دلایل بی‌توجهی به زبان فارسی در رسانه‌ها | دنبال مقصر اصلی نگردید ؛ همه مقصرند
تاریخ انتشار: ۳۰ مهر ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۵۵۴۳۶۳۲
«یکی از عوامل اصلی وضعیت این روزهای زبان فارسی، رسانه‌ها بوده و همواره سهم مهمی در این امر داشته‌اند. چه رسانه‌های مکتوب و چه رادیو و تلویزیون راهبردهایی برای نحوه نگارش و بیان زبان فارسی نداشته و به ضرورت تدوین معیارهای شاخص برای درست‌نویسی و بیان کلمات و واژگان نرسیده‌اند.»
داود نعمتی انارکی، عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما در گفت‌وگویی با ایسنا درباره وضعیت این روزهای ادبیات فارسی به عنوان زبان مرجع در رسانه‌ها، با اعتقاد بر اینکه در این سال‌های اخیر هم در دانشگاه‌ها و مدارس و هم در رسانه‌ها با نوع خاصی از بی توجهی به زبان فارسی مواجه بوده‌ایم، اظهار کرد: به اعتقاد من در وضعیت به وجود آمده همه به نوعی مقصرند، دنبال مقصر خاص و واحد نباید باشیم، اگر به اصل موضوع توجه کنیم، متوجه می‌شویم که سهم همه نهادها از نظام آموزشی گرفته تا نظام خانواده، نظام اداری و نهاد رسانه در وضعیت پیش آمده نسبت به زبان فارسی آشکار است و باید پذیرفت که در این ارتباط کوتاهی کرده‌ایم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او در عین حال یادآور شد: به اعتقاد من حتی فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی نیز کوتاهی کرده است و بی‌شک بهتر از این‌ها می‌توانست در مقابله با وضعیت پیش‌آمده اثرگذار باشد.
بی‌توجهی رسانه‌ها اثرات نامطلوب خود را گذاشته
نعمتی انارکی با اعتقاد بر اینکه رسانه‌ها سهم زیادی در پدید آمدن این وضعیت دارند، اظهار کرد: یکی از عوامل اصلی وضعیت این روزهای زبان فارسی، رسانه‌ها بوده‌اند و سهم مهمی داشته‌اند. چه رسانه‌های مکتوب و چه رادیو و تلویزیون راهبردهایی برای نحوه نگارش و بیان زبان فارسی نداشته‌اند و به ضرورت تدوین معیارهای شاخص برای درست‌نویسی و بیان کلمات و واژگان نرسیده‌اند. اخیرا در صداوسیما رئیس ستاد حفظ و ترویج زبان و ادب فارسی منصوب شده است که این اتفاق نشان می‌دهد رسانه ملی نیز به تازگی به اهمیت این موضوع پی برده است. هرچند که بی‌توجهی رسانه‌ها اثرات نامطلوب خود را گذاشته است؛ اما هر اقدامی برای حفظ کیان زبان و ادبیات فارسی می‌تواند منجر به کاهش آسیب‌ها شود.
اشتباهات فاحش در متن‌های رسانه‌ای و گویندگان تلویزیون و رادیو
این عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما سپس چنین گفت: من معتقدم چندگانگی که در استفاده نادرست از زبان فارسی در رسانه‌ها وجود دارد، بر پدید آمدن این وضعیت نابهنجار اثرگذار بوده است. آنچه که ملموس است اینکه رسانه‌های مکتوب، دیداری و شنیداری هر یک روشی خاص برای نگارش زبان فارسی دارند و همین چندگانگی نگارش باعث شده که اشتباهات فاحش در متن‌های رسانه‌ای که یا در رسانه‌های مکتوب به چاپ می‌رسند و یا توسط گویندگان و مجریان برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی خوانده می‌شوند، وجود داشته باشد. علت چنین وضعیتی را باید در کم‌اطلاعی یا کم‌توجهی نویسنده و یا رسانه در صحیح نوشتن و صحیح گفتن دید.
