به نقل از «مهر»

نخستین مراسم عزاداری‌های محرم در ایران کی رونق گرفت

تاریخ انتشار: ۱۷ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۵۱۰۴۲۹

یازدهمین برنامه از سلسله نشست‌های پژوهشی هنر و ادبیات دینی با موضوع «سیر تکامل مرثیه‌خوانی در ایران» با حضور مهدی امین‌فروغی، سه‌شنبه ۱۶ آبان در حوزه هنری برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، مهدی امین‌فروغی در یازدهمین برنامه از سلسله نشست‌های پژوهشی هنر و ادبیات دینی که در حوزه هنری برگزار شد، با اشاره به سیر تحول و تکامل مرثیه‌خوانی در ایران اظهار کرد: سوگواری اباعبدالله الحسین (ع)، تاثیرات بسیاری در طول تاریخ بر جای گذاشته است و تحولات تاریخی نیز تغییرات بسیاری را در سوگواری عاشورا به وجود آورده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی درباره تقسیم‌بندی تاریخی تحولات عزاداری عاشورا نیز گفت: تاریخ مرثیه‌خوانی را می‌توان به 5 دوره تقسیم کرد. دوره اول از روز واقعه عاشورا آغاز شده و تا نیمه دوم قرن چهارم هجری ادامه دارد. دوره بعدی از نیمه دوم قرن چهارم هجری تا دوره قاجاریه در ایران را در بر می گیرد. دوره بعد تمام دوران قاجاریه را شامل می‌شود. دوره چهارم نیز از انقلاب مشروطه تا انقلاب سال 57 بوده و دوره پنجم را می‌توان از پیروزی انقلاب اسلامی تا روزگار معاصر تقسیم‌بندی کرد.

امین‌فروغی ادامه داد: نخستین عزاداری توسط خاندان اباعبدالله الحسین(ع) انجام شد و نخستین مرثیه خوان نیز زینب کبری(س) بود. از آن به بعد، عزاداری توسط ائمه(ع) و دیگر مرثیه سرایان، همواره با سختی‌هایی همراه بود. شاعرانی که برای واقعه عاشورا مرثیه می سرودند، همیشه دار به دوش بودند و پیوسته حکومت‌ها به دنبال آن‌ها بودند. از این دست سخت‌گیری ها در دوره اول تا قرن چهارم هجری وجود داشت و سخت‌گیری ها چنان زیاد شد که قبر حضرت ابا عبدالله الحسین(ع) را تخریب کردند.

وی اظهار داشت: در نیمه دوم قرن چهارم هجری و با روی کار آمدن آل بویه که در بخش مرکزی و غربی و جنوبی ایران و عراق فرمانروایی می‌کردند، عزاداری امام حسین (ع) رونق گرفت و در این دوره دستور عزاداری در ایام محرم به طور رسمی اعلام شد و رسم زیارت قبور ائمه(ع) رایج شد. آل بویه همچنین بار دیگر به عید غدیر رسمیت بخشیدند. با گذشت زمان، مرثیه خوانی برای واقعه عاشورا به روضه تبدیل شد و روضه خوانی در عصر تیموری رواج بسیاری پیدا کرد.

این محقق و پژوهشگر با اشاره به عصر صفویه و تغییرات به وجود آمده در مرثیه خوانی، عنوان کرد: در عصر صفویه، دسته گردانی در بین مردم رایج شد. سیاست صفویه، حفظ و تعالی شیعه بود و شاهان صفوی در این زمینه اهتمام بسیاری داشتند و در این دوره مردم در قالب‌های دسته‌های عزاداری بیرون می‌آمدند. پس از دوره صفویه، در عهد افشاریه، شاهد اندکی افول هستیم. در دوره زندیه رونق گرفت که شاهد به وجود آمدن شبیه خوانی و تعزیه بودیم و تعزیه‌هایی مانند عروسی قاسم، آب فرات و دو طفلان مسلم در این دوره رواج داشت.

