به نقل از «آفتاب»

انتظار وزیر اطلاعات مغایر قانون است/ کشف100 هزار ویزای جعلی برای عتبات عالیات/ منع عرضه قلیان در اماکن عمومی/ تشریح اتهامات چند محکوم امنیتی

تاریخ انتشار: ۲۵ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۰۹۹۸۰۷

دادستان تهران از کشف100 هزار ویزای جعلی برای عتبات عالیات خبر داد. آفتاب‌‌نیوز : پایگاه اطلاع رسانی دادسرای عمومی و انقلاب تهران -- عباس جعفری دولت آبادی در سیزدهمین نشست شورای معاونان دادستانی تهران موضع گیری اخیر دولت آمریکا و ترامپ پیرامون برجام را از سه محور محکوم نمود و با اشاره به مباحث مطرح شده از سوی مسوولان کشور که جای بحث بیشتر را باقی نمی‌گذارد، در بیان نخستین محور، اظهار داشت: تنها مرجع قانونی برای بررسی پای‌بندی ایران به برجام، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که بارها اعلام کرده است ایران در چارچوب توافق برجام حرکت کرده و لذا اقدام اخیر آمریکا، مصداق باج‌خواهی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پاسخ دومی که جعفری دولت‌آبادی در محکوم نمودن موضع دولت آمریکا ارائه نمود، بین‌المللی بودن توافق برجام بود که بر این اساس، قابل بر هم زدن نیست و زمینه مذاکره مجدد هم منتفی است.
نکته سوم مورد اشاره دادستان تهران، عدم امکان محدودیت برجام توسط کشورهای عضو توافق است و در این باره اظهار داشت: هیچ یک از کشورهای عضو توافق نمی‌توانند آن را محدود کنند و لذا این که آمریکا پس از دو سال بگوید بازرسی‌ها از مراکز هسته‌ای ایران تشدید شود، قابل پذیرش نیست.
آمریکا یک پیمان‌شکن جهانی است
جعفری دولت‌آبادی با تصریح به این که ایران به تعهداتش در توافق برجام عمل نموده و این آمریکا است که عهدشکنی می‌کند، افزود: آمریکا یک پیمان‌شکن جهانی است و این گونه مواضع آمریکا نسبت به ایران از قدمت چهل ساله برخوردار است و لازم است دولت آمریکا بداند که هر چه خصومت آمریکا علیه ملت ایران بیشتر ابراز شود، آتش انقلاب ایران شعله‌ورتر می‌شود؛ چرا که حضرت امام خمینی فرمودند که انقلاب ایران انفجار نور بود که مانند آتش‌فشانی در جهان و منطقه خاورمیانه تأثیر گذار شده و نور آن قابل خاموش شدن نیست و این گونه اقدامات آمریکا، کشورهای مستضعف و مردم جهان را در شناخت ماهیت دشمنان یاری می‌کند.
وی هدف دولت آمریکا در اتخاذ این موضع را متشنج کردن روابط جهانی ارزیابی نمود و با تصریح به این که از وظایف دولت‌ها، پای‌بندی به تعهدات و توافقات است، گفت: طبیعی است که مردم ایران چنین پیمان‌شکنی را دشمنی و خصومت آشکار دولت آمریکا با ایران تلقی نمایند و طبیعی است پاسخ‌های متقابل ایران قاطع و جدی باشد.
دادستان تهران خاطرنشان کرد: اگر آمریکا از حمله به طبس یا تحمیل جنگ به ایران یا حمایت از گروهک‌های معاند و یا اقدامات مشابه سودی برد، از این طریق نیز خواهد برد و علت این که حضرت امام آمریکا را شیطان بزرگ نامید، به تدریج برای جهانیان اثبات خواهد شد.
وی نقش سپاه در دفاع از انقلاب اسلامی و تمامیت ارضی کشور را بی‌بدیل خواند و تاکید کرد دشمنی آمریکا با سپاه نشانگر نقش مؤثر این نهاد انقلابی در مبارزه با عوامل آمریکا در منطقه است.
اهمیت انضباط اجتماعی در مدیریت شهری
دادستان تهران در بحث انضباط اجتماعی، با اشاره به گلایه مسوولان و مردم از وضعیت برخی امور در شهرهای بزرگ از جمله ترافیک، آلودگی هوا و حاشیه‌نشینی، چنین مشکلاتی را مخصوص امروز ندانست و با اشاره به نقش موتورسوارها در مختل نمودن نظم کلان شهرها اظهار داشت برطرف کردن مشکلات مرتبط با : ترافیک، آلودگی هوا، موتورسوارها و نظایر آن را باید در طرح کلان تری ذیل عنوان «انضباط اجتماعی» مورد بحث قرار داد.
