به نقل از «آنا»

دانش‌آموزان نیازمند آشنایی با فداکاران روز جامعه دارند/ حساسیت جامعه مانع بروزرسانی کتاب‌های درسی می‌شود

تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۹۷۶۹۳۵

معاون دفتر تالیف سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی کشور با تاکید براینکه کتاب‌های درسی متناسب با نیاز جامعه و پیشرفت‌های صورت گرفته باید بروزرسانی شود، بیان کرد: متاسفانه در برخی موارد حساسیت افراد به برخی داستان‌های آموزشی گذشته مانع این اقدام می‌شود.

گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، ریزعلی خواجوی معروف به دهقان فداکار در آبان سال 1340، در سن 32 سالگی شب‌هنگام در حالی که در کنار ریل قطار حرکت می‌کرد، متوجه مسدود شدن مسیر قطار به علت ریزش کوه شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در آن هنگام برای نجات قطار و مسافران آن، پیراهن خود را به وسیله چراغ نفتی که در دست داشت آتش زد و به سمت قطار حرکت کرد و بدین ترتیب مانع وقوع حادثه دلخراش شد. داستان فداکاری ریزعلی به مدت 36 سال در کتاب فارسی سوم ابتدایی به دانش‌آموزان ارائه شد تا همگان متوجه فداکاری و جانفشانی او شوند. اما پس از گذشت این مدت و تغییر تکنولوژی، آگاهی مردم، سبک زندگی و ... مطرح کردن چنین موضوعاتی نیاز به بروز رسانی دارد، که گاه بروزرسانی‌ نیازمند حذف یک محتوا و یا افزودن محتوای جدید است.

ریز علی خواجوی مدت‌ها به دلیل عفونت ریه و دیابت دچار عارضه شده بود و متاسفانه در نهایت 11 اسفند امسال در بیمارستان جان خود را از دست داد. پس از انتشار خبر فوت «دهقان فداکار» انتقادهای بسیاری مبنی بر حذف داستان فداکاری وی در کتاب‌های درسی در فضای مجازی منتشر شد که بلافاصله سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی کشور ضمن تکذیب عدم حذف داستان ریزعلی خواجوی اعلام کرد برخی افراد بدون اطلاع به تشویش اذهان عمومی می‌پردازند.

یدالله رهبری‌نژاد، معاون دفتر تالیف سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی کشور در خصوص نیاز جامعه به بروزرسانی محتواهای کتاب‌های درسی و روش‌های آن به گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا پرداخت.

-آیا داستان فداکاری دهقان فداکار از کتاب‌های درسی حذف شده است؟

خیر، در صفحات 50 تا 52 کتاب فارسی پایه سوم ابتدایی درسی تحت عنوان «فداکاران» گنجانده شده است که در این درس به فداکاری افرادی هم‌چون ریزعلی خواجوی، شهید حسین فهمیده، سهام خیام و مرحوم حسن امیدزاده پرداخت شده است. در واقع می‌توان گفت دفتر تالیف کتاب‌های درسی تلاش کرده فداکاری افراد مختلف در زمان‌های متفاوت را برای دانش‌آموزان به تصویر بکشد تا کودکان متوجه شوند که فداکاری در جامعه ما از گذشته وجود داشته و تنها بر اساس شرایط و زمان نوع فداکاری تغییر کرده است.

-بروزرسانی کتاب‌های درسی بر اساس چه مبنایی انجام می‌شود؟

یکی از اصول برنامه‌ریزی درسی، اصل جریان و مداومت است. در واقع تمام برنامه‌های آموزشی و درسی باید براساس آخرین یافته‌های علوم، تکنولوی و... به طور دائم بروزرسانی و ارزشیابی شود. بر این اساس دفتر تالیف کتاب‌های درسی برای بروزرسانی محتوای کتاب‌های درسی ابتدا نیازسنجی انجام می‌دهد. در حال حاضر نامه‌ای را با امضای وزیر آموزش‌و‌پرورش به تمام وزارتخانه‌ها ارسال کرده‌ایم تا موضوعات و مفاهیم دارای جنبه ملی را که مورد نیاز دانش‌آموزان است به ما اعلام کنند که خوشبختانه تامل خوبی با وزارتخانه‌ها انجام شده است.

وزارتخانه‌ها نیز باید توجه داشته باشند موضوعات دارای جنبه ملی و ارزش ماندگار را ارائه کنند، در واقع این اقدام یک نیازسنجی در سطح ملی است که برای تمام مواد درسی انجام می‌شود.

