آبهای ژرف و تجربه تلخ رویکرد تامین‌محور
تاریخ انتشار: ۱۰ شهریور ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۹۷۸۵۹۷
رییس کمیته ارزیابی سیلاب کمیته ملی سدهای بزرگ ایران گفت: در صورت کشف منابع عمیق آب زیرزمینی با توجه به تجدیدپذیر بودن آنها و از طرفی کیفیت مناسب‌تر این نوع آبها، بهره‌برداری از آنها البته با در نظر گرفتن کلیه ملاحظات و جنبه‌های اقتصادی و محیط زیستی امکان‌پذیر خواهد بود.
مصطفی فدایی‌فرد در گفت‌وگو با ایلنا، درباره بهره‌برداری از آبهای ژرف به عنوان یکی از راهکارهای حل مشکل بحران آب اظهار داشت: بخش بسیار بزرگی از اشتغالِ کشور در سه دهه اخیر بر دوش آب کشور گذاشته شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
تجربه تلخ رویکرد تامین‌محور آب
وی افزود: در روزگاری نه چندان دور با توسعه فناوری‌های حفاری و پمپاژ، استحصال آب از قسمت‌های عمیق‌تر سفره‌های آب زیرزمینی میسر شد و منابع آب جدیدی در دسترس قرار گرفت و استفاده اصولی و صحیح از این فناوری برای اعمال مدیریت صحیح منابع آب به فراموشی سپرده شد و به جای تکیه بر استفاده بهینه از آب استحصالی برای افزایش تولید و درآمد، روز به روز افزایش مقدار استحصال و تامین آب در دستور کار قرار گرفت. این تجربه بسیار تلخی است که کشور با رویکردهای تأمین‌محور در مدیریت منابع آب با آن مواجه شده است و نگرش به بهره‌برداری از آبهای ژرف قبل از رسیدن به بلوغ مدیریتی لازم، تکرار اشتباه راهبردی است که در گذشته مورد آزمون قرار گرفته است. بنابراین برای نجات آب، انتقال بار اشتغال بر سایر پتانسیل‌های فراوان کشور مانند صنعت بی‌نظیر گردشگری طبیعی و باستانی ایران اجتناب‌ناپذیر است. گام نخست در این مسیر، تعامل با سایر قوا برای رفع محدودیت‌های خود ساخته توسعه گردشگری خارجی است.
زوال خاک مخرب‌تر از ورشکستگی آبی
رییس کمیته ارزیابی سیلاب کمیته ملی سدهای بزرگ ایران گفت: سدسازی‌های غیراصولی ناپایدار، توسعه بی‌رویه و کم‌راندمان کشاورزی اعم از آبی و دیم از یک طرف و نابودی جنگل‌ها و پوشش گیاهی از طرف دیگر در این چهار دهه، منجر به توسعه فرسایش خاک در حوضه‌های آبریز کشور و نهایتا زوال منابع ارزشمند خاک شده است که آثار و تبعات مخرب آن بسیار گسترده‌تر از ورشکستگی آبی است. در این شرایط، تعامل با سایر وزارت‌خانه‌ها برای رفع موانع طرح‌های تعادل‌بخشی آبهای زیرزمینی، آبخیزداری، ساماندهی طرح جامع آب کشور و سند ملی آمایش سرزمین گره‌گشا خواهد بود.
سدهایی که عملکرد قابل دفاع ندارند
وی خاطرنشان کرد: مسئله اساسی دیگر، ساختار ناصحیح و غیرکارشناسی حاکم بر مدیریت منابع آب در کشور است که امکان دخالت‌های سیاسیون و دیگر متنفذان محلی در مدیریت منابع آب در یک منطقه را فراهم و تسهیل کرده است. این ساختار نامناسب باعث شده است که مفاهیمی مانند یکپارچه‌نگری در مدیریت منابع و حکمرانی آب در سطوح اجرایی و محلی به‌کلی نادیده انگاشته شوند. بسیاری از سدهای ساخته‌شده در کشور که عملکرد قابل دفاعی ندارند، در اثر فشار نمایندگان مجلس احداث شده‌اند.
