نوحهها و اشعار قدیمی از کجا آمدهاند؟
تاریخ انتشار: ۲۹ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۸۵۹۶۲۳
در اینجا مروری کردهایم بر تعدادی از آن شعرهای قدیمی محرمی و امامحسینی تا ببینیم چه کسی آنها را سروده یا چه کسانی آنها را خواندهاند.
به گزارش روی خط رسانه های خبرگزاری برنا، روزنامه جام جم نوشت: «شعرهای سطحی و کممایه بعضی نوحهخوانیهای امروز را که کنار بگذاریم، دل خیلی از ما به یکی از آن روضهخوانیهای قدیمی گره خورده است؛ یکی از همان شعرهایی که میخواست هم واقعیت را بگوید، هم دم از مبارزه با ظلم بزند، هم تنگی دل از این همه رنج را نشان بدهد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در اینجا مروری کردهایم بر تعدادی از آن شعرهای قدیمی محرمی و امامحسینی تا ببینیم چه کسی آنها را سروده یا چه کسانی آنها را خواندهاند. احتمالا انتهای این مطالب یک «خوش به حال شاعرش» خواهید گفت؛ از آن غبطههای واقعی.
او میدوید و من میدویدم
میگویند جوانی در یکی از روستاهای نزدیک مشهد به دنیا آمد و بعد هم به مشهد رفت و آنجا یک قنادی باز کرد. اهل شعر بود. حتی گاهی افرادی به مغازهاش میآمدند و او شعرهایش را میخواند.
ابایی نداشت از این که میان شعرهای مذهبیاش گریه کند. آن مرد عبدالجواد جودی خراسانی بود که در شعرهایش تخلص به «جودی» میکرد. بعضیها هم صدایش میکردند: میرزای جودی. دیوان شعر او اولین بار سال ۱۲۹۹ به سبک چاپ سنگی منتشر شد. یکی از شعرهای او در دیوانش این است:
او میدوید و من میدویدم
او سوی مقتل، من سوی قاتل
او مینشست و من مینشستم
او روی سینه، من در مقابل
او میکشید و من میکشیدم
او از کمر تیغ، من آه از دل
او میبرید و من میبریدم
او از حسین سر، من غیر از او دل
آن قدر این شعر روان است که نهتنها مداحان مختلف آن را خواندهاند، بلکه شاید خودمان هم وقتی در حال خودمان هستیم، آن را زیر لب زمزمه کنیم.
باز این چه شورش است
صحبت از شعرهای روزهای عاشورا که میشود نمیتوان از یاد جناب محتشم کاشانی دور شد؛ از باز این چه شورش است... ما این قطعه را فراوان شنیدهایم. اما یکی از خاطرهانگیزترینها آنها برای ما شعرخوانی بچههای آباده است؛ همان گروه سرودی که یک بار به دیدار امام خمینی (ره) هم رفته بودند. محمدحسین توکل، تکخوان این گروه سرود، در خاطراتش تعریف میکند: آموزش و پرورش و بنیاد شهید این استان بسیار علاقهمند به همکاری بودند. نوحه باز این چه شورش است با همکاری آموزش و پرورش و بنیاد شهید یزد ضبط و آماده پخش شد. آنها یکی از مدارس خود را در اختیار ما قرار دادند تا این نوحه ضبط و آماده شود.
ما دلمان میخواهد همه بچههایی که در کودکی پشت میکروفن میروند و نوحه میخوانند عاقبت به خیر شوند، مفید باشند مثل توکل که مدرک پزشکی عمومی و تخصصی پاتولوژی دریافت کرد.
ای ساقی لب تشنگان
عمری طولانی نداشت علیاکبر خوشدل تهرانی. ۱۲۹۳ در تهران به دنیا آمد و در دوران جنگ یعنی سال ۱۳۶۵ از دنیا رفت. غیر از این که به مدرسههای معمولی رفته بود، فقه و اصول و صرف و نحو را در مدرسه مروی خوانده بود. بخشی از عمرش صرف یاد گرفتن شد. وقتی علم باشد و در کنارش هم صفای دل، حاصلش میشود شعر مشهوری که خیلی از ما آن را شنیدهایم:
ای ساقی لبتشنگان، ای جان جانانم، سقای طفلانم
این سالها خیلی از مداحان شعر علیاکبرآقای خوشدل را خواندهاند. اما شما اگر دلتان میخواهد یکی از آن نسخههای قدیمی ساده و صمیمیاش را بشنوید، به سراغ مداحی استاد محمد احمدیان بروید. مرحوم احمدیان را که میشناسید، او همان کسی است که «نوجوان اکبر من» را هم خواند و حالا صدایش جزو صداهای ماندگار از نوحهخوانیهای تهران قدیم است. گرچه، خیلیها آن را بازخوانی کردهاند.