تسامح در مقابل بی انضباطی‌ اجتماعی
جعفری دولت‌آبادی با انتقاد از تسامح برخی مسوولان در مقابل بی‌نظمی‌های شهری و فقدان انضباط اجتماعی، افزود: بر خلاف گذشته که عدم رعایت برخی مقررات مرتبط با مدیریت شهرها با برخی توجیه‌ها تحمل می‌شد، امروزه توسعه شهرها چنین تسامحی را بر نمی‌تابد و عدم رعایت انضباط اجتماعی مشکلات را بیش از پیش پیچیده نموده است.
وی سپس به ذکر چند مثال برای توضیح نظر خود پرداخت و با اشاره به انتشار اخبار مربوط به بی‌نظمی موتورسیکلت سوارها در تهران طی چند روز اخیر، اظهار داشت: یکی از موارد نقض انضباط اجتماعی، نحوه تردد موتورسوارهاست و حسب گزارش دادسرای راهور تهران که بر اساس آمار ارائه شده از سوی پلیس راهور تنظیم گردیده، از 149 هزار حادثه رانندگی که در سال 1395 رخ داده، عامل 69 هزار حادثه یعنی 3/46 درصد راکب موتورسیکلت بوده است. هم‌چنین در سال گذشته در اثر حوادث رانندگی مرتبط با موتورسیکلت 3771 نفر فوت نموده و 80 هزار نفر مجروح شده‌اند که با توجه به آمار کلیه حوادث رانندگی، به ترتیب 7/23 و 9/44 درصد از کل متوفیان و مجروحین حوادث رانندگی را تشکیل می‌دهد.
قریب به سه چهارم موتورسیکلت سواران فاقد گواهینامه رانندگی موتور هستند
دادستان تهران با اشاره به آمار موتورسیکلت‌های شناسایی شده به میزان 11 میلیون و 328 هزار و 236 دستگاه، تعداد گواهینامه‌های رانندگی موتور که در سراسر کشور صادر شده را 383 هزار و 900 فقره اعلام نمود که به نسبت شمار موتورسیکلت‌ها، یک چهارم را تشکیل می‌دهد و نتیجه گرفت: این امر موید آن است که قریب به سه چهارم موتورسیکلت سواران فاقد گواهینامه رانندگی موتور می‌باشند و با عنایت به اهمیت آسیب‌های وارد به جان افراد و دیه صدمات بدنی و فوت‌ها، بررسی راهکارها برای کلان شهری مانند تهران ضروری است.
جعفری دولت‌آبادی افزون بر مشکلات مرتبط با تردد موتورسواران، به دور دور کردن خودروهای لوکس و گران‌قیمت را نیز اشاره کرد و گفت: صرف مدیریت موتورسواران، اگر چه ضروری است، اما انضباط اجتماعی را به طور کامل محقق نمی‌سازد.
وی این آمار را گوشه‌ای از مشکلات انضباط اجتماعی در کلان شهرها دانست و ضمن تاکید بر ضرورت ورود سرپرستان دادسراها به موضوع، اظهار داشت: معتقدیم مشکل موتورسیکلت سوارها قابل مدیریت است، اما همه دستگاه‌های مرتبط باید فعال شوند و دادستانی نیز از حیث همکاری با دیگر دستگاه‌ها اعلام آمادگی می‌نماید.
دادستان تهران با اشاره به اظهارات خود پیرامون آرایشگاه‌های غیرمجاز زنانه طی هفته گذشته که با توجه به گزارش پلیس، شمار آرایشگاه‌های غیرمجاز را بیش از واحدهای صنفی مجاز در این عرصه اعلام نموده بود، اظهار داشت: این مشکل که در صنوف دیگر نیز وجود دارد، ناشی از آن است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی، هیچ‌گاه بحث انضباط اجتماعی به طور جدی مورد توجه قرار نگرفته است.
جعفری دولت‌آبادی به عنوان مثال به فعالیت صنف قهوه‌خانه‌ها پرداخت و در بیان رویکرد قانون‌گذار ایران نسبت به مواد دخانی، ماده 14 قانون منع مصرف مواد دخانی را قرائت نمود که به موجب آن، مصرف دخانیات در اماکن عمومی و وسایل نقلیه عمومی جرم محسوب می‌شود؛ و در ادامه افزود: هم‌چنین به موجب مواد دیگر قانون اخیرالذکر عرضه، فروش، حمل و نگه‌داری فراورده‌های دخانی قاچاق، جرم انگاری شده و ماده 10 این قانون انجام هرگونه تبلیغات مغایر با این قانون را جرم و مستوجب جزای نقدی دانسته است.
