نگاهی گذرا بر زندگی امام حسن عسگری(ع)/ امامی که «سازمان وکلا» را سامان دهی کرد
تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۷۴۱۱۵۵
یکی از اقدامات مهم امام یازدهم(ع) ایجاد سازمان وکلا بود؛ یعنی ایشان افرادی را به عنوان وکیل به مناطق مختلف فرستاده بودند که هر کدام مستقل از سایرین فعالیت می‌کردند.
به گزارش خبرگزاری شبستان در همدان، یکی از دشوارترین روزگارها در عصر امامت، دوران امامت امام حسن عسکری(ع) بوده است. در آن زمان، فتنه‌های فراوانی رخ داد و شبهه‌های زیادی درباره امامت آن حضرت پدید آمد؛ به گونه‌ای که تنها عده‌ای اندک از دوستان و یاران خاص ایشان عقیده و ایمان خالص و ناب خود را از گردباد فتنه‌ها و توفان شبهه‌ها ایمن نگه داشتند و تا پایان عمر بر اعتقاد به امامت آن حضرت باقی ماندند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تدبیرهای شگرفی که آن حضرت برای حفظ جایگاه امامت و راهنمایی امت و حفظ جان شیعیان به رغم آن همه وسوسه‌ها و دسیسه‌ها و دشمنی‌ها به کار برد، خواندنی و شگفتانگیز است. آگاهی از این تدبیرها، برگی است از دفتر امام شناسی و معرفت به چگونگی انجام رسالت آن حضرت در آن روزگار دشوار.
امام حسن عسگری(ع)، یازدهمین پیشوای شیعیان در سال 232 هجری قمری در مدینه متولد شدند و دوران عمر ایشان 29 سال می‌باشد که 13 سال اول را در مدینه،10 سال قبل از امامت و شش سال زمان امامت خود را در سامرا زندگی کرده‌اند.
امامت۶ ساله امام عسگری(ع)
امام(ع) سه سال از دوران امامت شش ساله خود را در زندان سپری کردند اما این طور نبود که ایشان سه سال به طور مداوم در زندان باشند بلکه به دفعات بخصوص توسط معتمد عباسی زندانی شدند؛ به طوری که هر جریانی که اتفاق می‌افتاد و موجب ترس عباسیان می‌شد، امام(ع) را دستگیر و زندانی می‌کردند با این حال ایشان در طول سه سال باقی مانده اقدامات اساسی زیادی را برای شیعیان و مسلمانان انجام دادند.
یکی از اقدامات مهم امام یازدهم(ع) ایجاد سازمان وکلا بود؛ یعنی ایشان افرادی را به عنوان وکیل به مناطق مختلف فرستاده بودند که هر کدام مستقل از سایرین فعالیت می‌کردند اما همه آنها به طور مستقیم با امام(ع) در ارتباط نبودند بلکه برخی نیز با واسطه با ایشان ارتباط برقرار می‌کردند و همچنین امام(ع) پیک واحدی داشتند که همه وکلا نامه امام عسگری(ع) را فقط از آن پیک می‌پذیرفتند نه فرد دیگر.
ارتباط غیرمستقیم، حرف‌های پشت پرده و اعمالی این چنین از جمله رویه‌های امام دهم و یازدهم(ع) بود که گویی ایشان می‌خواستند بدین طریق مردم را برای مواجهه با عصر غیبت آماده کنند مخصوصا اینکه امام یازدهم (ع) نیز مورد تهدید دشمنان و از نظر جانی در خطر بودند و امام هادی(ع) نیز همواره ایشان را از عموم مردم پنهان می‌کردند و فقط نزدیکان ایشان را امام بعد از امام هادی(ع) می‌شناختند.
این جریان موجب شد مردم پس از شهادت امام دهم(ع) امامت حضرت عسگری(ع) را انکار کنند اما ایشان به وسیله کرامات خاص خود به کرات امامت خود را اثبات کردند. آن حضرت(ع) و همچنین امام هادی(ع) در محیطی کاملا نظامی زندگی کردند و بر اساس شرایط سیاسی زمان لقب عسگری به ایشان دادند اما این ویژگی در وجود مبارک امام حسن عسگری(ع) نمود بیشتری داشت.
