به نقل از «مهر»

مصر مسابقه‌ای پژوهشی درباره آثار ابن خلدون برگزار می‌کند

تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۲۶۵۹۹۳

به گزارش خبرنگار مهر، رایزنی فرهنگی ایران در تونس در تازه‌ترین مطلب ارسالی خود به مهر درباره یک جایزه فرهنگی به نام ابن خلدون خبر داده است، اما این جایزه نه در تونس بلکه در مصر برپا می‌شود. این مطلب را در ادامه بخوانید:

در بسیاری از حوزه‌ها مانند علوم اجتماعی، تاریخ و اقتصاد، از زمان و عصر خود جلوتر بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

او ابن خلدون بود که همیشه به عنوان مرجعی در تدوین برنامه‌های علمی تاریخی و مطالعه پدیده‌های اجتماعی باقی خواهد ماند. همه غرب در برابر تالیفات این علامه بی‌نظیر، تاریخ‌نگار یگانه و دانشمند درخشان به احترام و اکرام ایستاده است، اما سابقه داشته است که عرب‌ها ارزش این مرد و جایگاه اندیشه‌های فلسفی او را فراموش کنند یا خود را به فراموشی بزنند.

تردیدی وجود ندارد که فراخوان وزارت فرهنگ مصر برای رقابت پژوهشگران مصری و تونسی در مسابقه‌ای با محوریت آثار ابن‌خلدون، می‌تواند یادآور سهم این نابغه عربی در روشن کردن راه بشریت باشد.

ابن خلدون و تفکر آینده‌نگرانه

ابن خلدون در روز ۲۷ می ۱۳۳۲ میلادی در تونس پایتخت به دنیا آمد و امروز این کشور یاد این علامه را با نصب مجسمه در وسط پایتخت که هنرمند فقید زبیر ترکی در سال ۱۹۷۸ آن را ساخت، گرامی می‌دارد.

اخیراً نیز شهرداری تونس به ترمیم این مجسمه و زیباسازی میدان آن اقدام کرد اما یک اشتباه نگارشی در سخن معروف ابن خلدون که گفت: «تاریخ در ظاهرش چیزی بیشتر از اخبار نیست اما در باطنش بررسی و تحقیق است.» رخ داد که شهرداری بعد از موجی از خشم و تمسخر، در تلاش برای اصلاح آن اشتباه برآمد. این حادثه، پیامی جز کوته نظری و ساده اندیشی در برخورد با بزرگان و حفاظت از آثار علما ندارد. به نظر می‌رسد که تونس فرصت استفاده از درخشش علمی و فکری علامه ابن خلدون و انتشار تصویر فرهنگی را که صاحب کتاب «المقدمه» یکی از برجسته‌ترین ستون‌های آن به شمار می‌آید، از دست داده است، اما در مقابل، کشورهای عربی همچون مغرب و مصر که این دانشمند در آن زیست، به دنبال آن هستند که حتی از عبور ابن خلدون از خاک خود بهره برداری کنند.

در همین رابطه، مصر از برگزاری یک مسابقه پژوهشی درباره آثار ابن خلدون تونسی خبر داد، دانشمندی که بخش بزرگی از زندگی خود را در مصر گذراند و سلطان مملوکی الظاهر سیف الدین برقوق (۱۳۳۶ - ۱۳۹۹) با شوق بسیار از او استقبال کرد و مسند قضاوت به او عطا کرد. ابن خلدون در مصر از احترام زیادی برخوردار شد تا اینکه در همان جا از دنیا رفت و به خاک سپرده شد.

وزارت فرهنگ مصر اعلام کرد که این مسابقه، برای پژوهشگران و علاقه‌مندان به ابن خلدون در مصر و تونس و در حوزه‌های پژوهشی زیر طراحی شده است: شرایط عربی در نوشته‌های ابن خلدون، تفکر آینده‌نگرانه در فلسفه ابن خلدون، خوانشی تحلیلی در مقدمه ابن خلدون، تاثیر ابن خلدون در پایه گذاری جامعه شناسی و امتداد اندیشه ابن خلدون به غرب.

گفتنی است روز ۱۵ نوامبر ۲۰۲۱ به عنوان آخرین فرصت دریافت پژوهش‌ها تعیین شده است.