-آیا پس از درج مطالب فوق در کتاب‌های درسی اثربخشی آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؟

پس از اجرای برنامه درسی دفتر تالیف نتایج حاصل را مورد ارزشیابی قرار می‌دهد. ارزشیابی نشان خواهد داد که پس از تدریس محتوای جدید چقدر توانسته‌ایم به هدف خود دست پیدا کنیم و آیا در این راه موفق عمل کرده‌ایم یا خیر.

-آیا بروزرسانی کتاب‌های درسی پاسخ تمام نیازهای جامعه را خواهد داد؟

در فرآیند بروزرسانی ممکن است محتوایی حذف و موضعات جدیدی جایگزین شوند و یا به محتوای قبلی بیش‌تر پرداخت شود. اما ما نمی‌توانیم با بروزرسانی و تغییر به تمام نیازهای جامعه پاسخ دهیم زیرا اگر صرفا محتوا را بروزرسانی کنیم محکوم به کهنه بودن می‌شویم و اگر محتوایی را حفظ و متناسب با زمان مساله جدیدی را مطرح کنیم منتقدان ما را محکوم خواهند کرد اما باید دقت داشته باشیم بروزرسانی ممکن است موجب ایجاد تغییراتی در تصاویر، اسامی، متون و ... شود که این تغییر شامل حذف و عنوان مساله‌ای متناسب با زمان می‌شود و گاه ممکن است بدون تغییر و صرفا با تغییر تصاویر همراه باشد.

-آیا تمام محتواهای کتاب‌های درسی امکان اعمال رویکردهای جدید را دارد؟

خیر،‌برای مثال داستان تصمیم کبری محتوایی است که به ما اجازاه رویکرد جدید را نمی‌دهد و در این صورت مجبور هستیم رویکرد جدید را متناسب با محتواهای جدید انتخاب و سازماندهی کنیم که متاسفانه گاه حساسیت جامعه به محتواهای آموزشی گذشته این اجازه را به ما نمی‌دهد.

-در حال حاضر جنس فداکاری‌ها بسیار متفاوت شده برای مثال طی سال‌های اخیر ما شاهد فداکاری مدافعان حرم، آتش‌نشانان و ... بوده‌ایم، بنابراین احساس می‌شود که شاید بهتر است دانش‌آموزان با سایر فداکاران نیز آشنا شوند که این امر نیازمند حذف داستان‌های قیدم و جایگزینی است، آیا حساسیت جامعه مانع این امر می‌شود؟

ما هر ساله شاهد فداکاری‌های بسیار آموزنده هستیم و نمی‌توانیم تمام این موارد را در کتاب‌های درسی بگنجانیم اما در تلاش هستیم بر اساس ظرفیت‌های کتاب‌های درسی این داستان‌ها را در پایه‌های مختلف به دانش‌آموزان ارائه کنیم. باید توجه داشته باشیم جنس فداکاری‌ها متناسب با شرایط روز جامعه در حال تغییر است و درک برخی داستان‌ها امروزه برای دانش‌آموزان با توجه به امکانات موجود دشوار است پس ما نیازمند تغییر هستیم اما متاسفانه گاه حساسیت جامعه به برخی داستان‌ها و تصاویر مانع بروزرسانی‌ها می‌شود. به همین دلیل ما در برخی موارد به جای حذف، مطالب جدیدی را به محتوای قبلی اضافه و آن را به زبان دیگری به دانش‌آموزان ارائه می‌کنیم.

-انتقادهای جامعه و منتقدان تا چه میزان در تالیف کتاب‌های درسی تاثیر می‌گذارد؟

متاسفانه گاه انتقادهای صورت گرفته در سطح جامعه از منابع موثق انجام نمی‌شود و این امر اعتماد عمومی را خدشه‌دار می‌کند و به انگیر دانش‌آموزان لطمه وارد می‌سازد. این در حالی است که افرادی که نقد دارند می‌توانند فایل‌های کتاب‌های درسی را از سایت دفتر تالیف تهیه و مطالعه کنند و سپس نقد منصفانه داشته باشند. برای مثال طی چند وقت اخیر هجمه‌های بسیاری در خصوص حذف داستان «دهقان فداکار» به دفتر تالیف کتاب‌های درسی انجام شده این در حالی است که این داستان هم‌چنان در کتاب‌های درسی به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود.

-برای گنجاندن مفاهیمی هم‌چون فداکاری در کتاب‌های درسی چه ملاک‌های در نظر گرفته شده است؟

داستان‌هایی که دارای ارزش اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و ... باشند در اولویت قرار دارد. در این راستا ما بیش از 20 عنوان از مفاهیم که قابلیت درج در کتاب‌های درسی دارد را آماده کرده‌ایم تا پس از ارزیابی در کتاب‌های درسی درج شود البته باید به ظرفیت‌های کتاب‌های درسی نیز توجه شود. برای مثال ما در تلاش هستیم تا داستان «شهید حججی» را در کتاب پایه دوازدهم بگنجانیم تا دانش‌آموزان با فداکاری‌ها، گذشت و ایثار مردمان امروز جامعه آشنا شوند.