متن‌های خبری که پاره می‌شدند و سر از سطل آشغال درمی‌آورند
نعمتی انارکی با بیان اینکه اگر نگاه حرفه‌ای در نگارش متون رسانه‌ای مورد توجه باشد، هر متنی قابلیت انتشار پیدا نخواهد کرد، از دوران خبرنگاری و خبر روایتی داشت و در این زمینه گفت: خاطرم هست که در دوران دانشجویی وقتی با مطبوعات همکاری می‌کردم و خبر و گزارش تهیه می‌کردم تا منتشر شود، بارها شاهد بودم که متن تهیه شده من و بسیاری دیگر از روزنامه‌نگاران مبتدی توسط سردبیران باتجربه و خبره پاره می‌شد و به قول معروف سر از سطل آشغال درمی‌آورد و ما مجبور بودیم که در نوشتن متن با توجه به اصول نگارش توجه بیشتری کنیم تا به دوباره‌کاری مجبور نشویم، آیا اکنون این سخت‌گیری‌ها وجود دارد؟ ظاهرا در حال حاضر بنا به دلایل مختلف خبرنگاران، گزارشگران، دبیران، سردبیران و نویسندگان کمتر مشتاق و علاقه‌مند رعایت اصول نگارش هستند؛ البته امیدوارم این حرف من موجب ناراحتی نشود، اما به نظر می‌رسد که چندان هم از واقعیت دور نیست.
او کم‌اطلاعی نسبت به اصول نگارش و ویرایش متن، دقت را فدای سرعت کردن و کم‌دقتی در نگارش را دلیل ادبیات نادرست در رسانه‌ها عنوان کرد و گفت: باید بپذیریم کسی که وارد حرفه تولید پیام در رسانه می‌شود باید از تسلط کافی به زبان فارسی برخوردار باشد، مسأله‌ای که در رسانه‌های ما توجه چندانی به آن نشده است.
نعمتی انارکی با بیان اینکه رسانه‌های مختلف در به وجود آوردن این وضعیت نامطلوب نقش داشته‌اند، گفت: با این وجود نقش و تاثیر رادیو و تلویزیون در اصلاح این وضعیت بیشتر از رسانه‌های دیگر است. در واقع اثرگذاری این دو رسانه بر زبان گفتاری مردم است. نویسندگان برنامه‌های مختلف این دو رسانه، مجریان، گویندگان و کارشناسان آن باید در حفظ ساختار زبان گفتاری دقت لازم را انجام دهند. زبان فارسی اگر در متن و کلام ما اصلاح نشود و همین روند را طی کند به وضعیتی می‌رسد که دیگر نمی‌توان انتظار داشت زبان فارسی همانی باشد که در شاهکارهای ادبی ما استفاده شده است و کم‌کم زبان رسمی کشور دچار تغییراتی خواهد شد که با زبان اصلی فارسی فاصله‌ای عمیق دارد. در دیگر کشورها نیز زبان و ادبیات آنها دچار آسیب‌هایی شده است اما نکته‌ای که اهمیت دارد، این است که مدیران رسانه‌ای آنها اجازه ورود تغییرات محاوره‌ای را به زبان رسانه نمی‌دهند. تحقیقی که چند سال پیش در ارتباط با زبان رسانه و نزدیکی آن با زبان معیارشان درخصوص برخی از کشورها از جمله انگلیس و آمریکا انجام دادم، نشان داد که آنها اجازه ورود زبان کوچه و بازاری را به رسانه چه در زبان گفتاری و چه در متن نمی دهند، یعنی تلاش می‌کنند که زبان جامعه را از آسیب‌های تغییرات کوچه بازاری دور نگه دارند. یکی از سردبیران ارشد BBC که در اواخر دهه ۸۰ برای یک دوره آموزشی در دانشگاه صداوسیما حضور داشت، عنوان می کرد که سردبیران و خبرنگاران BBC موظف هستند تا نسبت به نگارش متون خود بر اساس دستورالعمل زبان معیارشان عمل کنند و حتی باید با ویراستاری متن نیز به‌خوبی آشنا باشند تا بتوانند متن خود را ویرایش کنند تا از خطای کمتری برخوردار باشد. چنین اعمال سیاستی تا چه اندازه در رسانه‌های ما جایگاه دارد؟ همه افرادی که در رسانه‌ها کار می‌کنند باید دستی در ادبیات داشته باشند، آیین نگارش و دستور زبان فارسی بدانند و با سبک‌های نگارشی آشنا باشند.
