گلایه تولیت آستان قدس از کم‌کاری در پردازش بصری به سیره رضوی/ فیلم‌ها و سریال‌های جدید با محوریت امام رضا (ع) ساخته شود
تاریخ انتشار: ۲۸ شهریور ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۳۳۵۸۱۸
به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان ،حجت الاسلام والمسلمین احمد مروی در دیدار مدیران ارشد رسانه ملی که در حرم مطهر رضوی انجام شد، با اشاره به روایت «اَلنَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ کَلاَمِنَا لاَتَّبَعُونَا، اگر مردم متوجه زیبایی کلام ما بشوند از ما پیروی می‌کنند» از حضرت رضا (ع)، اظهار داشت: شعاع نورانی و مبارک وجود مقدس حضرت رضا (ع) و گنجینه کلام ایشان می‌تواند فطرت‌های بشریت را تحت تأثیر قرار دهد و اگر فاصله‌ای بین مردم و سخنان ائمه اطهار (ع) مشاهده می‌کنیم، دلیلش ضعف ما در انتقال صحیح کلام و معارف اهل بیت (ع) است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی فعالیت‌های فرهنگی و معرفتی را محور اقدامات آستان قدس رضوی معرفی و ابراز کرد: هدف اصلی آستان قدس رضوی کار فرهنگی و بالا بردن معرفت دینی زائران است، ما این سخن امام رضا (ع) که می‌‍‌فرمایند «رَحِمَ اللّهُ عَبْدا اَحْیا أمْرَنا» را شعار و محور فعالیت‌های خود قرار داده‌ایم و برای دستیابی به این هدف دست نیاز به سوی اهالی رسانه، فرهنگ، اندیشه و هنر دراز می‌کنیم.
مروی با بیان اینکه خادمی امام رضا (ع) صرفاً منحصر به حضور در حرم مطهر و پوشیدن لباس خادمی نیست، ابراز کرد: هرکسی در هر مکان و به هر نحوی برای تحقق معارف رضوی در جامعه گام بردارد خادم حضرت رضا (ع) است، لذا از دست اندرکاران رسانه ملی می‌خواهم خود را خادم این دستگاه نورانی بدانند.
وی افزود: از همه اهالی رسانه دعوت می‌کنم که خود را در آستان قدس سهیم بدانند و نسبت به مسائل این آستان مقدس بی تفاوت نباشند، صاحب اصلی این بارگاه مقدس، حضرت رضا (ع) است و ما همه اینجا نوکر هستیم که باید برای امام رضا (ع) کار کنیم.
وی با اشاره به اینکه وجود مبارک امام رضا (ع) نعمت بسیار بزرگی برای ایران اسلامی است که باید مقام و منزلت والای آن را قدر بدانیم، گفت: همانطور که از بنده تولیت در خصوص دوران مسئولیتم سؤال خواهد شد از رسانه ملی و کسانی که امکانات، توانایی و هنری در ترویج معارف رضوی دارند نیز سؤال خواهد شد که برای ترویج معارف امام رضا (ع) چه کرده‌اید؟
تولیت آستان قدس رضوی در ادامه بر اهمیت استفاده از ابزار مؤثر هنر برای ترویج آموزه‌های اسلامی تأکید و عنوان کرد: معارف دینی در صدا و سیما باید متناسب با قالب‌ها و اقتضائات این رسانه و همراه با جذابیت بخشی در قالب‌های هنری باشد، تا بتواند در مخاطبان بویژه نسل جوانان نفوذ و تأثیر داشته باشد.
وی با اشاره به برخی فعالیت‌های فرهنگی آستان قدس رضوی در ورود به عرصه هنر، گفت: اجرای تئاتر‌هایی با مضامین معارف رضوی در اطراف حرم مطهر را آغاز کرده‌ایم، چراکه در طول تاریخ تعزیه خوانی و شبیه خوانی‌ها در انتقال مفاهیم اسلامی تأثیرگذار و مؤثر بوده است.
