نقش انتخابات در بهبود رشد فرهنگ و زندگی اجتماعی جامعه

 فرید نصیری* - انتخابات مهمترین و بارزترین نوع مشارکت افراد در عرصه سیاسی است که از یکسو پایه های اجتماعی قدرت سیاسی را نشان می دهد و از سوی دیگر مالک خوبی برای ارزیابی توزیع قدرت در جامعه است؛ در شرایط حساس فعلی کشور در یازدهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی رویداد مهم سیاسی پیش روی تمام آحاد جامعه است که همه ما باید با شور شعور در آن نقش‌آفرینی کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 عدم مشارکت گستردۀ مردم به هر دلیلی که باشد ، به مفهوم گام نهادن ناخواسته در مسیر دشمنان ایران است. آنچه مهم است این است که مردم در انتخاب نمایندگان خود آگاهانه و دلسوزانه مشارکت کنند و این امر را دغدغه خود بدانند و به کسانی رای دهند که صدای آنها هستند و در جهت سامان بخشیدن به وضعیت کنونی کشور، قادر به ایفای نقش موثر هستند .در این مقاله بر آنیم تا نقش انتخابات را در بهبود رشد فرهنگ و زندگی اجتماعی بپردازیم.
همه نظام‌های سیاسی که خواستگاه آنان مردم سالاری است، دغدغه مشارکت شهروندان در فرایندهای سیاسی بعنوان بازیگران موثر این فضا را دارند. دموکراسی و مشارکت مردمی نیز رویکردهای متعددی دارد لیکن انتخابات بارزترین جلوه آن است و بنا به زمینه‌های سیاسی هر کشور، شاخصی از مشروعیت آن کشور میتواند باشد. توجه به فزونی نقش شگفتی‌ساز انتخابات در سرنوشت اکثر کشورهای رو به توسعه ، اهمیت بررسی و تحلیل رفتار انتخاباتی در کشور ما نیز مضاعف شده است . نظر به اینکه رفتار انتخاباتی مردم  تغییر یافته ، لذا باید ساز وکارها و شیوه‌های متناسب با آنجه تهدایت و افزایش مشارکت انتخاباتی مردم به کار بسته شود. شناخت رفتار انتخاباتی شهروندان و الگوی شرکت در انتخابات آنها برای احزاب و سیاستمداران و دولتها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا مشارکت فعال، گسترده و فراگیر جامعه در انتخابات کشورها، به منزله پشتوانه ملی در سطح داخلی و اعتبار و پرستیژ درسطح بین‌المللی و منطقه‌ای می‌باشد.
جامعه شناسان سیاسی معتقدند رفتار رای‌دهی شهروندان بیانگر عمق گرایشات نهفته در جامعه است که به عنوان کنش سیاسی ریشه در فرهنگ و مشخصا فرهنگ سیاسی دارد و از این رو در تحلیل رفتار انتخاباتی نقش عوامل فرهنگی، ساختار اجتماعی و شکاف‌ها و تعارضات منبعث از آنها اهمیت بسیار دارد.
در ادبیات علوم سیاسی و جامعه‌شناسی سیاسی، رفتار رأی‌دهی و مشارکت از موضوعات مهم برای بررسی و مطالعه بوده است. در آستانه یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در ایران، پرسش اصلی ذهن بسیاری از جمله تحلیل‌گران سیاسی، کاندیداهای مجلس، مسئولان و مدیران کشور و ... این است که میزان مشارکت در انتخابات چقدر خواهد بود. و برای برخی از جمله محققان اجتماعی، کاندیداها و مسئولان سیاسی کشور این سؤال نیز مطرح است که چه عواملی میزان مشارکت را تعیین می‌کنند. ممکن است از این سؤال اهداف کاربردی نظیر برنامه‌ریزی برای افزایش مشارکت را نیز مد نظر داشت یا تدوین استراتژی تبلیغاتی موثر مد نظر باشد. هرچند تجربه نشان می‌دهد که فرایندهای سیاسی به اندازه‌ای در طولانی مدت شکل می‌گیرند که در کوتاه مدت نمی‌توان تغییر زیادی در آن‌ها ایجاد کرد.
به‌طور کلی دیدگاه ‌و نظریه ها مرتبط با رفتار رأی‌دهی را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد. در دسته اول به جستجو آن است که آیا مردم رأی می‌دهند و در انتخابات مشارکت می‌کنند؛ و در دسته دوم صحبت از این است که افراد شرکت کننده در انتخابات به چه گروه‌های سیاسی‌ ای  یا فردی رأی می‌دهند. دلایل مردم برای شرکت کردن یا نکردن در انتخابات در بستر های سیاسی متفاوت ، با هم فرق می‌کند و انتخاب گروه‌های سیاسی گوناگون نیز بسته به عملکرد آنان انتخاب افراد با رویکرد قومی وقبیله ای وابسته به شرایط سیاسی در هر واحد سیاسی است.
مطابق با این رویکرد آنچه باعث بروز رفتار انتخاباتی و رای دادن شهروندان میشود برداشتی از میزان تحقق منافع و ابراز خود است. به عبارتی دقیقتر رای دادن برای تحقق منافع شخصی و بیان خود است. بیان خود میزان تمایل فرد برای ابراز وجود درعرصه اجتماعی را ارائه میکند . طبق این دیدگاه اگر رای دادن منجر به هیچگونه احساس قدرتمندی در تاثیرگذاری بر سرنوشت فردی و اجتماعی ، یا احساس اهمیت داشتن نظر شخصی برای نظام سیاسی نشود ، بیان خود یا احساس قدرت محقق نمیشود. به این ترتیب هر گونه احساس بی قدرتی در عرصه اجتماعی وسیاسی ، به عدم تمایل به مشارکت سیاسی منجر میشود