-آیا برای آموزش مسائل فداکارانه نیاز است طی سالیان طولانی داستان‌هایی هم‌چون دهقان فداکار، شهید حسین فهمیده و ... در کتاب‌های درسی مطرح شود؟

خیر، اما نمی‌توانیم برای این مساله زمان تهیه کنیم اما باید مردم دقت داشته باشند روزگاری دانش‌آموزان نیاز به آشنایی با شهید حسین فهمیده داشتند و امروز نیاز به‌ شناخت شهید حججی وجود دارد. ضمن اینکه خانواده‌ها می‌توانند برای عدم به فراموشی سپردن اساتیر، مشاهیر و ... فرزانداشنان را به مطالعه کتاب‌های غیردرسی نیز تشویق کنند زیرا مطرح سازی تمام این مسائل در کتاب‌های درسی امکانپذیر نیست.

منبع: آنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۹۷۶۹۳۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

صالحی عمران: نیازمند نظر کارفرمایان صنایع در تدوین برنامه‌های درسی هستیم

ابراهیم صالحی عمران، رئیس انجمن آموزش عالی ایران در گفتگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، با بیان اینکه هر زمان صحبت از ارتباط صنعت و دانشگاه می‌شود، فقط نیاز‌های صنعت و پژوهشی و طرح‌های پژوهشی گفته می‌طرح خواهد شد؛ اظهار کرد: ارتباط ۲ سویه بین دانشگاه و صنعت ملاک است و این ارتباط نباید صرفا در بعد پژوهشی دیده شود، بلکه لازم است تا تمام کارکرد‌های دانشگاه و نسل‌های دانشگاهی در قالب تصویر جامع‌تر نمایان شوند. 

وی افزود: طبیعی است که دانشگاه را سازمانی که در خلاء عمل کند و جدای از جامعه و نیاز‌های صنعتی باشد، نمی‌بینیم. یعنی، صرف اینکه در درون خود به سر ببرد و نگاهی به تحولات گذشته، حال و آینده نداشته باشد تصور غلطی است؛ چرا که دانشگاه همیشه در خدمت جامعه و نیاز‌های جامعه است. 

صالحی عمران تصریح کرد: یکی از کارکرد‌های دانشگاه‌ها تربیت نیروی انسانی متخصص و مورد نیاز بخش‌های مختلف جامعه از جمله صنعت است، آمایش آموزش عالی باید مبتنی بر پاسخگوی نیاز‌های جامعه و منطقه‌ای باشد و تقسیم کار ملی در راستای رسیدن به توسعه متوازن را ببیند، این امر مستلزم اصطلاحات بسیار زیاد در مدل گسترش و توسعه رشته‌ها و سرفصل‌های آموزشی است. 

سرمایه گذاری کشور‌های پیشرفته روی رشته‌های فنی و علوم پایه

رئیس انجمن آموزش عالی ایران ادامه داد: بخش عمده‌ای از دانشجویان کشور در تعدادی از رشته‌ها تحصیل می‌کنند که آن‌ها پاسخگوی تمام نیازها، حرفه‌ها و مشاغل آموزش عالی نیست، در سال‌های اخیر کشور‌های پیشرفته و کشور‌هایی که تجربه ارتباط صنعت و دانشگاه را داشته اند، سرمایه گذاری خاصی در رشته‌های فنی و مهندسی و علوم پایه داشته اند. 

وی گفت: کشور ما باید نظام توزیع متوازن استعداد‌ها را در راستای آموزش عالی ببیند تا استعداد‌های ایران را در بین رشته‌های مورد نیاز خاص پخش کند و روی آن سرمایه گذاری جدی انجام دهد و اسیر نیاز‌های کاذب تقاضای اجتماعی نشود. 

صالحی عمران اضافه کرد: آموزش عالی نمی‌تواند خنثی باشد و مدل گسترش خاصی برای طراحی و راه اندازی رشته‌ها در دانشگاه‌ها نداشته باشد؛ بنابراین آمایش آموزش عالی با توجه به تقسیم کار ملی می‌تواند بخش عظیم ارتباط با جامعه و صنعت حل کند، پس تربیت نیروی انسانی مرتبط با نیاز‌های صنعت امری مهم است. 