مروی با بیان اینکه در حوزه‌های مختلف هنری از قبیل فیلم، سریال و پویانمایی کار‌هایی با موضوع حضرت رضا (ع) انجام شده، اما جا برای کار بسیار بیشتری وجود دارد، ابراز کرد: بخش اعظم معارف رضوی و زندگی حضرت رضا (ع) مغفول مانده است؛ امروز بسیاری از آموزه‌ها و مناظرات امام رضا (ع) در حوزه‌های توحید، معاد، عدالت خداوند و ...، مورد نیاز جامعه و نسل جوان ما و پاسخگوی بسیاری از شبهات امروز است، منتهی باید با ادبیات روز و در قالب تئاتر، فیلم و ... منتقل شود تا برای نسل جوان خسته کننده نباشد.
وی ادامه داد: فیلم‌ها و سریال‌هایی با موضوع امام رضا (ع) باید ساخته شود، سریال «ولایت عشق» کار ارزشمندی بود، اما آن سریال تنها گوشه‌ای کوچک از دریای عظیم معارف حضرت رضا (ع) را به تصویر کشید، متأسفانه به موضوعاتی مانند برکات حضور و تأثیر امام رضا (ع) بر ایران، تأثیر این امام همام بر معماری، هنر و تمدن ایران و ... پرداخته نشده است.
تولیت آستان قدس رضوی در فراز دیگری از سخنان خود به نقش تأثیرگذار رسانه ملی در تعمیم فرهنگ احسان، انفاق، نذر و وقف اشاره و تصریح کرد: صدا و سیما با تشریح خدمات، بسترسازی و تمهید مقدمات می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای بر فرهنگ سازی و ترویج فرهنگ وقف، نذر و حسنات در جامعه ایفا کند.
وی با اشاره به کمک‌های آستان قدس رضوی به محرومان سراسر کشور و ورود به عرصه یاری رسانی به هموطنان در حوادث و بلایای طبیعی از جمله زلزله کرمانشاه، سیل آق قلا و لرستان، ایجاد اشتغال در سیستان و بلوچستان و غیره، عنوان کرد: آستان قدس در فعالیت‌های اقتصادی نگاه سوداگری ندارد و هرچه موقوفات و نذورات مردم به این آستان مقدس بیشتر شود، خیرات به نام امام رضا (ع) در کشور بیشتر خواهد شد.
مروی در پایان از تلاش‌ها، همکاری‌های مؤثر و تعامل بسیار خوب سازمان صدا و سیما با آستان قدس رضوی در جهت اعتلا و ترویج فرهنگ رضوی در جامعه بطور ویژه تقدیر و تشکر کرد.
انتهای پیام/ف
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: زلزله کرمانشاه موقوفات و نذورات آستان قدس رضوی معارف رضوی رسانه ملی حضرت رضا امام رضا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۳۳۵۸۱۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
نام ماندگار معمارباشی‌ها بر آستان زرافشان جانان
تلألو هنر است و جلوه‌گری خلاقیت. زیبایی‌ها در اینجا، قاب شده و رفته روی دیوار و ایوان و گنبد و گلدسته. هر آنچه چشم می‌بیند، می‌پسندد. این نتیجه سال‌ها همجواری عشق و هنر است که از حرم مطهر حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا(ع) یک اثر برتر معماری خلق کرده است.
از مسجد گوهرشاد گرفته تا ایوان طلا و صحن قدیم و جدید، همه بناها به زیبایی ساخته و آراسته شده‌اند. بنا شدن هر کدام از اماکن متبرکه حرم مطهر رضوی بخشی از معماری دوره‌های تاریخی حاکم بر ایران را با خود دارد. اهمیت معماری در حرم مطهر، این شغل را به یکی از پرکاربردترین حرفه‌های مورداستفاده در حرم مطهر رضوی تبدیل کرده است. شغلی که از محمدنایب معمار گرفته تا محمدصادق معمارباشی و علی‌نقی مشهدی و معمار بزرگی چون استاد قوام‌الدین شیرازی برای بنا شدن هر کدام از اماکن زیبای حرم مطهر به کار گرفته شده است.