امام(ع) در پنج سال آخر عمر خود به شدت از وجود حضرت مهدی(عج) محافظت و صیانت می‌کردند و ترتیبی دادند که هیچ کس از وجود مبارکشان خبردار نشدند چرا که به اذن خداوند و در اثر تقوا و پاکدامنی خود نرجس خاتون، جسم مادر آن حضرت نیز در زمان بارداری به گونه‌ای نبود که کسی به وجود فرزندی در بطنش پی ببرد؛ تا جایی که هنگام شهادت امام حسن عسگری(ع) نیز معتمد عباسی کسانی را فرستاد تا حتی کنیز امام(ع) را معاینه کنند تا اگر باردار بودند فرزندش را به قتل برسانند غافل از اینکه امام زمان(عج) آن زمان پنج ساله شده بود.
شهادت امام حسن عسگری در 29 سالگی
امام حسن عسگری(ع) در سن 28 یا 29 سالگی و در هشتم ماه ربیع الاول سال 260 هجری قمری توسط معتمد عباسی مسموم شده و به شهادت رسیدند اما ایشان قبل از شهادت به مدت چند روز به بستر بیماری افتادند و در این مدت خلیفه عباسی پزشکانی را به بالین ایشان می‌فرستاد تا گواهی دهند آن حضرت در اثر مرگ طبیعی از دنیا رفته است در حالی که هیبت والای ایشان در اثر سم به قدری افول کرده بود که واضح روشن بود؛ با این حال شیعیان در پاسخ به این شبهه تاریخی که می‌گویند شاید امام حسن عسگری(ع) در اثر بیماری از دنیا رفته اند، به حدیث امام صادق(ع) استناد می‌کنند که فرمودند: ما اهل بیت(ع) از دنیا نمی‌رویم مگر اینکه یا مسموم می‌شویم و یا با شمشیر کشته می‌شویم.
امام دوازدهم (عج) تولدی مخفیانه داشتند از این جهت ولادت ایشان بی‌شباهت به ولادت حضرت موسی (ع) و حضرت ابراهیم (ع) نیست. با وجود تدابیر امنیتی شدیدی که جاسوسان و مأموران خلیفه عباسی برای کنترل منزل امام یازدهم (ع) اعمال کرده بودند، آقا امام زمان (عج) در پانزدهمین روز از ماه شعبان سال 255 در سامرا قدم به جهان هستی گذاشتند.
با شهادت امام حسن عسکری (ع)، امام زمان (عج) در سن ۵ سالگی عهده دار منصب امامت شیعیان شدند و براساس آنچه که در روایت‌ها به آنها اشاره شده، تا آن زمان هیچ فردی از وجود مبارک آن حضرت آگاهی نداشت.
دوران زندگی امام زمان (عج) به ۴ دوره تقسیم می‌شود که دوره نخست شامل تولد ایشان تا غیبتشان است و دوره دوم غیبت صغرا حضرت مهدی (عج) را شامل می‌شود، همچنین دوره‌های سوم و چهارم به ترتیب شامل دوره غیبت کبرا امام زمان (عج) و دوره حکومت این حضرت می‌شود.
فضلیت روز هشتم ربیع‌الاول
شیخ عباس قمی درمفاتیح الجنان درفضیلت این روز چنین می‌‌گوید
روز عید بزرگ و عید بقر است وازبرای آن شرح بزرگی است که درجای خود ذکر شده و روایتی نقل شده که هر که دراین روز چیزی انفاق کند گناهانش آمرزیده شود.و گفته‌اند که مستحب است دراین روز اطعام برادران مومن و خشنود گردانیدن ایشان و توسعه دادن درنفقه و پوشیدن جامه‌های نو و شکر و عبادت حقتعالی کردن.
و این روز، روز برطرف شدن غمها است و روز بسیار شریفی است و چون روزهشتم ماه وفات امام حسن عسکری (ع)بوده این روز، روزاول امامت حضرت صاحب الزمان (عج) و سبب مزید شرافتش خواهد بود.
برای این روز مبارک اعمال مخصوصی ذکر شده است:
اطعام مومنان و شادمانی :
مستحب است در اين روز اطعام برادران مؤمن و خوشنود گردانيدن ايشان و توسعه دادن در نفقه و پوشيدن جامههاى نو و شكر و عبادت حق تعالى كردن و اين روز روز برطرف شدن غمها است و روز بسيار شريفى است و چون روز هشتم ماه وفات امام حسن عسكرى عليه السلام بوده اين روز روز اول امامت حضرت صاحب الزمان ارواح العالمين فداه و سبب مزيد شرافتش خواهد بود
انفاق در روز 9 ماه ربیع‌الاول :
روز نهم روز عيد بزرگ و روز عيد بقر است و از براى آن شرح بزرگى است كه در جاى خود ذكر شده و روايتى نقل شده كه هر كه در اين روز چيزى انفاق كند گناهانش آمرزيده شود.