دادستان تهران سپس با طرح این سوال که «چرا به رغم تصویب قانون، شمار قهوه‌خانه‌ها، قلیان‌سراها و رستوران‌هایی که قلیان عرضه می‌کنند روز به روز افزایش می‌یابد»، در پاسخ اظهار داشت: وقتی انضباط اجتماعی وجود ندارد، پدیدار شدن قارچ‌گونه قلیان‌سراها و عرضه قلیان در رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها را شاهد هستیم؛ چرا که سال‌های متمادی است که بحث جمع کردن قلیان در جلسات مسوولان مربوطه طرح می‌گردد و هر بار که این موضوع مطرح می‌شود، با توجیه جلوگیری از بیکاری عده‌ای، راهکاری اتخاذ نمی‌گردد.
از عرضه قلیان در اماکن عمومی جلوگیری شود
دادستان تهران واحدهای صنفی که قلیان عرضه می‌نمایند را در سه گروه تقسیم بندی نمود و قهوه‌خانه‌های سنتی و قدیمی را که پیش از پیروزی انقلاب نیز وجود داشته و فعالیت آن‌ها عرضه چای و قلیان بوده را مستثنی نمود و اظهار داشت: این اماکن اکثرا در مناطق کارگری و نزدیک کارگاه‌ها استقرار دارند و لذا از موضوع بحث خارج هستند، اما در خصوص دو گروهی که طی این چند سال اخیر اضافه شده‌اند شامل قلیان سراها و رستوران‌ها باید گفت قلیان سراها خدمت دیگری جز قلیان ارائه نمی‌دهند و به محلی برای وقت تلف کردن جوان‌ها تبدیل شده‌اند؛
لزوم همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط در جلوگیری از عرضه مواد دخانی
جعفری دولت‌آبادی عدم رفع مشکل عرضه مواد دخانی را ناشی از سلیقه‌ای اجرا نمودن قانون در کشور دانست و از سرپرستان نواحی دادسرا خواست به صنف‌های مرتبط با قلیان مانند قلیان سراها و رستوران‌ها، غیر از قهوه‌خانه‌های سنتی قدیمی از طریق صنف و با همکاری پلیس اخطار دهند که ظرف مدتی محدود، عرضه قلیان‌ را متوقف نمایند.
جعفری دولت‌آبادی وظیفه صنف مربوطه و پلیس را منع عرضه قلیان‌ها در این اماکن با تدبیر لازم دانست و با اشاره به فتوای تحریم تنباکو در دوره قاجاریه، اظهار داشت: آن زمان مردم قلیان‌ها را شکستند، آیا ما نیز باید قلیان‌ها را بشکنیم یا به نحوی دیگر تدبیر نماییم؟
دادستان تهران در پاسخ به این سوال، با اشاره به آسیب‌های جسمی و اجتماعی و تلفات انسانی ناشی از استعمال مواد دخانی افزود: استعمال قلیان و سیگار برای سلامت شهروندان مضر است. نمی‌گوییم قلیان‌ها را بشکنید، اما معتقدیم باید موجی ایجاد شود تا قلیان‌ها جمع‌آوری و به گلدان‌های گل تبدیل شود. متاسفانه امروزه ضرب‌المثل قدیمی که «دود از کنده بلند می‌شود» به تدریج مستحیل شده و با توجه به اقبال جوانان و برخی ورزشکاران نسبت به استعمال قلیان، باید گفت امروزه دود از قلیان برخی ورزشکاران و جوانان بلند می‌شود و این که گروهی از ورزشکاران گرفتار قلیان هستند، نشان از آن دارد که مشکل جدی و نیازمند توجه بیشتر است.
جعفری دولت‌آبادی از برنامه دادستانی تهران برای برگزاری جلسه‌ای با مسوولان مربوطه پیرامون قلیان‌سراها به عنوان یکی از مصادیق آسیب‌های اجتماعی در هفته جاری خبر داد و از سرپرستان نواحی دادسرای تهران خواست با دعوت از متصدیان اصناف مرتبط با موضوع مذکور در حوزه خود، به آن‌ها تذکر لازم را بدهند و در صورت عدم اقدام، با همکاری پلیس در مرحله اول واحدهای صنفی غیرمجاز را تعطیل کنند و صرفاً قهوه‌خانه‌های سنتی دارای مجوز را مستثنی نمائید.
توصیف جزایی اقدامات متهم و انطباق آن با مقررات قانونی، از اختیارات قاضی است