شغلی به قدمت صفویه
از ساخت این بنای مطهر چند صد سال می‌گذرد و خدا می‌داند اولین خشت آن را چه کسی گذاشته است. عمله و بنا، نقاش، کاشی‌کار، آینه‌کار و... همه زیر نظر یک نفر کار می‌کردند تا صحن و سرا بسازند برای حضرت شمس‌الشموس(ع). آن یک نفر هم معمارباشی بوده که مهم‌ترین شغل را در حوزه ساخت و تعمیرات حرم مطهر رضوی داشته است.
اسناد تعمیرات و ساخت‌وسازهای حرم مطهر در دوره‌های مختلف را که بررسی کنیم به سند ۳۲۲۴۴ و ۳۲۳۵۷ می‌رسیم که قدیمی‌ترین سند موجود در آرشیو مدیریت اسناد سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی درباره شغل معمارباشی است. براساس این اسناد، سابقه این پیشه در حرم مطهر رضوی به دوران صفویه بازمی‌گردد. به بهانه روز بزرگداشت شیخ بهایی که در تقویم رسمی کشور روز معماری نام‌گذاری شده، با اعظم نظرکرده، مسئول امور نمایه‌سازی و مستندسازی اسناد مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت‌وگو کردیم تا سابقه این پیشه در حرم مطهر و سندهای به‌جا مانده از آن را بررسی کنیم.
دومین شغل مهم آستان رضویه
الان هم اگر دقت کنید همین‌طور است. این‌طور که مثلاً نام مهندس یا معمار بر پیشانی یا ورودی یا کتیب‌نامچه بناها ثبت و ضبط می‌شود. در حرم مطهر رضوی نیز نام بسیاری از معمارانی که با هنرمندی خود به این بارگاه نور زیبایی بخشیدند، علاوه بر آثار ماندگارشان در اسناد به‌جا مانده از دوره‌های مختلف تاریخ حرم مطهر وجود دارد. دفاتر توجیهات و مقررات، استیفانامچه‌ها، طومارهای تعمیرات، دفاتر اداره و قبض‌های وصل، همگی نمونه‌هایی است که در آنها به حضور معماران در ساخت و تعمیر اماکن مختلف حرم مطهر اشاره شده است. براساس این اسناد، معمار بالاترین شغل در انجام تعمیرات و دومین شغل پرکاربرد در مجموعه اسناد آستان قدس رضوی را داشته است. بنا به سلسله مراتبی که مرسوم بوده، معمارباشی در صدر امور قرار داشته و پس از او معمار، نایب معمار، سرکاردار عمارت، بنا و در آخر عمله و فعله قرار داشتند. در آن زمان روال کار به این صورت بوده که شخص معمار وجوهات تعمیرات را تحویل و استیفانامچه‌های تعمیرات را تأیید می‌کرده است. البته این در صورتی بوده که کار به صورت برون‌سپاری نبوده باشد. یعنی اگر استیفانامچه به صورت قرارداد مقاطعه‌کاری به معمار سرکار دیوان اعلی سپرده می‌شده، هزینه‌های آن باید توسط مستوفی سرکار آستانه و متولی‌باشی تأیید می‌شده است. اگر هم استیفانامچه آن با معمار آستان قدس منعقد می‌شده باید سرکاردار عمارات و ناظر کل، آن را تأیید نهایی می‌کرد. لازم به توضیح است استیفانامچه در واقع سندی است که مطابق آن، قراردادی با معمارباشیان خارج از آستان (معادل پیمانکاری در عصر حاضر) بسته می‌شده است. این اسناد عموماً مربوط به دوره افشاریه‌اند و در آن دوره رایج بوده‌اند. برون‌سپاری ساخت و تعمیر اماکن به این دلیل بوده است که اغلب این معماران و معمارباشیان