نقش روزنامه‌نگاری آنلاین و رسانه‌های اجتماعی
او در پاسخ به اینکه نقش روزنامه‌نگاری آنلاین و رسانه‌های اجتماعی را در پدید آمدن این وضعیت با توجه به این که عمر زیادی از فعالیت آنها نگذشته، تا چه اندازه می‌دانید؟ اظهار کرد: روزنامه‌نگاری آنلاین و به ویژه رسانه‌های اجتماعی از وضعیتی نامناسب‌تر در ارتباط با رعایت اصول زبان فارسی برخوردارند، در روزنامه‌نگاری آنلاین می‌گویند که پایین‌تر از سطح سواد خواننده بنویسید و یا اینکه متن باید به گفتار نزدیک باشد، با این وجود باید گفت که تمام این موارد به این معنی نیست که اصول نگارش زبان رعایت نشود. در فضای مجازی شاهدیم که زبان پالایش شده‌ای وجود ندارد و هرکس با توجه به شناخت محدود خود از زبان فارسی اقدام به نگارش متن می‌کند که اکثرا با اشتباهات فاحش همراه هستند.
این مدرس دانشگاه صداوسیما در پایان در پاسخ به اینکه آیا بهتر نیست رسم‌الخط واحدی برای رسانه‌ها در خصوص زبان فارسی تهیه و ابلاغ شود تا از آسیب بیشتر به زبان فارسی جلوگیری شود؟ گفت: برای زبان معیار با توجه به نظم و نثر بودنش و با توجه با اصول نگارش و گفتار باید دستورالعمل مشخصی تهیه و به رسانه‌ها ابلاغ شود تا ملاک قرار گیرد، در غیر این صورت و استمرار وضعیت موجود آسیب‌های زیادی را در حوزه زبان شاهد خواهیم بود.
کد خبر 459929 برچسب‌ها زبان فارسی رسانه ایرانیمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: زبان فارسی رسانه ایرانی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۴۳۶۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
«شیخ اجلّ» یکی از چهار عنصر ادبی ایران است
آیین اختتامیه هفته بزرگداشت «سعدی شیرازی» روز پنجشنبه ششم اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزارشد. در این مراسم حسن انوری مصحح گلستان سعدی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، محمود شالویی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، بلرام شکلا ریاست مرکز سفارت هند در جمهوری اسلامی ایران و جمعی از ادیبان و دوست‌داران زبان و ادب فارسی حضور داشتند.
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی با تاکید بر اینکه سعدی از بزرگترین و شاخص‌ترین ادیبان جهان به شمار می‌آید، در این باره توضیح داد: شعر سعدی با وسعت اطلاعات او در حوزه‌های مختلف به خصوص تجربیات او در امر گردشگری از او شخصیت خاصی ساخته بود، شعر سعدی در موضوعات مختلف سروده شده است، کمتر موضوعی می‌توان پیدا کرد که سعدی درباره آن سخن نگفته باشد.
محمود شالویی با بیان اینکه سعدی آثار مهم زمان خود را هم مورد بررسی قرار داده است، ادامه داد: ابوالحسن سَریّ بن المُغَلَّسی السَقَطی معروف به سری سقطی یکی از عرفای بزرگ جهان اسلام است که یکی از اتفاق‌های زندگی او در کتاب تذکرة الاولیای عطار نیشابوری هم ذکر شده است.