پایان پیام/580
منبع: شبستان
کلیدواژه: سازمان وکلا شهادت امام عسگری آغاز امامت امام زمان عج امام حسن عسگری ع امام یازدهم شهادت امام امام زمان آن حضرت امام ع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۷۴۱۱۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هر صبح و شام در آستانه مقدسه رضوی قرآن تلاوت نمایند / نگاهی به شواهد تاریخی درباره پیشینه قرائت قرآن در حرم مطهر امام رضا(ع)
پنجشنبه گذشته به رسم دیرینه، جلسات سنتی قرآن کریم در یکی از شبستان‌های مسجد گوهرشاد در قالب برنامه دارالحفاظ آغاز شد. در این جلسه که ساعت 4 صبح پنجشنبه 6اردیبهشت در مسجد گوهرشاد برگزار شد استاد سیدمرتضی سادات فاطمی به عنوان پیشکسوت و صدرالحفاظ آستان قدس رضوی دعوت شد تا استاد این جلسه سنتی قرآنی در حرم مطهر رضوی باشد. قرار زیبایی که بناست با حضور سایر اساتید پیشکسوت تکرار شود. به این بهانه مروری بر پیشینه برنامه‌های قرآنی حرم مطهر رضوی داریم.
قرائت قرآن در جوار بارگاه علی بن موسی‌الرضا(ع) سنتی به قدمت این صحن و سراست. نشان آن، قدیمی‌ترین قرآن وقفی این آستان است. سنتی که طی قرن‌ها به مرور شکل گرفت و به شکل مراسمی آیینی قد کشید. نشان به این نشان که در دوره صفوی حفاظ حرم مطهر دارای جایگاه ویژه‌ای بودند و واقفان برای پایداری سنت تلاوت در حرم علی بن موسی الرضا(ع) وقف‌های متعدد داشتند. یکی از این وقف‌ها مربوط به خواجه علاءالدین حاجی در عهد شاه طهماسب اول صفوی است که به تاریخ 993 قمری وقف و بخشی از درآمد آن صرف تأمین هزینه تلاوت قرآن در حرم مطهر شده تا حفاظ هر صبح و شام در روضه متبرکه، قرآن تلاوت کنند. سنتی دیرین که تا امروز ادامه دارد. کافی است سحرگاه به نیت زیارت به حرم مطهر رفته و پس از عرض ارادت، سری به مسجد گوهرشاد بزنید تا قاریان را نشسته به احترام ببینید و نوای ملکوتی قرآن را بشنوید که بر بال‌های ملائک تا آسمان می‌رود.
سنتی که از آغاز بود
قرائت قرآن در اماکن مقدس توصیه پسندیده‌ای است که در مزارات سرزمین‌های اسلامی از آغاز اسلام برقرار بوده است. با شکل‌گیری مشهدالرضا(ع) در قرن سوم هجری و حضور زائران بر گرد مرقد مطهر علی بن موسی‌الرضا(ع) قرائت قرآن نیز رایج بوده است. به نوشته مؤلف عیون اخبارالرضا(ع)، در قرن چهارم هجری زائران در کنار مرقد امام رضا(ع) قرآن تلاوت می‌کردند. ابن‌بابویه با واسطه از ابوعلی محمد بن معاذ و به نقل از ابوعمر و محمد بن عبدالله حاکم نوغان می‌نویسد: «مسافری از ری که نامه‌ای از بعضی سلاطین حمیر برای نصربن احمد امیر بخارا داشت، به زیارت حرم آمده، شب را در حرم به سر برد و بعد از نماز شروع به خواندن قرآن کرد».
