بررسی چرایی وقوع پسلرزهها و اثرات آن بر آسیبپذیری ساختمانها در زلزله اخیر/ پیشبینی تداوم پسلرزههای زلزله در کرمانشاه تا 6 ماه
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۷۳۸۷۲۶
تهران- ایرنا- رئیس بخش زلزلهشناسی مرکز تحقیقات راه، مسکنوشهرسازی ضمن تشریح چرایی وقوع پسلرزهها و اثرات آن بر آسیبپذیری ساختمانها، گفت: با روشهای عملی تخمین زده میشود که مدت دوام رخداد پسلرزهها در منطقه تا حدود بیش از 6 ماه نیز ادامه خواهد یافت اما تعداد و بزرگی آنها به مراتب نسبت به روزهای اول وقوع زلزله، کمتر خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش ایرنا از وزارت راه و شهرسازی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به تشریح چرایی وقوع پسلرزهها و اثرات آنها بر آسیبپذیری ساختمانها با نگاهی بر پسلرزههای زلزله کرمانشاه- سرپل ذهاب پرداخت.
'بیتاللهی' گفت: بسیاری از پسلرزهها پس از یک زلزله اصلی شدید، منجر به آسیب تجمعی سازههای آسیبدیده میشوند. افزایش آسیبپذیری مربوط به شرایط آسیبدیده سازه ممکن است به طور قابلملاحظهای ایمنی ساکنان در آنها را تهدید کند. بنابراین پسلرزهها میتوانند خطرپذیری فرو ریزش سازه و نیز خسارات جانی و مالی را افزایش دهند.
رئیس بخش زلزلهشناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: زمینلرزهها، ارتعاش ناگهانی لایههای زمین است که هر از چندی در زونهای لرزهخیز رخ میدهد. این پدیده طبیعی دارای ویژگیهای خاصی است که آگاهی از پدیدههای مرتبط با زمینلرزه نظیر شناخت گسلها و انواع آن در تعیین الگوی لرزه زمینساختی و تعیین رژیم لرزهای ایالتهای مختلف مهم است.
وی با اشاره به اینکه امروزه، در طراحیهای زلزله اغلب تاکید بر تحلیل و طراحی لرزهای برای زلزله اصلی طرح مدنظر است و اثر پسلرزهها معمولا لحاظ نمیشود، گفت: پسلرزههایی که معمولا بطور متناوب و به تعداد زیاد هم رخ میدهند، رخدادهای متناوب تکراری و شامل احتمالا زلزلههای قوی تا متوسط در فاصله زمانی کوتاه است.
بیتاللهی ادامه داد: زمینلرزههای متعددی در بسیاری از مناطق در سراسر جهان با رژیم لرزهها و خصوصیت لرزه زمین ساختی که مشتمل بر سامانه گسلهای متعدد با جهت و نوع خاص خود است، رخ میدهد. رخداد و تکان اصلی در اثر زلزله بزرگ و اصلی معمولا تمامی کرنشها و انرژی های انباشته شده را در اولین شکست آزاد نمیکند و لذا انرژی و تنش باقیمانده در زونها و امتدادهای مکانی خاص باعث ادامه گسترش شکست لایههای زمین و در نتیجه رخداد مکرر پسلرزهها میشود تا زمانی که سامانه گسلی مسبب زلزله از تکاپو خارج و کل انرژی ذخیره شده در درون زمین تخلیه و حرکت گسلی به طور کامل تثبیت شود.
به گفته وی، پسلرزه، به زلزلههای کوچکتر حاصل از رخداد زمینلرزه بزرگ که در اثر شکستگی لایههای زمین و پس از وقوع زلزله اصلی پدید میآیند، اطلاق میشود. خصوصیات اصلی پسلرزهها عبارت است از این که کوچکتر از زلزله اصلیاند و در بازه زمانی معین بعد از رویداد اصلی و در گستره مکانی اطراف زلزله اصلی رخ میدهند.
بیتاللهی تصریح کرد: پسلرزهها در روزهای اول رخداد معمولا با تعداد و بزرگای زیاد شناخته میشوند که به تدریج و با گذشت زمان از تعداد و بزرگی آنها کاسته میشود. رخداد پسلرزهها ممکن است روزها و ماهها به طول بیانجامد.
رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: پسلرزهها عموما بر روی نوار گسیختگی حاصل از حرکت و مکانیسم جنبشی گسل مسبب متمرکز می شوند. این زلزله های متعدد و مکرر حاصل از زلزله اصلی معمولاً در منطقه شکستگی گسل و در امتداد آن و یا در امتداد گسلههای تحت تنش و مجاور دیگری هستند. گستردگی پسلرزهها معمولا در بردارنده گستردگی گسلش در اثر زلزله اصلی است.
