قاسم محبعلی: دیدگاه جمهوری خواهان با ترامپ درباره برجام متفاوت است/ با توجه به شرایط بین المللی دولت نیازمند حمایت جامعه مدنی است
تاریخ انتشار: ۲۱ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۰۲۷۲۷۸
قاسم محبعلی، مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه معتقد است ترامپ تلاش دارد تمامی آثاری که اوباما از خود برجای گذاشته و از جمله برجام را از بین ببرد اما در این مسیر جمهوری خواهان و دموکرات با وی همراهی نخواهند کرد. در عین حال اما در سایر مسائل مورد مناقشه با ایران نه تنها دموکرات ها و آمریکایی ها بلکه اروپایی ها هم ممکن است با ترامپ همراه شوند و در این شرایط ایران باید بر سرمایه های اجتماعی خود تکیه کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
محبعلی با بیان اینکه ما با پدیده غیر متعارف و غیر طبیعی به نام «ترامپ» روبه رو هستیم که رفتار وی چندان قابل پیش بینی نیست، گفت: قضاوت کردن در مورد ایشان باید با احتیاط انجام شود چون ممکن است هر لحظه رفتار متناقضی را از خود بروز دهد. اما باید بگوییم که آقای ترامپ جدا از سیاست های جمهوری خواهان خود یک نوع کینه توزی و دشمنی با رئیس جمهوری پیشین یعنی آقای اوباما دارد و می خواهد تمام آثار و میراثی را که آقای اوباما از خود برجای گذاشته است را از بین برده و پاکسازی کند. جمهوری خواهان هم با برجام مخالف بودند و موافق نبودند که آقای اوباما در برجام با ایران توافق کند، آقای ترامپ هم می خواهد کل برجام را نابود کند و هیچ آثاری از برجام باقی نگذارد. اما جمهوری خواهان می خواهند برجام را مطابق با چیزی که به اصطلاح خود آنها به نفع آمریکا است ترمیم و تکمیل کنند.
وی ادامه داد: بنابراین تقابل و اختلاف بین آقای ترامپ، کنگره و سنا وجود دارد و جمهوری خواهان هم اکثریت مطلق را ندارند. در سایر مسائل مانند بیمه اوباما و مسئله مهاجرین هم در نهایت آقای ترامپ ضمن اعلام مخالفت آن را از سر خود باز کرد، اما چون نیازمند موافقت جمهوری خواهان و کنگره است، تصمیم گیری را به کنگره واگذار کند.
محبعلی با تاکید بر اینکه دیدگاه جمهوری خواهان با ترامپ درباره برجام متفاوت است، گفت: آنها اولا معتقد بودند که ایران در شرایطی با اوباما به توافق رسید که در وضعیت سختی قرار داشت و باید آقای اوباما یک سره تمام مسائلی که با ایران داشت اعم از مسائل موشکی، سیاست خاورمیانه ایران، مناسبات دو جانبه، تروریسم و حقوق بشر را یکجا حل و فصل می کرد. بنابراین ممکن است آنها تلاش کنند بعد از اینکه آقای ترامپ برجام را به کنگره برگرداند یک ماموریت جدید را به وزارت امور خارجه آمریکا برای مذاکرات پیرامون مسائل دیگری که با ایران دارند، واگذار کنند.
برجام یکسره از سوی آمریکا لغو نمی شود
مدیر کل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه احتمال لغو یکسره برجام از سوی آمریکا را غیر محتمل دانسته و گفت: ترامپ و جمهوری خواهان نیازمند رای دموکرات ها هستند در حالی که اکثریتی ضعیف و دو رایی دارند. با توجه به اختلافاتی که بین آنها به وجود آمده ، بسیار دشوار است که بتوانند رای کافی برای اینکه بتوانند یکسره با برجام برخورد کنند را داشته باشند. بنابراین تلاش می کنند به نوعی تفاهم با دموکرات ها برسند و یک ماموریت جدید پیرامون سایر مسائل با ایران به وزارت خارجه و دولت ترامپ بدهند. در عین حال بر روی تشدید تحریم های ایران و قانون جدیدی که تابستان گذشته در کنگره با اکثریت مطلق با همراهی دموکرات ها تصویب کردند، تاکید می کنند. تحریم های دیگری که مستقیما برجام را نقد نمی کند. اگرچه در زمینه برجام وارد چالش های جدیدی خواهند شد اما با توجه به مخالفت اروپایی ها، روسیه و چین به نظر نمی رسد که برجام به صورت کامل از بین برود، مگر اینکه واکنش ایران لغو برجام باشد.