از این شعر مشهور که بگذریم، در دهه۴۰، آن سالهایی که مردم در تردید و خفقان و بزرگترین رویدادهای سیاسی ایران به سر میبردند، او توانست در شعرهایش از ظلم و حقطلبی هم بگوید. مثلا در همان شعر معروف
حسین سرباز ره دین بود
عاقبت حقطلبی این بود
از سر نی داد، خوش این ندا سر
الله اکبر الله اکبر
شعر دیگری که از او به جای مانده این است:
بزرگ فلسفه قتل شاه دین این است
که مرگ سرخ به از زندگی ننگین است
با خواندن این ابیات چقدر باید دلمان بسوزد که بعضی از شعرهای امروزی نه از ظلم میگوید و نه از حق و به جایش همچنان از زیبایی چهره امامحسین و یاران او با ریتمهای نامرتبط و معانی صرفا احساساتی و نه برانگیزاننده علیه ستم.
مکن ای صبح طلوع
خباز بود. نان میپخت و شعر میسرود. مرد معتبر محله بود و امضا و شهادتش یک گواهی به حساب میآمد. کربلایی محمود بهجت که در بهمن ۱۳۲۴ از دنیا رفت، شعرهای زیادی در وصف اهل بیت سرود اما مشهورترینش همان شعری است که در مراسم تاسوعا و عاشورا به صورت دودمه خوانده میشود:
امشبی را شه دین در حرمش مهمان است
عصر فردا بدنش زیر سم اسبان است
مکن ای صبح طلوع
از کجا مشخص شد که این شعر از پدر آیتالله بهجت است؟ از آنجا که یک بار وقتی مراسم روضهخوانی روز تاسوعا تمام شد، مداح جلسه برای عرض تسلیت پیش آیتالله بهجت رفت و ایشان گفتند: این شعر (مکن ای صبح، طلوع) از سرودههای مرحوم ابوی است.
البته این را هم در خاطر داشته باشید نسخههای متفاوتی از این شعر هست که مصرعها و ابیاتش با یکدیگر فرق دارند.
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: نوحه امام حسین خوانده اند
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۸۵۹۶۲۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تکنیک مهم نیست، دل فیلمساز را میخریم
محمدحسین لطیفی نویسنده، کارگردان و دبیر نخستین جشنواره فیلم «رضوان» در حاشیه نشست خبری این جشنواره با اشاره به اینکه گستره فیلمهای دینی شامل همه فیلمها با مضمون محبت، انسانیت، گذشت، ایثار و … میشود، گفت: «اگر از صفر تا ۲۰ به دینی بودن یک فیلم نمره بدهیم، متوجه مرحله مرحله بودن این نگاه به فیلم میشویم مثلاً یک فیلم نمره ۵ و فیلمی دیگر نمره ۱۰ میگیرد، اما هیچ یک از این فیلمها از گستره فیلم دینی خارج نمیشوند و تقریباً اکثر آثار اینگونهاند.»
به گزارش مهر، این کارگردان با اشاره به اینکه شیوههای مختلف در پرداخت به حضور خدا در فیلمها وجود دارد، عنوان کرد: مساله اصلی و نکته من این است که آیا خدا در یک فیلم حضور دارد و خدا با آن کاراکتر هست؟ خدا برای هر کسی یک معنا دارد، اما این به معنای حضور خدا از اول تا آخر در یک فیلم نیست چرا که اقتضای درام این است که مثلاً یک آدم به حضیض ذلت و بدبختی برسد، اما کاراکتر فیلم در جایی احساس میکند خدا او را فراموش نکرده و این ارتباط به او آرامش میدهد. از این رو شیوههای مختلف در نوع پرداخت به حضور خدا وجود دارد.
وی درباره ویژگیهای یک جشنواره دینی مطرح کرد: جشنواره دینی تنها تبلیغ دین نیست، ولی تبلیغ دین هم در آن دیده میشود مثلاً در فیلم «سفر سبز» نه آن کشیش مسیحی آمده است تا حاج رضا را مسیحی کند نه حاج رضا آمده است تا کشیش مسیحی را مسلمان کند، مهم این است که در نسبت با سایر ادیان ما یک افق دید با ۲ تعلیم متفاوت داریم و باید توجه داشته باشیم چقدر به هم نزدیک هستیم. نقاط اختلاف ما کم است پس بهتر است روی نقاط اختلاف انگشت نگذاریم به عنوان مثال در «از کرخه تا راین» حاتمی کیا، سعید در یک کلیسا نماز میخواند. به نظرم فیلمسازها باید به مواردی از این دست توجه کنند.
کارگردان فیلم «غریب» با اشاره به اینکه حمایتهای خوبی از جشنواره فیلم «رضوان» شده است، گفت: بالاخره در طول سال جوانانی در کشور هستند که در جاهای مختلفی فیلم میسازند و ممکن است دیده نشوند و نتوانند عرض اندام کنند از این رو جشنواره فیلم رضوی مأمنی است برای اینکه بیایند و عرض اندام کنند. در اینجا دنبال نمره ۱۰۰ دادن به تکنیک فیلمها نیستیم و اول دل فیلمساز را میخریم.
لطیفی در پایان درباره فعالیتهای اخیرش در زمینه کارگردانی فیلم یا سریال گفت: قدیمیها میگفتند «صداش در میاد نگران نباشید»، اما فعلاً زمان مناسبی برای صحبت کردن راجع به کارهایم نیست.