به نقل از «خبرآنلاین»

توجیه مداخله دولت در بازار مسکن

تاریخ انتشار: ۲۹ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۷۰۲۵۴۳

اقتصاد > مسکن - حامد قدوسی اقتصاددان طی یادداشتی در کانال تلگرام خود نوشت: حق سرپناه مناسب درجه اول یک حق پایه انسانی است، بنابراین کاملا به جا است که از دولت‌ها انتظار داشته باشیم که برای برقرار این حق مداخله کنند.

حادثه زلزله بحث‌های انتقادی حول مسکن مهر را دوباره فعال کرده است. یک موضع استاندارد کتاب درسی توسط حامیان مطلق بازار آزاد این است که «مسکن یک کالای خصوصی است و ورود دولت در امر تامین و ارائه یک کالای خصوصی نادرست است».

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 پیش از ورود به بحث روشن کنیم که این پست در دفاع از پروژه مسکن مهر نیست و یک بحث کلی را مطرح می‌کند. نمی‌شود منکر اشکالات عملیاتی و اجرایی متعدد در کل طرح مسکن مهر - در زمینه‌هایی مثل مکان‌یابی، تامین مالی از مسیر استقراض از بانک مرکزی، کیفیت فنی و مهندسی اجرا و معضلات خلق سرمایه اجتماعی محلی و هویت انسانی - شد.  ولی اشکالات محتمل در طراحی و اجرای این پروژه نمی‌تواند لزوما توجیه‌گر نفی اصل مداخله دولت در حوزه مسکن و خصوصا برای تامین سرپناه اقشار محروم باشد.

مسکن از معدود حوزه‌هایی است که تقریبا در همه کشورهای توسعه‌یافته‌، دولت‌ها به شکل‌های گسترده و متنوع (از قبیل یارانه وام‌های راهنی، معافیت‌های مالیاتی وسیع، بیمه بازار وام‌های رهنی، تثبیت اجاره‌، قرعه‌کشی منازل ارزان برای اقشار کم‌درآمد، اجبار سازندگان تجاری برای فروش برخی واحد‌ها به قیمت پایین و ...) در آن مداخله می‌کنند. چه استدلال‌هایی برای این مداخلات وجود دارد؟ 

استدلال اول است که مسکن واقعا یک کالای خصوصی صرف نیست و با شلوار و شکر فرق می‌کند. حق سرپناه مناسب درجه اول یک حق پایه انسانی است و این حق به خاطر ساختار ویژه اقتصاد شهری در دنیای مدرن از عده قابل توجهی از شهروندان دریغ می‌شود. بنابراین کاملا به جا است که از دولت‌ها انتظار داشته باشیم که برای برقرار این حق مداخله کنند.

به خاطر عرضه محدود زمین، نقش مقررات و قوانین در خلق و توزیع رانت و علاقه‌مندی جریان سرمایه به این حوزه، دینامیک قیمت زمین شهری وضعیت خاصی دارد که طبقات محروم در مقابل آن بی‌دفاع است. تلاطم قیمت در این حوزه می‌تواند خیلی بیش‌تر از تلاطم قیمت کالاهای دیگر باشد و اگر مداخله دولت نباشد بازنده‌ها و برنده‌ها فاصله خیلی زیادی خواهند داشت. متاسفانه این موضوع را در ایران زیاد دیده‌ایم. 

برای روشن‌‌تر شدن قضیه به این مثال اخیر و داغ از مباحث سیاست‌گذاری شهری در کشورهای توسعه‌یافته دقت کنید: شهرهای زیادی در دنیا (مثل نیویورک و وین و ونکوور و لندن و الخ) هدف جریان سرمایه از کشورهایی مثل چین، روسیه، هنگ‌‌کنگ و جهان عرب است. این سرمایه‌ها به دنبال یک موضوع مطمئن و با ریسک کم در خارج از کشور خودشان هستند و مزایای حق اقامت و شهروندی هم به جذابیت‌های این موضوع اضافه می‌شوند.

در نتیجه «کشش قیمتی» این جریان سرمایه پایین است و حاضر است زمین و مسکن را به خاطر مزایای جانبی آن به قیمتی بالاتر از ارزش ذاتی و مصرفی آن خریداری کند. نتیجه این فرآیند افزایش قابل توجه قیمت زمین در بسیاری از شهرهای دنیای است. صاحبان قبلی زمین و مسکن در این فرآیند برنده ولی اجاره‌نشینان و جوانان بازندگان این فرآیند هستند. تبدیل زمین شهری به ابزار سرمایه‌گذاری عملا بخش مهمی از جامعه را از حق ابتدایی داشتن سرپناه محروم می‌کند.

در ادامه محور قبلی، برون‌داد‌های مثبت و منفی مهمی در جریان تامین مسکن اجتماعی وجود دارد. به خاطر این برون‌دادها حتی در کاپیتالیستی‌ترین اقتصادها مثل آمریکا شهرهایی مثل نیویورک برنامه گسترده مسکن اجتماعی دارند. به غیر از پروژه‌‌های عظیم شهرداری، در شهرهایی مثل نیویورک، هر سازنده بخش خصوصی باید درصد نسبتا قابل‌توجهی از واحدهای یک مجتمع را به مسکن اقشار کم‌درآمد تخصیص بدهید (در حاشیه: این روش شاید می‌توانست یکی از الگوی جایگزین برای مسکن مهر باشد).

سوال این است که چرا شهرداری نیویورک این کار را می‌کند؟ پاسخ آن از منظر اقتصاد کلان شهری روشن است: اگر مسکن اجتماعی تامین نشود، عرضه نیروی کار در مشاغل با دست‌مزد پایین (مثل مامور شهرداری، پلیس راهنمایی رانندگی، معلم ابتدایی، متصدی نظافت و امثال آن) در این شهرها زیر مقدار بهینه خواهد بود چون صاحبان این مشاغل با حقوق معمول و هزینه سرسام‌آور مسکن نمی‌توانند آن‌جا زندگی کنند.

در نتیجه تعادل تخصص‌ها و مهارت‌های مختلف در شهر به هم خواهد خورد و اقتصاد و کیفیت زندگی شهری مختل می‌شود. این تازه وضعیت آمریکای کاپیتالیست و بازار آزاد-محور است، تقریبا تمام کشورهای اروپایی حجم عظیمی از برنامه‌های مسکن اجتماعی و ارزان‌قمیت - توسط شهرداری‌ها یا دولت مرکزی - را به شهروندان ارایه می‌کنند.

جمع‌بندی:

در لزوم و توجیه مداخله دولت در بازار مسکن کم‌تر تردیدی وجود دارد. موضوعی که جای بحث و کار فراوان دارد شیوه بهینه پیاده‌سازی این مداخلات در عین حداقل کردن اختلالات در کارکرد بازارها و اتلاف منابع بخش عمومی است. مثلا این‌که آیا دولت خود باید راسا خانه‌سازی و خانه‌داری کند یا این‌که از طریق کاهش ریسک‌ها و هزینه تامین مالی مسکن وارد شود و یا از طریق مشارکت با سازندگان بخش خصوصی مسکن اجتماعی را تامین کند. 

 

3535

کلید واژه‌ها : قیمت مسکن - مسکن -

منبع: خبرآنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۷۰۲۵۴۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اخبار سیاسی ۱۲ اردیبهشت؛دیدار معلمان با رهبر انقلاب/افزایش ۳۵درصدی حقوق حداقل‌بگیران بازنشستگان

«دیدار رهبر انقلاب با جمعی از معلمان سراسر کشور»،‌ «همکاری ایران با همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی»و «افزایش حقوق مستمری بگیران» از موضوعات مهم خبری دوازدهم اردیبهشت ۱۴۰۳ حوزه سیاست بود که می‌توانید در گزارش زیر مشروح آنها را بخوانید.

به گزارش ایسنا، همزمان با سالروز شهادت استاد شهید مرتضی مطهری و روز معلّم، جمعی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور، صبح امروز با حضور در حسینیه امام خمینی(ره) با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار  کردند.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در بخشی از بیاناتشان در این دیدار، تکریم و تشکر از معلم را وظیفه فرد فرد ملت خواندند و با اشاره به اینکه آموزش‌وپرورش از لحاظ اهمیت و تأثیرگذاری با هیچ دستگاه دیگری قابل مقایسه نیست، افزودند: هویت‌سازی نسل نوجوان و جوان و ایجاد شوق و امید در او، تحول مستمر، توانمندسازی مادی و غیرمادی معلمین، حمایت از مراکز تربیت معلم، تقویت معاونت پرورشی و الگوسازی در جامعه معلمین، مهمترین سرفصل‌های کاری آموزش‌وپرورش است.

مقام معظم رهبری فرمودند: دانش‌آموزان، جوانان و نوجوانان باید از منطق و عقلانیت سیاست‌ها و رفتار نظام باخبر باشند و بدانند پشت شعارهای  «مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیلِ» ملت چه منطقی نهفته است و چرا ایران حاضر به ایجاد روابط با برخی کشورها و دولت‌ها نیست.

امروز همچنین تیم ملی والیبال دانش‌آموزی ایران که به تازگی قهرمان رقابت‌های ‌والیبال دانش‌آموزان جهان در صربستان شده است، با رهبر انقلاب اسلامی دیدار و گفت‌وگو کردند.

 این تیم که با نام سردار شهید حاج محمدرضا زاهدی در این مسابقات شرکت کرده بود، موفق شد با هفت پیروزی متوالی، بر سکوی نخست دنیا بایستد.

در جلسه امروز شورای نگهبان هم آیت‌الله احمد جنتی ضمن گرامیداشت روز معلم و سالروز شهادت استاد مرتضی مطهری (ره) ، تاکید کرد که معلمی از نگاه معارف اسلامی یک شغل نیست، بلکه یک مجاهدت است و هرچه این مجاهدت کامل‌تر انجام شود، جامعه سعادتمندتر خواهد شد.

دبیر شورای نگهبان در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به در پیش بودن سالروز شهادت امام صادق (ع) و عرض تسلیت بدین مناسبت، بیان داشت: امام صادق (ع) همزمان با تدریس و تربیت شاگردان، نظام و ساختار آموزشی جامعی طراحی کردند که قابلیت الگوبرداری در همه زمان‌ها دارد و هرچه نظام آموزش و پرورش ما به این نظام آموزشی نزدیک‌تر شود، توفیقات بیشتری کسب خواهد کرد.

هادی طحان نظیف سخنگوی شورای نگهبان هم در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس ضمن تبریک روز معلم، نوشت: شورای نگهبان مفتخر است که نظارت بر انتخابات را با بهره گیری از مشارکت اقشار مختلف مردم، خصوصا فرهنگیان عزیز به انجام می رساند.

****

در جلسه امروز هیات دولت، رئیس جمهور با اشاره به نزدیک شدن زمان برگزاری مرحله دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در برخی حوزه‌های انتخاباتی، بر ضرورت فراهم کردن زمینه حضور گسترده مردم در این مرحله از انتخابات و تمهید تمامی امکانات برای تکمیل حماسه‌آفرینی آنان در انتخابات ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ تاکید کرد.

در حاشیه همین جلسه، سخنگوی دولت با اعلام اینکه به پیشنهاد سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار، افزایش حقوق مستمری بگیران تامین اجتماعی تصویب شد گفت: حقوق حداقل بگیران بازنشستگان حوزه تامین اجتماعی ۳۵ درصد افزایش یافت .

علی بهادری جهرمی توضیح داد: امروز به پیشنهاد سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار، افزایش حقوق مستمری بگیران تامین اجتماعی تصویب شد و حقوق حداقل بگیران بازنشستگان حوزه تامین اجتماعی ۳۵ درصد افزایش یافت و یک بازنشسته دارای همسر و یک فرزند حداقل حقوق بالای ۱۰ میلیون تومان خواهد شد. برای سایر سطوح ۲۲ درصد به اضافه عدد ثابتی که معمول هر سال بود در هیات وزیران تصویب شد.

 وزیر کشور هم در جمع خبرنگاران حاضر در حیاط دولت، درباره مطرح شدن پرونده نیکا شاکرمی در رسانه های بیگانه، گفت: الان دانشجویان در دانشگاه های آمریکا و اروپا در حال حمایت از مردم فلسطین هستند. می خواهند توجهات را از این اعتراضات دور کنند. از سویی می‌خواهند عملیات وعده صادق را مخدوش کنند. آنها آمدند و یک سوژه بسیار مضحک که همه ابعاد آن روشن است را مطرح کردند که پاسخ آن هم داده شد و مشخص شد؛ دشمن و رسانه های آنها به گزارش های دروغ و دور از واقع متوسل شده اند تا عملیات روانی انجام دهند.

احمد وحیدی همچنین درخصوص تقسیم استان تهران به تهران شرقی و غربی نیز عنوان کرد: برنامه تقسیمات کشوری طبق نیازهای هر منطقه طراحی می‌شود و تقسیم استان تهران در دست بررسی است.

 نحوه همکاری  ایران با آژانسی بین المللی انرژی اتمی در خصوص بازرسان آژانس هم موضوع سوال خبرنگاران از رئیس سازمان انرژی اتمی بود.

محمد اسلامی در این باره تصریح کرد: ما ورود هیچ بازرسی را ممنوع نکردیم ۱۳۰ بازرس آژانس مجاز به حضور در ایران هستند. بازدید آنها در حال انجام است. استفاده از حقوق مسلم هر عضو آژانس طبیعی است و این مساله سیاسی نیست و ما در فرایندهای همکاری با آژانس این موصوع را مکرر اثبات کرده و آنها هم به آن اذعان دارند.

وی با اشاره به اینکه هفته آینده اولین کنفرانس علوم و فنون هسته‌ای برگزار می‌شود، اظهار کرد: گروسی مدیرکل آژانس نیز به عنوان مهمان ویژه در این کنفرانس حضور خواهد داشت و سخنرانی می‌کند.

در گوشه دیگر حیاط دولت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره مصوبه دولت درباره ارایه خدمات رایگان به کودکان زیر ۷ سال در مراکز دولتی توضیحاتی ارایه و اعلام کرد که این مصوبه به همه بیمارستان های وزارت بهداشت ابلاغ شده است.

بهرام عین اللهی با بیان اینکه هر حادثه یا  بیماری که در هفت سال اول زندگی رخ دهد، در بقیه عمر باقی می‌ماند و سلامت فرد را مختل می کند، گفت: بر این اساس به پیشنهاد وزارت بهداشت، در هیات دولت این طرح به تصویب رسید که خدمات رایگان به کودکان تا زیر ۷ سال در مراکز دولتی داده شود تا داز این طریق سلامت آنها ایمن شود. این به همه بیمارستان های وزارت بهداشت ابلاغ شده است.

گزارش کامل ایسنا از گفت‌وگوهای خبرنگاران با اعضای هیات وزیران در حاشیه جلسه هیات دولت را نیز می توانید در این لینک دنبال کنید.

انتهای پیام