۲۰۲۱ - ۲۰۲۲: سالی برای فرهنگ مصر و تونس

این مسابقه در سایه اقدام روسای جمهور مصر و تونس یعنی عبدالفتاح السیسی و قیس سعید به اعلام سال ۲۰۲۱- ۲۰۲۲ به عنوان سال فرهنگ مصر و تونس طراحی شد.

خانم ایناس عبدالدایم وزیر فرهنگ مصر در یک گفت‌وگوی مطبوعاتی گفت: «مخاطبان برگزاری یک مسابقه پژوهشی بزرگ درباره آثار دانشمند و متفکر تونسی ابن خلدون که بخشی از زندگی خود را در مصر گذراند، جامعه مصر و تونس هستند و هدف از آن تاکید بر عمق روابط میان دو کشور است. این مسابقه توسط کتابخانه بزرگ قاهره وابسته به حوزه تولید فرهنگی با همکاری بخش روابط فرهنگی خارجی و شورای عالی فرهنگ برگزار می‌شود.»

خانم وزیر افزود که چندین میزگرد نیز درباره موضوعاتی که ممکن است بحث درباره آنها ارزش افزوده‌ای به صنعت فرهنگ در تونس و مصر ببخشد، برگزار خواهد شد. وی به عنوان مثال به مبادله تجارب درباره جشنواره‌های فرهنگی و هنری بین‌المللی در سایه شیوع ویروس کرونا اشاره کرد و افزود که یک میزگرد نیز درباره صنعت نشر با عنوان «فرصت‌ها و چالش‌ها» ی این صنعت، با شرکت اتحادیه ناشران در مصر و تونس و تعدادی از مسئولان حوزه نشر از وزارت فرهنگ دو کشور برگزار خواهد شد.

عبدالدایم همچنین خاطر نشان کرد که تعداد زیادی از تولیدات فرهنگی مصر به تونس ارسال شده است تا به نام مصر به کتابخانه ملی تونس با تعدادی از کتابخانه‌های دیگر ارائه شود. گفتنی است این آثار، توسط اداره کل کتاب، مرکز ملی ترجمه و سازمان قصرهای فرهنگی به چاپ رسیدند. این مسئول مصری افزود که در چارچوب استفاده از اعتبار فراوان فیلم‌های کوتاه و مستند، مرکز ملی سینما تعداد زیادی از فیلم‌ها را برای ارسال به تونس به منظور پخش در مناسبت‌های فرهنگی به محض ثبات اوضاع کرونا انتخاب کرده است.

کد خبر 5317868 محمد آسیابانی

منبع: مهر

کلیدواژه: ابن خلدون رایزنی فرهنگی تونس مصر امام حسن مجتبی ع دفاع مقدس جنگ تحمیلی معرفی کتاب تازه های نشر اربعین 1400 تجدید چاپ ترجمه هفته دفاع مقدس انتشارات سوره مهر برنامه تلویزیونی سوره ادبیات کودک و نوجوان کتاب ادبیات دفاع مقدس رونمایی کتاب ابن خلدون مصر و تونس فرهنگ مصر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۲۶۵۹۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کمی مهربان باشیم (بررسی زندگی و آثار دکتر هروی)

به نام خداوند جان و خرد

کمی مهربان باشیم:

کمی مهربان باشیم؛ تا مصداق این بیت شعر گردیم:

نام نیک رفتگان ضایع مکن                           تا بماند نام نیکت پایدار

سعدی(درود خدا بر اوباد)

به گزارش جام جم آنلاین از گرگان استاد ایرانفر در ادامه گفتند ما نتوانستیم زحمات او را پاس بداریم و شان و جایگاه علمی و فرهنگی او را حفظ کنیم و خواستار توجه مسئولان فرهنگی استان شدند و در پایان صحبتش بنا گردید ایشان به یاری چند نیک اندیش دیگر عضو انجمن حافظ خوانی با روی هم گذاشتن مقداری پول، سنگ مزاری شایسته ای برای قبر دکتر  حسینعلی هروی تهیه و بر مزارش نصب نمایند.