محبعلی با بیان اینکه شاید جمهوری خواهان علاقمند باشند برجامی ضیف را برای حفظ اتحاد با اروپایی ها و شورای امنیت حفظ کنند، گفت: شاید آمریکایی ها مواضع مشترکی با اروپایی ها در موضوعاتی مانند مسئله موشکی، تروریسم، صلح خاورمیانه، سیاست ایران در قبال اسرائیل و سایر مسائل داشته باشند. بنابراین تلاش می کنند که در مورد آن مسائل فعال شوند و ضمن حفظ برجام اجماعی جدید در سایر مسائل علیه ایران به وجود بیاورند
اروپا نه در برجام بلکه در سایر مناقشات با ایران، آمریکا را همراهی می کند
قاسم محبعلی با تاکید بر اینکه اروپایی ها در زمینه لغو برجام با ترامپ همراهی نمی کنند، گفت: برجام چارچوب خاصی دارد و در آن چارچوب اروپایی ها برجام را ادامه خواهند داد اما همچنان تحریم های دیگری که اروپایی ها و آمریکایی ها اعمال کرده اند،تحریم های غیر هسته ای و مناقشاتی که بر سر سایر مسائل وجود دارد پا برجا می ماند. اگر آمریکایی ها و ایران به طور کامل از برجام خارج نشوند، اروپایی ها مناسبات اقتصادی که تا کنون و پس از برجام با ایران برقرار کرده اند را ادامه خواهند داد و شاید به نوعی آن را گسترش هم بدهند. اما در خصوص مسائلی مانند برنامه موشکی ایران و مواضع ایران در قبال سوریه، لبنان، یمن، فلسطین، اختلافاتی که ایران با کشورهای خلیح فارس دارد و مسئله حقوق بشر اروپایی هم ممکن است با آمریکا همراهی کنند.
وی ادامه داد: اگر ایران یا آمریکا به گونه ای رفتار کنند که مسئله به شورای امنیت کشیده شود، چون نیازمند قطعنامه جدید برای حفظ برجام است و آمریکایی ها هم دیگر مخالف با آن هستند، برجام از بین می رود. بنابراین احتیاط ایران باید این باشد که مسئله به شورای امنیت کشیده نشود و قطعنامه ای که حامی برجام است همچنان پابرجا بماند.
محبعلی با تاکید بر اینکه در زمان اوباما این علاقه مندی وجود داشت که ایران به ویژه در خصوص مسائل خاورمیانه وارد مذاکراتی شبیه به برجام با آمریکایی ها، اروپایی ها و کشورهای منطقه شود گفت: طرف ایرانی با این مسئله موافقت نکرد و حاضر نشد در سایر مسائل وارد مذاکره شود. عملا دوران اوباما یک فرصت ذی قیمتی بود که این امکان وجود داشت که مسائل را با هزینه کمتری حل و فصل کرد و وارد مذاکره شد. اما در حال حاضر ترامپ بر سر کار است و اگر برجام لغو شود و بحران ها هم باقی بماند هم تحریم های ایران حول مسائل هسته ای یکجا بر می گردد و هم تحریم ایران حول مسائل دیگر می تواند شدت بگیرد و وضعیتی بحرانی و خطرناک هم برای منافع ملی ایران و هم برای منطقه ایجاد شود.
با توجه به شرایط بین المللی دولت نیازمند حمایت جامعه مدنی است
محبعلی با تاکید بر اینکه دولت باید حمایت جامعه مدنی را جلب کند، گفت: مشکل بزرگ دولت ما در حال حاضر مسائل اقتصادی و این است که دولت بتواند در وهله اول از عهده بودجه جاری، بودجه عمرانی و سایر بودجه ها بر بیاید. اما درحال حاضر دولت دچار مشکل است. اگر تحریم ها هم شدت بگیرد و در مسئله فروش نفت هم مشکل ایجاد شود، دولت وارد مشکلات تازه ای می شود. در این حالت ایران نیازمند است که اولا به سرمایه اجتماعی خود توجه داشته باشد به این معنا که حمایت قاطبه مردم ایران و به ویژه جامعه مدنی ایران را جلب کند. باید توجه خاصی به اقوام و اقشار آسیب پذیر داشته باشد تا طرف های بین الملی نتوانند ایران را تحت فشار قرار دهند.
