراموش شدهاند/ ادبیات کودک تزئینی نیست
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: قصه گویی قصه گویی قهرمانان قصه قهرمان قصه قصه های ایرانی قهرمان قصه ها قصه های عامه علوم انسانی ادبیات عامه قصه ها اسطوره ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۶۴۹۶۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
استاندار فارس خواستار تسریع نهضت ملی مسکن و حفظ حقوق عامه شد
محمد هادی ایمانیه در جلسه شورای اداری که در سفر به شهرستان جویم برگزار شد، اظهار داشت: قدمت شهرستان ریشه دار و تاریخی جویم متعلق به هزاران سال قبل است و مردمی اصیل و دین دار و اهل خیر در این منطقه حضور دارند و این امر مسئولیت ما را در خدمتگزاری به این بخش از کشور عزیزمان سنگینتر میکند.
او با بیان اینکه پیگیری و سماجت مسئولان برای اجرایی شدن مصوبات، نقش مهمی در تحقق آن دارد، اظهار داشت: شهرستانهایی که پیگیر اجرای مصوبات بودند تا سقف ۹۰ درصد به اهداف خود دست یافته اند.
ایمانیه از تلاش برای تکمیل پروژههای حوزه سلامت، تامین آب و احداث راه در شهرستان جویم خبر داد و افزود: کمیته ویژهای برای حل مشکلات مردم در زمینه ساماندهی زمینهای مورد سکونت مردم با رعایت حدود قانونی تشکیل میشود.
استاندار فارس با اشاره به عملی شدن تعهدات دولت در حوزه مسکن گفت: مرحله فونداسیون واجدین شرایط نهضت ملی مسکن تا پایان خردادماه باید به پایان رسیده باشد و پس از آن در فواصل سه ماهه باید ۲۵ درصد از مساکن تحویل واجدین شرایط شود.
او خواستار رسیدگی به تخلفات و غفلتهای پیمانکار قبلی نهضت ملی مسکن در جویم شد و اظهار داشت: از طریق دادگستری و مجاری قانونی این موضوع پیگیری خواهد شد تا خدشهای بر بیت المال وارد نشود و حقوق عامه مردم تضییع نگردد.
باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز