به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

اگر برجام حاصل اقتصادی نداشت تجربه سیاسی داشت/ عجله و خوش‌باوری دولت مشکل اصلی بود

تاریخ انتشار: ۲ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۱۹۹۷۷

کارشناس مسائل سیاسی گفت: جوانان این انتظار را داشتند که با یک لبخند با امریکا ارتباط پیدا کنیم و امروز یک دستاورد سیاسی برجسته داریم و اگر برجام حاصل اقتصادی نداشت اما تجربه سیاسی راهگشا داشت. به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، عباس سلیمی‌نمین مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران روز گذشته در جمع دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد یاسوج اظهار کرد:  یک توافق بین المللی محل مباحث مختلف در کشور شد و نشان داد که در زمان کوتاه نمی‌توان بحث تخصصی در این زمینه داشته باشیم و موضوع برد برد را مطرح کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سلیمی نمین با بیان این که باید دید آیا طرف مذاکره ما همین نگاه برد برد را دارد افزود: این نگاه باید مورد توجه باشد که در مذاکره طرف مقابل که با ما خصومت تاریخی دارد اجازه نتیجه برد برد به ما نمی‌دهد و تنها به دنبال فضای مثبت برای خود است.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران ادامه داد: اگر نگاه همراه با شناخت داشته باشیم در دوره خود اوباما هم نقض برجام بود و حاضر به گشایشی برای ایران نبودند و باید تاکید کرد که اگر برجام به بهترین وجه لازم منافع ما در آن لحاظ می‌شد باید مطمئن باشیم که آن‌ها باز هم بر عهد خود پایدار نبودند.
وی بیان کرد: ایران برای رسیدن به توافق حاضر به برخی عقب نشینی‌های هوشمند شد تا در افکار بین‌المللی ادعاهای آن‌ها را ناکام بگذاریم و ما گفتیم برای مثال پژوهش را برای مدتی انجام نمی‌دهیم.
سلیمی نمین گفت: برای ثابت کردن ادعاهای خود دست به این کارها زدیم بنابراین ما در ارتباط با برجام دستاوردهایی داریم که نه از سوی دشمنان قسم خورده انقلاب بوده و اگر اجماعی صورت گرفته بخشی از آن به همان دلیل بوده است.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: کشورهای ۵ + ۱ در همه مسائل اجماع ندارند اما در مورد ما اجماع داشتند و ما در زمینه این اجماع نقش داشتیم که یکی از آن‌ها برداشتن تحریم‌های غیر انسانی بود.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران عنوان کرد: بعضی از این تحریم‌ها در طول دوران بشری سابقه نداشته که تحریم دارو و هواپیما در طول تاریخ بی‌سابقه است بنابراین اصل رضایت ایران برای مذاکره برای برداشتن تحریم‌های ظالمانه بود.
وی اظهار داشت: ورود ما به عرصه مذاکرات هوشمندانه و بر اساس طراحی بود و آن چه که بعضی می‌گویند ما در تحریم‌ها هیچ دستاوردی نداشتیم منظور تحریم‌های آمریکاست که تحریم‌های بانکی از این دست است.
سلیمی‌نمین بیان کرد: دوستان دانشجو برخی وقت‌ها دو بحث را ممزوج می‌کنند یکی مذاکره و دیگری اعتماد به امریکاست و این که می‌گوییم رهبری به مذاکرات خوشبین نبودند درست است چرا که در طول تاریخ نقض عهد از آمریکا زیاد دیده‌ایم.

این پژوهش گر و روزنامه نگار در ادامه گفت: معتقدم درست نیست بگوییم که مذاکرات اصلا به درد ما نخورده که باید پرسید آیا از روسیه و چین در نتیجه این مذاکرات سودی نبرده‌ایم لذا باید گفت تنها از سوی آمریکا سودی نبرده‌ایم.
مدیر مسئول سابق کیهان بیان کرد: نسلی داریم که آمریکا را درک کرده و نسلی داریم که نه تاریخ خوانده و نه امریکا را تجربه کرده است که نیاز به این تجربه را داشتند.
سلیمی نمین عنوان کرد: در انتخابات ۹۲ این اتفاق افتاد و امروز این نگاه با توجه به عهد شکنی‌های امریکا حاصل شده چرا که جوانان این انتظار را داشتند که با یک لبخند با امریکا ارتباط پیدا کنیم و امروز یک دستاورد سیاسی برجسته داریم و اگر برجام حاصل اقتصادی نداشت اما تجربه سیاسی راهگشا داشت. در این زمینه دستاورد خوبی داشتیم و نباید گفت که برجام رفت که رفت زیرا برای آن کار داشت و اگر دولت روحانی خوش باوری از امریکا نداشت می‌توانست دستاورد بهتری داشته باشد.