وی در پایان گفت: اگر مشکلات داخلی به ویژه مشکلات سیاسی و اجتماعی که در ایران وجود دارد اوج بگیرد، که مشکلات اقتصادی هم طبیعتا اوج خواهد گرفت، می توان گفت ما نه تنها در روابط بین المللی بلکه ممکن است در داخل هم با بحران هایی رو به رو شویم. بنابراین ضمن اینکه باید تلاش کنیم به گونه ای رفتار کنیم که ائتلاف بین الملی جدید علیه ایران ایجاد نشود، دولت ما در داخل هم باید به گونه ای رفتار کند که امنیت و منافع ملی ایران به خطر نیفتد. به همین دلیل باید بر چند مسئله تاکید شود، آزادی های سیاسی و اجتماعی، حقوق اقلیت های قومی و مذهبی و حمایت تمام عیار جامعه مدنی از دولت.
منبع: جماران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۰۲۷۲۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عضو مجمع تشخیص: برجام و FATF همچنان در اولویت است / نباید روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران به یکی دو کشور خاص محدود شود
روزنامه هم میهن نوشت: در پی درگیری نظامی اخیر میان ایران و اسرائیل، پس از هدف قرار گرفتن کنسولگری ایران در دمشق و پاسخ نظامی ایران به این اقدام و اقدام نظامی بعدی در اصفهان که به اسرائیل منتسب شد، به نظر میرسد که وضعیت درگیری مستقیم نظامی بین دو کشور پایان یافتهاست.
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان پس از فاز نظامی، اکنون نوبت به فاز دیپلماسی رسیدهاست تا جمهوری اسلامی بتواند ضمن بهرهبرداری از نمایش قدرت خود در منطقه، جلوی آسیب رسیدن به منافع کشور و افزایش فشارهای بینالمللی را بگیرد.
سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است که در این شرایط دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران باید بهشدت فعالتر شود و ضمن در پیش گرفتن دیپلماسی متوازن و متعادل با همه کشورهای جهان، بهدنبال خنثی کردن تلاشهای حامیان اسرائیل برای افزایش فشار علیه ایران باشد. این دیپلمات پیشین معتقد است که وزارت امور خارجه باید تلاش برای احیای برجام و خروج از لیست سیاه FATF را در اولویت کارهای خود قرار دهد، چراکه این دو پرونده باعث شدهاست که استمرار تحریمهای گسترده علیه ایران باعث مشکلات عدیده اقتصادی برای کشور شود.
در ادامه متن کامل گفتوگوی «هممیهن» را با سیدمحمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و معاون پیشین وزارت امور خارجه مطالعه میکنید.
*به نظر میرسد فاز نظامی رویارویی مستقیم ایران و اسرائیل به پایان رسیدهاست. فکر میکنید که دستگاه سیاست خارجی و دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در این شرایط چه مسئولیتی بر عهده دارد؟شرایط بهگونهای است که موقعیت نظامی و جایگاه ایران در منطقه تا حدی مورد توجه کشورهای منطقه و جهان قرار گرفتهاست. الان شرایطی پدید آمدهاست که باید فعالیتهای جدی دیپلماتیک در زمینههای مختلف آغاز شود. حامیان اسرائیل، چه در آمریکا و اروپا و چه در نهادهایی مانند اتحادیه اروپا و گروه ۷ سعی میکنند که از این وقایع سوءاستفاده کنند و فشارها را بر تهران افزایش دهند.
این کشورها و نهادها بههیچوجه نگران حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق نبودند، اما حالا بهگونهای رفتار میکنند که انگار پاسخ مشروع ایران به این اقدام نظامی باعث نگرانی آنها شدهاست. با توجه به اینکه جو تبلیغاتی علیه ایران تشدید شده و این کشورها قصد دارند بهدنبال تحریم ایران بروند، باید کارزار جدی دیپلماتیک در زمینههای مختلف، هم در منطقه و هم در اروپا و سازمان ملل داشتهباشیم تا بتوانیم اقدامهایی را که کشورهای غربی قصد دارند علیه ایران انجام دهند، خنثی شود.