وی یادآور شد: البته نکتهای که باید درنظر داشت این است که در جانمائی پسلرزهها معمولا خطاهای غیرسیستماتیک نیز وجود دارد که پرانش آنها را بهصورت ناحیهای در میآورد.
لازم به ذکر است در تصویر ضمیمه شده، پراکنش پسلرزههای زلزله با بزرگای 7.3 مورخ 21 آبانماه سال 1396، در منطقه سرپل ذهاب و در حوالی مرکز جمعیتی ازگله نشان داده شده است.
بیتاللهی گفت: تجربه زلزلههای بسیار بزرگ گذشته در ایران و سایر کشورهای جهان نشان داده است که بسیاری از پسلرزهها که بعد از یک زلزله اصلی مهیب رخ میدهند، منجر به آسیب تجمعی سازههای آسیبدیده میشوند و این افزایش خسارت و آسیبدیدگی ممکن است به طور عمدهای ایمنی و سلامتی ساکنین را مورد تهدید قرار دهد. به همین دلیل باید این نکته موردتوجه قرار بگیرد که پسلرزهها می توانند ریسک فروریزش کلی ساختمان ها و نیز احتمال خسارت جانی و مالی را بطور قابلملاحظهای افزایش دهند. نمونه این مکانیسم در زلزلههای متعدد در کشورهایی مانند ترکیه و ایران و چین و ... مشاهد شده است.
وی یادآور شد: بررسی زلزلههای سترگ و دهشتناک گذشته نشان داده است که این زمینلرزهها، پسلرزههای زیادی را به دنبال داشتهاند. در عمده ساختمانهای خسارتدیده با توجه به فرصت زمانی بسیار کوتاه بین وقوع زلزله اصلی و پسلرزهها، امکان تعمیر خرابیهای حاصل از جنبش نیرومند زلزله اصلی وجود نداشته و در چنین مواردی پسلرزههای نسبتا بزرگ و متوسط و حتی در مواردی پسلرزههای کوچک میتوانند سطح آسیبدیدگی ساختمانها را با خرابیهای مکرر و تجمعی جدید افزایش دهند.
رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: پسلرزههای متعدد و مکرر احتمال دارد که سبب فروریزش سازههایی که قبلا تحتتاثیر زمینلرزه اصلی خسارت دیدهاند، شود. زمینلرزههای رخ داده در چند دهه گذشته در سرزمین ایران نشان دادهاند که پسلرزههایی با بزرگی کوچکتر نیز موجب آسیبدیدگی شدید و یا فروریزش سازههای نرم شده، شدهاند. بهعبارت دیگر وقوع مکرر پسلرزههای حاصل از زلزله اصلی موجبات نرمشدگی سازهها و ساختمان شده و در این شرایط احتمال دارد که با پسلرزه آتی دیگر این ساختمانها فرو بریزند.
بیت اللهی افزود: یکی از علائم قابل ملاحظه در آسیبپذیری ساختمانهای واقع در کانون پسلرزهها، خرابی در سازهها پس از زمینلرزه اصلی این است که ساختمانها با پسلرزهای کوچک ممکن است فرو بریزند و این درحالی است که در مقابل زلزله اصلی مقاومت کرده بودند.
وی در ادامه گفت: هنگامی که زلزلهای رخ میدهد و در پی آن ساختمان متحمل آسیب دیدگی میشود، به جهت عدم وجود فرصت مناسب برای اعمال تعمیرات و نیز عدم امکانپذیر بودن آنی تعمیرات بطور کلی، ساختمانها با وقوع پسلرزه بیشتر آسیب میبینند. این پدیده را تجمع خرابی در اثر رخداد پسلرزهها و یا تحتتاثیر زمینلرزههای مکرر مینامیم.
بیتاللهی تصریح کرد: تحقیقات پیشین نشان داده که رخداد مکرر پسلرزهها میتواند اثر کمتر در پاسخ سازه بر جابجایی، اثر بیشتر بر ضریب برش پایه و مدت زمانی داشته باشد که این امر نشان میدهد که بایستی تاثیر پسلرزهها را در مناطق زلزلهزده بر روی ساختمانها با تیپهای مختلف سازهای بسیار مهم تلقی نمود و در اسکان مجدد مردم در چنین ساختمانهایی نهایت دقت را مبذول داشت.
