کرونا حریف رشد علمی ایران نشد/ آمار مستندات علمی در روزهای کرونا
تاریخ انتشار: ۲۵ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۵۸۴۶۵۲
سال گذشته با وجود شرایط سخت کرونا برای حوزه علمی جمهوری اسلامی ایران سال پر باری بود و محدودیتها روند تولید علم را کاهش نداد و گروههای علوم فیزیکی و پزشکی سهم عمدهای در این رشد داشتند.
با وجود اینکه سال ۲۰۲۰ سالی سخت از منظر گرفتاری و پاندمی کرونا بود اما این موضوع نتوانست در حوزه علمی تأثیر چندانی بگذارد بلکه برعکس در این حوزه شاهد بودیم که حوزههای مختلف علمی سعی در یافتن راه حل های جدید و نوآورانه در مبارزه و مقابله با کرونا داشتند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چاپ مقالات علمی به عنوان یکی از شاخصهای ارزیابی میزان تولید علم همواره ابزاری است که نشان میدهد شرایط علمی یک کشور به چه سمت و سویی حرکت میکند. در سال سخت کرونایی اما حوزه علم و فناوری سعی داشته است با تحقیقات همه جانبه گرهای از موضوع پیچیده کرونا بگشاید.
از ابتدای شروع پاندمی و اعلام رسمی آن در دنیا، محققان در حوزههای مختلف سعی کردند ابعاد مختلف این موضوع را بررسی کنند. تحقیقات کرونا نه تنها در حوزه سلامت و پزشکی، بلکه به حوزههای متعددی از جمله علوم اجتماعی انسانی، علوم طبیعی، علوم زیستی نیز ورود کرده است.
بررسی تولید علم در این حوزه نشان میدهد که کل مقالات ایران با وجود محدودیتها و بسته شدن دانشگاهها و محدودیت در تحقیقات و آزمایشگاهها رشد مناسبی داشته است.
برای بررسی وضعیت مقالات ایران در دوران کرونا از آمار مقالات ایرانی در پایگاه اسکوپوس (Scopus) بهره گرفته شده است. اسکوپوس یکی از نمایههای استنادی معتبر و شناختهشده است که اطلاعات کتابشناختی حدود ۷۰ میلیون سند را در خود جمعآوری کردهاست. اسکوپوس اطلاعات محصولات حدود ۵ هزار ناشر علمی را از سراسر جهان در خود جای داده و اطلاعات ۱۶ هزار و ۵۰۰ مجله علمی پژوهشی را در خود نمایه کرده است.
اسکوپوس همه حیطههای علوم شامل علوم زیستی، فیزیک و شیمی و علوم اجتماعی را در بر میگیرد و در مقایسه با وب آو ساینس (Web Of Science) حدود ۲۰ درصد پوشش بیشتری دارد.
برای نشان دادن میزان رشد مقالات ایرانی در دوران کرونا از بررسی آمار مقالات ایران در یک دهه اخیر از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ کمک گرفته شد اما با توجه به اینکه سال ۲۰۲۱ به پایان نرسیده است ملاک اصلی سال ۲۰۲۰ است.
آمار کل مقالات ایران در سال ۲۰۱۱ تعداد ۳۹ هزار و ۹۷۹ مورد بوده است که این تعداد در سال ۲۰۲۰ به ۷۲ هزار و ۴۶۷ مورد رسیده است. همچنین با وجود اینکه چهار ماه از سال ۲۰۲۱ میگذرد تعداد ۱۸ هزار و ۸۴۷ مقاله از ایران در پایگاه اسکوپوس نمایه شده است.
مجموع مقالات یک دهه اخیر ۵۴۰ هزار و ۵۴۲ مورد است که در مقایسه با ۱۰ سال پیش از آنکه ۱۲۸ هزار و ۲۸۱ مورد بوده، چند برابر شده است.
تعداد مقالات ایران در سال ۲۰۱۹ که سال ابتدایی شناسایی ویروس خطرناک کووید- ۱۹ بوده است ۶۴ هزار و ۷۹۴ مورد بوده و این میزان با رشد خوبی در سال ۲۰۲۰ به ۷۲ هزار و ۴۶۷ مقاله رسید
تعداد مقالات ایران در سال ۲۰۱۹ که سال ابتدایی شناسایی ویروس خطرناک کووید- ۱۹ بوده است ۶۴ هزار و ۷۹۴ مورد بوده و این میزان با رشد خوبی در سال ۲۰۲۰ به ۷۲ هزار و ۴۶۷ مقاله رسید.
این تغییرات در گروههای علمی مختلف نیز قابل مشاهده است. همانطور که آمار کل مقالات رشد را نشان میدهد، در گروه علوم پزشکی یا سلامت نیز آمار مقالات از تعداد ۱۷ هزار و ۱۶۹ مورد در سال ۲۰۱۹ به تعداد ۲۰ هزار و ۷۲۲ مورد در سال ۲۰۲۰ رسیده است.
همچنین در علوم زندگی یا (Life sciences) آمار مقالات از تعداد ۱۵ هزار و ۵۴۶ مورد در سال ۲۰۱۹ به تعداد ۱۸ هزار و ۳۱۲ مورد در سال ۲۰۲۰ رسیده است.
در حوزه علوم فیزیکی یا Physical Sciences نیز شاهد رشد خوبی در تعداد مقالات هستیم و میزان ۴۳ هزار و ۳۵۲ مورد در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با ۴۰ هزار و ۱۹۱ مورد در سال ۲۰۱۹ قابل توجه است.
یکی از نکات قابل توجه در دوران کرونا این بوده است که تحقیقات علمی تنها به جنبه پزشکی محدود نشدهاند و دانشمندان و محققان حوزههای مختلف علوم سعی کردهاند تأثیر این پاندمی را بر شرایط زندگی انسانها، روح و روان افراد، بررسی قرنطینهها، تأثیرات اقتصادی و اجتماعی آنها و شیوع پاندمی را بر جامعه و کسب و کارها بررسی کنند.
در همین زمینه علوم انسانی و اجتماعی نیز تحقیقات متعددی در حوزه کرونا داشتهاند و همین امر موجب شده است که آمار تولید علم این حوزه نیز در سال کرونایی نه تنها کم نشود بلکه رشد مناسبی هم داشته باشد.
به این ترتیب آمار مقالات علوم انسانی و اجتماعی از تعداد ۵ هزار و ۹۶۰ مورد در سال ۲۰۱۹ به تعداد ۶ هزار و ۷۲۴ مورد در سال ۲۰۲۰ رسیده است.
نکته مورد توجه این است که هنوز شرایط دانشگاهها به حالت عادی بازنگشته است و همچنان محدودیتهایی در سر راه تحقیقات و آزمایشها وجود دارد اما با این وجود، آمار تولید علم ایران در سال ۲۰۲۱ که متأثر از شرایط کرونا است، قابل قبول است و با وجودی که چهار ماه از شروع ۲۰۲۱ گذشته اما ۱۸ هزار و ۸۴۷ مقاله از ایران در پایگاه اسکوپوس نمایه شده است.
این برآورد به صورت تعداد مقالات در نمودار زیر نیز مشخص است.
نمودار زیر روند رشد علمی از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ را به عنوان یک بازه ۱۰ ساله نشان میدهد. ضمن اینکه رشد علمی ایران در سالهای پس از انقلاب اسلامی تحت تأثیر جنگ تحمیلی و تحریمهای ظالمانه قرار گرفته است و بررسی این رشد علمی نشان میدهد که جهش علمی کشور خود را بروز داده است.
وضعیت مقالات ایرانی در دو سال میلادی اخیر که همه موضوعات تحت تأثیر کرونا قرار گرفته است، نشان میدهد از میان کل مقالات ایران در سالهای ۲۰۱۹، ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ به میزان ۱۵۶ هزار و ۱۰۸ مقاله، تعداد ۴۲ هزار و ۲۸۴ مقاله در حوزه سلامت، تعداد ۳۸ هزار و ۶۳۹ مقاله در علوم زیستی، تعداد ۹۵ هزار و ۸۱۴ مقاله در علوم فیزیکی، تعداد ۱۴ هزار و ۲۸۸ مقاله در علوم اجتماعی و انسانی به چاپ رسیدهاند. در این دوره مقالات علوم فیزیکی سهم عمده مقالات را به خود اختصاص داده بودند.
مقایسه وضعیت سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ نیز نشان میدهد که در گروههای علمی حوزه سلامت و علوم زندگی شاهد رشد هستیم اما مقالات حوزه علوم اجتماعی و انسانی تغییری نداشتهاند.
هر چند انتشار نتایج پژوهش در معتبرترین مجلات بینالمللی نشان از قدرت علمی اعضای هیأت علمی کشور دارد، اما بر اساس سیاستهای کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری، کمیت تولید علم تنها یکی از ابعاد توسعه علمی است. لذا توجه به سایر ارکان تولید علم شامل دیپلماسی علمی، کیفیت تولیدات علمی و اثرگذاری فناورانه و نوآورانه از عوامل بسیار با اهمیتی هستند که نباید نادیده انگاشته شوند. به هر ترتیب، مهمترین مسئله حال حاضر کشور هدایت مقالات علمی به سمت نیازهای جامعه است./مهر
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: مقالات ایران در سال مورد در سال ۲۰۲۰ مورد در سال ۲۰۱۹ علوم اجتماعی تعداد مقالات آمار مقالات علوم فیزیکی نشان می دهد تولید علم مورد بوده کل مقالات رشد علمی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۵۸۴۶۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ضعف جریان حوزوی و علوم انسانی اسلامی در به تصویر کشیدن اندیشه خود
به گزارش خبرگزاری مهر، مسعود معینی پور در اولین جلسه از سلسله نشستهای اکران، نقد و ایده پردازی تولید فیلم از دیدگاه اندیشه اسلامی که در سالن نمایش معاونت فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد تصریح کرد: ایده اصلی اندیشه سینما عمومی کردن اندیشه و تحلیلهای اندیشهای و دانایی است.
وی با بیان اینکه فیلم تولید روایت میکند، داستان میسازد و جهان خلق میکند و در افکار عمومی و جامعه تأثیرگذار است افزود: اساتیدی که در حوزه علوم انسانی اسلامی و اجتماعی فعالیت دارند، اگر نتوانند جهانی خلق کنند و فضای ذهنی و داشتههای علمی خودشان را برای دیگران و جامعه بیان کنند زبان الکنی خواهند داشت و با دیگران نمیتوانند گفتگو کنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) اضافه کرد: کما اینکه اگر نتوانند چیزی که دیگران ساختهاند از یک جهان جدید را ببینند و تحلیل و بررسی و نقد انجام دهند، کر و کور خواهند بود.
وی بیان داشت: پس مجبوریم کسانی که در حوزه علوم انسانی اسلامی فعالیت دارند و تجربیاتی در تخصص خود کسب کردهاند را با عرصه فیلم و سینما آشنا کنیم و هم اینکه انگارههای اساتید درباره فیلم را ارائه بدهیم.
معینی پور اظهار داشت: اگر کسی بخواهد به صورت تخصصی به نقدها بپردازد، باید به نقدهایی که نوشته شده مراجعه کند اما ما در سینما اندیشه از منظر اندیشهای در حوزه تخصصی خودمان و با یک رویکرد علمی – اندیشهای به فیلمها نگاه میکنیم.
وی با بیان اینکه فیلم جهان خلق شده کسی است که آن فیلم را ساخته و این جهان باید آسیب شناسی شود گفت: چارچوبی که بر اساس آن میبایست به این فیلمها نگاه کرد رمزگانی دارد که شامل رمزگان فنی و سرگرمی و تکنیکی و تلفیقی از فرم و محتوا میشود.
معاون فضای مجازی، هنر و رسانه دفتر تبلیغات اسلامی عنوان داشت: اصحاب اندیشه و علم در حوزه فرهنگی باید به زبان عوام و تولید تصویر از اندیشههایشان توجه کرده و ارائه آنها را یاد بگیرند که یکی از ضعفهای جدی جریانات حوزوی و علوم انسانی اسلامی در ایران است که بلد نیستند اندیشهشان را به تصویر بکشند.
وی تصریح کرد: ما در انتقال اندیشه و مضامین دینی بلد نیستیم آنها را به تصویر بکشیم و از معضلات اصلی محسوب میشود و فرمهای محدود – روشهای گفتگوی محدود – تعامل با عرف بسیار محدود و هم اینکه بلد نیستیم با دیگران چگونه به تفاهم برسیم و خوب بشنویم.
معینی پور یکی از مزیتهایی که عالمان دینی در گذشته داشتهاند را تعامل و ترابط با عموم مردم دانست و گفت: یکی از مظاهر مدرنیته و یکی از خواستههای مدرنیته که درباره ما اعمال شده این است که روز به روز از عرف جامعه و فضای عمومی جامعه فاصله گرفتهایم و تبدیل به یک طبقه شدهایم.
وی خاطرنشان کرد: طبقه فکر و اندیشه و طبقه علم و این تعامل در سینما اندیشه شکل خواهد گرفت و اندیشه و تحلیلهای اندیشهای و دانایی در حوزه سینما عمومی خواهد شد.
در ابتدای این نشست نیز، حمید بایرامی دبیر علمی این نشست نیز با بیان اینکه سینما در دنیای امروز، به عنوان یک وسیلهی قدرتمند برای انتقال اندیشهها، ارزشها و دیدگاهها به جوامع مختلف شناخته میشود گفت: از طرفی، فیلمهای ساخته شده در جوامع غربی، با تمرکز بر موضوعات مختلف، تأثیرات عمیقی بر باور و ناخودآگاه جوانان و نسلهای جدید گذاشته و میگذارد.
وی افزود: خلائی که در نظام جمهوری اسلامی ایران وجود دارد این است، با اینکه صاحبنظران و اندیشمندان اسلامی در برههای با استفاده از ابزارهایی که قابلیت انتقال اندیشه را داشته توانستهاند این امر را محقق کنند و پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) از جمله این انتقال اندیشههاست اما با اینکه ابزارهای انتقال اندیشه به جامعه و مردم با گذشت زمان به لحاظ کمی و کیفی پیشرفت روزافزونی داشته ولی به نظر میرسد، اندیشههای ناب انقلاب و نظام جمهوری اسلامی به خوبی به جامعه و مردم منتقل نمیشود.
دبیر علمی سلسله نشستهای سینما اندیشه گفت: ما در این برنامهها در صدد هستیم با استفاده از توان علمی اساتیدی که در تخصص خودشان از جمله صاحبنظران و اندیشمندان محسوب میشوند، استفاده کنیم و تا حدودی به این خلاء و مساله موجود در کشور بپردازیم.
کد خبر 6089777 فاطمه علی آبادی