در عین حال دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باید تمام تلاش خود را به کار گیرد که قضایای مسکوت و معطلمانده از گذشته مانند برجام و FATF را نیز حل و فصل کند، چراکه تا این قضایای دیپلماتیک حلوفصل نشود، ما از تحریمها و مشکلات اقتصادی شدید ناشی از آن رنج خواهیم برد.
*فکر میکنید با تحولات اخیر آیا آمریکاییها حاضر خواهند بود باز هم پای میز مذاکره بنشینند و در مورد برجام صحبت کنند؟الان آمریکا در شرایط خاصی قرار دارد. در شش ماه گذشته هم مشخص شد که آمریکاییها به دنبال مشارکت در جنگ یا گسترش بحران در منطقه نیستند و تا این حد مشخص شدهاست که سیاست آمریکا این است که جنگ غزه در سراسر خاورمیانه گسترش پیدا نکند، پای کشورهای دیگر به آن کشیدهنشود و آمریکا درگیر یک منازعه جدید در منطقه نشود.
در این زمینه به نظر میرسد که انگیزههای ایران و آمریکا مشابه یکدیگر باشد و ایران هم علاقهای به گسترش منازعه در منطقه ندارد. اما در مورد برجام و مسائل مرتبط با آن، شاید هنوز وقت گفتوگو در این مورد فرا نرسیدهباشد. در چارچوب تعامل دیپلماتیک شاید هم لازم نباشد که در گام نخست سراغ احیای برجام برویم.
الان اولویتهای مهمی وجود دارد. آمریکا که ۶ سال است از برجام خارج شدهاست و عضو این توافق نیست، این امکان وجود دارد که با طرفهای باقیمانده در برجام برای اجرای احکام معطلمانده آن تعامل کرد و در این زمینه مذاکرات را با جدیت پی گرفت.
برای این مهم لازم است که کارشناسان خبره سیاست خارجی وارد کار شوند و دولت از ظرفیتهای دیپلماتهای باتجربه و نخبه کشور برای مذاکرات در مورد برنامه هستهای ایران استفاده کند و اجازه بدهد که چه در حوزه مذاکرات هستهای و چه در حوزه خارج شدن از فهرست سیاه FATF وضعیت از حالت توقف خارج شود و کارها پیش برود.
*ارزیابی شما از عملکرد ۷ ماه گذشته دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی بعد از عملیات طوفانالاقصی و جنگ غزه چیست؟این سوال خیلی کلی است و نمیتوان به سادگی به آن پاسخ قاطعی داد. قضایای مختلف در حوزه سیاست خارجی با هم مرتبط است. دستگاه سیاست خارجی موظف است که منافع بینالمللی کشور را در همه حوزهها با جدیت پیگیری کند. همانگونه که عرض کردم چه در حوزه برجام و FATF و چه در حوزه جلوگیری از افزایش فشار به ایران پس از پاسخ نظامی ایران به اسرائیل، دستگاه دیپلماسی باید مقتدرانه پیگیر منافع ایران باشد.
در عین حال باید در حوزههای دیگر مانند روابط دوجانبه مثل روابط با سوریه، روابط با روسیه و چین، دستگاه دیپلماسی ما فعالانهتر عمل کند. مهمترین مسئله این است که باید از این محدودیتهایی که برای سیاست خارجی ایجاد شدهاست، خارج شویم و باید روابط خارجی خود را خیلی جدی با همه کشورها گسترش دهیم. نباید روابط دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران به یکی دو کشور خاص محدود شود.
اگر روابط ما مثل شرایط کنونی محدود باقی بماند، قدرتهای دیگر از این محدودیت سوءاستفاده خواهند کرد. دستگاه دیپلماسی باید به صورت جدی در این زمینهها فعال شود و تغییرات جدی به وجود بیاورد.