نه تنها جزو کارکنان آستان نبودند، بلکه از شهرهای دیگری هم آمده بودند. زمانی که نادر فاتحانه از هند بازگشت، علاوه بر غنایمی مانند اشیای نفیس و جواهرات، گوهرهای دیگری را نیز به خراسان آورد. او یگانه‌های تمام اصناف هنری از معماران، نجاران و نقاشان گرفته تا خاتم‌کاران و درودگران را از شهرهایی مثل قم، کاشان و اصفهان به مشهد کوچانید تا بناهایی در حرم مطهر بسازند و با هنرشان آن را آراسته کنند. در این میان، معماران که جزو کارکنان آستان قدس نبودند، در قالب استیفانامچه‌هایی تعمیرات را انجام می‌دادند. از بررسی تعدادی از اسناد تعمیرات در دوره افشاریه به این نتیجه می‌رسیم که گچ‌کاری و نقاشی مکان‌های مختلف حرم مطهر و مسجد جامع گوهرشاد در قالب استیفانامچه‌هایی به معمارباشیان سرکار آستانه، دیوان اعلی (حکومت مرکزی)، قم و اصفهان واگذار شده است. بعدها این شیوه در دوره‌های صفویه و قاجاریه کنار گذاشته شد و یا به‌ندرت انجام می‌گرفت و معماران و معمارباشیان جزو کارکنان سرکار فیض‌آثار به شمار می‌آمدند.
در دفاتر اوارجه مربوط به تعمیرات که هم تعمیرات و هم ساخت و ساز مسجد و اماکن متبرکه را دربرمی‌گیرد، چگونگی پرداخت اجرت و دستمزدها، خرید مصالح ساختمانی و مکان‌های انجام تعمیرات به صورت تفکیک شده و مشخص آمده است. اغلب هزینه‌های ثبت شده در این دفاتر به صورت مقاطعه‌کاری به معمارباشیان دیوان اعلی پرداخت شده است. به عنوان نمونه در دفتر اوارجه مربوط به سال ۱۱۵۶ قمری تعمیرات بنایی، گچ‌کاری و نصب سنگ‌های ازاره‌های شبستان‌های ملاعبادالله و ملاملک‌علی و منبر مسجد گوهرشاد به مبلغ ۷۶ نادری و ۸۲۵ دینار به بنّای سرکارآستانه که اغلب با نام استاد محمدباقر در این اسناد شناخته شده، واگذار شده است. اجرت و مصالح به کاربرده شده در مقایسه با دفاتر توجیهات بسیار کمتر بوده و به نظر می‌رسد بیشتر تعمیرات جزئی و کوتاه مدت در این‌گونه اسناد به معماران و استادکاران محول می‌شده است.
نام‌هایی که به جا مانده
در آرشیو مدیریت اسناد سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی تعداد ۱۲۶ سند درباره معماری حرم وجود دارد که ۱۶ مورد متعلق به سال‌های ۱۱۰۰ تا ۱۲۱۷ قمری یعنی دوره صفویه و افشاریه، ۱۸مورد مربوط به سال‌های ۱۲۱۷ تا ۱۳۴۴ قمری یعنی دوره قاجاریه و ۹۲مورد مربوط به سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۷۴ شمسی یعنی دوره پهلوی به بعد است. قدیمی‌ترین این سندها مربوط به سال ۱۱۵۶ قمری است. این سند که در دوره افشاریه ثبت شده، مربوط به پرداخت مواجب به مأموران خدمت در آستان مقدسه بوده است. در این سند، پرداخت مواجب به شخصی با عنوان معمارباشی سرکار دیوان که در خدمات معماری حرم حضور داشته، ثبت شده است. جدیدترین و آخرین سند هم به سال ۱۳۷۴ شمسی می‌رسید که مربوط به سازمان عمران و توسعه حریم حرم رضوی و درباره مواردی مرتبط با معماری دارالولایه و صحن جمهوری اسلامی است.
اما تعداد اسناد مربوط به شغل معمار در این مجموعه اسناد بسیار بیشتر است. از میان ۳هزارو۳۶۰ مورد سند مربوط به این پیشه، ۳۴۵ سند به دوره صفوی و افشاری، هزارو۲۳۴ سند به دوره قاجار و بقیه به دوره پهلوی به بعد تعلق دارد.
در بررسی این اسناد از نام بزرگانی چون استاد قوام‌الدین شیرازی که بگذریم، به نام‌های زیادی برمی‌خوریم که هرکدام در ساخت گوشه گوشه این حرم و بارگاه نقش‌های کوچک و بزرگی داشتند. یکی از این افراد، استاد محمدصادق معمارباشی سرکار فیض‌آثار در دوره قاجاریه است. در سندی متعلق به تعمیرات حرم مطهر در سال ۱۳۰۵ قمری، برات پرداخت مواجب وی به مبلغ ۱۷ تومان نقد و ۷ خروار و ۴۰ من غله از موقوفات مطلقه ثبت شده است. معمار بعدی حرم مطهر رضوی محمدباقر معمار است که نامش در مجموعه اسناد مسجد جامع گوهرشاد در سال‌های ۱۰۱۰ – ۱۰۰۸ قمری وجود دارد. همچنین محمد شریف بن عرب، معمار شیرازی نیز که تعمیرات صحن کهنه آستانه مقدسه رضویه در سال ۱۰۵۹ به دست او صورت گرفته، از استادان نام‌آور معماری بوده است. دیگر معماری که نامش در یکی از مهم‌ترین مکان‌های حرم مطهر ثبت شده، استاد علی نقی مشهدی معمار است. نام او در جنب توحیدخانه حرم مطهر زیر آینه بزرگ با این عنوان آمده است: «این ایوان زرافشان رفیع عالی به بنایی استاد علی نقی شاگرد استاد معصوم مشهدی به اتمام رسید».
در کنار معماران
معماران از ابتدا در جایگاه نبودند. روزگاری پیش‌تر کارگری کردند، بنایی کردند، در کنار معماران پیش از خود شاگردی کردند و آموختند و آموختند تا شدند معمار و معمارباشی. در اسناد به‌جا مانده مرتبط با این حوزه، نام افرادی به چشم می‌خورد که عنوانشان «نایب معمار سرکار» بوده است. این افراد در زمان غیبت معمارباشی و معمار، عهده‌دار مسئولیت امور بودند و بر انجام کارها نظارت داشتند و در عین حال برای آینده کسب تجربه می‌کردند. در سند شماره ۹۱/۲۱۱۶۵ نام حاجی آقا نایب معمار به عنوان یکی از این افراد ثبت شده که در دوره قاجاریه انجام وظیفه می‌کرده است. دیگر افرادی که در ساخت و ساز حرم مطهر حضور فعال داشتند، بنّاها بودند. این افراد از نظر سلسله مراتب کاری زیردستان معماران محسوب می‌شدند. بنّاها که به عبارت بهتر کمک‌دست معماران بودند، همه کارهای ساختمانی و مسکن‌سازی را انجام می‌دادند. در کنار آنها، یک بردست، چند عمله، یک ناوه‌کش و دو مقنی و یک نجار هم کار می‌کردند. در صفه آرامگاه شیخ حر عاملی در پایین کتیبه، نام یکی از بنّاهای آن دوره یعنی استاد ابراهیم بنّا مشهدی دیده می‌شود. بنایی سنگ‌های گنبد حاتم خانی در تاریخ ۱۲۷۱ قمری به دست این استاد بنا صورت گرفته است. این افراد که در کنار سایر افراد شاغل در مجموعه تعمیرات و ساخت‌وسازهای حرم مطهر رضوی نامشان در جای‌جای این مکان مقدس ثبت و ضبط شده، آثار ماندگاری از خود به جا گذاشته‌اند که تا ابد خواهد درخشید.
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد