بحران روسیه و اوکراین؛ نقش گاز ایران چه خواهد بود؟
تاریخ انتشار: ۳۰ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۹۶۴۳۹
فرید صفری | پژوهشگر مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد
در روند پرسرعت تحولات در مرزهای اوکراین و منتفی نشدن احتمال حمله نظامی روسیه به این کشور، پیش‌بینی می‌شود که در صورت وقوع درگیری نظامی، قیمت نفت خام برنت در بازارهای جهانی به بالای صد دلار صعود کند.
همچنین، کم شدن یا توقف انتقال انرژی از روسیه به اروپا در نتیجه رویارویی احتمالی، به‌نوبه خود به تنش در ژئوپلتیک و بازار انرژی دامن خواهد زد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
جایگزینی منابع سوخت فسیلی انرژی با منابع تجدیدپذیر و هیدروژن سبز برای تولید حامل‌های نهایی که به گذار انرژی موسوم است، در مناطق مختلف جهان به‌خصوص اروپا به شکل تدریجی در حال وقوع است و با توافق‌هایی که در کنفرانس پاریس و اخیراً در کنفرانس تغییرات اقلیمی گلاسکو انجام شده، شدت بیشتری هم یافته است.
در این راستا، کشورهای جهان متعهد به گذار از سوخت‌های فسیلی و به‌طور مشخص کاهش استخراج و مصرف ذغال‌سنگ شده‌اند. اما این نکته را باید در نظر داشت که این جایگزینی به‌تدریج اتفاق می‌افتد و تا زمانی که انرژی‌های تجدیدپذیر به‌طور کامل جایگزین شوند، نیاز است تا با روش‌های جذب کربن از آلودگی سوخت‌های فسیلی کاست و همچنین با بهره‌گیری از منابعِ در دسترسی که آلودگی کمتری تولید می‌کنند، این کاهش را جبران کرد.
گاز طبیعی در گذار انرژی نقش پل را ایفا می‌کند، به این معنا که از یک سو آلودگی کربنی کمتری را نسبت به ذغال‌سنگ و سایر سوخت‌های فسیلی در فرآیند تولید برق دارد و از سوی دیگر فناوری آن از لحاظ فنی و اقتصادی کاملاً تثبیت شده و به‌راحتی قابل توسعه و بهره‌برداری است و می‌تواند در دهه پیش رو نقش واسطه میان سوخت ذغال‌سنگ و انرژی‌های تجدیدپذیر را ایفا کند.
برای مثال، لهستان برای جبران کاهش استخراج و مصرف ذغال‌سنگ بر گاز طبیعی تکیه کرده که در حال حاضر بخش عمده آن از روسیه تأمین می‌شود. کمسیون اروپا نیز هفته گذشته طرحی را برای سبز خواندن انرژی هسته‌ای و گاز طبیعی در راستای گذار مطمئن انرژی ارائه کرد که چراغ سبزی برای توسعه بیشتر تولید برق بر پایهٔ انرژی اتمی و گاز طبیعی برای جبران کاهش تولید از دیگر منابع در بیست سال پیش رو محسوب می‌شود.
اروپا حدود چهل درصد از گاز طبیعی خود را از روسیه وارد می‌کند که بیشترِ آن تا قبل از قرن بیست و یکم از طریق اوکراین به اروپا ارسال می‌شد. اما روسیه به‌مرور به متنوع کردن مسیرهای انتقال گاز طبیعی خود به اروپا رو آورد، به‌شکلی که مقدار گاز طبیعی منتقل‌شده از طریق اوکرین از بیش از ۱۴۱ میلیارد متر مکعب در سال ۱۹۹۸ به حدود ۴۱ میلیارد متر مکعب در سال ۲۰۲۱ رسیده که حاکی از کاهش ارزش ژئوپلتیک اوکراین از منظر انرژی است، و این به‌نوبه خود این کشور را در مقابل تهاجم خارجی آسیب‌پذیر‌تر کرده و دست روسیه را برای ایجاد مناقشه بازتر می‌کند.
این استراتژی با ایجاد و توسعه خط لوله‌های یامال نورد استریم ۱ و ۲ در شمال (انتقال از طریق دریای بالتیک مستقیماً به آلمان) و بلو استریم در جنوب (از طریق دریای سیاه و ترکیه) به اروپا در سالیان اخیر به اجرا درآمده و موجب شده روسیه بتواند بخش عمده گاز خود را مستقل از مسیر زمینی اوکراین به اروپا صادر کند.
نورد استریم ۲ با ظرفیت ۵۵ میلیارد متر مکعب به‌تازگی تکمیل شده اما آلمان بهره‌برداری از آن را به‌دلیل عدم رعایت ضوابط حقوقی موقتاً به تأخیر انداخته است. همچنین دولت بایدن نیز تهدید کرده که در صورت حمله احتمالی روسیه به اوکراین، اجازه بهره‌برداری از نورد استریم ۲ را نخواهد داد و تحریم‌های شدیدی علیه شرکت‌های ذی‌نفع وضع خواهد کرد.
بالا گرفتن تنش بین اوکراین و روسیه قطعاً با افزایش قیمت جهانی حامل‌های انرژی همراه خواهد بود و موجب ایجاد بحران انرژی به‌خصوص در کشورهایی (همچون اسلواکی و اتریش) خواهد شد که دسترسی به آب‌های آزاد ندارند و به خط لوله عبوری از اوکراین وابسته‌اند.
اما سؤال این‌جاست که اروپا چه راهکاری برای کاهش وابستگی به گاز روسیه و خروج از سیطره نفوذ ژئوپلتیک آن به‌واسطه واردات گاز طبیعی دارد؟
در این زمینه، چندی پیش قطر به‌عنوان دومین صادر کننده LNG یا همان گاز طبیعی مایع‌شدهٔ جهان برای جبران کمبود احتمالی گاز اروپا ابراز ناتوانی کرد. سعد الکعبی، وزیر انرژی قطر، گفت که قطر نمی‌تواند قراردادهای خود را که برای ارسال گاز به سایر نقاط جهان است، برای این منظور خدشه‌دار کند و تأمین گاز اروپا نیازمند اقدام همه‌جانبه کشورهای گوناگون است.
با وجود این، به‌عنوان راهکار کوتاه‌مدت می‌توان به واردات LNG از ژاپن اشاره کرد که از پیش خریداری کرده و با ارسال آن به اروپا موافقت کرده است. همچنین در میان‌مدت اروپا می‌تواند در کنار افزایش واردات LNG از آمریکا و قطر، تا حدی روی کشورهای دارای منابع گاز حوزه مدیترانه همچون مصر، لیبی و الجزایر و نیز حوزه دریای خزر همچون آذربایجان برای کاهش وابستگی به گاز طبیعی روسیه حساب باز کند.
ایران اما با وجود پتانسیل بالای تولید گاز طبیعی، به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی و همچنین موانع فنی، قابلیت افزایش سقف برداشت و صادرات گاز طبیعی را در کوتاه‌مدت ندارد و عملاً به‌عنوان بازیگر در این عرصه تلقی نمی‌شود. رفع تحریم‌ها اما می‌تواند موجب افزایش میزان صادرات نفت ایران تا ۲.۵ میلیون بشکه در روز شود و افزایش قیمت انرژی ناشی از تنش در اوکراین را تا حدی کنترل کند و دست آمریکا را برای اعمال تحریم‌های بیشتر علیه روسیه بازتر بگذارد.
اما در درازمدت، در صورت رفع تحریم‌های بین‌المللی، برداشته شدن موانع ژئوپلتیکی و توسعه میدان‌های گازی با مشارکت شرکت‌های بین‌المللی، می‌توان نقش پررنگی را برای ایران در شکستن انحصار روسیه در تأمین انرژی اروپا تصور کرد.
برچسب هاال ان جی (LNG) اوکراین حمله نظامی روسیه به اوکراین روسیه صادرات گاز ایران نورد استریم
منبع: انرژی امروز
کلیدواژه: ال ان جی LNG اوکراین حمله نظامی روسیه به اوکراین روسیه صادرات گاز ایران نورد استریم آسیا اروپا اقتصاد انرژی امروز ایران بین الملل تحریم خبرگزاری بین المللی خبرگزاری داخلی خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا ریاست جمهوری سازمان های بین المللی سایتهای اینترنتی شرکت ملی نفت ایران NIOC شرکت های بین المللی مجلس شورای اسلامی وزارت نفت وزارت نیرو نورد استریم گاز طبیعی ذغال سنگ
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت energytoday.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «انرژی امروز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۹۶۴۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
درخواست آمریکا پس از کمک به اوکراین چیست؟
مقامات آمریکایی تصور می‌کنند کمک‌های جدید واشنگتن به اوکراین کمک خواهد کرد جلوی پیشروی روسیه طی ماه‌های آینده گرفته شود اما مشکلات دیگری بر سر راه کی‌یف وجود دارد و ایالات متحده از آن می‌خواهد به کمبود نیروهای اوکراینی رسیدگی کند و ظرفیت‌های دفاعی‌اش را افزایش دهد زیرا بدون این موارد بعید است اوکراین تا سال ۲۰۲۵ بتواند حمله‌ای بزرگ انجام دهد.
