به نقل از «ایسنا»

تاثیر جو دانشگاه بر گرایش دانشجویان به مهاجرت از کشور

تاریخ انتشار: ۱۷ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۲۴۰۲۶۸

ایسنا/خراسان رضوی امروز نوعی توافق بین‌المللی وجود دارد که سرمایه‌های انسانی از اصلی‌ترین عوامل رشد و توسعه کشورها هستند و کمبود این سرمایه‌ها در کشورهای در حال توسعه، فرآیند رشد و توسعه را به تاخیر می‌اندازد؛ بنابراین پیشرفت و ترقی کشورها در گرو جذب، پرورش، نگهداری و بهره‌برداری صحیح از نخبگان و منابع انسانی فرهیخته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

نقش سرمایه‌های انسانی در بهبود وضعیت کشورها پراهمیت تلقی می‌شود و از سوی دیگر، مهاجرت نیروی کار ماهر و آموزش دیده که به فقدان عظیم سرمایه‌های انسانی منجر می‌شود، به چالشی مهم برای سیاست‌گذاران در بسیاری از کشورها تبدیل شده است. 

محققان در پژوهشی با عنوان «تاثیر جو دانشگاه و نظام ارزشی بر گرایش دانشجویان به مهاجرت از کشور» آورده‌اند:

مهاجرت نخبگان به فرآیندی گفته می‌شود که در آن متخصصان و نخبگان یک کشور به دلیل مشکلات علمی، اقتصادی، فناوری، سیاسی، کمبود امکانات پژوهشی، رفاهی و ناتوانی جامعه در استفاده از تخصص و توان اطلاعاتی آن‌ها، برای کسب تجربه، پیشرفت‌های علمی، دستمزدهای بالا، منزلت، رفاه اجتماعی، آزادی فکری بیشتر و دسترسی به منابع علمی جدیدتر و متنوع‌تر، به سوی جوامعی کوچ می‌کنند که به نظر آن‌ها شرایط علمی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی بهتری دارد و می‌توانند تخصص و توان علمی خود را برای پیشرفت در جامعه به کار گیرند.

در این پژوهش که توسط رضا شهریاری‌پور، دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه سمنان، علی اکبر امین بیدختی، استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه سمنان، محمدعلی محمدی‌فر، استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه سمنان و کوروش کیانی، استادیار دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه سمنان، انجام شده، نشان می‌دهد در حال حاضر ایران سهم قابل ملاحظه‌ای از مهاجرت تحصیل کردگان را به خود اختصاص داده است.

طبق آخرین آمار رسمی ارائه شده از سوی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۳، کشور ایران در بین ۷۲ کشور در حال توسعه جهان رتبه سوم فرار مغزها را با توجه به جمعیت خود دارا بوده که مقصد بیش از نیمی از این نیروهای متخصص کشور آمریکاست. جو به مجموعه‌ای از ویژگی‌هایی اطلاق می‌شود که یک سازمان را از سازمان دیگر متمایز می‌سازد. جو حاکم بر یادگیری، از عوامل تاثیرگذار در فرآیند یاددهی و یادگیری به شمار می‌رود.

پژوهشگران می‌گویند از آنجا که جو سازمانی مجموعه ارزیابی‌ها و استنباط‌های فردی را شامل می‌شود، این استنباط‌ها آموزش را نیز در برمی‌گیرد و این محیط و جو حاکم بر یادگیری، از عوامل تأثیرگذار در فرآیند یاددهی و یادگیری به شمار می‌رود. جو در نتیجه تعامل میان آموزش دهنده و آموزش گیرنده در بافتی از محیط سازمانی حاصل می‌شود؛ همچنین جو را ویژگی‌های درونی و کیفیت فضای تعاملی می‌دانند که یک دانشگاه را از دانشگاه دیگر متمایز می‌سازد و بر رفتار افراد آن تأثیر دارد.  

این فضای تعاملی به وسیله ادراک اعضا و توصیف‌های آنان از ویژگی‌های درونی سازمان سنجیده می‌شود و مبتنی بر رفتارهای اعضا و هنجارهای اجتماعی پذیرفته شده در آن دانشگاه است. حاصل نهایی این تعاملات، شکل‌گیری ارزش‌ها، اعتقادات و موازین اجتماعی نظام دانشگاه است. بنابراین، محیط یادگیری یک تعیین کننده رفتاری و نمودار ادراک دانشجو از محیط پیرامون خود در عرصه یادگیری است. وجود رضایتمندی، انسجام و هدفمندی در جو اجتماعی کلاس با عملکرد تحصیلی بالاتر و تعارض و کشمکش کمتر در بین فراگیران رابطه دارد.

جو آموزشی تعین کننده رفتار و یادگیری و به طورکلی کیفیت زندگی در محیط آموزشی خواهد بود، به نحوی که در تأیید این مدعا، مکنیل(روانشناس) نیز اظهار کرد که جو آموزشی مثبت نه تنها بر پیشرفت تحصیلی بلکه بر کاهش رفتارهای نابهنجار موثر است و به طور کلی، جو دانشگاه اصول حاکم بر بعد علمی و آموزشی سیستم آموزش عالی را توجیه می‌کند که هر گونه ضعفی در آن، کوچ نخبگان را در پی خواهد داشت.

تأثیرپذیری دانشجویان از محیط پیرامونی، به عنوان یک اصل اساسی در تعلیم و تربیت مطرح است بنابراین تأثیرپذیری دانشجویان از محیط پیرامونی است که به عنوان یک اصل اساسی در تعلیم و تربیت مطرح و شناخته شده است. در همین زمینه، صاحبنظران جوّ منفی حاکم بر دانشگاه‌ها را برای رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی دانشجویان زیان‌بار می‌دانند. بر همین اساس در مدل‌های فرایند ترک دانشگاه، ادغام دانشجو در روابط دانشگاهی مهمترین پیشگویی کننده دوام و ماندن دانشجو است. از سوی دیگر، اگر تجارب دانشجو در نظام دانشگاهی بیشتر منفی باشد، تعهدات و اهداف دانشجو ضعیف‌تر شده و احتمال کمتری برای باقیماندن دانشجو در نظام آموزشی وجود دارد.

براساس این پژوهش، پژوهشگران ضعف نظام آموزشی در کشورهای جهان سوم را مهمترین عامل مؤثر بر مهاجرت دانشجویان اعلام کردند و در همین زمینه، مهمترین عامل مؤثر در کنترل فرار مغزها را ارتقا و به‌روزکردن سیستم‌های آموزشی می‌داند. در نتیجه، تغییر در نظام آموزشی و از جمله در نظرگرفتن بحث بومی‌سازی و تطبیق آموخته‌های علمی دانشجویان با نیازهای جامعه امروزی و نیز بخش‌های مختلف صنعت می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد انگیزش و احساس رضایت از نظام آموزشی و در نهایت، جذب تحصیل کردگان در بازار کار باشد و این مسئله می‌تواند موجب کاهش تمایل به مهاجرت در دانشجویان شود. 

بنابراین، یکی از هدف‌های مهم مدیران دانشگاه‌ها می‌بایست کوشش برای افزایش کیفیت آموزشی علمی دانشگاه و نیز به حداقل رساندن نارضایتی به منظور ماندگاری دانشجو باشد چراکه در برابر جاذبه‌های آموزشی آن سوی مرزها، صرفا می‌توانند دافعه‌های سیستم آموزشی خود را کاهش دهند. نتایج نشان می‌دهد که هرچه جوّ نامطلوبی در دانشگاه حاکم باشد، میزان گرایش به مهاجرت دانشجویان افزایش می‌یابد. این نتایج از یک سو بیانگر تأثیرپذیری دانشجویان از محیط پیرامونشان است که به عنوان یک اصل اساسی در تعلیم و تربیت مطرح و شناخته شده است. از سوی دیگر حاکی از آن است که پژوهشگران جوّ منفی را برای رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی دانشجویان زیان‌بار می‌دانند. 

بنابراین، در محیط دانشگاه هر چه میزان مشارکت دانشجویان در کلیه فعالیت‌های مرتبط به ویژه علمی و آموزشی بالا رود و ساختار آموزشی متضمن دانشجومحوری باشد و همچنین دانشجویان با ارتباطات گسترده، در روند و بازده فعالیت‌های علمی دیگر مؤسسات علمی در سطح کشور و جهان واقع شوند و نیز جوّی معنوی متناسب با نیاز دانشجویان در محیط دانشگاه حاکم شود، به تبعِ آن گرایش به مهاجرت دانشجویان کاهش خواهد یافت. 

به نظر می‌رسد توسعه و دموکراتیک شدن به عنوان دو عنصر مهم که تأثیر مستقیمی بر اولویت ارزشی افراد می‌گذارند و اولویت‌های ارزشی بسته به مرحله رشد و توسعه جوامع با هم متفاوت است. به طوری که در جامعه توسعه نیافته در قیاس با جوامع توسعه یافته گرایش افراد به ارزش‌هایی مانند محافظه کاری و ارزش توجه به خود افزایش می‌یابد. همچنین در جامعه توتالیتر در قیاس با جوامع دموکراتیک، ارزش توجه به خود اهمیت بیشتری می‌یابد.

از سوی دیگر، نتایج نشان داد که ارزش‌ها از لحاظ تجربی ابعاد مهم رفتار، عملکرد آموزشی و تصمیم‌گیری شغلی، سیستم آموزشی و حتی گرایش به مهاجرت دانشجویان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. همچنین نتایج حاکی از آن بود که ارزش‌های افراد قابل شناسایی و ارزیابی هستند. افزون بر این، ارزش‌ها از دروندادهای تصمیم‌گیری هستند و میل به پیشرفت و دستیابی به امور ارزشمند دانشجویان را به جستجوی فرصت‌هایی فراتر از امکانات موجود ترغیب می‌کند.

بنابراین، بایستی از نظام ارزشی دانشجویان آگاه باشیم چراکه ارزش‌ها نه تنها آرزوها و باورها بلکه خط مشی‌ها، هنجارها و رفتار دانشجویان را شکل می‌دهد و می‌توان تقویت ارزش‌های مثبت و تضعیف ارزش‌های منفی در دانشجویان را به عنوان یک شاخص اثربخشی در خصوص کاهش گرایش به مهاجرت دانشجویان در نظر گرفت. 

این پژوهش در مجله مسائل اجتماعی ایران، منتشر شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی علمی و آموزشی دانشگاه دانشجويي دانشگاه سمنان نظام آموزشی سوی دیگر عنوان یک سرمایه ها ارزش ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۲۴۰۲۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دانشگاه علوم پزشکی مشهد، میزبان جشنواره شهید مطهری

  به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی، مدیر توسعه آموزش دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: جشنواره شهید مطهری به صورت متمرکز، ۱۲ اردیبهشت ماه در تهران و پس از آن در قطب‌های کلان منطقه ۹ آموزشی برگزار می‌شود و مشارکت دانشجویان در حوزه اجرایی و پنل‌های آموزشی، یکی از رویداد‌های جدید آموزشی در این دوره از جشنواره شهید مطهری است.   دکتر حمیدرضا کیانی فر افزود: هفت پنل و رویداد آموزشی توسط دانشجویان اجرایی می‌شود که محوریت آنها بر مبنای حضور دانشجو در حوزه آموزش به عنوان دستیار یا کمک کننده آموزش است.   وی با بیان اینکه توانمندی دانشجویان در حوزه هوش مصنوعی، آموزش رباتیک و واقعیت افزوده، مثال زدنی است، اظهار داشت: بر این اساس هفت پنل آموزشی توسط این دانشجویان ارائه می‌شود و در مجموع ۲۹ رویداد آموزشی برای هفدهمین دوره جشنواره شهید مطهری در نظر گرفته شده است.   مدیر توسعه آموزش علو م پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه در این پنل‌ها به مشکلات آموزشی کلان منطقه ۹ و راهکار‌های آن پرداخته می‌شود، گفت: علاوه بر این سه مسابقه در زمینه یادگیری و آموزش برگزار می‌شود که مسابقه اتاق فرار آموزشی یکی از رخداد‌های جذاب این دوره برای دانشجویان خواهد بود.   دکتر کیانی فر با اشاره به اینکه یک مسابقه علمی نیز در افتتاحیه برای دانشجویان برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: در این جشنواره از تعداد قابل توجهی از اساتید و دانشجویان برتر قدردانی می‌شود و از فرایند‌هایی که طی سال گذشته ارائه و داوری شده نیز قدردانی به عمل می‌آید.   وی ادامه داد: جایزه تداوم آموزشی نیز به کسانی تعلق می‌گیرد که در طی پنج سال یا بیشتر، اقدام نوآورانه و مورد تایید آموزش را به طور مستمر انجام داده است.   مدیر توسعه آموزش علو م پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ابراز کرد: برای اولین بار از استاد و دانشجویان پایان نامه‌های برتر در حوزه آموزش علوم پزشکی قدردانی می‌شود.   وی با بیان اینکه در این جشنواره غرفه‌های در اختیار دانشگاه‌های کلان منطقه ۹ قرار می‌گیرد و به غرفه برتر جایزه ویژه اهدا می‌شود، تصریح کرد: در مجموع بیشتر از ۱۰۰ نفر در هفدهمین جشنواره مطهری قدردانی خواهند شد.   دکتر کیانی فر ابراز کرد: افتتاحیه این جشنواره با حضور موثر دانشجویان و اختتامیه با حضور دانشجویان و اساتید برگزار می‌شود.