وی افزود: سعدی با بغداد و مردم آنجا آشنایی کامل دارد، زیرا ۵۰ سال در شهر بغداد زندگی کرده است. سقطی در بازار بغداد مغازه داشت. یک روز خبردادند که بازار بغداد گرفتار شعله و آتش شده است. سقطی پرسید آیا دکان من هم دچار آتش شد؟ گفتند نه دکان تو آسیب ندید و سقطی گفت «الحمدلله» و ۳۰ سال برای این لفظ استغفار کرد. زیرا او فقط به خود اندیشیده بود و به دیگران که زندگی خود را از دست داده بودند، اهمیت نداده بود.
شالویی با تاکید بر اینکه جشنواره‌ها و توجه به بزرگان در دوره جدید در مدت زمان یک هفته تا ۱۰ روز انجام می‌شود، ادامه داد: آغاز برنامه‌های سعدی در روز جمعه ۳۰ فروردین در آرامگاه سعدی بوده است، تا امروز که اختتامیه آن برگزار می‌شود. به کوشش انجمن آثار و مفاخر فرهنگی از اول اردیبهشت ماه جاری مصادف با روز بزرگداشت سعدی، به مدت یک هفته، رویداد‌های مختلف و متنوعی با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و مجموعه سعدیه شیراز، دانشگاه علامه طباطبائی (ره)، موسسه فرهنگی اکو و سفارت هندوستان در ایران، در پاسداشت مقام فرهنگی، ادبی و حکمی این شاعر بلندآوازه ایرانی برگزار شده است.
مصحح گلستان سعدی که نسخه‌های متعدد سعدی را مورد بررسی قرار داده نیز در این آئین در این باره توضیح داد: در بررسی نسخه‌های خطی که در اختیار غلامحسین یوسفی بود و خانواده ایشان به دست من رساندند، بخش بزرگی از تحقیقاتم را انجام دادم.
به گفته حسن انوری، فارسی، انگلیسی، یونانی و ایتالیایی را می‌توان بزرگترین چهار زبان آن زمان دانست، هرچند امروزه کارکرد قبلی را ندارند، اما هنوز هم جز چهارزبان اصلی بشر هستند.
ریاست مرکز سفارت هند در جمهوری اسلامی ایران نیز با بیان اینکه هندوستان یکی از مهد‌های زبان فارسی بوده است، ادامه داد: فارسی در هندوستان ۷۰۰ سال زبان رسمی بود. در این میان سعدی مطرح‌ترین شاعر در هندوستان بود. هنوز هم بسیاری یادگیری زبان فارسی را با استفاده از گلستان و بوستان سعدی شروع می‌کنند.
بلرام شکلا با اشاره به کتاب یکی از نویسندگان بزرگ هندوستان، گفت: او در کتابش از سعدی با عنوان «مهاتما شیخ سعدی» نام می‌برد. مهاتما صفتی به معنی بزرگ است که معمولا همراه گاندی نوشته می‌شود.
وی ادامه داد: برخی می‌گویند سعدی به هندوستان سفر نکرده است، در حالی که در بوستان حکایتی داریم که سعدی در هندوستان به عنوان برهمن بخشی از زندگی را گذرانده است و درباره گجرات، شمشیر و فلفل هند سخنانی بیان کرده است.
شکلا با اشاره به اهمیت شاعران برای ایرانیان، بیان کرد: به عنوان یک خارجی وقتی به ایران می‌آیم و می‌بینم که چقدر به شاعران خود احترام می‌گذارند، شگفت زده می‌شودم. ایرانیان همیشه بهانه‌ای می‌آورند تا به یاد شاعران باشند، خیابان و مترو را به نام شاعران نامگذاری می‌کنند و برنامه‌هایی درباره شاعران برگزار می‌کنند. ما باید این اقدامات ایرانیان درباره شاعران را یاد بگیریم. این دلیل بزرگی برای دوست داشتن ایران است.
بلرام شکلا ریاست مرکز سفارت هند در جمهوری اسلامی ایران
در پایان این مراسم از حسن انوری و همسر غلامحسین یوسفی قدردانی شد.
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد