مفهوم «مردم» هسته مرکزی گفتمان انقلاب است
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۶۳۴۷۶
خبرگزاری مهر، فرهنگ و اندیشه- مسعود کارگر: در عصر حاضر چه بخواهیم و چه نه آلوده و آغشته به رسانه با تعاریف جدید آن شده‌ایم و گریز از آن اجتناب ناپذیر است. رسانه به راحتی می‌تواند به ماهیت، هویت، الگو و عناصر موجودیت ببخشد یا از دایره وجود حذف نماید. در جهان این عنصر مطلوب به سوی مقبولیت تام در حال پوست اندازی و تغییر نگرشش است تا حدودی هم موفق شده، در ایران اما رسانه سال‌هاست درگیر یک دور تک بعدی و سیکل فرسوده‌ای شده که نمی‌تواند خودش را در میان افکار عمومی داخلی مقبولیت ببخشد و اعتماد جلب کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این‌ضعف در جنگ روایت موجب شکست خواهد شد و در طول سال‌های گذشته این سستی و به آستانه شکست رسیدن حس شده است. آنجا که رسانه حاکمیتی مرجعیت خودش را در جلب اعتماد عمومی از دست داده و رسانه غیر حاکمیتی نیز سردرگم در میان تقلید از سبک غربی و کاربن گذاری روی مدل موجود بومی آن بوده و در بزنگاه‌های مهم اجتماعی و احقاق مطالبات مدنی، ماجرا به بحران امنیتی ختم شده و حکمرانی به چالش بزرگی کشیده شده است. طبعاً این سازوکار نیازمند تحول است و این تحول میسر نمی‌شود مگر در تمام ابعاد معرفتی رسانه یک باز تعریف و بازآرایی رخ دهد.
در این خصوص و در ادامه سلسله گفتگوهای بازسازی رسانه، گفتگویی داشته‌ایم با عباس رضایی ثمرین پژوهشگر حوزه رسانه که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
رضایی ثمرین در ابتدای گفتگو، درباره وضعیت فرهنگ و رسانه کشور، شرایط آن و اینکه چه مولفه‌ها و نکاتی باید ترمیم و اصلاح شود، گفت: مطلوبیت در فضای رسانه‌ای معمولاً با میزان اقبال مخاطبان و همچنین اثربخشی رسانه‌ها در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی سنجیده می‌شود. در هر دو متغیر وضعیت چندان مناسبی نداریم. این روزها رسانه‌های جریان اصلی در کشور هم با افت مخاطب مواجه هستند، هم اثرگذاری و مرجعیت آنها رو به افول رفته است. اگر بخواهیم ریشه‌های این روند را بکاویم، احتمالاً بحث طولانی می‌شود اما عجالتاً رونق رسانه‌های اجتماعی، برخی اشتباهات بزرگ در سیاستگذاری رسانه‌ای در سال‌های گذشته که منجر به مرجعیت‌زدایی از رسانه‌های رسمی شد، عملکرد تحریریه‌ها و مدیران رسانه، مسائل مربوط به اقتصاد رسانه و نهایتاً مواجهه‌های تنگ‌نظرانه و محدودیت‌ساز با رسانه‌ها از جمله مهم‌ترین عوامل بروز وضع نا به سامان فعلی هستند و بدیهی است که برای ترمیم و اصلاح هم باید روی همین نقاط کلیدی دست گذاشته شود.