*بعضی از کارشناسان معتقدند که بعد از پاسخ نظامی ایران به اسرائیل ممکن است این تصور در بین کشورهای همسایه بهخصوص کشورهای عربی حاشیه خلیجفارس ایجاد شود که قدرت نظامی و قدرت موشکی و پهپادی ایران را تهدیدی برای خودشان تلقی کنند. فکر میکنید آیا ممکن است بتوان سازوکاری ایجاد کرد که به این کشورها نشان داد ایران تهدیدی برای کشورهای همسایه و منطقه محسوب نمیشود؟بخشی از این تصورات ناشی از تبلیغات است. کشورهای منطقه به خوبی میدانند که تاریخ ایران نشان دادهاست که ایران هرگز در سدههای اخیر تهاجمی وارد یک درگیری و بحران نشدهاست. ایران اگر مورد حمله نظامی واقع شدهباشد از خود دفاع میکند، این موضوع را در قضیه عراق شاهد بودیم و اخیراً هم در مقابل تعرض نظامی اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق مشاهده کردیم. ولی ایران هرگز تهدیدی برای همسایگانش نبوده است. ایران همواره دعوت کردهاست که سازوکار امنیتی مشترکی برای تضمین امنیت کشورهای همسایه ایجاد شود.
الان هم دستگاه دیپلماسی ایران باید فعالتر از گذشته تلاش کند تا به همسایگان نشان دهد که اگر ایران یک نیروی نظامی قوی دارد، اگر توان موشکی و پهپادی دارد، این ظرفیتها میتواند در راستای تامین امنیت منطقه به کار رود. این تز کلی ایران که امنیت منطقه باید توسط کشورهای منطقه تامین شود، میشود با دیپلماسی فعال و تعامل با کشورهای همسایه و دولتهای جنوب خلیجفارس، آنها را به این نتیجه برسانیم که باید سازوکار امنیت جمعی در منطقه ایجاد شود و آنها را قانع کنیم که نیازی به حضور نیروهای خارج از منطقه نیست و کشورها خودشان میتوانند امنیت منطقه را تامین کنند.
*در منطقه غرب آسیا ایران و اسرائیل چهار دهه است که با هم خصومت دارند. این منازعه برای نخستین بار در طول هفتههای گذشته ماهیت مستقیم و رودررو پیدا کرد. فکر میکنید آیا امکان تکرار این منازعه مستقیم و تبدیل شدن آن به یک جنگ تمامعیار وجود داشتهباشد؟آینده منازعه ایران و اسرائیل بستگی به عملکرد طرف مقابل دارد. ایران در سالهای اخیر و بهویژه پس از آغاز جنگ غزه نشان دادهبود که صبر استراتژیک در پیش گرفتهاست. اسرائیل به شیوهای عمل کرد که ایران استراتژیاش را کنار گذاشت و وادار کرد وارد حالت تهاجمی شود. اگر اسرائیل اشتباه قبلی خود را تکرار کند، طبیعی است که مورد حمله ایران واقع خواهد شد. به اعتقاد من آینده این رویارویی کاملاً به عملکرد طرف مقابل بستگی دارد.
*عملیات وعده صادق تا چه اندازه باعث شد که اسرائیلیها نسبت به عملکردشان در آینده محتاطتر شوند؟بسیار مؤثر بود. اسرائیلیها باور نمیکردند که ایران دست به اقدامی چنین گسترده در واکنش به اقدامات آنها بزند. اسرائیل بعد از جنگ ۱۹۷۳ پوشش امنیتی قدرتمندی برای خودش ایجاد کردهبود و هم متحدانش چه در غرب از طرف آمریکا و اروپا و چه در شرق از طریق شوروی و بعد از آن روسیه، کمکهای گسترده نظامی و دفاعی در اختیار اسرائیل قرار میدادند.
قدرتهای جهانی پذیرفتهبودند که موجودیت اسرائیل و امنیت اسرائیل از اولویتهای اصلی خودشان است. این موضوع در آمریکا به یک سیاست دوحزبی و اجماعی تبدیل شدهبود و کار تا جایی پیش رفت که از اسرائیل با عنوان ایالت پنجاهویکم آمریکا یاد میشد. در نیم قرن گذشته به جز یک مورد پرتاب موشکهای عراق به سمت اسرائیل، هیچ حملهای به اسرائیل نشدهبود و اسرائیل تصور میکرد که سازوکار بازدارندگیاش صددرصد موفق بودهاست.
برای کل قدرتهای جهانی، بهویژه آمریکا جا افتادهبود که اسرائیل باید از لحاظ نظامی و بهخصوص از نظر توانمندی نیروی هوایی از همه کشورهای منطقه قویتر باشد. پاسخ نظامی ایران نشان داد که این حجم از تلاشها بیفایده بوده و اسرائیل ضربهپذیر است و اگر مرتکب اشتباهی شود، ضربات دیگری هم خواهد خورد.