این سخنان که نگارنده را وادار نمود که به قبرستان امامزاده عبدالله رفته و قبر دکتر  حسینعلی هروی را زیارت نماید و به بررسی زندگی و آثار او بپردازد، آنچه در زیر گزارش می شود، مروري بر زندگي و آثار دكتر«حسين علي هروي» این اندیشمند راستین گرگانی است. نگارنده امیدوار است که توانسته باشد به شایستگی ایشان را به دوستدارانش و علاقمندان ادب و فرهنگ ایران و به ویژه حضرت حاغظ بشناساند، و پیشنهاداتی که ارائه نموده توسط مسئولان امر جامه ی عمل پوشانده شود، تا شاید بتوانیم خدمتی کوچک به مردی بزرگ کرده باشیم.

سرمایه های راستین یک ملت، نه ذخائر فسیلی و زیرزمینی، نه کانی های ارزشمند، نه فلزات گرانبها، و نه اندوخته های پولی آنان است؛ بلکه سرمایه های راستین یک ملت، مردان و زنانی است که بی چشمداشت، عمر گرامی خود را در را پیشرفت دانش، فرهنگ و ادب گذراندند، تا دستاورد تلاش و کوشش صادقانه ی آنان چراغی باشد فروزان در راه تکامل تاریخ و تمدن کشور و تعالی همنوعانشان.

آنان در تنهایی، گمنامی و گاه تهیدستی و بی انتظار پاداش تلاش نمودند، و در زنده بودن خود و یا پس از مرگشان برای مجاهدت بی دریغ خود، توجه و تحسینی را از ما خواستار نبودند و نشدند. اما این ما هستیم که از یک سوی وظیفه ی انسانی داریم که تلاش و دستاوردشان که برای ما، فرّ و شکوه، پیشرفت و والایی و غرور ملی به دنبال داشته، ارج نهیم و ایشان را از گمنامی و تنهایی و سکوت رنج دهنده شان برهانیم و بخواهیم که غبار فراموشی و بی مهری خودمان ر ا از نام  یادشان پاک کنیم، تا نامشان برای همیشه بلند مرتبه و یادشان پرآوازه و دستاورد یک عمر مجاهده ی آنها کاراتر گردد.

سرزمین گرگانزمین با پيشينه فرهنگي و تاريخي درخشان خود و لطف خدادادی تاكنون توانسته است اندیشمندان و دانشمندان بسیاری را بپروراند. بزرگانی که در روزگاران گذشته و نیز دوره معاصر به مانند ستارگان پر فروغي در گلستان فلسفه، علم و ادب، فرهنگ وتاریخ درخشیده اند، در اين زمينه مي‌توان به شخصيتهايي همچون «سيدابوالقاسم ميرفندرسكي، خليل فلسفي، مختومقلي فراغي، مسيح‌الله ذبيحي، فخرالدين اسعد گرگاني، ميرداماد و دیگران اشاره كرد.

یکی از این شخصیت های فرهیخته عرصه ی دانش و ادب حسينعلي هروي گرگانی- نویسنده، مترجم، حافظ پژوه و شارح بزرگ معاصر استاد دانشگاه است.

                                               

حسينعلي هروي در سال۱۲۹۷ه.خ پا به عرصه هستی نهاد. وی فرزند ميرزا احمد خان معروف به بابا كه در محله سرپير گرگان زندگي مي‌كرد،بود پدربزرگ وی حبیب الله خان سررشته دار، عضو محکمه حقوق استرآباد و جد اعلایش، حاج شیخ عبدالصمد خان مقصودلو موقرالملک، همگی از چهره های سرشناس گرگان بودند. تحصيلات ابتدايي و دوره اول متوسطه را درگرگان به پايان برد و به دليل داير نبودن كلاسهاي دوره دوم متوسطه، براي ادامه تحصيلات به دانشسراي مقدماتي تهران رفت. وي از دانشسراي مقدماتي با كسب رتبه اول به دانشسراي عالي وارد و درجه ليسانس یا کارشناسی را در رشته زبان هاي خارجي كسب كرد. هروي در سال ‪ ۱۳۲۴به عنوان دبير زبان فرانسه در آموزش و پرورش شهرستان گرگان مشغول به كار شد كه پس از چند سال دبيري، كارمندي بانك و رياست فرهنگ در برخي نقاط از جمله شهرستان گناباد و استان خراسان براي ادامه تحصيلات به فرانسه رفت. وي در دوره دكتراي مدرسه عالي "السنه شرقي" دانشگاه پاريس نام نويسي كرد و موفق به اخذ درجه دكترا در رشته فرهنگ و تمدن اسلامي شد. پايان نامه دكتر حسين علي هروي نيز ترجمه خسرونامه يا گل و هرمز عطار بود كه آن را به زبان فرانسه برگرداند.

 در مورد بخشي از زندگي دكتر هروي، محمد ايران‌فر در مقاله‌اي مي‌گويد: هروي در سالهاي ‪ ۱۳۲۹تا ‪ ۱۳۴۴رييس دفتر استاد بديع الزمان فروزانفر و سپس دبير دانشكده معقول و منقول (الهيات) بوده است. دكتر هروي همچنين در دهه پنجاه با سيدابوالقاسم انجوي شيرازي، نعمت الله قاضي (شكيب)، دكتر شاه حسيني و چند نفر ديگر در بخش ادبي راديو ايران همكاري داشت. وي در سال ‪ ۱۳۴۸از سوي هيات منتخب دانشگاه تهران كه شامل دكتر منوچهر ستوده، دكتر ابوالقاسم اجتهادي و دكتر حسين گوئيلي بودند به مقام استادياري دانشگاه مفتخر شد. همكاري با بخش ادبي راديو ايران ، ترجمه فصولي از كتاب آناكارنينا از لئون تولستوي و ترجمه خوش زيستن در زندگي زناشويي تاليف آندره موروا ، داستايفسكي به روايت هانري تروآيا ، جلديازدهم تاريخ بزرگ جهان و زندگي نامه پوشكين اثر هانري تروايا از ديگر فعاليتهاي حسين علي هروي بوده‌است.

ترجمه كتاب «فرهنگ البسه مسلمانان» تاليف رينجرت دزي از آثار برجسته دكتر هروي است. اين كتاب در نوع خود ماخذي نسبتا جامع بوده و در آن توضيح و شناخت انواع پوشش‌ها و جامه‌هاي مسلمانان از صدر اسلام تا قرن نوزدهم ميلادي (سيزدهم هجري قمري) بيان شده است. کتاب فرهنگ البسه مسلمانان، در رشته ترجمه ادبی، برنده جایزه سلطنتی 1345 گردید. در اين زمينه شادروان مجتبي مينوي در مقدمه اين كتاب نوشته است: زحمت بسياري كه اقاي هروي در ترجمه اين كتاب و مفهوم كردن آن براي خوانندگان كشيده‌اند قابل توصيف نيست. همچنين مقالات نوشته شده با عنوان بي‌سوادي در جهان، اسلام در جهان امروز، هنر اسلامي و مجموعه مقالاتي در مورد حافظ از ديگر آثار اين نويسنده و مترجم است. مهمترين و ماندگارترين اثر و بزرگترین عامل حسن شهرت دكتر هروي کتاب چهار جلدی «شرح غزلهای حافظ» است که پس از سالها تحقیق كه با مقدمه‌اي مبسوط به همت دكتر زهرا شادمان در سال هزار و سیصدو شصت و هفت منتشر شده است. کتاب ارزشمندی که هنوز جایگاه رفیعی در عرصه پژوهشهای حافظ شناسی دارد.بهاء‌الدين خرمشاهي حافظ پژوه نامدار معاصر دراين زمينه مي‌گويد: من خود شرح غزل‌هاي حافظ را ارج مي‌گزارم و آن را از بسياري از شروح سودمندتر مي دانم.