وی تصریح کرد: در عصر قاجاریه به وفور و گستردگی شاهد شکل‌های مختلفی از عزاداری بودیم. در این دوره، یغمای جندقی شاعر قرن سیزدهم، نوحه های سینه زنی را رونق بخشید. عهد قاجاریه نمایشگاهی است که تمام شعائر عاشورایی را در آن می‌توان دید. در این دوره، نماد تهران، تکیه‌ای به نام تکیه دولت می‌شود و فرهنگ عاشورایی و حسینی به قدری بالنده است که نماد تهران، برعکس امروز که برج آزادی یا میلاد است، تکیه دولت می‌شود. در واقع دوره قاجار، نماد بالندگی شیعه است. در این دوره، روضه‌خوان‌ها و مداحان نیز مانند شاهزادگان و افراد رده بالای جامعه، خاندان و از احترام و جایگاه بالایی در جامعه برخوردار بودند و روضه خوانی اباعبدالله الحسین(ع) به شکل موروثی منتقل می‌شد.

وی گفت: پس از پایان دوره قاجاریه و با انقلاب مشروطه، اتفاقات عجیبی در تمام شئون کشور رخ می دهد که عزاداری هم متاثر از این اتفاقات می‌شود. در این دوره موج تجددخواهی و نواندیشی از هر سو وارد کشور می‌شود. عده‌ای برای تحصیل به اروپا می‌روند و پس از بازگشت میل به روشنفکری دارند و در این دوره کتاب‌های زیادی در نقد آیین‌های مذهبی منتشر می‌شود. رویارویی با باورهای مذهبی در این دوره رخ می‌دهد و با ورود این موج، فرزندان دیگر مشاغل پدر همچون مرثیه سرایی را دنبال نمی‌کنند و فرزندان روحانیون و مرثیه‌سرایان در رادیو آواز می‌خوانند یا شخصیت‌هایی می شوند همچون جلال آل احمد و عارف قزوینی و ... . به نوعی می‌توان گفت بزرگان موسیقی همه برخاسته از تعزیه و روضه‌خوان و عزاداری بودند، اما به سمت فضاهای جدید آمدند. در همین دوره تکیه دولت تهران تخریب شد. از سوی دیگر، عده ای از خود گذشته، روستازاده و کشاورززاده، آمدند و زیر بیرق عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) را گرفتند.

امین‌فروغی خاطرنشان کرد: در دوره پهلوی اول عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) با ممنوعیت ها مواجه شد و در این دوره عزاداری ها را از شهر بیرون می‌بردند و مخفیانه انجام می‌شد. در دوره پهلوی دوم، عزاداری‌ها از خفا بیرون آمد و رنگ و بوی سیاسی گرفت و بسیاری از نوحه‌ها در تظاهرات‌ها خوانده می‌شد.

وی در پایان گفت: عزاداری پس از پیروزی انقلاب اسلامی بحث مفصلی است و فرصت دیگری می‌خواهد. در دوران جنگ تحمیلی شاهد تحولاتی بودیم و در روزگار معاصر نیز رسانه‌ها تاثیرات بسیاری بر عزاداری اباعبدالله(ع) گذاشته‌اند.

منبع: مهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۵۱۰۴۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حرکت کاروان عزاداری شهادت امام صادق (ع) از میدان المپیک تا دانشگاه علامه طباطبایی 

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مرتضی تنها مدیر فرهنگی هنری منطقه22 از دومین اجتماع بزرگ مردمی منطقه 22 خبر داد و گفت : ویژه برنامه صادق آل عبا در روز شنبه 15  اردیبهشت ماه همزمان با سالروز شهادت امام صادق علیه السلام از میدان المپیک با تلاوت قران کریم  توسط قاری ممتاز دکترحسین جعفری شروع خواهد شد پس از آن  ذاکر اهل بیت(ع) حاج محمد نیک آریا در سوگ امام جعفر صادق روضه خوانی خواهد کرد. 

تنها در ادامه افزود:دسته های عزاداری منطقه بعد از مراسم میدان المپیک  به سمت دانشگاه علامه طباطبایی حرکت نموده و در دانشگاه با نوای مداح اهل بیت (ع) حاج حسن جعفری و اقامه نماز ظهر و عصر این مراسم ادامه خواهد داشت . همچنین موکب های پذیرایی در میدان المپیک و در دانشگاه  مستقر است. 

شایان ذکر است، این برنامه به همت فرهنگسرای تهران با مشارکت دانشگاه علامه طباطبایی، شهرداری منطقه22،پایگاه بسیج عمار یاسر، مجمع مساجد و هیات های مذهبی برگزار می‌شود. 

وی یاد آور شد؛ دوستداران اهل بیت عصمت و طهارت (ع) می توانند روز شنبه15 اردیبهشت ماه ساعت 9 صبح به میدان المپیک منطقه22 مراجعه کنند.

انتهای پیام/