دادستان تهران در خصوص اظهارات وزیر اطلاعات پیرامون یکی از محکومان به جاسوسی که از اعضای کمیته مالی برجام بوده؛ مبنی بر این که اقدامات این محکوم مصداق جاسوسی نیست، با رد این اظهارات افزود: ماموران وزارت اطلاعات ضابط محسوب می‌شوند و اگر مدعی جایگاه کارشناسی برای خود هستند، باید بدانند که نظر کارشناسی آن‌ها مانند کارشناسان رسمی دادگستری، پزشکی قانونی، مامورین پلیس آگاهی و خبرگان محلی که هر یک در حوزه تخصص خود کارشناس محسوب می‌شوند، برای قاضی الزام آور نیست؛ قاضی دارای استقلال قضایی است و تبعیت وی از نظر کارشناس یا ضابطین تا جایی در قانون پذیرفته شده که استنباط قاضی خلاف آن نباشد؛ ضمن این که توصیف جزایی اقدامات متهم و انطباق آن با مقررات قانونی، صرفاً از اختیارات قاضی است.
جعفری دولت‌آبادی هم‌چنین به «اعتبار علم قاضی» در نظام حقوقی ایران اشاره نمود و با تصریح به این که امروزه برخی از احکام بر اساس علم قاضی صادر و اجرا می‌شود، انتظار وزیر اطلاعات که دستگاه قضایی را ملزم به رعایت نظر آن وزارت به عنوان ضابط قوه قضاییه دانسته، مغایر قانون خواند و افزود: حتی نظر اعضای هیات منصفه که در جرایم مطبوعاتی و سیاسی حضور دارند، برای قاضی الزم آور نیست.
وی افزود: در این پرونده خاص حداقل دادستانی تهران که درگیر پرونده بوده، شاهد است که چه مقاومت‌هایی در جریان رسیدگی و صدور حکم به عمل آمد، اما قضات دادگاه‌های بدوی و تجدیدنظر زیر بار فشارها نرفتند و بر اساس محتویات پرونده اتخاذ تصمیم نمودند.
دادستان تهران در خصوص محکوم‌علیه موضوع اظهارات وزیر اطلاعات افزود: این محکوم علاوه بر پرونده جاسوسی، اتهام مالی نیز دارد که اخیراً پرونده آن مفتوح گردیده؛ به این شرح که متهم با عضویت در هیات مدیره یکی از بانک‌های خصوصی، برای شرکتی که با آن مراودات مالی داشته تسهیلات تصویب نموده و با همکاری افراد دیگری 62 میلیارد تومان ارز با قیمت مرجع را از کشور خارج کرده بدون این که کالایی وارد کشور شود.
دادستان تهران در خصوص برخی انتقادها نسبت به دخالت دادستان در اجرای احکام حبس و مرخصی محکومان زندانی، ضمن ابراز تعجب از این که چگونه افرادی که هیچ اطلاعی از قانون ندارند، دادستان را از دخالت در اجرای احکام که جزو وظایف ذاتی این مقام است منع می‌نمایند، اظهار داشت: قوانین مربوط از جمله قانون آیین دادرسی کیفری، اجرای حکم را وظیفه ذاتی دادستان دانسته و در این فرایند، اختیار اتخاذ تصمیم پیرامون مرخصی یا پیشنهاد امتیازات قانونی مانند عفو یا آزادی مشروط در خصوص زندانی را به دادستان داده است. لذا انتظار می‌رود افرادی که از اطلاع کافی از مقررات قضایی ندارند قانون مذکور را مطالعه کنند.
وضعیت برخی محکومان امنیتی
دادستان تهران پیرامون وضعیت برخی محکومان امنیتی اطلاع‌رسانی کرد که از جمله این محکومان، سهیل عربی بود.
وی در توضیح اقدامات این فرد اظهار داشت: نامبرده به ساحت پیامبر اسلام (ص) و ائمه معصومین سلام الله علیهم و قرآن کریم اهانت نموده است. سهیل عربی علاوه بر توهین به مقدسات، با مصادیق اتهامی دیگری شامل توهین به مسوولان نظام، فعالیت تبلیغی علیه نظام و انتشار تصاویر مبتذل و... نیز مواجه و محکومیت یافته که حکم اشد در حال اجرا می‌باشد.
جعفری دولت‌آبادی ضمن انتقاد از کسانی که از متهم مذکور حمایت می‌کنند و مدعی نقض حقوق وی هستند، اظهار داشت: حکم اولیه وی اعدام بود و نقض این حکم توسط دیوان عالی کشور و تبدیل آن به حبس، موید استقلال قضات و هم چنین عزم دستگاه قضایی بر صدور رای بر اساس قوانین است.
متهم دیگری که دادستان تهران در خصوص وی اطلاع رسانی نمود، رضا شهابی ذکریا بود که دادستان تهران اتهامات وی را همکاری با یکی از گروهک‌های معاند نظام از طریق جمع‌آوری اطلاعات و اخبار امنیتی و ارسال آن برای گروهک معاند و اخذ وجه از آنان اعلام نمود و در خصوص نازنین زاغری اظهار داشت: شوهر وی تبعه انگلستان و خود وی نیز دارای تابعیت مضاعف از انگلستان بوده و در سیستم آن کشور فعالیت می‌کرده است. وی مسوول آموزش خبرنگاری آنلاین بی بی سی فارسی بوده که با هدف جذب و آموزش افرادی برای فعالیت تبلیغی علیه ایران اقدام نموده است. چگونگی استفاده از ایمیل‌ مستعار، پسوردهای پیچیده و طولانی، ذخیره سازی پسوردها و استفاده از نرم‌افزارهای رمزنگاری مطالب و اطلاعات، از جمله مواردی است که در این آموزش‌ها لحاظ می‌شده است و اساتید این دوره، افرادی چون مهدی یحیی‌نژاد (مدیر سایت بالاترین)، اردوان روزبه (رادیو کوچه) و محمود عنایت (مدیر گروه اسمال مدیا) می‌باشند.
جعفری دولت‌آبادی ارسال نامه از سوی دیوید کامرون نخست وزیر سابق انگلیس برای نازنین زاغری را موید ارتباط وی با دولت انگلستان و اهمیت این متهم برای آن کشور دانست.
افزایش میزان جرم جعل
جعفری دولت‌آبادی با اشاره به نزدیک بودن اربعین حسینی، از کشف ویزاهای جعلی برای سفر به عتبات عالیات خبر داد و با اعلام این که با دستگیری اعضای یک باند چهار نفره، یک‌صد هزار ویزای جعلی کشف شد از مردم خواست برای تهیه ویزا به شرکت‌های معتبر مراجعه کنند.
وی از افزایش 10 درصدی آمار جرم جعل خبر داد و افزود: اخیراً مواردی از جعل اوراق بهادار و اوراق مشارکت که چاپ آن در اختیار بانک مرکزی است، گزارش شده و در همین رابطه تعدادی اوراق مشارکت جعلی هر یک به ارزش پنجاه میلیون تومان کشف شده است.
دادستان تهران اعلام کرد اخیراً طی گزارشی که پلیس آگاهی فاتب به دادسرای رسیدگی به جرایم پولی – بانکی ارایه کرد 45 نفر تحت تعقیب قضایی گرفته که تاکنون 6 نفر بازداشت و یکی از بانک‌ها نیز در این زمینه اعلام شکایت نموده است.
دادستان تهران هم‌چنین از محکومیت اعضای یک باند سازمان یافته اختلاس به حبس‌های سنگین بیست و چهل سال و انفصال برخی محکومان از خدمات دولتی خبر داد و افزود: این افراد دو سال پیش مبلغ 860 میلیارد تومان از بانک ملی اختلاس کرده بودند که پرونده اتهامی با صدور کیفرخواست از سوی دادسرا، جهت محاکمه به دادگاه کیفری استان ارسال شده بود.
محرمانگی اطلاعات فردی بزه‌دیده و شاهد در پرونده کیفری
دادستان تهران توجه دادیاران تحقیق حاضر در جلسه را به یکی از نوآوری قانون آیین دادرسی کیفری شامل محرمانگی اطلاعات فردی بزه‌دیده، شاهد و مطلع جلب نمود و با اشاره به مواد 40، 97 و 101 این قانون در خصوص موضوع اظهار داشت: طبق مفاد این مواد، ضابطان مکلف به حفظ محرمانگی اطلاعات فردی این افراد، حمایت از خانواده آنان و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از دسترسی به این اطلاعات می‌باشند و این تکلیف در ماده 101 برای بازپرس در مرحله تحقیقات و برای قاضی دادگاه در مرحله محاکمه پیش‌بینی شده است.
جعفری دولت‌آبادی این نوآوری را در راستای تامین امنیت برای قربانی جرم، شاهد و خانواده‌های آنان دانست تا بتوانند با آسایش خاطر شکایت خود را پیگیری نموده یا واقعیات جرم را برای دادگاه روشن نمایند؛ ضمن این که گاه شاهد تعرفه شده از سوی متهم و یا خود متهم و خانواده وی باید در مقابل تهدیدات شرکای جرم و غیره تحت حمایت قرار گیرند.منبع: العالم