هروی با انتشار مقالات متعدد در نشریات معتبر به نقد کتب منتشره درخصوص دیوان خواجه حافظ می پرداخت امری که او را به چهره ای خاص در این زمینه مبدل کرده بود، مقالاتی که گهگاه رویه ای تند و طعنه آمیز به خود می گرفت و زمینه بروز مباحثات مختلف را فراهم می نمود، در بهار 1353 مقاله ای باعنوان «نقدی بر حافظ مسعود فرزاد» به طبع رسانید و سبب شد تا فرزاد نیز مقاله ای بی محابا در همان نشریه بنگارد. از دیگر مقالات انتقادی ایشان می توان به نقد دیوان حافظ، تصحیح ابوالقاسم انجوی شیرازی یا « سخنی از تصحیح جدید دیوان حافظ» در معرفی دیوان حافظ، تصحیح دکتر خانلری اشاره کرد. مباحثات وی اساتید دیگری چون دکتر اسلامی ندوشن، فتح الله مجتبایی و ایرج افشار را نیز مورد عنایت قرار داده است، روند این رویدادها موجب گردیده بود تا خود نیز به لحن مزاح در مقاله «چرا نه در کنار هم؟»( کیهان فرهنگی اسفند 1367) چنین بنگارد:« در کنگره حافظ شیراز مصاحبت استادى از دانشگاه اصفهان نصیبم شد.خوش سخن و لطیفه پرداز.روزى از من پرسید شرح حافظ شما چند جلد شده، گفتم چهار جلد.به همان لهجه ظریف اصفهانى گفت بگویید هشت جلد، چون با سابقه‏اى که من به مشاجرات قلمى شما در باب حافظ دارم باید منتظر نقد و نظرهاى بسیار باشید.»، سلسله مقالات وی در کتابی با عنوان «مقالات حافظ، دکتر حسینعلی هروی» توسط عنایت الله مجیدی به طبع رسیده است.

دكتر حسين علي هروي بر اثر ابتلا به بیماری ریوی در ششم اردیبهشت ماه سال ‪ ۱۳۷۲در تهران درگذشت و بنا به وصيت خود به دلیل تعلق خاطر در دیار سرسبز و تاریخی اش- گرگان- به خاک سپرده شد، تا با خدمات فرهنگي و ادبي بسيار كه به جامعه ايران ارايه داد نامش براي هميشه به يادگار بماند.

شرف الدین خراسانی، شعر«ظلم مرگ» را در رثای او سروده که برخی ابیات آن از این قرار است:« دردا که مرگ یاران ما را ز هم جدا کرد / بر رفتگان ستم کرد بر ماندگان جفا کرد / دردا مگر ندانست در بند مهر اوئیم / آن رفته ای که ما را زود اینچنین رها کرد / آن رفته ای که عمری با حافظ آشنا بود / خلقی به او ثنا گفت، حافظ به او دعا کرد / چون زنده بودن او درد گران او گشت / او درد زندگی را با مرگ خود دوا کرد.»

با توجه به شخصیت ادبی- فرهنگی ارزشمند دكتر حسين علي هروي و در راستای گرامیداشت چهره های علمی،دینی و سیاسی و نیز  الگو سازی آنان برای نسل امروز، چند پیشنهاد می شود امید می رود،که عملی شوند:

1-در تقویم استان، نام ابشان به عنوان یک چهره ماندگار(دینی،عرفانی و سیاسی) ثبت شود. و برنامه های پیش بینی شده را در همین روز انجام بدهند.

2-هرساله در روز در گذشتش،برنامه هایی برای گرامیداشت یاد و نامش برگزار شود.یکی از این برنامه ها می تواند با همکاری شهرستان سبزوار و باعنوان همایش شناخت اندیشه و خدمات دكتر حسين علي هروي برگزار شود.

3-قبر او را به نحو شایسته ایی بازسازی شود. و تصویری مناسب از ایشان بر قبر اوقراربدهند.( گمان می رود این کار ارزشمند توسط اعضای انجمن حافظ خوانی کانون جهاندیدگان گرگان در شرف انجام است) و اگر مقدور شد یادمانی نیز برای آرامگاه او ساخته شود.

5-نام دكتر حسين علي هروي را بر روی یکی از خیابان های شهرگرگان بگذارند.

6-تمهیداتی اندیشیده شود تا آثار فاخر این حافظ شناس بزرگ باز نشر شود و نیز در حد مقدوراتی مستندی از زندگی ایشان

ای که دستت می‌رسد کاری بکن                    پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار

یارب الهامش به نیکویی بده                           وز بقای عمر برخوردار دار

سعدی(درود خدا بر اوباد)

علیرضا حصارنوی-باستان شناس و کارشناس ارشد فرهنگ و زبان های باستانی