وی افزود: تاکید دولت برای استفاده از برجام در یک موضوع داخلی مشکل ایجاد کرد و برخی نیروهای دولت یازدهم تعجیل برای کارهای داخلی خود داشتند که در برجام مشکل ایجاد کرد.
مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران: در مذاکرات عده‌ای نه زبان‌دان و نه کارشناس بودند مثل آقای فریدون که فقط نقش تعجیل دهنده داشتند و اگر دقت صورت می‌گرفت امروز دستاورد بیشتری داشتیم و متن معاهده به گونه‌ای باید می‌بود امریکایی‌ها باید امروز هزینه بیشتری می‌دادند.
سلیمی‌نمین اظهار کرد: تبدیل کردن این مساله به مناقشه داخلی درست نیست و ما هم معتقدیم که نباید از این راه به فکر تسویه حساب باشیم.
وی گفت: کتاب آقای روحانی را در خصوص نقض عهد طرف مقابل در نشست با سه وزیر اروپایی باید مطالعه کرد که در آن زمان ما همه چیز را تعلیق کردیم و بعد از دو سال از تعلیق هرگز نگفتند که ایران به صورت صلح‌آمیز کار می‌کند.
سلیمی‌نمین بیان کرد: حتی این شناخت در بعد از مذاکرات ۹۲ به کار نرفت و شناخت خود را مورد توجه قرار ندادند اما نباید وارد منازعه شد و باید در یک فضای آرام به یک جمع‌بندی در مورد مسایل برسیم.
وی گفت: اگر بتوانیم موضع واشنگتن را در مورد مسایل بین‌المللی بفهمیم درمی‌یابیم که آن‌ها در دولت کنونی از چندین معاهده بین المللی خارج شدند و این نقض عهدها مربوط به ایران هم نیست.
سلیمی‌نمین خاطرنشان کرد: در استانه حرکت بزرگ دانشجویی یعنی ۱۳ آبان قرار داریم که نماد شناخت ما از آمریکاست و عملکرد آن‌ها می‌تواند نشان دهنده صحت عملکرد ما در برابر امریکا باشد که خوب است شناخت خود را از آمریکا مبنای تحلیل ۱۳ آبان قرار دهیم.

منبع: خبرگزاری دانشجو

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۱۹۹۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آینده برجام / توافقی صورت می گیرد؟

مهرداد حجتی -روزنامه اعتماد-این روز‌ها در رادیو و تلویزیون تبلیغاتی پخش می‌شود با این مضمون که امسال در «فلان مکان» هر کالایی را می‌توان به قیمت پارسال خریداری کرد! و این لابد بهترین تبلیغ برای آن مجموعه است که کالا‌های خانگی را عرضه می‌کند. سال‌ها دورانی که قیمت‌ها برای مدتی طولانی ثابت و بدون افزایش می‌ماند، گذشته است و مردم همچون خاطره‌ای محو از آن یاد می‌کنند. افزایش قیمت‌ها مدت‌هاست که تبدیل به یک روال شده است و این آرزوی مردمی که انتظار یک دوره باثبات و آرام را سال‌هاست می‌کشند به انتظاری دور از دسترس تبدیل کرده است. آرزویی نزدیک به محال! شاید شما هم در تاکسی، مترو یا اتوبوس از دهان این و آن شنیده باشید که دوران باثباتی را به یاد می‌آورند که در آن سال‌ها «خودکار بیک»، پنج ریال بود و یک ریال هم به تنهایی دارای ارزش بود و می‌شد با آن کالایی همچون پاک‌کن، مدادتراش یا مداد خرید! بلیت اتوبوس شهری از میدان راه‌آهن تا سرپل تجریش، دو ریال بود در صورت استفاده از تاکسی، باقیمانده سکه ده ریالی به شما با سکه خردتر بازگردانده می‌شد! در آن روزگار کسی هرگز تصور نمی‌کرد که روزگاری خواهد آمد که به یک میلیارد تومان گفته شود؛ یک تومان! چون واقعا ۱۰ ریال یک تومان بود. همان ارزش واقعی‌اش که می‌شد با آن اقلامی خریداری کرد! آن روز‌ها هیچ کس تصور نمی‌کرد، روزی بانک مرکزی، اسکناس صد هزار یا پانصد هزار تومانی هم عرضه کند! به همان اندازه که پیش‌بینی روزگاری، چون امروز در چند دهه بعد محال بود، حالا دستیابی به دورانی با ثبات، چون آن روز هم محال و دور از دسترس به نظر می‌رسد. آرزوی بازگشت به دوران ثبات! سعید حجاریان به وضعیتی، چون امروز، «وضعیت ابنُرمال» می‌گوید، وضعیتی در تقابل با «وضعیت نرمال». به تعبیری «وضعیت استثنا» در برابر «وضعیت عادی». او سال ۹۲، طی گفتاری، موضوع «نرمال‌سازی» را مطرح کرد و آن را پروژه مطلوب دولت تازه بر سر کار آمده «حسن روحانی» تلقی کرد. پروژه‌ای که قرار بود دولت روحانی، به موازات تلاش‌های داخلی، با تلاش‌های دیپلماتیک به آن برسد. حجاریان «پروژه دموکراسی‌خواهی» را منوط به «نرمال‌سازی» کشور دانسته بود. اتفاقی که به دلیل کارشکنی‌های مداوم و مانع‌تراشی‌های مکرر در داخل و روی کار آمدن دولت «ترامپ» در امریکا رخ نداد تا اینچنین یک فرصت تاریخی برای بهبود وضعیت از دست برود. منظور از رسیدن به «وضعیت نرمال»، عادی شدن همه چیز در همه عرصه‌ها از جمله «اقتصاد» بود. به عبارتی «رسیدن به یک ثبات» در «وضعیت اقتصادی». در چنین وضعیتی - وضعیت نرمال - هیچ شهروندی نگران فردای خود نیست. بیم از دست دادن «اندوخته مالی» یا کم ارزش شدن سرمایه، وضعیت روانی جامعه را در هم نمی‌ریزد و آرامش جامعه را به هم نمی‌زند. در وضعیت نرمال، قیمت کالا‌ها برای مدت طولانی - سال‌ها - ثابت می‌ماند و هیچ شهروندی نگران، افزایش قیمت‌ها نیست، چون ریال یا تومانی که در جیب دارد، ارزشش ثابت می‌ماند و مدام دچار افت یا نوسان نمی‌شود. در مقابل چنین وضعیتی، «وضعیت ابنرمال» یا «استثنا»، شرایط اقتصادی را در هم می‌ریزد و دچار بی‌ثباتی می‌کند. به همین خاطر هم، هر آینه بیم از دست رفتن «اندوخته مالی» یا کم ارزش شدن سرمایه وجود دارد و همین عرصه اقتصادی را آشفته و دچار بی‌ثباتی می‌کند. در «وضعیت نرمال» امکان جذب سرمایه و سرمایه‌گذاری وجود دارد. اما در «وضعیت ابنرمال» نه تنها این امکان از دست می‌رود که حتی منجر به فرار سرمایه هم می‌شود. اتفاقی که بلافاصله پس از توقف «برجام» در پی خروج «ترامپ» از آن رخ داد. آن اتفاق، برنامه‌های حسن روحانی را در هم ریخت و او را در داخل با بحران‌هایی روبه‌رو کرد. در چنین شرایطی مخالفان او که در حقیقت «مخالفان برجام» و «پروژه نرمال‌سازی» بودند، با حمایت بخش‌هایی در حاکمیت، دست بالا را پیدا کردند. این فرصت که بتوانند فشار خود را با در اختیار‌گیری تریبون‌هایی بیشتر کنند. همان گروه که بار‌ها به «جواد ظریف» و تیم مذاکره‌کننده، تاخته بود و پس از توافق ایران با ۱+۵، کمیسیونی ویژه برای بررسی آن دستاورد، یعنی «برجام» تشکیل داده بود! حالا، اما آن گروه با خروج یک طرفه ترامپ از برجام، گویا به خواسته قلبی خود