منبع: آفتاب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۰۹۹۸۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تولد توافق امنیتی جدید عربستان و آمریکا در انتظار چراغ سبز اسرائیل/ آیا آمریکا مجوز غنی سازی را به عربستان سعودی می دهد؟/ ریاض در یک قدمی پیروزی بزرگ قرار دارد

به گفته مقامات آمریکایی، عربستان سعودی و ایالات متحده در حال نهایی کردن جزئیات یک توافق مهم برای تقویت تجارت و دفاع دوجانبه هستند، اما اگر عربستان و اسرائیل روابط دیپلماتیک برقرار نکنند، توافقی حاصل نخواهد شد.

به گزارش جماران، سی ان ان در تحلیلی در این باره می نویسد:

 یک معاهده دفاعی، ائتلاف امنیتی هفت دهه ای بین عربستان سعودی و ایالات متحده را مستحکم و آنها را هر چه بیشتر به یکدیگر نزدیک می کند، زیرا دشمنان ایالات متحده مانند ایران، روسیه و چین به دنبال گسترش نفوذ خود در خاورمیانه هستند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، مدت‌هاست که به دنبال روابط با عربستان سعودی است، زیرا این اقدام می‌تواند در سراسر جهان اسلام تاثیر خود را بگذارد.

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا روز پنجشنبه گفت که ایالات متحده در حال مذاکره برای یک قرارداد بزرگ شامل سه جزء است.

مولفه اول شامل بسته ای از توافقات بین آمریکا و عربستان سعودی، مولفه دیگر عادی سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل و مولفه سوم تشکیل کشور فلسطین است.

به گفته سخنگوی وزارت خارجه آمریکا این سه  با هم مرتبط هستند و هیچ کدام بدون دیگران جلو نمی روند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک میزگرد در کنفرانس اقتصادی این هفته در ریاض گفت: برای اینکه عادی سازی بین عربستان سعودی و اسرائیل محقق شود، باید مسیری برای تشکیل کشور فلسطین و «آرامش در غزه» وجود داشته باشد. به نظر من کاری که عربستان سعودی و ایالات متحده با هم در زمینه توافقات خود انجام داده اند، به طور بالقوه به اتمام نزدیک است، اما برای پیشبرد عادی سازی دو چیز لازم است: آرامش در غزه و مسیری معتبر به سوی یک کشور فلسطینی.

وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد، در حاشیه این مجمع، بلینکن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی (MBS) دیدار کرد تا در مورد این توافق گفتگو کند. کارشناسان، پیمان عربستان و آمریکا را «مجموعه ای جامع از تفاهمات» توصیف می کنند که شامل تضمین های امنیتی، اقتصادی و فناوری برای سعودی و همچنین حمایت از برنامه هسته ای غیرنظامی این کشور می شود.

انتظار می‌رود این توافق عادی‌سازی از توافق‌نامه ابراهیم، مجموعه‌ای از معاهده‌هایی که چهار کشور عربی اسرائیل را در سال 2020 به رسمیت شناختند و تقاضای دیرینه اعراب برای تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی به عنوان پیش‌شرط به رسمیت شناختن اسرائیل را نادیده گرفتند الگوبرداری شود.

محمد بن سلمان پیشتر گفته بود که توافق با اسرائیل «بزرگترین توافق تاریخی از زمان جنگ سرد» خواهد بود. در سال 2021، نتانیاهو این توافق را اینگونه توصیف کرد که اسرائیل را قادر می‌سازد «دکترین قدیمی و خطرناک سرزمین‌ در ازای صلح را جایگزین کند و صلح را در ازای صلح به ارمغان آورد، بدون اینکه اسرائیل حتی یک سانتی‌متر از دست بدهد».

از آن زمان، دولت بایدن عادی سازی اسرائیل و عربستان را در مرکز سیاست خاورمیانه ای خود قرار داده است. ایالات متحده و عربستان سعودی در سال 2023 به گفتگوها درباره این پیمان ادامه دادند و انتظار می‌رفت که بلینکن در 10 اکتبر سال گذشته به ریاض برود تا درباره جزئیات آن صحبت کند، این تاریخ درست سه روز قبل از حمله حماس به اسرائیل بود که عملا این توافق را به تاخیر انداخت.

تحلیلگران می گویند که حمله بعدی اسرائیل به غزه که این منطقه را ویران کرده و بیش از 34000 فلسطینی را کشته، ممکن است پارامترهای توافق را برای عربستان سعودی تغییر داده باشد. اکنون پذیرش بخشی که خواستار مسیری «غیرقابل بازگشت» به سوی تشکیل یک کشور فلسطینی است، کلید اصلی بخش عادی سازی توافق گسترده تر خواهد بود.

نتانیاهو بارها چشم انداز تشکیل کشور مستقل فلسطینی را رد کرده و استدلال می کند که این امر به امنیت اسرائیل آسیب می زند و بر ادامه جنگ غزه تا زمانی که حماس از بین برود، مصمم است.

تحلیلگران می گویند که این موانع ممکن است منجر به تلاش عربستان برای بستن توافق دوجانبه بدون جزء عادی سازی توافق شود. اما چنین رویکردی با موانع بزرگی روبرو خواهد شد. سناتور جمهوری خواه لیندسی گراهام در این باره می گوید: توافقی که تعهد نظامی قاطعانه ایالات متحده به امنیت عربستان سعودی را بدون مولفه عادی سازی ایجاد می کند، بعید است از کنگره آمریکا عبور کند.

اگر توافقنامه دفاعی متقابل در قالب یک معاهده مورد مذاکره قرار گیرد، برای الزام آور شدن نیاز به 67 رأی در سنا دارد. گراهام در پاسخ به گزارش‌هایی مبنی بر تصمیم عربستان سعودی گفت: بدون عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان و اطمینان از تامین نیازهای امنیتی اسرائیل در مورد پرونده فلسطین، رای بسیار کمی برای توافق دفاعی متقابل بین ایالات متحده و عربستان سعودی وجود خواهد داشت.