به گزارش ایسنا، هفته گذشته لایحه کمک کنگره آمریکا به اوکراین به ارزش بیش از ۶۰ میلیارد دلار که با مخالفت سرسختانه جمهوری‌خواهان مجلس نمایندگان آمریکا مواجه شده بود، به تصویب رسید.
روزنامه واشنگتن پست در گزارشی می‌نویسد: «همزمان با اینکه محموله‌های اولیه تسلیحات از جمله گلوله‌های توپخانه، موشک‌های دفاع هوایی و خودروهای زرهی به اوکراین می‌رسند، مقامات آمریکایی انتظار دارند این تسلیحات جدید، زمان را برای کی‌یف بخرد تا ارتش و دفاع میدان نبرد را پیش از حمله احتمالی روسیه تقویت کند.»
یکی از مقامات دفاعی آمریکا بدون آنکه نامش افشا شود، گفت: «کمک‌های آمریکا به اوکراینی فرصتی می‌دهد تا با حملات مداوم روسیه چه در خط مقدم و چه در آسمان بهتر مقابله کند و با تاثیرگذاری بیشتری از سربازان و همچنین غیرنظامیان دفاع کند. اما زمان ارزشمند است و نباید هدر شود.»
روزنامه واشنگتن پست تاکید می‌کند: «پس از ۲ سال از جنگ اوکراین، نیروهای این کشور شتاب اولیه‌ای را که در میدان نبرد داشتند، از دست داده‌اند. اکثر مقامات آمریکایی طی مصاحبه‌هایی گفته‌اند که زلنسکی (رئیس‌جمهور اوکراین) جهت بازپس‌گیری ۲۰ درصد از کشورش – که در حال حاضر تحت کنترل روسیه است –هیچ مسیر نظامی مشخصی ندارد.»
«راب لی» تفنگدار سابق نیروی دریایی آمریکا که اکنون در موسسه تحقیقات سیاست خارجی مشغول به کار است و جنگ اوکراین را از نزدیک رصد می‌کند، گفت: «وضعیت نیروهای میدان نبرد اوکراین مشکل جدی است. اگر این مسئله حل‌وفصل نشود، بسته آمریکا کمکی به اوکراین نخواهد کرد.»
کی‌یف هنوز اعلام نکرده است که در سال ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ به چه تعداد نیرو نیاز خواهد داشت. فرمانده ارشد سابق اوکراین که در ماه فوریه توسط رئیس‌جمهور زلنسکی کنار گذاشته شد، می‌گفت که حدودا «نیم میلیون نیرو» نیاز خواهد بود اما جانشین او می‌گوید که تعداد نیروهایی که اوکراین نیاز دارد، «کمتر» است.
روزنامه واشنگتن پست با اشاره به همین موضوع می‌نویسد: «کمبود نیروهای اوکراین بر چالش‌های سیاسی که دولت زلنسکی با آنها مواجه است، تاکید می‌کند. مسئله استقرار و بسیج نیروها از جمله مسائلی هستند که زلنسکی برای دور نگه داشتن روسیه و همچنین حفظ اتحاد ملی اوکراین آن هم پس از ۲ سال جنگ و خونریزی باید به آن رسیدگی کند.»
این روزنامه علاوه بر کمبود نیروها که آمریکا از اوکراین می‌خواهد تا آن را بهبود ببخشد، به نقل از مقامات آمریکایی مسئله دیگری را برجسته می‌کند.
واشنگتن پست می‌نویسد: «مقامات آمریکایی نیاز می‌بینند که دفاع فیزیکی اوکراین پیش از حمله احتمالی روسیه بهبود پیدا کند. نیروهای اوکراینی سال گذشته را به حفر، ایجاد موانع و مین‌گذاری گذراندند اما مقامات آمریکایی معتقدند باید اقدامات بیشتری در این راستا انجام شود. آنها امیدوارند مین‌های ضد تانک و ضد نفر که در بسته تسلیحاتی روزهای اخیر اعلام شد، کمک حال اوکراینی‌ها باشد.»
دولت «جو بایدن» با توجه به کمک‌هایی که ارائه کرده است، از اوکراین دستاورد نظامی می‌خواهد اما در عین حال می‌داند که کمبود نیروهای این کشور جنگ‌زده اروپایی مسئله حائز اهمیتی است، از این رو واشنگتن به کی‌یف می‌گوید که «هم نیروهایش و هم ظرفیت‌های دفاعی‌اش را افزایش دهد.»
انتهای پیام
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور