همکاری با اروپا هزینه را برای آمریکا بیشتر میکند
تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۰۱۲۹۲۲
رویداد۲۴-مروز وعده ترامپ با برجام است؛ روزی که چندین ماه است وعده داده تا بالاخره تکلیفش را با این توافق روشن کند. اگرچه نزدیکانش اینروزها گفتند او تصمیمش را درباره برجام اتخاذ کرده و قرار است برخی ادعاهایش درباره مسائل منطقه و بهویژه اتخاذ موضع درخصوص سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز به ملغمه گزارشش بیفزاید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
همزمان با این ملاقاتها، پایگاه اینترنتی «پولیتیکو» گزارش داد قانونگذاران دموکرات روز گذشته نشستی با مذاکرهکنندگان ارشد آمریکایی از جمله جان کری و ارنست مونیز، وزیران خارجه و انرژی دولت اوباما و نیز وندی شرمن، معاون سابق وزارت خارجه که در مذاکرات هستهای با ایران حضور داشتند، برگزار میکند. در این نشست نانسی پلوسی، رهبر اقلیت مجلس نمایندگان آمریکا هم حضور دارد. درهمینحال، در روزهای گذشته همه وزارتهای خارجه اعضای ١+٥ بهغیر از آمریکا بر ادامه پایبندی همه طرفین به برجام تأکید کردهاند؛ روز گذشته یکبار دیگر وزارت خارجه روسیه بر این موضوع تأکید کرد. سفیر انگلیس در ایران نیز بار دیگر بر اجرای کامل و قوی برجام تأکید کرد. نیکلاس هاپتون در گفتوگو با ایسنا تأکید کرده که به گفتوگو و ترغیب تمام طرفها برای پایبندی کامل به توافق ادامه میدهیم. پیش از این هم او گفته بود در صورت واگذارشدن تصمیمگیری درباره برجام به کنگره، انگلیس با این نهاد رایزنی خواهد کرد. امروز همه اعضای ١+٥ در تلاطم تصمیم دونالد ترامپ هستند. گفتوگوی ما با یوسف مولایی، استاد حقوق بینالملل دانشگاه تهران را بخوانید.
دونالد ترامپ و کنگره چه گزینههایی را در مواجهه با توافق برجام پیشرو دارند؟
این بحث در دو ساحت قابلطرح است؛ از منظر حقوق بینالملل و حقوق داخلی کشورها. طبق حقوق بینالملل اگر کنگره هر تصمیمی خلاف برجام، اصول، موازین و متن برجام اتخاذ کند، نقض برجام است؛ یعنی طبق این احکام، آمریکا مجبور به تعهد به این توافق است، ولی کشورها در تصمیمگیریهای خود، حقوق بینالملل را همیشه رعایت نمیکنند. مرز تعهد این کشورها به حقوقبینالملل جایی است که منافع ملی آنها را تأمین کند یا با خواسته و علایق آنها سازگاری داشته باشد. آنها در اتخاذ تصمیماتی که مغایر با حقوق بینالملل است، هزینه و فایده میکنند. اگر این پرداخت هزینه با نقض حقوق بینالملل و برجام مناسب یا کمتر از حد انتظار تشخیص داده شود، معمولا تصمیم مغایر اتخاذ میشود یا اینکه اگر تنظیم سیاستهای داخلی بدون درنظرگرفتن الزامات حقوق بینالملل باشد، آمریکا مثل هر کشور دیگری، گزینههایی دارد. درواقع کشورها به تناسب میزان و سقف قدرت خود، تصمیمات متفاوتی میگیرند. کنگره میتواند برای اخذ تصمیم، بررسی کارشناسی داشته باشد. یکی از این راهها درنظرگرفتن گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی است. اینها میتوانند اعلام کنند که ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام متعهد بوده، بنابراین کنگره باید به تعهدات بینالمللی احترام بگذارد. یا میتواند در چارچوب ملاحظات سیاسی حرکت کند و برای اتخاذ تصمیم سیاسی، تعهدات و اقدامات حقوقی را کنار بگذارد و برخلاف واقعیت موجود اعلام نظر کند. یا بگوید ایران به تعهدات خود عمل نکرده و تصمیمات به سمتی برود که تحریمهای جدیدی علیه ایران اتخاذ کند یا تحریمهایی را که در چارچوب برجام لغو شده فعال کنند. ما نمیتوانیم هنوز به صراحت بگوییم که گزینه آمریکا و کنگره چه خواهد بود؟ طیف گستردهای از تصمیمات وجود دارد که در نهایت به صفآرایی نیروهای داخل کنگره بستگی دارد؛ اینکه جناحهای مختلف چگونه ابعاد موضوع را بررسی کرده و سود و زیان آمریکا را ارزیابی میکنند یا تصمیمات کلان را با سلایق شخصی خود، آمیخته کنند.
ترامپ ممکن است پایبندی ایران به برجام را تأیید نکند و توپ را به زمین کنگره بیندازد؛ از طرفی با توجه به نامه ١٨٠ نماینده کنگره به ترامپ در تأکید بر پایبندی به برجام، فکر میکنید ممکن است آمریکا به حقوق بینالمللی بیتوجه باشد؟
وفاداری نیروهای داخلی آمریکا به حقوق بینالملل میتواند بر خروجی تصمیم کنگره تأثیر بگذارد. خیلی از کشورها حقوق بینالملل را رعایت نمیکنند، منتها هزینه و فایده را محاسبه میکنند و با لحاظ هزینه از حقوق بینالملل عدول میکنند یا تصمیم سیاسی ضدحقوقی خود را به تصمیمات حقوقی ترجیح میدهند. در مورد آمریکا هم ممکن است آنها تصمیم بگیرند که به حقوق بینالملل پایبند باشند یا از این تعهد عدول کنند. اگرچه ١٨٠ نماینده در کنگره به ترامپ نامه نوشتهاند که به برجام متعهد بماند، ولی ممکن است وزن این نمایندهها به اندازهای نباشد که در تصمیمگیری نهایی تأثیرگذار باشند، اما همین صدا نشان میدهد که در کنگره، همه نمایندگان در یک صف نایستادهاند و صداهای مختلفی دارند که ممکن است در روز تصمیمگیری این صداها بلند شود و در نهایت روی تصمیمی که پیشبینی آن سخت است، تأثیرگذار باشد یا کنگره به دلیل همین صداها نتواند سریع تصمیم بگیرد. در این صورت این تصمیم نهایی وقتگیر خواهد بود و در تعامل با رئیسجمهوری تصمیم خواهند گرفت تا منافع ملی آمریکا با رعایت حقوق بینالملل راهبری شود. اینها گزینههای مختلفی است که در پیشبینی باید به آنها توجه داشت. از طرفی بخشی از دولت ترامپ در مسیر هماهنگی بیشتر با اروپا و بقیه کشورهای ١+٥ هماهنگی نزدیکی دارند.
کشورهای اروپایی و آسیایی و بقیه کشورهای عضو ١+٥ در مقابل تصمیم ترامپ و کنگره برای حفظ برجام چه خواهند کرد؟
آنها تا امروز نشان دادهاند که قاطعانه از اجرای برجام و اعتبار آن دفاع میکنند. آنها در سطح بینالمللی از منابع خود استفاده میکنند تا در تصمیم ترامپ تأثیرگذار باشند؛ تصمیمی که در جهت منافع بینالمللی و تنشزدایی باشد و آمریکا به تعهدات بینالمللی خود متعهد بماند. اروپا رایزنی خود را با آمریکا از خیلی وقت پیش شروع کرده و تأثیرگذار هم هست. البته بیشتر هم میتوانند تأثیرگذار باشند تا ترامپ بدون ارجاع پرونده به کنگره، تعهد ایران به برجام را تأیید کند.
اگر شرایط به سمتی پیش برود که ترامپ تصمیم به لغو برجام بگیرد، اروپا چه رویه عملیای در برابر ایران در پیش خواهد گرفت؟
برجام سندی است که علاوه بر امضای هفت کشور در شورای امنیت هم مورد تأیید قرار گرفته است. سندی است که بهراحتی با نقض یکجانبه کشوری بهلحاظ حقوقی از بین نمیرود، اما در عمل آمریکا بعد از خروج یا لغو برجام ممکن است اقداماتی علیه ایران انجام دهد؛ یکی از این راهها تشدید تحریم علیه ایران است.
با تشدید تحریمها علیه ایران، اروپا هم بررسی میکند که ادامه مسیر تعامل با ایران و آمریکا را چگونه پیش بگیرد. این تصمیمها سیاسی خواهند بود. ایران اگر تصمیمی اتخاذ کند، با توجه به دشمنی ایران و آمریکا در حوزه سیاست خارجی، حتما این گزارهها را پس از مطالعه دقیق و رایزنی با بقیه کشورهای ١+٥ اتخاذ خواهد کرد. ایران تلاش میکند در مسیر همراهکردن بقیه کشورها با مواضع خود، آمریکا را هرچه بیشتر منزوی و از بقیه ظرفیت برجام استفاده کند. این به تداوم همکاری ایران با پنج کشور دیگر بستگی دارد، اما اینکه آنها در راستای منافع ملی خود چقدر با ایران همراهی کنند به هزینه این همراهی بستگی دارد. آیا این هزینه همراهی در مقابل منافع اروپا با آمریکا میارزد یا نه؟ البته این با تحریم یکجانبه آمریکا علیه ایران هم ارتباط مستقیم دارد؛ اینکه آمریکا علیه شرکتهای غیرایرانی چه خواهد کرد و چقدر این ادامه یا قطع رابطه به نفع این کشورهاست. تا زمانی که کنگره تصمیم نهایی خود را اعلام نکند، دنیا و کشورهای عضو ١+٥ هم بلاتکلیف میمانند. ما برای اظهارنظر دقیق به زمان بیشتری نیاز داریم.
ایران با خیلی از کشورهای اروپایی قرارداد و روابط تجاری- اقتصادی شروع کرده است. سرنوشت این تعهدها چه خواهد بود؟
به لحاظ حقوقی شرکتهای اروپایی در همه قراردادهای خود، این مسئله را لحاظ کردهاند؛ یعنی اگر شرایطی پیش آید که به خاطر تحریم آمریکا، قراردادی لغو شود، آنها جریمه نمیپردازند.
یعنی به لحاظ این موضوع برای شرکتها مشکلی پیش نمیآید؛ ولی به لحاظ منافع درازمدت اقتصادی امکان دارد که اینها تعهدها را لغو نکنند و به آمریکا جریمه بپردازند. باید نفع سود و زیان این شرکتها برآورد شود؛ حتما این هزینه- فایده اقتصادی در تصمیم نهایی تأثیرگذار خواهد بود. البته در سیاست بینالملل هم ممکن است اتفاق دیگری بیفتد. اینکه شاید کشورهای اروپایی در برابر این یکجانبهگرایی آمریکا مقاومت کنند و آرایش سیاسی جدید و وضعیت جدیدی را در مناسبات اقتصادی و سیاسی خود با دنیا حاکم کنند.
به نظر میرسد گزینه تحریم سپاه نسبت به گذشته جدیتر شده است؛ دراینصورت چه شرایطی پیش خواهد آمد؟
من نسبت به مسائل سیاسی و امنیتی آشنایی دقیقی ندارم. در این موقعیت شورای عالی امنیت ملی و مقامات بالاتر تصمیم نهایی را اتخاذ میکنند. البته آنچه مشخص است، این است که فرماندهان سپاه و بقیه کسانی که با این مسئله درگیر هستند، پاسخهایی میدهند و خطوطی را ترسیم میکنند که اگر آمریکا این کار را بکند، ایران چگونه مقابله خواهد کرد. این در حوزه حقوق بینالملل قابلتعریف و تبیین نیست. ما، یعنی حقوقدانها، آنجا نقشی نداریم و به لحاظ حقوقی نمیتوانیم کمک کنیم. آنچه از دریچه حقوقی میبینیم، این است که هرچه تصمیمها ایران منطبق با حقوق بینالملل باشد، اجرای آن راحتتر و هزینه و فایده این تصمیمها در سطح بینالمللی کمتر خواهد بود. هرچه ایران از حقوق بینالملل دور باشد، هر حرکتی ممکن است برای ایران هزینهای جدی داشته باشد. باید مقاماتی که میخواهند تصمیم بگیرند، حتما این هزینه را لحاظ کنند.
براساس متن برجام، اگر آمریکا پایبندنبودن به توافق برجام را تأیید کند؛ ولی اروپا به آن متعهد باشد، آیا ایران به لحاظ حقوقی میتواند این مسئله را پیگیری کند؟
ببینید ماده حل اختلافی که در برجام پیشبینی شده، بیشتر براین اساس استوار است که اگر ایران این سند را نقض کند، چه اتفاقی میافتد. ایران در صورت نقض برجام از سوی کشور دیگری مثل آمریکا بیشتر میتواند برای بیاعتبارکردن آنها اقدامات سیاسی بکند؛ که [آمریکا] با وجود اینکه عضو دائم شورای امنیت است و باید بیشتر تلاش کند که این سند به اجرا گذاشته شود، خودش تعهدات بینالمللی را زیر پا میگذارد و بهعنوان یک کشور عضو شورای امنیت باعث بیثباتی جامعه بینالمللی میشود. [نقض برجام] برای آمریکا هزینههایی خواهد داشت و ایران باید با همکاری با اروپا و کشورهای دیگر هزینه خروج از برجام را برای آمریکا بیشتر کند؛ اما به لحاظ حقوقی متأسفانه ایران خیلی سازوکار مناسبی در اختیار ندارد. در اینجا بیشتر بحث مقابلهبهمثل و بازگشت به نقطه قبل از برجام مطرح است. مسیر حلوفصل اختلافات در ماده ۳۶ برجام شرح داده شده است؛ چه کمیسیون مشترک برگزار بشود، چه هیئت مشورتی متشکل از وزرای سه کشور، نهایتا چون شورای امنیت باید تصمیم بگیرد، رأیگیری انجام میشود که واقعا به نفع ایران نیست؛ فکر میکنم این برای اولین بار است که در شورای امنیت به این صورت رأیگیری میشود که آیا تحریمها تداوم پیدا بکند یا نه؛ اگر یک کشور عضو شورای امنیت مثل آمریکا رأی منفی [به پایبندی ایران به برجام] بدهد، تمام تحریمها باز خواهد گشت؛ بنابراین تنها باید هزینه سیاسی را بالا ببرد.
این در صورتی است که اروپا به برجام پایبند بماند و تنها آمریکا از برجام خارج بشود؟
اگر اروپا با ایران همراه باشد، ایران قدرت مانور بیشتری پیدا میکند تا آمریکا را منزوی کند و هزینه را برای آنها بالا ببرد.
با توجه به اجماعی نسبی که علیه ترامپ بعد از سخنرانی او در سازمان ملل به وجود آمد، آیا ممکن است که فضایی که علیه ترامپ به وجود آمده، سبب شود که کنگره و بقیه دیپلماتهای تأثیرگذار اجازه ندهند ترامپ چنین هزینهای را به آمریکا تحمیل کند؟
این به مدل سود و زیانی که تصمیمگیران و تصمیمسازان آمریکا اتخاذ میکنند، برمیگردد. مسلما آمریکا فقط ترامپ نیست. آمریکا در ترامپ خلاصه نمیشود. آقای ترامپ در خود دستگاه دولتی هم مخالفانی جدی دارد. برجام هم این شکافها را خیلی بیشتر کرده است. یکی از دستاوردهای برجام که دوستان مخالف آن خوب نمیبینند، این موجی است که راه انداخته [و باعث شده] که بخشی از ضعفهای دستگاه حکومتی آمریکا را کاملا برملا کند و اگر برجام نبود، آنها پوشیده میماند. ظرفیت برجام به حدی بود که یک زلزله سیاسی در دستگاه حکومتی آمریکا ایجاد کرد و آنها را در تصمیمگیری با موانع و مشکلات جدی مواجه کرد.
شرایط جهان الان به صورتی است که آمریکا دیگر نمیتواند یکجانبهگراییاش را به دنیا تحمیل بکند. در مسائل منطقهای مثل سوریه و جمعبندی اروپا مبنی بر اینکه نمیتوانند سرنوشت خودشان را به سرنوشت آمریکا گره بزنند، همه [در کنار هم] ظرفیتی ایجاد کردهاند که خود را در پرونده هستهای و برجام به خوبی آشکار میکند. ایران واقعا به لحاظ سیاسی اگر بتواند بقیه این پرونده را هم بهدرستی مدیریت کند، برد زیادی میکند، [اگر] دچار احساسزدگی و تصمیمات عجولانه نشود. واقعا موقعیتِ بازی خوبی برای ایران به وجود آمده است که هم بتواند اعتبار بینالمللی خودش را بهعنوان یک کشور صلحطلب و تابع حقوق بینالملل به دست بیاورد و هم هزینه ماجراجویی کسی مثل ترامپ را افزایش بدهد. من فکر میکنم که نهایتا تأکید ایران بر پایبندی به برجام، در درازمدت، به نفع ایران خواهد بود.
اینطور که شما فرمودید آیا برای ایران در برجام به لحاظ حقوقی این امکان نیست که بتواند کاری بکند؟ در صورت نقض برجام بهلحاظ حقوقی کشورهای عضو شورای امنیت چه کاری میتوانند انجام دهند؟
آن پنج عضو توافق برجام، بهعنوان عضو دائم در شورای امنیت حضور دارند. مکانیسمی که در ماده ۳۶ [برجام] پیشبینی شده است، امتیازی برای اعضای شورای امنیت در نظر گرفته که همه اینها میتوانند علیه ایران از این ظرفیت استفاده کنند؛ ولی هیچیک از این کشورها نمیتواند علیه کشور دیگری که برجام را نقض کرده است (مثلا آمریکا) از این ظرفیت استفاده کند.
شما فرمودید بهترین راهکار برای ایران این است که در مجامع بینالمللی طبق حقوق بینالمللی تصمیمگیری کند تا هزینهها علیه ایران کمتر شود...