*مشارکت ائتلاف آمریکا، بریتانیا و فرانسه با حمایت برخی کشورهای عربی در رهگیری و انهدام موشکها و پهپادهای ایرانی باعث شد که برخی تحلیلگران این موضوع را مطرح کردهاند که اسرائیل و آمریکا یک گام به ایجاد یک ائتلاف منطقهای با مشارکت اسرائیل و کشورهای عربی برای مقابله با ایران نزدیکتر شدهاند. نظر شما در مورد این مسئله چیست؟منازعهای که بین ایران و اسرائیل پیش آمد، در واقع فقط بین ایران و اسرائیل نبود، بلکه بین ایران و ناتو بود. تمام ظرفیتهای کشورهای عضو ناتو به کمک اسرائیل آمد و به همین دلیل هم بود که موفق شدند برخی از پهپادها و موشکهای ایران را منهدم کنند. صرفاً خود اسرائیل در عملیات ایران مدافع نبود، بلکه ظرفیت بزرگی از کشورهای عضو ناتو در این دفاع مشارکت کردند. همین موضوع نشاندهنده توان و قدرت موشکی و پهپادی ایران بود، چراکه برای بیاثر کردن این عملیات کل ظرفیت کشورهای متحد اسرائیل در ناتو با همه امکانات وارد صحنه شدند.
بعضی از کشورهای عربی مثل اردن از اسرائیل دفاع کردند و برخی کشورهای عربی هم آسمان خودشان را در اختیار آمریکا و انگلیس و فرانسه قرار دادند و سعی کردند که در این حمله اسرائیل ضربات کمتری بخورد. اسم این ائتلاف را هر چیزی بگذاریم، چه به آن بگوییم ناتوی خاورمیانه یا ناتوی عربی یا هر چیز دیگر، در این شرایط شاهد بروز عملی آن بودیم.
ولی اینکه در آینده قرار باشد چنین تشکیلاتی واقعاً شکل بگیرد، به شرایط آینده منطقه بستگی دارد و از الان نمیتوان پیشبینی کرد؛ بهخصوص اینکه کشورهای منطقه هم میدانند که اگر بخواهند وارد فاز یک ائتلاف شوند، آنگاه باید امنیت و آینده خود را دربست در اختیار آمریکا و اسرائیل قرار دهند و خودشان را با آنها همسرنوشت کنند. همانگونه که در سالهای گذشته مشاهده کردهایم، همه سیاستهای آمریکا و اسرائیل همیشه برای همه کشورهای عربی قابل پذیرش نیستند.
*بعد از آغاز جنگ غزه گفته میشد که عربستان از فرآیند عادیسازی روابط با اسرائیل دور شدهاست. با توجه به تحولاتی که در ۶ ماه گذشته رخ دادهاست، تصور میکنید ریاض تا چه اندازه امکان دارد به فرآیند عادیسازی با اسرائیل بازگردد؟تجدید رابطه ایران با عربستان نشاندهنده تغییراتی در سیاست خارجی ریاض بود. از طرف دیگر برخی واکنشهایی که حکومت عربستان سعودی نسبت به عملکرد آمریکا نشان داد، مشخص کرد که سران این کشور دیگر مانند گذشته به صورت صددرصد پیرو آمریکا نیستند. در عربستان تصور غلطی ایجاد شدهبود که اگر این کشور دنبال توسعه اقتصادی و فناوری است، باید با اسرائیل که یک قدرت اثرگذار در آمریکا و کشورهای غربی محسوب میشود، رابطهای دوستانه برقرار کند. اما فکر میکنم ریاض اکنون به این نتیجه رسیدهاست که تحلیلی که در گذشته داشتند، درست نبوده و میتوانند بدون رابطه با اسرائیل توسعه اقتصادی داشتهباشند و میتوانند مطمئن باشند که کشورهای منطقه ظرفیت کافی برای تامین امنیت منطقه دارند.