وی گفت: برای زلزله با بزرگی 7.3 کرمانشاه- سرپل ذهاب، که تا لحظه تدوین این نوشتار 767 پسلرزه رخ داده است. پسلرزههای زلزله کرمانشاه از بزرگی کیمنه 1.3 تا 4.7 بودهاند. یعنی تاکنون بزرگترین پسلرزه رخ داده در کرمانشاه دارای بزرگی 4.7 بوده است.
رئیس مرکز زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: از میان پسلرزههای رخ داده، 35 پسلرزه دارای بزرگی 4 تا 4.7 بوده که حدود 5 درصد کل پسلرزههای منطقه کرمانشاه – سرپل ذهاب را شامل میشود. 177 پس لرزه که بالغ بر 22 در صد پسلرزهها را در بر میگیرد، دارای بزرگی بین 3 تا 4 هستند. 60 در صد پسلرزههای رخ داده مشتمل بر حدود 453 پس لرزه در بازه بزرگی 2 تا 3 قرار میگیرند و مابقی پسلرزهها بزرگی کمتر از 2 را دارند.
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که پسلرزهها از دیدگاه مدیریت بحران تا چند روز ادامه خواهد یافت، گفت: روشهای تقریبی، تخمینی، برآوردها و روابط متعددی وجود دارد که میتوان به این پرسش پاسخ داد. بهعنوان نمونه در روش گاردنر – نوپوف که روشی برای حذف پسلرزهها در تحلیل خطر زلزله است، برای تشخیص و تخمین پسلرزهها روابطی ارائه میشود. در این روش، مشخص خواهد شد که به ازای رخداد زلزلههای اصلی با بزرگاهای مختلف، پنجره زمانی و مکانی احتمال رخداد پسلرزهها تا چه اندازه خواهد بود.
این استاد دانشگاه افزود: زلزله کرمانشاه– سرپل ذهاب دارای بزرگی 7.3 بود بوده و با روش های عملی تخمین زده می شود که مدت دوام رخداد پسلرزهها در منطقه تا حدود بیش از 6 ماه نیز ادامه خواهد یافت. البته با تاکید بر این مطلب که عمده انرژی ذخیره شده در لایههای زمین در پی وقوع زلزله اصلی در همان روزهای اول بعد از زلزله اصلی تخلیه میشود و بر اساس روابط موجود در تببین نرخ رخداد پسلرزهها زمان موثر حدود دو هفته را برای رخداد عمدهترین پسلرزههای ناشی از زلزله کرمانشاه – سرپل ذهاب برآورد کرد.
وی ادامه داد: پیشبینی میشود که رخداد پسلرزهها ادامه یابد اما تعداد و بزرگی آنها به مراتب نسبت به روزهای اول وقوع زلزله، کمتر خواهد بود.
شبک**1983**دریافت کننده: مرتضی رنجبران**انتشار: ابوالفضل بابایی
منبع: ایرنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۷۳۸۷۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیشبینی ترافیک و زلزله با متاورس شهری | شهر هوشمند چگونه شهری است؟
همشهری آنلاین، فرخنده رفائی: بیش از ۲دهه از معرفی مفهوم متاورس در دنیای تکنولوژی میگذرد، اما این فناوری تا همین چندوقت پیش، بیشتر از آن لوکس و دستنیافتنی بهنظر میرسید که مورد توجه مردم عادی و کشورهای در مسیر توسعه قرار گیرد. تصور غالب این بود که پای این تکنولوژی دستکم به این زودیها قرار نیست به زندگی مردم عادی باز شود یا بتواند گرهای را از مشکلات روزمره مردم باز کند. اما امروز شهرهای زیادی در دنیا در تلاشند مشکلات شهری خود همچون ترافیک، برآورد نتایج اجرای پروژههای عمرانی، مکانیابی طرحهای عمرانی و ساختوساز، استفاده بهینه از فضای شهری و حتی درآمدزایی را با هوشمندسازی شهری و ساخت همزاد دیجیتال شهر در محیط متاورس، شبیهسازی و حل کنند.