برای اینکه متن برجام با هوشمندی دیپلماتهای ما چنان تنظیم شده که رعایتکردن موازین بینالمللی برای ایران فرصت ایجاد میکند، ولی نقض آن قطعا شرایطی را بدتر از زمانی که برجام امضا شد برای ایران به وجود میآورد. قواعد آن از نظر ضمانت اجرا ضعیف است و در مجموع استحکام ندارد ولی در این مورد بهخصوص اتخاذ تصمیمات در چارچوب حقوق بینالملل منافع ایران را بیشتر تأمین میکند.
اگر برجام نقض شود، ایران به لحاظ حقوقی چه کاری میتواند بکند؟
همیشه گفتهام که بهترین تصمیم، همراهی با اتحادیه اروپا و بقیه اعضای ١+٥، یعنی روسیه و چین و ادامهدادن همکاری در حوزه فنی و اقتصادی است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم در این بین دیده نمیشود، اما نقش تأثیرگذاری دارد. خروج ایران از برجام تنشهای جدیدی با آژانس بهوجود خواهد آورد. درحالیکه ماندن ایران و ادامه این مسیر اجازه میدهد که آژانس بهعنوان یک نهاد بینالمللی که متولی نظارت فعالیتهای صلحآمیز هستهای است همیشه فعالیتهای ایران را تأیید کند و ظرفیتهای آژانس در بحثهای فنی و غیره بتواند به ایران کمک کند.
بهعنوان آخرین سؤال، دکتر روحانی در آخرین صحبتشان در دانشگاه تهران، گفتند «۱۰ تا ترامپ هم نمیتواند کاری کند که برجام نقض شود»، آیا این یک اوتپوت سیاسی است یا اینکه بر اساس پتانسیلِ خود برجام این حرف زده شده است؟
بعضی وقتها ما ایرانیها در ادبیاتمان اغراق و غلو داریم. این حرف در فضای خاص خودش زده شده و مقدمه و مؤخره داشته است؛ اما اینطور نیست که برجام اینقدر استحکام دارد که نمیتوان نقضش کرد، یا اینکه ترامپ اینقدر ضعیف است که نمیتواند کاری کند. منظور این بوده که این سند چندجانبه است، همانطور که من گفتم قطعنامه ۲۲۳۱ هم از آن پشتیبانی میکند، به اضافه مخالفتهای جدی که در حاکمیت [آمریکا] وجود دارد. خیلی نباید با مدل ریاضی این بحثهای سیاسی را بررسی کرد. ببینید ما میتوانیم آمریکا را کنار بگذاریم یا درواقع آمریکا کنار برود و بقیه کشورها میتوانند همکاری کنند. شاید برای اولینبار بتوانند نشان دهند که دنیا بدون آمریکا میتواند امنیت را برقرار کند. اتفاقا خوب است که ایران پرچمدار این آرایش جدید در دنیا شود که بدون آمریکا هم میتوان جهان را اداره کرد.
منبع: رویداد24
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.rouydad24.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «رویداد24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۰۱۲۹۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تصمیم قطعی گزینه جذاب بایرن: فقط خارج!
به گزارش "ورزش سه"، فلیک پس از درخشش در بایرن و کسب ششگانه با این تیم به عنوان سرمربی تیم ملی آلمان انتخاب شد اما نتایج ضعیفی که در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر به دست آورد باعث شد که مدیران فدراسیون فوتبال این کشور با او قطع همکاری کنند.
این مربی آلمانی از آن زمان تا به حال هدایت هیچ تیم دیگری را بر عهده نگرفته و در چند ماه اخیر بارها و بارها نامش در کنار نام باشگاه بارسلونا به گوش رسیده بود اما در نهایت ژاوی تصمیم گرفت که به حضورش روی نیمکت این تیم ادامه دهد و حضور او در فوتبال اسپانیا منتفی شد.
تصمیم مدیران بایرن مونیخ برای قطع همکاری با توماس توخل در پایان فصل باعث شده است که شایعات بسیاری درباره احتمال بازگشت او به نیمکت این تیم به گوش برسد و گفته میشود که مدیران این باشگاه هم علاقه زیادی به همکاری دوباره با این مربی آلمانی دارند.
اما حالا اسکای اسپورت خبر داده است که فلیک با وجود اینکه فرصت بازگشت به بایرن را دارد اما این تیم در حال حاضر در گزینههای او قرار ندارد و این مربی به صورت جدی به دنبال این است که بتواند مربیگری در خارج از کشور آلمان را هم تجربه کند و در حال حاضر پیشنهاد دیگری از تیمهای آلمانی را قبول نخواهد کرد.