امام خمینی رحمه الله در سخنانشان درباره انتخاب، همواره ضرورت انتخابات اصلح را به مردم یادآور می شد و از همه رأی دهندگان می خواست از میان نامزدهای نمایندگی مجلس، بهترین و شایسته ترین افراد را انتخاب کنند. ایشان در بخشی از سخنانشان می فرماید:« انتخاب اصلح برای مسلمین، یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد. ... اگر اصلح را انتخاب کردید، کاری اسلامی می کنید و این یک محکی است برای خودتان که تشخیص بدهید انتخاب برای اسلام است یا برای صلاح خودتان»

در پاسخ به این پرسش، نکته های گوناگونی را می توان بیان کرد. مثلاً انتخابات مطلوب، انتخاباتی است که در فضایی آرام و به دور از هرگونه تشنج و درگیری انجام شود یا اینکه در آن بهترین نامزدها به نمایندگی برگزیده شوند.
مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه ای، در یکی از سخنان خویش، انتخابات مطلوب را این گونه توصیف می کند: «انتخابات مطلوب، انتخاباتی است که سالم، آزاد و طبق قانون برگزار شود. انتخاباتی که مردم، با شور و نشاط در آن شرکت کنند. انتخاباتی که به عنوان وظیفه دینی، همه مردم، خود را موظف به برگزاری باشکوه آن بدانند».

رأی دادن به نمایندگان بهتر و برتر که در ادبیات سیاسی ما از آن به «انتخاب اصلح» یاد می شود، ضرورتی عقلی و شرعی است؛ یعنی هم منطق عقل و هم آموزه های دین به ما این گونه حکم می کند که مسئولان سیاسی و اجتماعی کشور، از جمله نمایندگان مجلس شورای اسلامی را از میان بهترین افراد برگزینیم.
در این باره حدیثی از پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله نقل شده است که ضرورت و اهمیت همین موضوع، یعنی واگذاری مسئولیت های اجتماعی به افراد شایسته را یادآوری می کند. آن حضرت در این باره می فرماید:
مَن اِستَعَمَلَ عامِلاً مِنَ المسلمینَ وَ هُوَ یَعلَمُ اَنَّ فیهِم اَولی بِذالِکَ مِنهُ وَ اَعلَمُ بِکِتابِ اللّه ِ وَ سُنَّةِ نَبیّهِ، فَقَد خانَ اللّه َ وَ رَسُولَهُ و جَمیعَ المُسلِمینَ.
هر کس شخصی را مأمور رسیدگی به امور مسلمانان کند، در حالی که می داند در میان مردم، فرد دیگری بهتر از او و آگاه تر از او به کتاب خدا و سنت پیامبرش وجود دارد، همانا به خدا و رسول و همه مسلمانان خیانت کرده است.[