رویای زندگی در یک شهر هوشمندتصور کنید فقط با زدن یک عینک دیجیتال بر چشم بتوانید در محیط فیلم یا سریال مورد علاقهتان در میان بازیگران راه بروید و وقایع را از هر نقطهای که دوست دارید تماشا کنید، از نمایشگاه یا موزهای در آن سر دنیا دیدن کنید، با همکارانتان نه از صفحه نمایشگر رایانه، بلکه در محیطی سهبعدی جلسه برگزار کنید، به کنسرت خواننده مورد علاقهتان بروید، فضای هتل موردنظرتان را پس از رزرو اتاق از نزدیک بررسی کنید یا حتی با پزشکتان مشورت کنید یا تعمیرکار ماشینتان را ظرف چند دقیقه بالای سر ماشین بیاورید تا از پیمودن راهی طولانی در ترافیک معاف شوید و همه اینها در حالی است که لیوان چای بهدست روی مبل خانه خود نشستهاید. هیجانانگیز نیست؟ شاید کمی فانتزی بهنظر برسد اما اینها امکاناتی است که یک شهر هوشمند میتواند در اختیار شما قرار میدهد و خبر خوب اینکه رسیدن به «شهر هوشمند» و تحقق «متاورس شهری» در تهران بهطور جدی در برنامه مدیریت شهری پایتخت قرار گرفته است. اما متاورس چطور بهکار شهر میآید؟
متاورس شهری دقیقا به چه معناست؟برای اینکه بدانیم «متاورس شهری» چیست و چه کمکی قرار است به شهر بکند باید اول بدانیم مفهوم «متاورس» چیست. متاورس، بهطور خلاصه یک فضای دیجیتال سهبعدی است که با استفاده از تکنولوژیهایی مانند واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR)، زندگی آنلاین انسان را براساس زندگی واقعی او شبیهسازی و این دو را با هم ترکیب میکند. شما در فضای متاورس میتوانید خانهای را دقیقا با مشخصات، ویژگیها و جزئیات خانه خود شبیهسازی کنید و در آن حضور حقیقی اما غیرفیزیکی داشته باشید. در نوع بزرگتر، شما میتوانید با کمک این تکنولوژی در محیطهای شبیهسازی شده دیگر نیز حضور داشته باشید، به فعالیتهای مختلفی بپردازید و با سایر مردم جهان در ارتباط و تعامل باشید. این فرایند را میتوان بهوجود یه «قل» از شما، خانه شما یا شهر شما در فضای دیجیتال تشبیه کرد و این همان اصطلاح «دوقلوی دیجیتال» است که پرکاربردترین ترکیب در رابطه با مفاهیم متاورس به شمار میرود. بهطور خلاصه، نسخههای شبیهسازی شده از خانه، شهر یا حتی خود شما در فضای متاورس «دوقلوی دیجیتال» خانه، شهر و خود شما هستند. خب... حالا که با مفهوم متاورس و دوقلوی دیجیتال و شهر متاورسی آشنا شدید، بهراحتی میتوان درباره ویژگیهای شهرهای متاورسی صحبت کرد.
متاورس شهری چطور قرار است به ما کمک کند؟شهرهای متاورسی بر تکنولوژی دوقلوی دیجیتال بنا شدهاند؛ به این معنا که اطلاعات شهر واقعی با تمام جزئیات، پردازش و بر مبنای آن نسخه دیجیتال شهر که به آن دوقلوی دیجیتال یا همزاد دیجیتال نیز گفته میشود، طراحی خواهد شد. در حقیت در شهر دیجیتال، نسخهای دیجیتال از همه اجسام فیزیکی موجود در شهر نظیر ساختمانها، خیابانها و تمام فضاهای دیگر شهر وجود خواهد داشت. این همزاد دیجیتال میتواند ویژگیهای جغرافیایی و همچنین زیرساختی شهر را به تصویر بکشد. استفاده از تکنولوژی متاورس در طراحی شهرهای هوشمند و پایدار این امکان را برای مسئولان شهری فراهم میآورد تا بهصورت کاملا مستقیم با زیرساختهای شهری ارتباط برقرار کرده و متناسب با چالشهای شهری موجود اقدامات متعددی را در جهت برطرف کردن آنها انجام دهند. در طراحی چنین شهرهایی توسعه پایدار و حفظ منابع انرژی تجدیدناپذیر مورد توجه قرار گرفته است. چنین قابلیتی با ایجاد امکان آزمون و خطای بیهزینه در همزاد دیجیتال، این امکان را فراهم میکند که اجرای برنامهها در نسخه واقعی شهر، براساس تجربهای از پیش آزموده باشد و با تغییرات لازم، به نتایج موردنظر مدیران و تصمیمگیران حوزه مدیریت شهری منتهی شود.
یک پیشنهاد برای شهر هوشمنددر شهرهای هوشمند پتانسیل حل انواع مسائل و مشکلات زندگی واقعی و ارائه راهحلهای کارآمد وجود دارد. دادهها همه اجزا همچون شبکههای جادهای، ارتباطات، شبکههای برق، سیستمهای آب و سایر امکانات را پوشش میدهند و این امر به مدیران شهری برای به حداکثر رساندن بهرهوری انرژی، اجرای بهتر پروژههای حملونقل از طریق برنامهریزی جاده، کاهش انتشار گازهای گلخانهای و مواردی از این دست کمک میکند. در محیط متاورس، شهرها همچنین میتوانند با شبیهسازی بلایای طبیعی پیشبینینشده مانند زلزله، رعد و برق و دمای بالا، آزمایشهای استراتژیک روی دوقلوهای دیجیتال خود انجام دهند. دوقلوی دیجیتال به آنها کمک میکند تا تشخیص دهند که آیا شهرشان توانایی مقاومت در شرایط مختلف را دارد یا خیر.
هوشمندسازی تهران در برنامه شورای شهرمتاورسهای شهری با حل چالشهایی همچون گرههای ترافیکی، آلودگیهای صوتی، کاهش آلایندههای زیستمحیطی و بسیاری از مشکلات دیگری که امروزه گریبانگیر کلانشهرهای دنیا ازجمله تهران شده است میتواند در حکم نسخهای شفابخش عمل کند. شورای اسلامی شهر تهران در دوره ششم برنامههای هوشمندسازی شهری را با تشکیل کمیته شفافیت و شهر هوشمند بهطور جدیتری در دستور کار قرار داده و در برنامه ۴ساله احکامی را در زمینه هوشمندسازی شهری صادر کرده است. براساس این احکام، شهرداری تهران مکلف است زیرساختهای هوشمندسازی را طی مدت زمان این برنامه تامین کند.
سوده نجفی، عضو شورای اسلامی شهر تهران در اینباره به همشهری گفت: حرکت به سمت هوش مصنوعی و دوقلوهای دیجیتال از سوی بیشتر شهرهای دنیا در حال پیگیری است؛ ما نباید در این زمینه از دنیا عقب بمانیم. از سوی دیگر بحث شهر هوشمند یکی از سیاستهای ما در شورای ششم است. به این دلیل در برنامه چهارم احکامی را در این زمینه وضع کردیم و در تلاشیم هم با سیاستگذاری، این موضوع را پیگیری کنیم و هم شهرداری را مکلف کردیم به اینکه سیاستگذاریهای ما را در حوزه اجرا عملی کند.
نجفی، حرکت به سمت شهر هوشمند را زیربنای مدیریت آسانتر شهر دانست و افزود: مدیریت شهر زمانی آسانتر است که ما بتوانیم از علومی که امروزه در دنیا وجود دارد، استفاده کنیم و قطعا طی یکسال باقیمانده از عمر شورای ششم بهدنبال آن هستیم که بتوانیم حداقل ۵تا ۱۰درصد کارهای تهران را به سمت شهر هوشمند ببریم.
عضو کمیته شفافیت و شهر هوشمند شورای شهر، در بیان ضرورت حرکت به سمت شهر هوشمند گفت: شهر هوشمند فراآموزش، فرا سلامت، فرا حملونقل و فراحکمرانی است و ما بهدنبال یک شهر هوشمند در شهر تهران هستیم؛ برای اینکه خیلی از مشکلات و مسائل تهران را حل کنیم. وقتی یک شهر هوشمند داشته باشیم مشکل آلودگی هوا در شهر تهران کاهش پیدا میکند؛ چون میزان تردد، چه خودرو و چه افراد در شهر کاهش پیدا میکند و دیگر ترافیک و آلودگی هوا نداریم و این در حوزه سلامت نیز مؤثر خواهد بود. بسیاری از بیماریهایی که امروزه منجر به بالا رفتن آمار مرگومیر در تهران شدهاند بهعلت آلودگی هوا و مشکلات ریوی است که مرگ خاموش خوانده میشوند.
نجفی افزود: تهران نیز با توجه به اینکه الگوی همه شهرهای کشور است و شهرهای دیگر هم از آن الگوبرداری میکنند، یکی از دغدغههای ما در شورای هوشمندسازی شهری است. البته توجه به حوزه هوشمندسازی و شفافیت از شورای پنجم آغاز شد، اما در شورای شهر ششم با حضور دکتر صادقی در کمیته شفافیت و شهر هوشمند، کار فراتر رفته و تلاش شده این موضوع بیشتر و بهتر پیگیری شود.
کد خبر 848548 برچسبها شورای شهر تکنولوژی (فناوری) مدیریت شهری