کارشناسان می گویند که شاید بایدن بتواند با الگوبرداری از توافقنامه امنیتی دیگری که سال گذشته با بحرین امضا کرد، کنگره را برای رسیدن به توافق دور بزند. به گفته فراس مکساد، کارشناس ارشد و مدیر توسعه استراتژیک در موسسه خاورمیانه در واشنگتن دی سی، مسیر دیگری وجود دارد که حول توافقنامه یکپارچگی و رفاه امنیت جامع که دولت بایدن در سپتامبر 2023 با بحرین امضاء کرد، الگوبرداری شده است. متن این پیمان صراحتاً بیان می‌کند که ممکن است از طرف های دیگر برای پیوستن دعوت شود.

با این حال، هیچ نشانه ای مبنی بر اینکه دولت بایدن برای تصویب توافق دوجانبه با عربستان سعودی، کنگره را دور بزند، وجود ندارد. برای عربستان سعودی، توافق دوجانبه با ایالات متحده یک پیروزی بزرگ خواهد بود، که نشان دهنده پایان دورانی است که بایدن به دنبال تضعیف محمد بن سلمان به اتهام دست داشتن در قتل جمال خاشقجی، ستون نویس واشنگتن پست در کنسولگری سعودی در استانبول بود.

برخی کارشناسان معتقدند که  این توافق همچنین «سلطه آمریکا را در خاورمیانه برای نسل‌ها تثبیت می‌کند و چالش رو به رشد چین و روسیه را کمرنگ می‌کند.» محمد بن سلمان مشتاق تقویت سیستم دفاعی عربستان و تنوع بخشیدن به اقتصاد عربستان به دور از هیدروکربن است، زیرا او یک سیاست اقتصادی بلندپروازانه به نام چشم انداز 2030 را دنبال می کند. پادشاهی سعودی دارای یک برنامه هسته ای غیرنظامی نوپا است که ولیعهد مایل به توسعه آن با حمایت ایالات متحده است.

به گفته کارن یانگ، محقق ارشد پژوهشی در مرکز دانشگاه کلمبیا، عربستان سعودی مایل است با ایالات متحده معامله کند و این احتمالاً بهترین زمان در دوران دولت بایدن برای کمک به برخی از مسائل مهم در کنگره نظیر سیاست جهانی انرژی است.

یکی دیگر از نقاط سخت در حمایت ایالات متحده از چنین برنامه ای، مخالفت آمریکا با غنی سازی محلی اورانیوم در داخل خاک کشورها است، غنی سازی یک جزء کلیدی برای تولید انرژی هسته ای است که می تواند برای تولید سلاح های هسته ای نیز استفاده شود. عربستان سعودی از نظر ذخایر اورانیوم غنی است و اصرار دارد که بتواند آن را در داخل غنی سازی کند . در صورت تحقق چنین مسئله ای این برای یک کشور عربی برای اولین بار خواهد بود. برای مثال، امارات متحده عربی همسایه، اورانیوم غنی شده را برای نیروگاه های هسته ای خود وارد می کند.

روز چهارشنبه، سناتور دموکرات، اد مارکی، رئیس مشترک گروه کاری تسلیحات هسته‌ای و کنترل تسلیحات، از دولت بایدن خواست اطمینان حاصل کند که ریاض از غنی‌سازی و بازفرآوری مواد هسته‌ای خودداری می‌کند . او در بخش هایی از سخنان خود به اظهارات قبلی محمد بن سلمان استناد کرد که گفته بود  عربستان سعودی در صورت حرکت تهران به سمت سلاح هسته ای در این مسیر گام خواهد گذاشت. وی  گفت: مسیر صلح خاورمیانه نباید شامل چشم انداز عربستان سعودی مجهز به سلاح هسته ای باشد که منافع آمریکا، متحدان و شرکای خود را در سراسر منطقه تضعیف کند.

پیمان عربستان سعودی و آمریکا دو کشور را موظف می کند که برای بازدارندگی و مقابله با هرگونه تجاوز خارجی با یکدیگر همکاری کنند، اما به این تعهد جنبه معاهده رسمی نمی دهد.

زمانی که شرایط سیاسی اجازه دهد، هنوز جایی برای یک توافق امنیتی چندجانبه که در نهایت شامل اسرائیل، بحرین، ایالات متحده و دیگران باشد، وجود خواهد داشت. انتخاب با اسرائیل خواهد بود که چه زمانی آماده پاس دادن توپ به سمت تشکیل کشور مستقل فلسطین باشد.