لزوم اصلاح مدل برنامه ریزی درسی آموزش عالی

وی تاکید کرد: اصلاح مدل برنامه ریزی درسی آموزش عالی برنامه مهم دیگر است که باید تحقق شود، نیاز صنعت یعنی نیاز به شایستگی ها. دانشگاه‌ها فقط کارمندان دولتی و کادر اداری دولتی تربیت نمی‌کنند و این موضوع در گذشته تاریخ آموزش عالی ایرن بوده است، یعنی دوره تامین کادر دولت از سوی دانشگاه‌ها گذشته است. دانشگاه‌های آموزش عالی باید نیروی انسانی تمام بنگاه‌های بزرگ، متوسط و کوچک را تربیت کند. 

رئیس انجمن آموزش عالی با بیان اینکه شایستگی یعنی دانش، مهارت و نگرش مبتنی بر نیاز‌های صنعت و حرفه‌ای و شغلی؛ تاکید کرد: دوران مدل برنامه ریزی درسی مبتنی بر شایستگی با مدل برنامه ریزی درسی که تعداد محدودی از استادان در اتاق در بسته دور هم جمع می‌شوند و سرفصل تعیین می‌کنند، گذشته است. هم اکنون باید ببینیم که چقدر توانسته ایم از کارفرمایان کمک بگیریم؟ یکی از ویژگی‌های ارتباط با صنعت این است که کارفرمایان، صاحبان صنایع و بنگاه‌های صنعتی و اقتصادی کوچک، متوسط و بزرگ در کنار برنامه ریزان درسی آموزش عالی بنشینند و سرفصل‌ها و نیاز‌های شایستگی‌ها و صلاحیت‌های مورد نیاز را تشخیص دهند و یک برنامه درسی و بخشی مربوط به مهارتی تدوین کنند. 

صالحی عمران اضافه کرد: چه برنامه‌ای برای توانمندسازی اعضای هیئت علمی داریم؟ آیا وزارت علوم برنامه منسجم و دقیقی برای ایجاد شایستگی‌ها در توانمندسازی اساتید دارد؟ استادان چقدر صنعت را می‌شناسند؟ چقدر در صنعت حضور دارند؟ صنایع و معادن بسیاری از کشور‌ها با وزارتین ارتباطات تنگاتنگی دارند، شاید صنعت، معدن، بازرگانی، صاحبان صنایع و خدماتی بسیاری از کشور‌ها در کنار سیستم‌های نظام‌های آموزشی حضور دارند تا بتوانند منطقی و با توجه به نیاز برنامه ریزی کنند، برنامه توانمندسازی استادان مهم است. 

هیئت امنای دانشگاه‌ها نباید اسیر وظایف اداری باشند 

وی ادامه داد: باید نگرش جدی در سیاستگذاری کلان آموزش عالی وزارت خانه‌ها و برنامه ریزی‌های استراتژیک دانشگاه‌ها و دستورالعمل‌های هیئت امنا صورت بگیرد، نباید هیئت امنای دانشگاه‌ها اسیر وظایف اداری و مالی دانشگاه‌ها باشند بلکه لازم است ارتباط وسیع صنعت و دانشگاه را از نزدیک ببینند و برای آن برنامه‌های استراتژیک تدوین کنند. 

رئیس انجمن آموزش عالی تاکید کرد: باید یک سری اصلاحات در نظام اقتصادی و تولید دیده شود، یعنی ارتباط ۲ جانبه بین صنعت و نظام‌های آموزشی زمانی برقرار می‌شود که تحول در تولید صورت می‌گیرد. رشد اقتصادی کشور و افزایش تولید ناخالص ملی کشور مهم است و باید شرایط رشد اقتصادی و توجه به تولید ناخالص ملی از حالت رکود خارج شود. زمانی آموزش عالی و جذب نیروی انسانی می‌تواند سریع‌تر و بهتر صورت بگیرد که بخش‌های صنعت و تولید فعال و پویا باشند و به وضع موجود بسنده نکنند و تحولات را در نظر بگیرند. 

صالحی عمران افزود: ورود به ویژگی‌ها و منطق تولید متغیر و مبتنی بر نیاز‌های متغیر خیلی مهم است، سیستم تولید کشور بیشتر بر تولید انبوه مبتنی است. وقتی نظام تولید مبتنی بر نظام متغییر باشد در مقابل نظام‌های آموزشی هم وادار به تغییر و تحول خواهند شد. 

رئیس انجمن آموزش عالی ایران ادامه داد: بخش صنعت نیابد خود را بی نیاز از آموزش عالی و فضای علمی حاکم بر نظام آموزشی بداند، در اینصورت نظام سنتی در دراز مدت محکوم به شکست می‌شود؛ بنابراین تحول دو جانبه و ارتباطات سنگین بین صنعت و نظام‌های آموزشی به خصوص آموزش عالی باید وجود داشته باشد.

انتهای پیام/

نادیا عابد