حکمرانی متنفذان بر منابع آب
فدایی‌فرد ادامه داد: اصرار بر استقرار کاربر‌ی‌های مختلف پرمصرف منابع آب در مناطق کم‌آب و همچنین تاکید بر خودکفایی و افزایش محصولات کشاورزی با تأکید بر تأمین منابع آب جدید به هر قیمت بدون توجه به آب مجازی نیز زاییده همین ساختار مدیریتی ناصحیح و ناکارآمد منابع آب در کشور بوده است. در واقع در ساختارهای فعلی مدیریت منابع آب، مدیران صنعت آب حکمرانی نمی‌کنند بلکه سیاستمداران و متنفذان محلی بدون دیدگاه مدیریت یکپارچه منابع آب، حکمرانی کرده‌اند.
برنامه‌های حفاظتی منابع آب عقیم مانده‌اند
وی یادآور شد: در این ساختار نادرست، برنامه‌های حفاظتی منابع آب نیز، یا عقیم مانده‌اند و یا به شکل ناقص به اجرا در آمده‌اند چراکه از طرف مسئولان سیاسی استانها به عنوان مانعی در مسیر توسعه تلقی می‌شوند یا از طرف نمایندگان مجلس به عنوان عاملی برای عدم رضایت عمومی به شمار می‌آیند و به تبع آن، یا به نحوی با برنامه‌های حفاظتی مخالفت می‌کنند و یا روی خوش به آنها نشان نمی‌دهند.
آبهای ژرف عموما تجدیدناپذیر هستند
مدیر اسبق طرح جامع آب کشور درباره بهره‌برداری از منابع آب ژرف به عنوان راه‌حلی برای خروج کشور از بحران آب گفت: تاکنون تعریف دقیقی از آبهای ژرف و به خصوص عمق قرارگیری آنها در زیر زمین وجود ندارد. بنابراین با توجه به شرایط اقلیمی و زمین‌شناسی هر منطقه‌ای در جهان، عمقی که برای آبهای ژرف تعریف شود، متفاوت خواهد بود. منظور از آبهای ژرف، آبهای موجود در قسمت‌های عمیق سفره‌های آب زیرزمینی آبرفتی و سازندی عمیق و آب موجود در پهنه‌های گسلی عمیق است که بازهم برای هیچکدام حدی از عمق تعریف نشده است. کلیه منابع آب یادشده به دلیل واقع بودن در عمق زیاد و زمان ماند طولانی، دارای املاح محلول بسیار زیادتری نسبت به منابع آب زیرزمینی معمول و کم‌عمق هستند. از میان منابع آب ژرف معرفی‌شده، آبهای فسیلی مثل آب شور محبوس در میادین نفتی، جزء آبهای تجدیدناپذیر بوده و به طور طبیعی در چرخه آب شرکت نمی‌کنند. صرف‌نظر از امکان عملی و بدون توجه به وجود منابع آب ژرف در احجام مناسب برای بهره‌برداری، کیفیت این آبها نیز برای مصارف مختلف همراه با هزینه‌های مترتب برای اکتشاف، استخراج، انتقال و تصفیه این منابع بسیار سرسام‌آور خواهد بود. ولی نکته مهم این است که آبهای ژرف عموما تجدیدناپذیر هستند.
آیا آبهای فسیل‌شده قابل استفاده‌اند؟
وی بیان داشت: منابع آب تجدیدپذیر منابعی هستند که آب برداشت شده از آنها، طی یک یا چند سال توسط بارش‌ها جایگزین می‌شوند ولی منابع آب تجدیدناپذیر با روان‌آبهای ناشی از بارندگی‌ها ارتباط ندارند. درواقع زمان تغذیه مجدد آبخوان‌های منابع آب تجدیدناپذیر، بسیار طولانی و به نوعی غیر قابل تخمین است. به عبارت دیگر، منظور از منابع آبهای ژرف تجدیدناپذیر، همان آبهای فسیلی است. در واقع آب فسیلی به سفره‌های قدیمی از آب گفته می‌شود که هزاران سال پیش و در شرایط اقلیمی خاص آن زمان‌ها در زیر زمین ذخیره شده است. از طرفی میزان مواد جامد محلول و شوری در این‌گونه آبها بسیار زیاد است و از کیفیت مطلوب برخوردار نیستند. البته نوع دیگری از آب ژرف وجود دارد که به نوعی، آبهای ژرف تجدیدپذیر هستند و بیشتر در پهنه‌های گسلی اعماق زمین یافت می‌شوند. این نوع از آبهای زیرزمینی قابل تغذیه از روان‌‌آب حاصل از بارندگی‌ها هستند. کیفیت این نوع آبها در مقایسه با آبهای فسیلی نیز به مراتب بهتر و مطلوب‌تر است. بنابراین آبهای ژرف نیز نوعی آب زیرزمینی هستند که در اعماق زیادتر قرار دارند و در بسیاری از مناطق جهان ذخیره آب این منابع فراوان است و در صورت فقدان ذخایر آب زیرزمینی در عمق‌های متعارف، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شوند.