رسیده بود، چون فردای آن شادمانه در صحن علنی، با هیاهوی فراوان «برجام» را آتش زده بود! هر چند اقدامی نمادین، اما از منظر دولت، اقدامی مخرب تلقی شده بود. به سخره گرفتن تلاش دستگاه دیپلماسی کشور که توانسته بود کشور را پس از سال‌ها از زیر تحریم‌های فلج‌کننده خارج کند و چشم‌اندازی امیدوار‌کننده پدید آورد چندان سنجیده به نظر نرسیده بود. هر چه بود در عرصه اقتصادی، کشور به آرامش رسیده بود و کشور‌های بزرگ، داوطلب سرمایه‌گذاری در ایران شده بودند، چون وضع به سرعت به سوی عادی شدن و ثبات پیش رفته بود. «عبدالله رمضان‌زاده» از دولتمردان دولت اصلاحات، سال ۹۲، از پروژه «آوار‌برداری» سخن به میان آورده بود. او گفته بود، پس از هشت سال، آنچه از دولت پیشین -احمدی‌نژاد- برجا مانده است، «انبوهی ویرانی» است که باید توسط دولت بعد، ابتدا آوار‌برداری و سپس بازسازی صورت گیرد. پروژه‌ای که بر عهده حسن روحانی و دولتش نهاده شده بود و او نه تنها باید به سرعت خرابی‌های گذشته را جبران می‌کرد که ضمن آن باید به بازسازی هم توجه نشان می‌داد. آن هم با خزانه‌ای که خالی شده بود و بدهی انبوهی که باقی مانده بود. روزی که احمدی‌نژاد بر سر کار آمده بود، «خاتمی» خزانه‌ای پر پول و صندوق ذخیره ارزی انباشته‌ای را برای او باقی گذاشته بود. اما «پول‌پخشی»‌های مداوم و بی‌حساب کتاب احمدی‌نژاد که گاه با «گونی» پول‌ها را در سفر‌های استانی جابه‌جا می‌کرد، نه تنها آن اندوخته را بر باد داده بود که حتی درآمد هنگفت حاصل از فروش نفت - بالغ بر ۷۰۰ میلیارد دلار- را هم نابود کرده بود! رقمی که هیچ‌گاه توسط هیچ نهادی بررسی نشد و رییس دولت وقت بابتش هیچ‌گاه بازخواست نشد!
آنها که خواستار توقف برجام و حتی خروج از آن بودند، در حقیقت در صف نوبت دولت بعد ایستاده بودند. مرور اعضای کمیسیون بررسی «برجام» می‌توانست تصویری از دولت، مجلس و فردای سیاسی کشور را پس از دولت روحانی به دست دهد:

 
نقوی‌حسینی نماینده ورامین (اصولگرایان رهروان ولایت)، اسماعیل کوثری نماینده تهران (اصولگرایان رهروان ولایت)، محمدحسن ابوترابی‌فرد نماینده تهران (اصولگرایان رهروان ولایت)، کارخانه‌ای نماینده همدان (اصولگرایان رهروان ولایت)، حسین نجابت، نماینده تهران (اصولگرایان رهروان ولایت)، زاهدی نماینده کرمان (اصولگرایان رهروان ولایت)، علیرضازاکانی نماینده تهران (اصولگرایان رهروان ولایت)، مهرداد بذرپاش نماینده تهران (اصولگرایان رهروان ولایت)، علاء‌الدین بروجردی نماینده بروجرد (اصولگرایان رهروان ولایت و رییس کمیسیون امنیت ملی)، سیدمحمود نبویان نماینده تهران (اصولگرایان جبهه پایداری)، حقیقت‌پور نماینده اردبیل (اصولگرایان رهروان ولایت)، منصوری‌آرانی نماینده آران و بیدگل (اصولگرایان رهروان ولایت)، وحید احمدی نماینده کنگاور (اصولگرایان رهروان ولایت)، مسعود پزشکیان نماینده تبریز (اصلاح‌طلب) و تاجگردون نماینده گچساران (اصلاح‌طلب). در میان آن همه اصولگرا فقط دو تن اصلاح‌طلب بودند. تقریبا تصویری بی‌نقص از آنچه در پیش رو بود.