قرآن‌های موجود در موزه آستان قدس رضوی با قدمت هزارساله خود شاهدی دیگر بر این ماجرا هستند. قدیمی‌ترین قرآن وقفی به شماره 3004 که به خط کوفی بر پوست آهو نوشته شده، متعلق به ابوالقاسم علی بن ناصرالدوله ابی‌الحسن محمد بن ابراهیم سیمجور است که به سال 363 وقف شده است. به جز این، دو قرآن دیگر نیز یکی وقف سلطان محمود غزنوی به تاریخ 393 قمری و دیگری مربوط به ابوالبرکات که در رمضان 421 قمری وقف شده است. غیر از تاریخ، نکته دیگری که در وقف‌نامه این قرآن آمده و از نظر اثبات تلاوت قرآن در این آستان دارای اهمیت است، تصریح به عدم خروج قرآن از حرم است. گفته می‌شود با گسترش این صحن و سرا و رونق مشهدالرضا(ع) به موازات توجه به خدمات رفاهی برای زائران، در خصوص نیازهای عبادی و زیارتی آنها نیز اندیشه می‌شده است. اما در این مورد تا قرن نهم هجری سندی در دست نیست و نخستین و قدیمی‌ترین خبر در این خصوص متعلق به برگزاری آیین قرائت قرآن در حرم مطهر به گزارش فضل‌االله روزبهان خنجی است که در شرح سفر زیارتی محمد خان شیبانی به مشهد، در وصف مراسم قرائت قرآن حفاظ نوشته است: «...و اشارت علیه سانح شد که حفاظ در بیرون قبه قرائت قرآن نمایند و فرمودند مکروه است در پایین قبر قرآن خوانند و تأکید نمودند که «... باید بعد از این، حفاظ مرقد مقدس رضوی در بیرون قبه تلاوت نمایند؛ به رعایت ادب اقرب است». سپس مولانا حافظ جامی، غزلی ترکی در هشت بیت در منقبت امام رضا(ع) با رخصت همایونی قرائت کرد و آن گاه حدیثی قدسی به اسناد مسلسل، به روایت حضرت رضا(ع) قرائت و ترجمه شد و همگان فیض بردند».
با مرور این شرح به جزئیات مهمی در خصوص مراسم قرائت در حرم مطهر رضوی می‌رسیم. نخست اینکه مراسمی اینچنین دارای سابقه بوده و در پایین پای حضرت اجرا می‌شده و پس از این زمان به مکانی دیگری منتقل شده‌است. جز این می‌توان درباره تشریفات مراسم نتایجی گرفت، مانند اینکه در پایان تلاوت قرآن، برنامه‌های دیگری مانند سخنرانی و شعرسرایی برقرار بوده و همچنین شرح احادیث انجام می‌شده است. اشعار و احادیثی که بعدها منشآت خواجه نصیر طوسی و مدایح دوازده امام جای آن را گرفت.
دارالحفاظ، رواقی برای حفاظ حرم مطهر
دیگر خبری که از قرن نهم می‌تواند در خصوص سنت تلاوت قرآن در حرم مطهر رضوی ذکر کرد، وجود رواق دارالحفاظ در حرم مطهر است. رواقی که گفته می‌شود به دست گوهرشاد بیگم در اوایل قرن نهم هجری ساخته شده و نامش را از حفاظ قرآن کریم حرم مطهر دارد. گفته می‌شود وجود این رواق و نامش نشان‌دهنده این است که مراسمی اینچنینی در عهد تیموریان و حتی در قرن هشتم نیز مرسوم بوده و به همین دلیل مکانی ویژه برای آن ساخته و تدارک دیده‌اند. دیگر شاهد و سند ماجرا نشان مصدری حافظ مسجد جامع گوهرشاد است که سلطان حسین میرزای بایقرا به نام خواجه حافظ حسینعلی (که از حافظان و قاریان بزرگ آن دوره خوراسان بوده) صادر کرده است و به موجب این حکم، او ریاست حفاظ بیت‌المغفره و مسجد جامع گوهرشاد را عهده‌دار شده است. برای فهم بیشتر از این سنت باید در تاریخ جلوتر بیاییم تا به عهد صفوی برسیم. در این دوره به خاطر وقف‌نامه‌هایی که عواید آن به این مراسم اختصاص یافته و همچنین اسنادی که درزمینه مواجب حفاظ و شرح هزینه برگزاری مراسم وجود دارد می‌توان به اصطلاحات مربوط به این مراسم رسید. اصطلاحاتی مانند صدرالحفاظ، حافظ، سلطان القراء و صدر القراء که به جایگاه و اهمیت حافظان قرآن و این مراسم در عهد صفوی اشاره دارد. گفته می‌شود حفاظ در عهد صفوی زیر نظر خادم‌باشی و همچنین سرکشیک که متولی این مراسم بود، خدمت می‌کردند. براساس این وقف‌نامه‌ها حفاظ در دو دسته «حفاظ بالاسرمبارک» و «حفاظ حرم مطهر» زیر نظر مسئولان به تلاوت قرآن و ادعیه می‌پرداختند. شرح این وقف‌نامه‌ها مفصل است و در مجالی دیگر به آن خواهیم پرداخت.
آزاده خلیلی
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»