به نقل از «شانا»

نگاهی بر نقش و اهمیت نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی

تاریخ انتشار: ۹ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۶۸۰۳۵۹

صنعت نفت با سبقه طولانی، در مقاطع مختلف شاهد بروز فجایع ناگوار بوده، فاجعه بوپال یا سکوی پایپر و فاجعه زیست‌محیطی خلیج مکزیک به خوبی نشان داد توسعه صنایع نفتی با چه ریسک‌های بزرگی همراه بوده است.

ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده است و هر ساله شاهد وقوع حوادث فرآیندی در بخش‌های مختلف صنعت نفت هستیم؛ نظیر انفجار خط لوله انتقال گاز شمال شرق در سال ۱۳۸۹ با فوت ۱۶ نفر؛ انفجار سایت میترینگ پتروشیمی بندرامام در سال ۱۳۹۱ با فوت هشت نفر؛ آتش‌سوزی مخزن پتروشیمی بوعلی‌سینا در سال ۱۳۹۵ با خسارت ده‌ها میلیون دلاری، فوران چاه ۱۴۷ رگ سفید در سال ۱۳۹۶ با فوت دو نفر از کارکنان دکل و خسارت مالی قابل توجه و دو مورد اخیر یعنی آتش‌سوزی مخازن سلاپس پالایشگاه تهران و انفجار خط لوله انتقال نفت چشمه‌خوش که متأسفانه در حادثه چشمه‌خوش سه نفر از کارکنان صنعت نفت جان خود را از دست دادند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به مدد رسانه‌ها، شبکه‌های مجازی و کانال‌های تخصصی صنعت نفت، به محض وقوع حوادث، اخبار آن به‌طور گسترده منتشر و تحلیل‌های مختلفی درباره چرایی وقوع و ریشه‌های آن منتشر می‌شود که به‌شخصه برای نگارنده این یادداشت، از منظر حرفه‌ای سبب مسرت است و آن را در ارتقای سطح اچ‌اس‌ئی مؤثر می‌دانم. به‌طور معمول پس از وقوع حوادث، پیکان انتقادها به جهت‌های مختلف نشانه می‌رود و مسائل مرتبط با اچ‌اس‌ئی، شاه‌بیت همه انتقادهاست.

در اینجا لازم است ابتدا به مفهوم «نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی» بپردازیم: نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی را می‌توان سیستمی یکپارچه از عناصر  پیشگیرانه، آینده‌نگر و کنترلی به‌منظور کاهش حوادث و آسیب‌های معنوی و مادی ناشی از آن به انسان و طبیعت و نیز کاهش آسیب‌های ناشی از فعالیت صنعتی در محیط زیست دانست.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی حوادث سبب شده است نگرانی افکار عمومی نه تنها درباره آثار کوتاه‌مدت - که بر زندگی آنها به‌طور مستقیم تأثیر می‌گذارد- بلکه در خصوص پیامدهای درازمدت فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌های حوزه صنعت نفت افزایش یابد. فاجعه انتشار گاز سمی متیل ایزوسیانات از کارخانه شرکت یونیون کارباید در شهر بوپال با ۲۵۰۰ کشته و۱۲۰۰۰ مصدوم در سال ۱۹۸۵ یا فاجعه سکوی پایپر شرکت اکسیدنتال در دریای شمال با ۱۶۷ کشته در سال ۱۹۸۷ نمونه‌های بارز خسارت‌های غیرقابل جبران اجتماعی هستند.

در این میان، صنعت نفت با ریسک‌های بهداشتی، ایمنی و محیط زیستی و مسئولیتی پرشماری روبه‌روست و مدیریت این ریسک‌ها، حلقه اصلی موفقیت بلندمدت کسب و کار شرکت‌های فعال در این صنعت است. عدم قطعیت در علل (مثلا ًخطر ذاتی ماده شیمیایی)، عدم قطعیت در معلول (برای نمونه آسیب ناشی از ماده شیمیایی) و عدم قطعیت درباره علت و معلول در ارزیابی جنبه‌های مختلف ریسک به‌عنوان عامل اصلی پیامدهای نامطلوب صنایع فرآیندی شناخته می‌شود و نظام موفق سلامت، ایمنی و محیط زیست باید بتواند بر حوزه عدم قطعیت اثربخش باشد.