حجاریان درباره دوپارگی سیاسی در فردای «برجام» گفته بود؛ کشور به دو گروه، «برجامی‌ها» و «نابرجامی‌ها» تقسیم خواهد شد. «برجامی‌ها» که خواهان گفتگو و عادی‌سازی روابط با جهانند و به خروج از انزوای کشور و عادی شدن اوضاع می‌اندیشند و «نابرجامی‌ها» که اساسا از بیخ و بن با هر نوع گفتگو و تعامل با جهان، خصوصا غرب مشکل دارند و همواره از تحریم‌ها استقبال می‌کنند. شاید به این دلیل که در «وضعیت ابنرمال»، آنها دست بالا را پیدا می‌کنند. «وضعیت ابنرمال» راه را برای هر نوع شفاف‌سازی می‌بندد. مراودات اقتصادی - تجارت - امری سیاسی و امنیتی می‌شود که باید در لایه‌هایی پنهان تصمیم‌گیری شود. دالان‌هایی پنهان برای افرادی خاص گشوده می‌شود و تجارتی نهان شکل می‌گیرد که از چشم ناظران پنهان می‌ماند. امتیاز‌هایی در همان لایه‌ها تقسیم شده و پول و ارز به ابزاری برای معادلات سیاسی بدل می‌شود. در چنین وضعیتی است که مسائلی همچون «چای دبش» هم رخ می‌کند. در شرایطی که کشور از همه سو تحریم و ارتباط نظام بانکی کشور با نظام بانکی جهان - به دلیل نپیوستن به FATF - قطع است، افرادی خاص دست بالا را در اقتصاد کشور پیدا می‌کنند که توانایی دور زدن تحریم‌ها و معامله در پشت در‌های بسته را دارند. اتفاقی که قرار بود پس از دوران حسن روحانی رخ دهد و کشور به سرعت وارد دالانی از حوادث شود که تا پیش از آن هرگز تجربه نکرده بود. برگزاری دو انتخابات، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ بدون حضور کاندیدا‌های شاخص اصلاح‌طلب، عرصه را یکدست در اختیار همان گروهی قرار داد که از همان ابتدا با «برجام» مساله داشت. دولتی بر سر کار آمده بود که هیچ برنامه اقتصادی مدوّنی در دست نداشت، برخلاف ادعای «برنامه هفت هزار صفحه‌ای» که در دوران کاندیداتوری در تلویزیون گفته بود، دست رییسی از هر برنامه‌ای کاملا خالی بود! انسداد مذاکرات پس از مدتی تلاش نافرجام در جهت احیای برجام، هر چشم‌انداز احتمالی را از بین برده بود. شعار «نگاه به داخل» که هیچ «پِلنی» در پیوست نداشت، وضع را پیچیده‌تر و دولت «نوانقلابی» رییسی را وادار به پروپکانی کرده بود. اتفاقی که پیش‌تر احمدی‌نژاد هم تجربه کرده بود. حالا با گذشت نزدیک به سه سال از روی کار آمدن دولت رییسی، نه تنها وضعیت به حالت عادی بازنگشته، بلکه وضع به مراتب غیرعادی‌تر هم شده است. به عبارتی «وضعیت ابنرمال» تعمیق و «وضعیت نرمال» کاملا از دسترس دور شده است. حالا صعود سرسام‌آور قیمت‌ها، با جهش بی‌سابقه دلار، همان شعار «نگاه به داخل» را هم با ابهام مواجه کرده است. تا چند ماه دیگر، ابراهیم رییسی وارد سال پایانی دوره چهار ساله‌اش خواهد شد بی‌آنکه توانسته باشد دستاورد قابل ملاحظه‌ای به دست آورده باشد. دولتی که با شعار تک رقمی کردن تورم بر سر کار آمده بود، حالا به تورمی افسارگسیخته رسیده است. به‌رغم همه آمار‌هایی که ارایه می‌شود، سفره خالی مردم و ریزش طبقه متوسط به طبقه فرودست حاصل همان انزوای «نخبگان» یا «قشر الیت» به بهانه «جوان‌سازی» دولت است که با آزمون و خطا امور کشور را پیش می‌برد!
تبلیغ از بلندگوی رسمی - صدا وسیما - برای خرید کالا‌های خانگی به قیمت سال قبل، به نظر حالا یک دستاورد است! البته دستاوردی از جنس «استثنا» برای جماعتی «استثنا!» جماعتی برخوردار از حمایت که می‌توانند از این «وضعیت استثنا» نهایت بهره را ببرند بی‌آنکه گروهی رقیب کسب و کارشان را تهدید کند! پدیداری چنین «استثناهایی» نه تنها موجب افتخار نیست، بلکه موجب تاسف هم هست. توزیع رانت، دستاورد نیست، بلکه نشانه نوعی معلولیت در نظام مدیریت است. معلولیتی برآمده از همان «وضعیت ابنرمال» که دولت چاره‌ای برای آن در دست ندارد. شاید به این دلیل که خود برآمده از همان «وضعیت استثنا» است.