انتخابات در کشور ما تنها امری سیاسی نیست، بلکه جنبه عبادی و معنوی نیز دارد. اساسا در یک جامعه اسلامی، همه چیز با دین و ایمان، ارتباط دارد و رنگ و بوی الهی به خود می گیرد. ازاین رو، هرگونه کار و فعالیت یا هر نوع خدمت رسانی و مشارکت اجتماعی می تواند نوعی عبادت شمرده شود.بر این اساس، حضور در انتخابات، افزون بر آنکه وظیفه ای سیاسی ـ اجتماعی است، تکلیف دینی و شرعی نیز به شمار می آید. بی شک، دین اسلام هرگز به ما اجازه نمی دهد به آینده خود و کشورمان بی اعتنا باشیم و از کنار هر اتفاق مهمی که در جامعه اسلامی روی می دهد، به سادگی عبور کنیم. پیشوایان دین همواره کوشیده اند مسلمانان در برابر تحولات سیاسی و اجتماعی زمان خود، حساس باشند. ازاین رو، آنها را به حضور و مشارکت در فعالیت ها تشویق کرده اند. نگاه به توسعه وعمران کشور و جامعه اصولاً به ارائة امکانات اقتصادی و خدماتی منحصر بوده است، در حالی که توسعة واقعی فراتر از ارائة خدمات اجتماعی است، تغییری که از یکسو متضمن تغییر در آگاهی ، انگیزش و رضایت افراد است و از سوی دیگر ، باید مهیا کنندة توانبخشی و قدرت دهی در تصمیمگیری و اجرا برا یمردم باشد . شهروندان باید این تجربه را داشته باشند که مشارکت آنها در ادارة امور جامعه نمادین نیست و تأثیرگذار است. به تدریج باید حجم دخالت دولت در ادارة امور کم شود و این امور به شهروندان واگذار گردد،تاجایی که نهادهای مردمی، بدون اینکه به حکومت یا جریان خاص سیاسی وابسته باشند، شکل بگیرند.

*دانشجوی دکتری مدیریت دولتی

48

کد خبر 1354148

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: استان البرز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۹۴۵۳۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مجلس دوازدهم باید به بهبود معیشت مردم بپردازد

«عطا بهرامی» کاندیدای دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به لیست انتخاباتی صبح ایران، اظهار داشت: در دور اول ما رقابتی داشتیم که عمدتاً طیف جناح راست بیشتر کار می‌کرد، البته علی مطهری که به طیف مقابل معروف است در دور دوم تقریباً به عنوان کلیت اصولگرایی شناخته می‌شود که در ظاهر یکپارچه است ولی در باطن یکپارچه نیست، در آن هویت روشنی را نمی‌بینید. در لیست انتخاباتی صبح ایران دعوای سیاسی زیادی وجود ندارد. ملاک در این لیست شفافیت است و به طریقی به دنبال بازگرداندن مجلس به جایگاه خود است تا مجلس در راس امور باشد چرا که امروز مجلس در راس امور نیست.

وی با بیان اینکه هم پوشانی در بین فهرست‌ها زیاد بود، ادامه داد: من تصوری ندارم که چه خواهد شد و هیچ قرینه‌ای برایش نیست چون همپوشانی بین فهرست‌ها زیاد است و نتیجه قابل پیش بینی نیست.

کاندیدای دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سوال که با توجه به تخصصی که دارید، اگر به عنوان نماینده مجلس انتخاب شوید در چه کمیسیون یا کمیسیون‌هایی به طور تخصصی کار خواهید کرد، گفت: کمیسیون اقتصادی، صنایع و برنامه بودجه مد نظرم است.

بهرامی با اشاره به اولویت مجلس دوازدهم، گفت: مجلس باید دولت و نهادها را موظف کند به قوانین بالا دستی عمل کنند. در قوانین بالا دستی اوضاعمان بد نیست، کارهای چهارچوب داری را انجام داده‌ایم، انجا که بحث نوشتن است حرف بی ربط ننوشته‌ایم بلکه در عمل کار بی ربط می‌کنیم.

وی رسیدگی به مسائل اقتصادی را از اولویت‌های مجلس آینده دانست و ادامه داد: مجلس دوازدهم باید به مباحث خودرو، مسکن، مالیات و معیشت مردم بپردازد.

بهرامی در پاسخ به این سوال که آیا به پویش انتخاباتی مهر می‌پیوندید، بیان کرد: بله به این پویش می‌پیوندم؛ کاری که خبرگزاری مهر انجام داده اینکه کاندیداهای مجلس را از مراجعه به اسپانسرها و غیره بی نیاز و یا کم نیاز می‌کند، این استقلال کاندیداها را بیشتر می‌کند.

کد خبر 6097356 نفیسه عبدالهی