واقعیت این است که در صنعت نفت ایران نظام اچ‌اس‌ئی با قدمتی ۲۰ ساله بر اساس الگوی انجمن بین‌المللی تولید کنندگان نفت و گاز در اواخر سال ۸۱ ابلاغ و از بالاترین سطح وزارت نفت تا شرکت‌های تابعه، مناطق و حتی تأسیسات، طرح‌ریزی و ساختاردهی شده است. این نظام اگرچه رشد خوبی داشته، اما با بهترین عملکردهای جهانی و بین‌المللی فاصله دارد و نیازمند فرهنگ سازمانی، حمایت ویژه مدیران و اتخاذ راهبردها و رویکردهای متعدد اچ‌اس‌ئی برای دستیابی به عملکردی در تراز بین‌المللی است.

هدف اصلی نظام مدیریت اچ‌اس‌ئی و پدافند غیرعامل پیشگیری و کاهش خسارت و پایداری عملیات است. دستیابی به این هدف نیازمند اتخاذ رویکردها و راهبردهای چندوجهی و میان‌مدت است.

از این رو اگر سازمانی موفق به مهار تعداد وقوع رویدادها شود تا حدود زیادی موفق به کنترل خسارت شده و دستیابی به آن نیازمند دو سازوکار اصلی مدیریت ریسک و مدیریت دارایی‌های فیزیکی است بنابراین مهمترین ابزار دستیابی به اهداف اچ‌اس‌ئی، نگاه راهبردی به اچ‌اس‌ئی و توسعه متوازن آن در فرآیندهای سازمان و نیازمند تعهد عمیق و مشهود مدیران ارشد و کارکنان سازمان به اچ‌اس‌ئی است که از آن به عنوان فرهنگ اچ‌اس‌ئی یاد می‌شود.

سهم عوامل برون‌سازمانی در موفقیت اچ‌اس‌ئی پررنگ است که از آن جمله می‌توان به وجود مقررات تنظیم‌گری (رگولاتوری) و نظارتی بالادست اچ‌اس‌ئی و مطالبه ذینفعان اشاره کرد، شناسایی دلایل پیش آمدن حوادث و نحوه پیشگیری، مباحث حائز اهمیت دیگری است که در فرصت‌های بعدی به آن پرداخته می‌شود.

شهرام احمدی
معاون ایمنی و آتش نشانی اداره کل بهداشت، ایمنی، محیط زیست و پدافند غیرعامل وزارت نفت

منبع: شانا

کلیدواژه: شهرام احمدی صنعت نفت بهداشت ایمنی و محیط زیست اچ اس یی محیط زیست عدم قطعیت صنعت نفت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.shana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۸۰۳۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایمنی لیفتراک چیست و چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

آفتاب‌‌نیوز :

طبق آمار اداره ایمنی و بهداشت حرفه‌ای (OSHA) حدود ۲۵٪ از حوادث ساختمانی به لیفتراک‌ها اختصاص دارد و هرسال، حدود ۳۵ هزار نفر از کارگران ناشی از حوادث لیفتراک، دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند. به همین دلیل در این مطلب، به نکات ایمنی حین، پیش و بعد از کار با لیفتراک اشاره خواهیم کرد تا کارفرمایان با رعایت این موارد، گام موثری در کاهش آمار حوادث و آسیب‌ها در محیط‌های کارگاهی بردارند. همچنین در مورد اهمیت رعایت نکات ایمنی لیفتراک توضیحاتی ارائه می‌دهیم تا کارفرمایان باتوجه‌به آن‌ها محیط کاری پویا و ایمنی برای کارگران ایجاد کنند.