تجربه عربستان، لیبی و افریقا چه می‌گوید؟
فدایی‌فرد گفت: در عربستان ضمن حفاری‌های مربوط به اکتشاف نفت، به منابع آب ژرف فسیلی برخورد کرده و با توسعه برنامه اکتشاف، منابع عظیمی از این نوع آبها شناسایی و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. حدود 50 درصد از آب مورد نیاز شرب، کشاورزی و صنعت این کشور از این نوع آبهای زیرزمینی تامین شده و 50 درصد مابقی، توسط شیرین کردن آب دریا بدست می‌آید. در کشور لیبی نیز در پروژه بزرگ و معروف “پروژه رود بزرگ دست‌ساز”، اقدام به بهره‌برداری گسترده از آبهای ژرف کرده‌اند. علاوه بر کشورهای عربستان و لیبی، ذخایر آب ژرف فسیلی در تعدادی دیگر از کشورهای جنوب خلیج‌فارس و افریقا نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند. البته در بسیاری از این کشورها با توجه به تجدیدناپذیر بودن آنها، این ذخایر رو به اتمام هستند و همچنین تبعات و مشکلات سوء محیط زیستی نیز به همراه داشته است.
اما و اگر بهره‌برداری از منابع تجدیدپذیر در ایران
وی توضیح داد: در ایران وجود آب تجدیدناپذیر یا همان آب فسیلی در ضمن حفاری چاه‌های عمیق در میدان‌های نفتی از سال‌ها قبل مشاهده شده است و البته این نوع آبها شوری بسیار زیادی دارند. اما وجود ذخایر آب فسیل همانند ذخایر بسیار عظیمی که در کشورهای عربستان و لیبی اکتشاف شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند در ایران اثبات نشده است. در ایران این نوع ذخایر آب زیرزمینی با آن حجم و اندازه‌ای که در کشورهای یادشده کشف و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است، وجود ندارد که دلیل آن، ویژگی‌ها کاملا متفاوت زمین‌شناسی ایران با کشورهای جنوب خلیج‌فارس و کشورهای شمال آفریقاست. اما به فرض وجود منابع عظیم آبهای فسیلی در ایران، به نظر نمی‌رسد که بهره‌برداری از آنها منطقی و مقرون به صرفه باشد. ضمن اینکه ذخایر آب تجدیدناپذیر جزء ذخایر استراتژیک و متعلق به آیندگان کشورها محسوب می‌شوند و استفاده از آنها حساسیت‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و محیط زیستی بسیاری به همراه دارد. لازم به ذکر است در مقاطعی اقدامات متهورانه عربستان و لیبی در بهره‌برداری گستره از ذخایر آب زیرزمینی و توسعه وسیع کشاورزی به یمن استفاده از این نوع آبهای زیرزمینی، مورد انتقادهای گسترده جوامع علمی و مدیریتی برخی از کشورها قرار گرفت و اما اگر منظور از آب ژرف، منابع آب زیرزمینی عمیق تجدیدپذیر باشد، به نظر می‌رسد که وجود این نوع آبها که بیشتر در ساختارهای زمین شناسی خُرد شده و گسله عمیق زمین یافت می‌شوند، در برخی از مناطق ایران محتمل است. گرچه در این زمینه نیز مطالعات دقیقی وجود ندارد ولی در صورت کشف چنین منابع عمیق آب زیرزمینی با توجه به تجدیدپذیر بودن آنها و از طرفی کیفیت مناسب‌تر این نوع آبها، بهره‌برداری از آنها البته با در نظر گرفتن کلیه ملاحظات و جنبه‌های اقتصادی و محیط زیستی امکان‌پذیر خواهد بود.
استفاده از منابع آب جدید مغایر با مصالح کشور است
رییس کمیته ارزیابی سیلاب کمیته ملی سدهای بزرگ ایران تاکید کرد: به هر حال، نگرش بهره‌برداری از منابع آب ژرف چیز جدیدی نیست و در ردیف سیاست‌های تأمین‌محور مثل انتقال آب و امثال آن قرار دارد که البته در صورت مواجه شدن با کمبود در ساختار صحیح و مدیریت بالغ منابع آب و به منظور توسعه کشور منابع جدیدی محسوب می‌شود ولی در ساختار و مدیریت فعلی حاکم بر کشور، تفکر استفاده از منابع آب جدید تفکری ناصحیح و مغایر با مصالح کشور است و منافع بلندمدت ملی حکم می‌کند که به جای صرف هزینه‌های سنگین برای تأمین منابع آب جدید، هزینه‌ها صرف اصلاح ساختار و روش‌های مدیریت و افزایش بهره‌وری از منابع آب موجود شود.
چرا راه‌حل‌های مدیریت غیرسازه‌ای مورد توجه قرار نگرفته؟
وی خاطرنشان کرد: وجود دیدگاه تأمین‌محور در مدیریت منابع آب، هر از چندگاه به شکل‌های مختلفی مثل سدسازی‌ها برای کنترل حداکثری رواناب رودخانه‌ها، طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای، شیرین‌سازی و انتقال آب دریا، افزایش عمق بهره‌برداری از آبهای زیرزمینی و به تازگی، بهره‌برداری از آبهای ژرف، بروز می‌کند که ریشه در دیدگاه‌های سازه‌ای و فناوری‌محور در مدیریت منابع آب دارد. این وضعیت نشان می‌دهد که برنامه‌ریزان و تصمیم‌گیران از گذشته تاکنون، به‌کارگیری فناوری و تأمین منابع آب را به عنوان راه‌کار حل مشکلات انتخاب کرده‌اند. متاسفانه حرکت به سمت راه‌حل‌های مدیریت غیرسازه‌ای و نرم‌افزاری که مستلزم صرف تفکر و زمان زیادتر است، تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است.
آقای محرابیان؛ راه دشواری پیش رو دارید
فدایی‌فرد در ادامه خطاب به وزیر جدید نیرو گفت: امیدواریم آگاه باشید که راه بسیار دشواری در پیش رو دارید. در وزارت نیرو، زمان با سرعت از دست می‌رود به نحوی که هنوز مشکلات مربوط به گرما، خشکسالی‌ها، کمبود آب و برق به پایان نرسیده، مشکلات مرتبط با سرما و سیلاب رخ عیان می‌کند. نتایج وضع موجود حاصل تجربه بیش از چهار دهه مدیریت سازه‌ای و فن‌آوری‌محور وزاری قبلی است که بازنگری و آسیب‌شناسی آن می‌تواند چراغ راه‌تان شود. به هر حال، دوران ماموریت شما به سرعت پایان خواهد یافت و شما خواهید ماند و تجربه‌های تلخ و شیرین و البته مشکلات فراوان باقی‌مانده و یک جامعه بزرگ مطالبه‌گر نوظهور جدی.
وی همچنین تاکید کرد: شناسایی و به‌کارگیری نیروهای ارزشمند که در طی چهار دهه، هزینه‌های چشمگیری برای آنها از بیت‌المال صرف شده، می‌تواند جهش چشمگیری در نیروی انسانی وزارت‌خانه جدیدتان به‌وجود آورد.
برچسب هاآبهای ژرف ایران کمیته ملی سدهای بزرگ ایران لیبیمنبع: انرژی امروز
کلیدواژه: آبهای ژرف ایران کمیته ملی سدهای بزرگ ایران لیبی آسیا اروپا اقتصاد انرژی امروز ایران بین الملل تحریم خبرگزاری بین المللی خبرگزاری داخلی خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا ریاست جمهوری سازمان های بین المللی سایتهای اینترنتی شرکت ملی نفت ایران NIOC شرکت های بین المللی مجلس شورای اسلامی وزارت نفت وزارت نیرو کمیته ملی سدهای بزرگ ایران مدیریت منابع آب بهره برداری از آب آب های زیرزمینی آب تجدیدناپذیر منابع آب جدید نوع آب ها آب های ژرف منابع آب ژرف آب های فسیلی آب زیرزمینی منابع آب منابع آب محیط زیستی فدایی فرد ذخایر آب هزینه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت energytoday.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «انرژی امروز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۹۷۸۵۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سند بسیار مهم درباره سفره‌های آب زیرزمینی؛ چرا همه سکوت کرده‌اند؟!
فرارو- خطر فرونشست زمین در برخی از نقاط کشور، مدت‌هاست مورد توجه کارشناسان حوزه محیط زیست قرار گرفته؛ خطری که هر چند وقت یکبار و با شنیدن اخبار فرونشست زمین در نقاط مختلف کشور، منجر به افزایش نگرانی‌ها می‌شود. علی بیت اللهی رئیس مرکز زمین‌شناسی مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی اخیرا در این باره گفته است: «با توجه به توسعه پهنه‌های فرونشستی زمین در کشور و فروافتادن خودرو‌ها به درون شکاف‌ها و فیشر‌های فرونشستی (در چند مورد)، نصب علائم هشدار دهنده، در زون‌های پرخطر فرونشست زمین، ضروری است.»
به گزارش فرارو، بیت اللهی در اظهار نظر دیگری نیز گفته است: «یک مطالعه جهانی درخصوص نرخ فرونشست زمین در کشورهای مختلف انجام شده و نشان می‌دهد حدود ٣ تا ۵ درصد پهنه‌های فرونشستی زمین در کل دنیا دارای نرخ فرونشست بین ١٠ تا ١۵ سانتیمتر است. یعنی فرونشست و پهنه فرونشستی که نرخ بالای ١٠ تا ١۵ سانتیمتر داشته باشند، در دنیا به ندرت دیده می‌شود و نرخ فرونشست عمده پهنه‌ها زیر ١٠ سانتیمتر است. اما در ایران نرخ فرونشست در این پهنه‌ها به بالای ١۵ سانتیمتر می‌رسد.»
بر اساس آمار‌های رسمی کشور، نرخ فرونشست در برخی از نواحی استان کرمان به ۴٠ سانتیمتر می‌رسد و در جنوب استان البرز و در نزدیکی پایتخت نرخ فرونشست بالای ٣٠ سانتیمتر در سال است. همچنین در برخی از نواحی استان اصفهان نرخ فرونشست به بیش از ١۵ سانتیمتر در سال می‌رسد. در جنوب تهران نرخ فرونشست بالای ٢٠ سانتیمتر در سال ثبت شده و برخی از نواحی ورامین نرخ فرونشست بالای ٢٠ سانتیمتر در سال دارد. اغلب کارشناسان معتقدند خشکسالی و برداشت بی رویه منابع آبی زیرزمینی در تشدید بحران فرونشست زمین در کشور، بی تاثیر نیست.
نگاهی به آمار‌های جهانی نشان می‌دهد که هند و برخی از ایالات آمریکا و چین بالاترین نرخ‌های فرونشست جهان را دارند. اما مسئله این است که بین ایران و این کشورها تفاوت‌هایی وجود دارد. متاسفانه، پهنه‌های فرونشستی ایران محدود به مناطق خاصی نیست و در بسیاری از استان‌های کشور توسعه یافته است. با توجه به این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که دولت برای مبارزه با بحران فرونشست زمین و کاهش آبهای زیرزمینی چه برنامه‌ای دارد و آیا می‌توان با برنامه ریزی، مانع از تشدید این بحران در کشور شد؟ محمد درویش پژوهشگر و فعال محیط زیست در گفتگو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
هیچ آبی در سفره‌های آب زیرزمینی کشور باقی نماندهمحمد درویش به فرارو گفت: «بحران فرونشست زمین از ابتدای دهه ۱۳۸۰ در کشور جدی شد و نخستین هشدار‌ها نیز در همین دوره توسط صاحب‌نظران مطرح شد. آنها هشدار می‌دادند که با این روند برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی، دیر یا زود با بحران فرونشست زمین و ایجاد فروچاله‌ها و شکاف‌ها رو به رو خواهیم شد. اما متاسفانه هیچ توجهی به این هشدار‌ها نشد واین وضعیت ادامه پیدا کرد تا رسیدیم به زمان فعلی. در گزارش سال ۲۰۰۵ سازمان زمین شناسی اعلام شد که در بخش‌هایی از تهران و در جنوب غربی پایتخت در دشت شهریار، تا ۳۶ سانتی متر در سال به شکل نقطه‌ای شاهد فرونشست زمین هستیم، در معین‌آباد ورامین تا ۲۰ سانتی متر و در ابردژ ۲۵ سانتی متر، فرونشست داریم. همچنین در مناطق جنوب غربی استان البرز و در پایاب رودخانه فررود (مرز بین استان‌های قزوین و البرز) و در بویین زهرا نیز شاهد شکاف‌هایی بودیم. اکنون، از این گزارش نزدیک به ۲۰ سال گذشته است و پس از این گزارش، در سال ۲۰۱۰، سازمان زمین شناسی اعلام کرد که بخش‌هایی از استان فارس بین دشت جهرم و فسا به شکل نقطه‌ای با میزان فرونشستی مواجه شده که حتی از ۳۰ سانتی متر هم گذشته و به ۵۴ سانتی متر در سال رسیده که بالاترین رکوردی است که در جهان ثبت شده بود.»
وی افزود: «اکنون، چنین فرونشست‌هایی در کشور ما رخ نمی‌دهد. یعنی رکورد‌ها در حد ۵۴ سانتی متر و ۳۶ سانتی متر نیست. رکورد‌ها کمتر شده، اما این خبر خوب و مثبتی نیست. دلیل این که رکورد‌ها کمتر شده این است که اکنون آبی باقی نمانده که از زیر زمین کشیده شود و در اثر این حرکت، سطح زمین فرو برود. در حال حاضر کفگیر بسیاری از آبخوان‌ها (سفره‌های آب زیرزمینی) به ته دیگ خورده یا به زودی به ته دیگ می‌خورد. گزارشی که کمیته مقابله با خشکسالی در وزارت کشور منتشر کرده و ریاست آن بر عهده خانم بنفشه زهرایی است نشان می‌دهد که تا کمتر از ۱۰ سال دیگر بیش از ۲۰ درصد از آبخوان‌های ما کاملا از آب تهی می‌شود و با بحران مهاجرت‌های گسترده رو به رو خواهیم بود.»
صدای منتقدان در «سند امنیت غذایی کشور»این فعال محیط زیست در ادامه گفت: «به دلیل همین هشدار‌های جدی، بیش از ۱۵۰ کارشناس، عالی رتبه کشور از سازمان‌های مختلف از وزارت جهاد کشاورزی تا وزرات نیرو و سازمان‌های مختلف دیگر گرد هم نشستند و سندی را تنظیم کردند که سال گذشته در اردیبهشت ماه توسط رئیس جمهور تصویب شد و در تیرماه طی مراسمی در ساختمان مشروطه و در حضور رئیس مجلس و بسیاری از مقامات دیگر ابلاغ شد. در سند «امنیت غذایی ایران» برای نخستین بار صدای منتقدان شنیده شده یعنی در این سند گفته شده که میزان مصرف آب در بخش کشاورزی باید تا افق ۱۴۱۱ دست کم ۳۰ میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کند و از ۸۱ میلیارد متر مکعب به ۵۱ میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کند. این بزرگترین دستاورد و پیام امیدبخشی است که از حاکمیت شنیدیم که این مسئله را بالاخره جدی گرفت. تا پیش از این و در قالب اتهام‌های مختلف می‌گفتند که شما به دنبال این هستید که ما به کشورهای دیگر وابسته شویم و به عبارتی متوجه اهمیت امنیت غذایی و نابودی منابع آب شیرین نبودند.»
وی افزود: «در این سند تاکید شده است که تا سال ۱۴۱۱ ناترازی آبخوان‌ها باید به ۱۰۵ میلیارد متر مکعب کاهش پیدا کند. در حال حاضر با ۱۵۰ میلیارد متر مکعب ناترازی رو به رو هستیم و یعنی مطابق سند امنیت غذایی باید ۴۵ میلیارد متر مکعب کاهش ناترازی داشته باشیم و نرخ فرسایش خاک نیز باید دست کم ۲۰ درصد کاهش داشته باشد. این‌ها علامت‌هایی است که نشان می‌دهد بالاخره این خطر به رسمیت شناخته شده است. در حال حاضر در آستانه نخستین سال اجرای سند هستیم و به حدی فشار آورده ایم که سرانجام دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی که مسئولیت اجرای این سند را به عهده دارد و ریاست این دبیرخانه سند را ابلاغ کرده به دکتر پیام نکویی، معاون وزیرجهاد کشاورزی، حکمی داد تا براساس آن، گزارش عملکرد سال اول اجرای سند را مطالبه کند. مطالبه رسانه ها، فعالان و دانشگاهیان باید دقیقا همین اجرای سند امنیت غذایی باشد. باید امسال حداقل ۳ میلیارد متر مکعب در بخش کشاورزی و ۵ میلیارد متر مکعب در ناترازی‌ها کاهش را تجربه کنیم. به همین دلیل منتظریم تا ببینیم آیا سند به اهداف خود رسیده و دستگاه‌های اجرایی کشور موفق شده اند در راستای اهداف سند حرکت کنند یا خیر و اگر یکی از نهاد‌ها در این زمینه ناموفق بوده دولت، مجلس و دستگاه‌های دیگر چه واکنشی نشان می‌دهند؟»
سند مهمی که گمنام و مهجور مانداین کارشناس حوزه محیط زیست گفت: «نباید اجازه دهیم سند امنیت غذایی نیز به خاطره‌ها بپیوندد و سرنوشتی مثل «سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور» پیدا کند. ما قرار بود در ۱۴۰۴ کشور اول منطقه باشیم. اما اکنون اگر افغانستان نبود، کشور آخر منطقه می‌شدیم. هیچکس خود را به اجرای سند ملزم ندانست. حتی رئیس جمهور وقت (آقای احمدی نژاد) که قرار بود هر سال گزارش پیشرفت سند را ارائه دهد، اعلام کرد ما اصلا این سند را قبول نداریم و با امکانات ما همخوانی ندارد و می‌توانیم بسیار بیشتر از این سند رشد کنیم. ایشان می‌گفت ما چرا باید تا سال ۱۴۰۴ برای رشد کردن صبر کنیم؟ ما همین حالا هم قدرت اول منطقه هستیم. این طرز فکر جاری و ساری بود تا به وضعیت فعلی رسیده ایم. به همین دلیل است که نگرانم و تاکید دارم که امیدوارم سند غذایی کشور نیز از دست نرود و مغفول نماند.»
وی افزود: «سازمان حفاظت از محیط زیست، وزارت کشور، وزارت نیرو، سازمان برنامه و بودجه و وزارت جهاد کشاورزی از مهمترین سازمان‌هایی هستند که در حوزه پیشگیری و کنترل شرایطی مثل فرونشست زمین مسئولیت دارند و باید به عنوان زیرمجموعه‌های دولت، تلاش کنند. از سال ۱۳۹۹ پیش نویس سند تنظیم شد و بار‌ها چکش کاری شد و رفت و برگشت تا بالاخره سال ۱۴۰۲ تصویب شد. در حال حاضر همه دستگاه‌های اجرایی، موظف به اجرای این سند هستند. اگر خوش بین باشیم و بگوییم سند به شکل کامل اجرا شود و هر سال ۳ میلیارد متر مکعب در حوزه آب بخش کشاورزی و ۵ میلیارد متر مکعب در ناترازی آبخوان‌ها صرفه جویی کنیم، امید زیادی در افزایش تاب آوری زمین ایجاد می‌شود، اما همه این‌ها در گرو اجرای سند است. رئیس جمهور از روزی که این سند را امضا کرده حتی یکبار در هیچ سخنرانی درباره اهمیت این امضا و این سند صحبت نکرده اند. چطور ممکن است چنین سند مهمی مورد توجه ایشان قرار نگیرد. چطور ممکن است آقای قالیباف که پای این سند را امضا کرده و در مراسم ابلاغ آن حضور داشته در هیچ گفتگویی یا در صحن مجلس به این سند اشاره نکند؟ متاسفانه حتی رسانه‌ها نیز به این سند و اهمیت آن نمی‌پردازند. گویی برخی مسئولین بدشان نمی‌آید که موضوعات اساسی را پشت گوش بیندازند و بگویند مسئولان بعدی که سر کار بیایند فکری به حال مشکلات کشور خواهند کرد. این روش مدیریتی در کشور باب شده که امروز را بگذرانیم و فردا هر چه شد به ما مربوط نیست.»
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور