ضرورت گذر از کشاورزی معیشتی به کشاورزی صنعتی و اقتصادی

در ادامه یادداشت پنجم مرداد ۱۴۰۰ روزنامه ایران به قلم هدایت فهمی پژوهشگر منابع آب می خوانیم: در حالی که این روزها موضوع آب و خشکسالی بحث روز شده است بهتر است به موضوع کشاورزی و محصولات آب بر هم بپردازیم. برای شروع خوب است ابتدا به امنیت غذایی ورود کنیم. در واقع در تأمین امنیت غذایی، همواره دو موضوع خودکفایی و خوداتکایی مطرح است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خودکفایی و خوداتکایی دو مبحث کاملاً متفاوت هستند. موضوع را بهتر است این‌گونه بسط دهیم؛ در هر کشوری برخی از محصولات استراتژیک هستند، برای مثال ما درایران ۶ تا ۸ رقم محصولات استراتژیک داریم که شامل گندم و دانه‌های روغنی هم می‌شوند که سیاست به‌سمت خوداتکایی این محصولات است اما خودکفایی در تمام محصولات تفکر نادرستی است. در هیچ کشوری تولید تمام محصولات امکان پذیر نیست و تمام کشورها نمی‌توانند در محصولات کشاورزی خودکفا باشند.

بنابراین ناچار هستیم به خوداتکایی روی بیاوریم و رویکرد تولید به سمت خوداتکایی باشد. خوداتکایی یعنی اینکه محصولات استراتژیک را در داخل تولید کنیم اما در سایر محصولاتی که آب بر هستند و شرایط آبی و خاکی در کشور به ما اجازه نمی‌دهد این محصولات را تولید کنیم، نیازمان را از طریق واردات رفع کنیم. شرایط باید طوری فراهم شود که فقط هر زمانی که در تأمین محصولات آب بر مشکل داشتیم، رویکرد به‌سمت تولید باشد.

بنابراین در تولید محصولات کشاورزی باید تمرکز ما بر خوداتکایی باشد. کشور ما از نظر منابع آب و خاک خوب و حاصلخیز در شرایط مناسبی نیست، حدود ۳.۵ میلیون هکتار زمین مرغوب کشاورزی داریم، تولیدات ما در کشت دیم بسیار پایین است و کمتر از ۸ درصد محصولات از کشت دیم تولید می‌شود در حالی که ۶.۵ میلیون هکتار اراضی دیم داریم. در سیاست‌های کشاورزی نیاز به رویکرد جدیدی داریم. این رویکرد باید اجرایی باشد. در ایران آب برای توسعه کشور مسأله‌ای حیاتی است، بنابراین در کشاورزی باید تحول بزرگی ایجاد کنیم. شیوه‌های کشت، نوع محصول، آبیاری، ارتقای راندمان آب، ...باید تغییر کند. در غیر این‌صورت، با توجه به مصرف بالای آب در کشاورزی، راندمان ۴۰درصدی مصرف آب، بهره‌وری ۱.۲ گرم در هر متر مکعب آب و موضوعاتی از این دست، ضرورت تجدید نظر در سیاست‌های تولید و کشاورزی را نشان می دهد.

کشاورزی ما بیشتر شبیه کشاورزی معیشتی است اما باید کشاورزی را صنعتی و اقتصادی کنیم. باید در مصارف کشاورزی، حتماً آب را کاهش دهیم. صرفه‌جویی ۱۰ درصدی در مصارف معادل آب ۵۰ سد مانند سد کرج است. در الگوی کشت و نحوه مدیریت کشاورزی و مدیریت اراضی حتماً باید تجدید نظر کنیم. مسأله مهم دیگر در بحث خودکفایی این است که برای هر کیلو کالری انرژی یک لیتر آب نیاز است، اگر برای جمعیت فعلی بخواهیم خودکفایی در تمام محصولات داشته باشیم، آب مورد نیاز ۱۵۰ میلیارد مترمکعب است.در حالی که آب تجدید پذیر در بهترین زمان ها به ۱۱۵ میلیارد مترمکعب رسیده است. به این ترتیب به هیچ وجه امکان تولید تمام محصولات در داخل وجود ندارد.

بیشتر باید به راه حل های دیگر فکر کنیم. بهبود مدیریت کشاورزی، واردات محصولات آب بر به‌صورت آب مجازی، کشت فراسرزمینی به شرط اینکه محصول به داخل کشور برگردد، از جمله راه حل‌های کاهش مصرف آب در کشاورزی کشت فراسرزمینی است؛ روشی که هم حوزه نفوذ کشور را گسترش می دهد هم می‌توانیم از آب و خاک کشورهای دیگر بویژه کشورهای همسایه استفاده کنیم.

بحث کاهش مصرف آب مجازی بسیار مهم است. آب مجازی میزان آبی است که برای تولید یک کالا مورد نیاز است. حتی اگر قرار است محصولاتی را صادر کنیم باید محصولاتی با ارزش اقتصادی بالا باشد. در کشورارزش بهره‌وری اقتصادی هر متر مکعب آب حدود نزدیک به نیم دلار است در حالی‌که در دنیا هر متر مکعب آب بیش از ۲.۵ دلار ارزش افزوده ایجاد می‌کند. بنابراین باید محصولاتی برای صادرات کشت کنیم که مانند زعفران ارزش اقتصادی بالا و مصرف آب کمتری داشته باشند.

منبع: روزنامه ایران برچسب‌ها وزارت جهاد کشاورزی خشکسالی آبیاری خودکفایی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: وزارت جهاد کشاورزی خشکسالی آبیاری وزارت جهاد کشاورزی خشکسالی آبیاری خودکفایی تمام محصولات مصرف آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۴۰۸۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مشهد قطب آجیل ایران می‌شود

به گزارش قدس خراسان به نقل از روابط عمومی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سید جمال حسینی اظهار کرد: در حال حاضر دیدگاه کشور ما در مورد آجیل و خشکبار از کالای سنتی و لوکس به کالای ضروری تغییر کرده است و دانش و آگاهی مردم در این مورد افزایش یافته و سلامت محصول برای همه مشخص است و فرهنگ مصرف تغییر کرده است.

رئیس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد افزود: یکی از مهمترین مشکلات ما پایین بودن نرخ بهره‌وری در بخش کشاورزی است جهت ارتقای صنعت در بخش صادرات و مصرف داخلی دچار مشکلاتی هستیم، محصولات کشاورزی ما تجاری سازی نمی‌شود و سهولت در تجارت نداریم.

وی گفت: خراسان رضوی محصولات انحصاری زیادی نسبت به کل دنیا دارد و صنعت آجیل و خشکبار در حوزه فعالیت در بازار مقام دوم را در کشور دارد به طوری که در حال حاضر ۸۰۰ صنف دارای پروانه کسب در این حوزه در مشهد فعالیت می‌کند.

آجیل و خشکبار در مسیر صنعتی شدن

در ادامه مسعود نجفی، رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اظهار کرد: در آستانه برگزاری سومین رویداد استارتاپی در مسیر دانش بنیان کردن بخش کشاورزی با همکاری اتحادیه آجیل و خشکبار استان با نگاه صنعتی با توجه به مزیت‌هایی که در کشور و استان دارد به سمت صنعتی شدن این حوزه پیش می‌رویم.

رئیس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی افزود: با توجه به تصمیم گیری در جهت  برگزاری نخستین رویداد ملی عرضه و تقاضای  صنعت آجیل  و خشکبار (ناتک) مشکلات صنعت آجیل و خشکبار  با چند عنوان مشخص در حضور اعضا کارگروه رویداد مطرح و ارزیابی شد.

وی گفت: خشک کردن آجیل و خشکبار، استفاده از سیستم‌های دقیق و هوشمند در طول فرایند فراوری آجیل، روش‌های جدید رفع آلودگی و میکروب زدایی، استفاده از ضایعات آن و استفاده از افزودنی‌های مجاز به منظور ایجاد طعم و.... مشکلاتی بود که طبق آن‌ها فراخوان صادر شد و طرح و ایده‌های مختلفی به دبیرخانه رویداد واصل شد.

نجفی بیان کرد: حدود ۲۵ ایده پذیرفته شد و در طول سه روز بصورت حضوری توسط هیات داوران مورد ارزیابی قرار گرفت و سرانجام ۷ طرح و ایده در محل اصلی رویداد در حضور صنف آجیل و خشکبار از سراسر کشور عرصه خواهد شد و امید است که دستاورد آن انتقال دانش فنی و عقد قرارداد باشد.