انجام بازرسی روزانه؛ نکته ایمنی مهم پیش از کار با لیفتراک

لیفتراک‌ها مانند بسیاری از ماشین‌آلات محیط‌های کارگاهی، به بررسی روزانه نیاز دارند. همچنین این قبیل تجهیزات پیوسته در معرض گرد و غبار قرار دارند که وجود این ذرات خارجی روی لیفتراک‌ها، در بلندمدت به قطعات آن‌ها آسیب وارد می‌کند. به‌علاوه، هنگام بازرسی روزانه وضعیت شاخک‌ها و اجزای نگهدارنده لیفتراک‌ها موردبررسی قرار می‌گیرند تا احتمال بروز حوادث مختلف حین جابه‌جایی اجسام به کمک این مدل ماشین‌آلات کاهش پیدا کنند. حتما در بازرسی روزانه چک کردن ترمزها، فرمان، سیستم‌های هشدار را نیز مدنظر قرار دهید و با مشاهده هرگونه نقص فنی مانند نشت روغن، مورد را به کارفرمایان و سرپرستان پروژه گزارش دهید.

با گزارش این موارد به کارفرمایان، آن‌ها اقدامات لازم به‌منظور تعویض یا تعمیر قطعات آسیب‌دیده را انجام می‌دهند. ضمنا همیشه پیش از شروع کار با لیفتراک، کلیه تجهیزات ایمنی اعم از لباس کار، کفش و کلاه ایمنی را همراه داشته باشید. رعایت این موضوع به جلوگیری از بروز برخی حوادث بسیار کمک می‌کند. برای خرید لباس کار نیز دقت داشته باشید که قیمت لباس کار براساس عوامل مختلفی متفاوت خواهد بود؛ بنابراین هنگام خرید باتوجه‌به این مورد، مناسب‌ترین محصول را تهیه کنید.

پیش از کار با لیفتراک حتما وضعیت سلامت اجزای مختلف آن را ارزیابی کنید

نکته مهم دیگری که در افزایش ایمنی لیفتراک باید به آن توجه داشته باشید، بررسی وضعیت سلامت اجزای مختلف آن پیش از شروع کار است. برای شناسایی وجود نقص فنی از اپراتور‌های این مدل ماشین‌آلات کارگاهی کمک بگیرید؛ چراکه این افراد به‌خوبی با مشکلات ابزار کار روزانه خود آشنا هستند. حتما در ارزیابی وضعیت سلامت اجزای مختلف لیفتراک، بررسی وضعیت قطعات زیر را نیز در نظر داشته باشید تا دستگاه برای کار و جابه‌جایی اجسام کاملا آماده باشد:

بررسی عملکرد سیستم‌های ترمز و فرمان

بررسی وضعیت گارد بالایی اتاق لیفتراک

ارزیابی وضعیت لاستیک‌ها و بررسی سطح مایعات داخل خودرو (روغن ترمز، موتور و سوخت)

نگاه به وضعیت رادیاتور و بررسی آن از نظر نشتی آب

اطمینان از سلامت شاخک‌ها

البته جلوگیری از آسیب‌دیدن افراد ناشی از حوادث لیفتراک، مستلزم رعایت کلیه نکات ایمنی مانند خرید کفش کار، دستکش و کلاه ایمنی مناسب است. در شرایطی حتی باوجود انجام همه بازرسی‌ها، افراد ممکن است ناشی از برخی حوادث ناگهانی آسیب ببینند؛ بنابراین برای پیشگیری از این آسیب‌ها، استفاده از تجهیزات ایمنی ضروری فردی را باید جدی بگیرید.

همراه داشتن کلیه تجهیزات ایمنی به‌منظور کاهش آسیب‌های حین کار با لیفتراک

چه با ماشین‌آلاتی مانند لیفتراک کار می‌کنید یا در محیط‌های کارگاهی روزانه با تجهیزات بزرگ و قدرتمندی سروکار دارید، استفاده از کلیه تجهیزات ایمنی ضروری فردی اصلی مهم برای جلوگیری از انواع آسیب‌دیدگی‌ها است. همچنین حوادث مختلفی پیوسته سلامتی کلیه کارکنان حاضر در محیط‌های کارگاهی را تهدید می‌کنند؛ بنابراین علاوه‌بر اپراتور‌های ماشین‌آلات، کلیه افراد نیز باید کلیه تجهیزات ایمنی فردی ضروری را همراه داشته باشند.

علاوه‌بر همراه داشتن کلیه تجهیزات ایمنی، کارفرمایان باید آموزش‌های لازم برای استفاده از صحیح تجهیزات را به کارگران ارائه دهند تا در زمان وقوع حوادث با کمک تجهیزات ایمنی به‌خوبی از آسیب‌دیدگی جلوگیری کنند.

اهمیت جابه‌جایی اصولی؛ از جمله نکات ایمنی مهم حین کار با لیفتراک

منظور از اهمیت جابه‌جایی اصولی اجسام با لیفتراک، توجه به ظرفیت بار مجاز این مدل خودروی صنعتی قدرتمند است. حتی با وجود انجام کلیه بازرسی‌ها و ارزیابی‌ها برای اطمینان از سلامت اجزای مختلف لیفتراک، اگر کارگران و اپراتور لیفتراک، میزان ظرفیت بار مجاز آن را نادیده بگیرند، احتمال فراوانی وجود دارد که اجسام از روی خودرو به پایین سقوط کنند. به‌علاوه، هنگام بارگیری باید اجسام را به‌طور‌متعادل روی شاخک‌های لیفتراک قرار دهید تا حین جابه‌جایی آن‌ها، احتمال بروز حادثه را به حداقل برسانید.

برای افزایش ایمنی لیفتراک حین کار نیز به این نکته توجه داشته باشید که اجسام لغزنده یا ناپایدار را حتما با استفاده از تجهیزات کمکی مانند سبد یا چنگک جابه‌جا کنید. برای جابه‌جایی اجسام و مهارکردن اجسامی که طول آن‌ها بیشتر است، از طناب و زنجیر استفاده کنید تا با این کار از سقوط اجسام حین جابه‌جایی جلوگیری کنید.

رعایت نکات ایمنی رانندگی از جمله موارد ضروری حین کار با لیفتراک است

از جمله نکات ایمنی مهم حین رانندگی با لیفتراک که در جلوگیری از بروز حوادث مختلف نقش مهمی ایفا می‌کنند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

استفاده از تجهیزاتی ایمنی مناسب مانند دستکش و عینک حین رانندگی با لیفتراک

رانندگی با سرعت مطمئن و پرهیز از ترمز ناگهانی

توجه به برخورد نکردن به موانع و افراد حین دورزدن با لیفتراک

رانندگی در مسیر‌های باریک و شیب‌دار با احتیاط بیشتر

پیاده نشدن از لیفتراک هنگام تخلیه بار و بارگیری

حتما پیش از رانندگی با لیفتراک به‌طور‌منظم وضعیت سلامت سیستم فنی این ماشین را بررسی کنید. همچنین برای افزایش تمرکز حین کار با لیفتراک، از صحبت کردن با تلفن همراه خودداری و از لیفتراک فقط در محیط‌های مجاز استفاده کنید.

ایجاد محیط کاری پویا و ایمن با استفاده از بهترین تجهیزات ایمنی

لیفتراک از جمله تجهیزات قدرتمندی است که در بسیاری از محیط‌های کارگاهی و صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرد؛ اما درصورت رعایت نکردن نکات ایمنی ضروری، بروز حوادث مختلف به سلامتی افراد و کارگران در محیط‌های کارگاهی آسیب جدی وارد خواهد کرد. البته در مقایسه با سایر نکات ایمنی، همراه داشتن کلیه تجهیزات ایمنی، راهکار مناسبی برای کاهش آسیب‌دیدگی ناشی از حوادث لیفتراک محسوب می‌شود. باتوجه به این موضوع، اگر قصد خرید بهترین تجهیزات ایمنی را دارید، از طریق فروشگاهی معتبر برای تهیه محصول مناسب و موردنظر اقدام کنید.