وی درباره فاصله زیاد حوزه فرهنگ و رسانه با مفاهیم انقلابی، نمود این‌مفاهیم و چگونگی کاهش این‌فاصله گفت: هسته مرکزی گفتمان انقلاب، از دید من مفهوم «مردم» است و بر همین اساس معتقدم نسبت پدیده‌ها با گفتمان انقلاب، از میزان فاصله‌ای که با مردم دارند، قابل سنجش است. پس چه در حوزه فرهنگ و چه در حوزه رسانه، هر کجا رد و نشانی از مردم هست، آنجا فاصله از مفاهیم انقلابی کم است و هر کجا نشانی از مردم نیست، یعنی از مفاهیم انقلابی دور افتاده‌ایم. رسانه اگر صدای مردم باشد، در چارچوب گفتمان انقلاب عمل کرده و اگر شد تریبون جریان‌های سیاسی و گروه‌های ذی‌نفوذ و باندهای قدرت، یعنی در جهت عکس حرکت می‌کند. قضاوت قالبی درست نیست اما منصفانه اگر ببینیم، به نظر من نیز گزاره‌ای که شما مطرح کردید درست است. متأسفانه آن‌چنان که باید و شاید نشانی از مردم و سلایق و مطالبات آنها در خروجی رسانه‌ها دیده نمی‌شود و به همین نسبت، می‌توان نتیجه گرفت که رسانه از هسته مرکزی گفتمان انقلاب فاصله گرفته است. در حوزه فرهنگ هم به نظر من همین وضع صادق است. راه علاج این مسئله هم بازگشت به مردم، شنیدن صدای آنها و تبدیل کردن رسانه به تریبونی است که رنگ و بوی مردم دارد.
رضایی ثمرین درباره چگونگی روند و سویه بازسازی و تحول ساختاری در عرصه ارتباطات، فرهنگ و رسانه و زمان حصول نتیجه مطلوب آن گفت: شاقول بازسازی و تحول ساختاری در عرصه فرهنگ و رسانه به اعتقاد من «اعتماد عمومی» است. اعتماد مردم امروز مهم‌ترین نیاز اکوسیستم رسانه‌ای کشور است و بدیهی است که هر نوع طراحی یا کنش‌گری برای تحول یا اصلاح ساختار، اگر در راستای احیای اعتماد عمومی نباشد، چندان مفید نخواهد بود و نتیجه‌ای هم نخواهد داشت. پیش‌نیاز چنین تحولی در درجه اول تغییر نگاه حاکمیتی به رسانه و فرهنگ است و در درجات بعدی نیز متغییرهایی نظیر تحول در اقتصاد فرهنگ و رسانه و همچنین تحول در مدیریت رسانه‌هاست. نتیجه مطلوب هم، طبعاً زمانی حاصل خواهد شد که مرجعیت رسانه‌ای در سپهر اطلاع‌رسانی کشور به رسانه‌های شناسنامه‌دار و جریان‌اصلی باز گردد. این‌وضع البته با ساختار فعلی اداره رسانه‌ها و مهم‌تر از آن سیاستگذاری رسمی در حوزه رسانه و فرهنگ شدنی نیست.
این‌پژوهشگر عرصه رسانه در پاسخ به این سوال که لزوم بازآرایی رسانه باید بر اساس رجوع به آرمان‌های انقلاب اسلامی باشد یا بر پایه مدرنیته و شیوه غربی و جهانی آن، گفت: ببینید رسانه به مثابه یک ابزار ارتباطی اصولاً استانداردهای حرفه‌ای روشنی دارد که چندان متأثر از خواستگاه رسانه، جهت‌گیری محتوایی آن یا فرهنگ حاکم بر آن نیست. فرض کنید که داریم درباره یک گزارش خوب صحبت می‌کنیم، ویژگی‌های گزارش خوب چه در خبرگزاری مهر، چه در خبرگزاری فارس و چه در خبرگزاری آسوشیتدپرس یکسان است. شاید آن چیزی که مد نظر شماست سیاستگذاری رسانه‌ای یا مدیریت کلان رسانه در کشور یا مثلاً جهت‌گیری محتوایی رسانه‌هاست.
بزرگان انقلاب بارها گفته‌اند که انقلاب دست‌کم در صورت‌بندی اولیه خود، چیزی جدای از مردم نبوده است وی در ادامه گفت: در سنجش انقلابی‌گری و حتی حرفه‌ای‌گری یک رسانه به محوریت مردم قائل هستم و معتقدم که اگر نقش و جایگاه مردم در اصلاح ساختار یا به تعبیر شما بازآرایی رسانه مد نظر قرار بگیرد، عملاً در راستای انقلاب اسلامی و آرمان‌های آن حرکت کرده‌ایم. من نمی‌دانم این نوع بازآرایی ممکن است تنافری با المان‌های مدرنیته یا شیوه غربی داشته باشد یا خیر. چون به هر حال هر کدام از این واژگان دریایی از معنی پشت سر خود دارند و من معمولاً در به کار بردن آنها احتیاط می‌کنم. اما این را می‌توانم بگویم که اصلی‌ترین ضرورت در بازآرایی رسانه‌ای این است که ما طوری ساختار جدید رسانه‌ای کشور را طراحی کنیم که مردم تصویر خودشان را در خروجی رسانه‌ها ببیند. اگر این درهم تنیدگی بین سلیقه و خواست مردم و محتوای رسانه‌ها به‌وجود بیاید، آن روزی است که به اعتقاد من باید جشن بگیریم.
رضایی ثمرین در پاسخ این‌سوال که در بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ و بازآرایی ساختاری رسانه‌ای، تغییرات ساختاری و سیستمی اصل است یا تحول در رویکردها و صف، اینگونه پاسخ داد: قبل از هر دوی اینها معتقدم نیاز به تحول جدی در حوزه سیاستگذاری رسانه‌ای داریم. اگر حوزه‌های نیازمند تحول را صرفاً درون رسانه تعریف کنیم، احتمالاً راه واقع‌بینانه‌ای را انتخاب نکرده‌ایم. منکر ناکارآمدی و مشکلاتی که ریشه در درون رسانه و ساختار آن دارد نیستم اما باید پذیرفت که بخش قابل توجهی از کارکردها و مشکلات موجود در حوزه رسانه، به سیاست‌گذاری‌های رسمی و نگاه بیرونی به رسانه‌ها بر می‌گردد. اگر بخواهیم رسانه تراز انقلاب اسلامی داشته باشیم، یعنی رسانه‌ای که لابلای سطر به سطر محتوای آن مردم دیده شوند، حتماً در درجه اول نیازمند اصلاح نگاه حکمرانان به رسانه هستیم. امروز اگر شاهد بحران مخاطب و افول مرجعیت رسانه‌ها در کشور هستیم، هم ما رسانه‌ای‌ها باید سهم خود را در ایجاد این وضع بپذیریم، هم مسئولان باید بپذیرند که این‌شرایط، حاصل سیاست‌ها و تصمیمات آنهاست. اگر غیر از این باشد، یعنی تصور کنیم که صرفاً با تغییراتِ حتی بسیار اساسی در ساختار و رویکرد رسانه می‌توان بر همه مشکلات فعلی فائق آمد، ساده‌انگاری کرده‌ایم.
وی همچنین در پایان درباره ایده و پیشنهاد خود برای این تحول و بازسازی گفت: ما هنوز یک ساختار غیردولتی و مستقل برای پایش روند تحولات در حوزه فرهنگ و به‌ویژه رسانه نداریم. اغلب دستگاه‌های فرهنگی و رسانه‌ای ما هم که عمدتاً بودجه‌بگیر دولت یا نهادهای انقلابی و حاکمیتی هستند، رسالت خود را در حوزه تولید محتوا تعریف کرده‌اند و عملاً هیچ‌اهتمامی در حوزه دیده‌بانی و پایش روندها مشاهده نمی‌شود. پیش از همه‌چیز لازم است خوب شرایط موجود فعلی را ببینیم و صورت‌بندی کنیم. ما نمی‌توانیم بر مبنای مشاهدات یا استنتاجات شخصی، به دنبال تحول ساختاری برویم. روشن است که مبنای هر نوع تصمیم‌گیری کلان چه در حوزه سیاستگذاری و چه در حوزه بازآرایی ساختاری، مطالعات عمیق، علمی و مستقل است. من فکر می‌کنم قبل از تحول باید به فکر ایجاد مجموعه، ساختار یا دستگاهی باشیم که این نیاز را برطرف کند.
کد خبر 5368777منبع: مهر
کلیدواژه: بازآرایی رسانه ای بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ تحول ساختاری بازسازی فرهنگی جنگ رسانه ای سواد رسانه ای معرفی کتاب ترجمه انتشارات سوره مهر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سید رضی شیرازی تازه های نشر موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران نقد کتاب محمد مهدی اسماعیلی رایزنی فرهنگی بازسازی انقلابی عرصه فرهنگ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تجدید چاپ سازمان سمت گفتمان انقلاب فرهنگ و رسانه سیاست گذاری حوزه فرهنگ حوزه رسانه چه در حوزه رسانه ها رسانه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۶۳۴۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
هشتمین جشنواره ملی طنز و رسانه به ایستگاه پایانی رسید
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، مراسم اختتامیه هشتمین دوره جشنواره ملی طنز و رسانه «یادمان کیومرث صابری فومنی (گل آقا)» عصر امروز سه‌شنبه ۱۱ اردیبهشت در شهر فومن زادگاه گل‌آقا برگزار شد.
در این مراسم که با اجرای رضا رفیع برگزار شد و این طنزپرداز برنامه را با ذکر خاطراتی از روز‌های پایانی حیات مرحوم صابری فومنی آغاز کرد، تعداد زیادی از چهره‌های هنری و مدیران فرهنگی استانی و ملی همچون رسول نجفیان، احمد عربانی، امید مهدی‌نژاد، فرشاد مهدی‌پور، مهدی رمضانی، مهدی عرفاتی، محمدرضا خوشرو اسدالله عباسی و... حضور داشتند.
فرامرز مرجانی فرماندار فومن به عنوان نخستین سخنران پشت تریبون ایستاد و در جایگاه میزبان این رویداد در سخنانی کوتاه به حاضران در جلسه خوش‌آمد گفت و سپس پیام تصویری محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای این رویداد به نمایش درآمد.
اسماعیلی در بخش‌هایی از سخنانش با اشاره به ارزش جایگاه طنز در جامعه ما گفت: طنز بیان واقعیت‌های تلخ جامعه به صورتی است که مخاطب را درگیر کند. طنزپرداز با خنده نشاندن روی لب آسیب را مطرح می‌کند. جامعه ما دچار مشکلات اقتصادی است و این جامعه را عبوس نشان می‌دهد و طنز می‌تواند اخم‌ها را از چهره جامعه باز می‌کند.
وی با اعلام این مسئله که طنز در ایران پس از گل‌آقا جایگاه خود را از دست داده دست، با انتقاد از مدیران رسانه‌ای وزارت ارشاد گفت: از تلاش دوستان معاونت رسانه‌ای در حوزه طنز راضی نیستم. باید از روزنامه نگاران این حوزه حمایت کنیم و تلاش کنیم به حوزه طنز به صورت جدی‌تر بپردازیم. این مسئله را به عنوان یک مطالبه مطرح می‌کنم و امیدوارم بتوانم گزارش‌های فصلی در راستای پیشرفت این حوزه در کشور داشته باشیم.
اسماعیلی در انتهای سخنانش گفت: ما در وزارت فرهنگ اماده پشتیبانی کامل از طنزپردازان و نویسندگان این حوزه است و از متخصصان این حوزه درخواست دارم که ما را برای ارتقای وضعیت فعلی یاری کنند.
در ادامه مراسم عباس حسین نژاد دبیر دو دوره اخیر جشنواره «طنزپهل» پشت تریبون قرار گرفت و با ارائه آماری در مورد این رویداد گفت: امسال تعداد آثار رسیده از سال گذشته بسیار بیشتر بود و امسال ۱۱۲۹ اثر به جشنواره رسید و امروز از ۲۰ نفر این دوستان تقدیر می‌شود. سال گذشته ما برگزیده ای از استان گیلان داشتیم ولی امسال این اتفاق نیافتاد و گیلانی ها از نظر ارسال آثار در کل کشور در رتبه ششم قرار گرفت و تهرانی‌ها بیشترین آثار را ارسال کردند. امسال ۱۲۱ رسانه نیز در این رویداد شرکت کردند و در مجموع ۴۴۸ اثر از رسانه‌های رسمی و ۶۸۱ اثر از رسانه‌های شخصی به ما رسید.
وی با اشاره به سخنان وزیر ارشاد و درخواست برای توجه بیشتر به طنز گفت: دفتر طنز حوزه هنری توافقاتی با معاونت مطبوعاتی داشت تا آموزش طنز نیز به آموزش‌های حوزه رسانه در کشور اضافه شود و امسال شاهد اجرای این طرح خواهیم بود.
انتهای پیام/
بازدید رییسی از کارخانه ایران خودرو دیزل