نکته بسیار مهم این است که افکار عمومی کشورهای عربی به صورت جدی با توسعه روابط با اسرائیل مخالف هستند. مردم عرب و مردم مسلمان با اسرائیل مخالف هستند و حاضر به پذیرش این رژیم نیستند. این دولتهای عربی هستند که به سمت عادیسازی روابط با اسرائیل حرکت میکنند. با توجه به وقایعی که در شش ماه گذشته رخ داد و جنایاتی که اسرائیل در غزه مرتکب شد، قتلعام بیش از ۳۴ هزار نفر که اکثریت آنها کودکان و زنان هستند، گورهای دستجمعی که در بیمارستانها کشف میشوند، بمباران مدارس، بیمارستانها و خانههای شخصی و قحطی گسترده در غزه؛ همهی اینها باعث شدهاست که زمینه عادیسازی روابط با اسرائیل در کشورهای عربی، دستکم در افکار عمومی کاملاً از بین برود.
اگر دولتهای عربی دستکم تا زمانی که جنگ غزه در خاطره ملتها زنده است بخواهند اقدامی در راستای عادیسازی روابط و دوستی با اسرائیل انجام دهند، درون کشورهایشان با افکار عمومی دچار مشکل خواهند شد. احتمال اینکه فرآیند عادیسازی روابط با اسرائیل ادامه پیدا کند، بسیار کمتر از گذشته شدهاست.
*بعد از پاسخ ایران به اسرائیل، رئیسجمهور آمریکا گفت که میخواهد جبهه متحدی را برای فشار و تحریم علیه ایران ایجاد کند. در نشست سران گروه ۷ و وزرای خارجه اتحادیه اروپا هم شاهد بودیم که دولتهای غربی تصمیم خود را برای توسعه دایره تحریمها علیه ایران اعلام کردند. چه کاری از دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی برای جلوگیری از توسعه و افزایش تحریمها بر میآید؟من باید یک نکته را تذکر بدهم. تمام شعارهای انساندوستانه و بشردوستانهای که غربیها مطرح میکنند و آن را ناشی از ایدئولوژی لیبرالیسم میدانند، شعارهایی مثل آزادی، دموکراسی، حقوقبشر، رعایت حقوق زنان و کودکان، عدم استفاده از خشونت، حل اختلافهای بینالمللی بر مبنای دیپلماسی، نظم جهانی مبتنی بر قانون و امثال اینها، همه این شعارها وقتی نوبت به اسرائیل میرسد، از یاد برده میشود.
جنایتی نمانده است که اسرائیل انجام ندادهباشد و کشورهای غربی بهرغم همه شعارهایشان به آن بیتوجهی نکردهباشند. اسرائیل کل منطقه غزه را شش ماه است که مستمراً هوایی و زمینی بمباران میکند و نسلکشی گستردهای را آغاز کردهاست. در این شرایط کشورهای غربی همچنان از اسرائیل حمایت میکنند. یعنی تمام ادعاهایی که در مورد حقوق بشر و دموکراسی مطرح میکنند، دروغ است.
من فکر میکنم بیش از اینکه اسرائیل در این جنگ شکست خورده باشد، فرهنگ و ایدئولوژی غرب شکست خورده است و نشان داده تمام حرفهایی که میزنند، دروغ است و واقعیت ندارد. یکی از نتایج مهم جنگ غزه و بحرانی که بین ایران و اسرائیل پدید آمد، شکست ادعاهای بشردوستانه غرب بود. وقتی اسرائیل مرکز دیپلماتیک ایران را هدف قرار داد، هیچ واکنشی نشان ندادند، اما وقتی ایران به جنایت اسرائیل عکسالعمل نشان داد، شروع میکنند به محکوم کردن و افزایش فشار و تحریم.
اینها استانداردهای دوگانهای است که در قبال کشورها دارند. در قبال این نوع عملکرد، ایران باید تمام تلاشاش را به کار بگیرد تا این رویه را متوقف کند و اجازه ندهد که میان کشورهایی که قصد دارند در همراهی با اسرائیل، ایران را تحت فشار قرار دهند، اجماع ایجاد شود. ایران باید به صورت جدی وارد فعالیت شود و با کشورهای منطقه و جهان وارد مذاکره شود. احیای برجام قطعاً یکی از بهترین راههای مقابله با افزایش فشار بینالمللی است. ایران باید از منحصر کردن سیاست خارجی به چین و روسیه دست بکشد و بعد فعالیت سیاست خارجیاش را گسترش دهد.
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: کیهان علیه برجام و FATF / این همه موفقیت را نمی بینید یا نمی خواهید ببینید؟! قوانين و محدوديتهاي" FATF " كاغذ پاره نيست