به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

همه نکاتی که برای زنده ماندن پس از بلایای طبیعی باید بدانید

تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۶۰۹۱۹۶

به گزارش خبرنگار  حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان؛ بسیاری معتقدند تجمع اجساد بعد از بلایایی طبیعی  موجب شیوع انواع بیماری‌ها در بازماندگان می‌شود؛ گمانه‌زنی‌هایی از قبیل بیماری‌زا بودن اجساد، بیماری‌های حاصله از آب آلوده و مواردی از این قبیل وجود دارد و که بار روانی منفی برای بازماندگان یک حادثه غم‌بار ایجاد می‌کند؛ موضوعاتی که به نظر می‌رسد صحت و سقم آن را باید از مراجع علمی پرس و جو کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اگرچه در برخی موارد بلایا و فوریت‌ها غیرقابل پیش‌بینی هستند اما همواره مدیریت این شرایط اثر قابل توجهی بر کاهش خسارت های جانی و مالی دارد؛ آسیب­‌پذیری تابعی از پارامترهای حساسیت (تماس با شرایط نامساعد محیطی و مخاطرات که منجر به رخداد بلایا می ­شود) و انعطاف­ پذیری (توانایی ایستادگی در برابر اختلالات ایجاد شده در بلایا و احیای و بازیابی) است.

مفهوم آسیب­‌پذیری به شناسایی افرادی که بطور مستقیم یا غیرمستقیم از یک مخاطره یا بلا متأثر می‌­شوند، کمک می‌­کند و یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر آسیب‌­پذیری، فقر و عواقب آن (از جمله سوء تغذیه، مسکن غیربهداشتی، بی­ خانمانی و...) است؛ در بیشتر موارد کودکان، زنان و سالخوردگان آسیب‌­پذیری بیشتری از بلایا دارند.

اهمیت و ضرورت بهداشت محیط در بلایا موجب شد تا کار را از یکی از متخصصان امر جویا شویم  و چند و چون ماجرا و عواقب کار را پیگیر شویم به همین جهت گفت‌وگویی با رضا سعیدی  عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام دادیم.

پیشگیری و کاهش آسیب از وظایف بهداشت محیط در بلایا است

 باشگاه خبرنگاران: درمواجهه با بلایای طبیعی مهم ترین اقدامات در چه حوزه های باید باشد؟

سعیدی: مدیریت خطرات مرتبط با بهداشت محیط در بلایا  از چهار جزء یا مرحله تشکیل می شود که شامل پیشگیری و کاهش آسیب، آمادگی،  پاسخ و  بازیابی است.

برخی از مهمترین اقدامات مرتبط با واحد بهداشت محیط در بلایا و فوریت‌ها شامل آبرسانی و تأمین آب آشامیدنی، بهداشت و ایمنی مواد غذایی، جمع‌­آوری و تدفین اجساد، کنترل حشرات ناقل بیماری ها، دفع فضولات، مدیریت فاضلاب، مدیریت پسماند عادی و پسماند پزشکی ویژه و آموزش بهداشت محیط است.

 باشگاه خبرنگاران: مهم‌ترین  خطر بهداشت محیطی بعد از وقوع بلایای را طبیعی را چه می دانید؟

سعیدی: مهمترین خطر دفع غیربهداشتی فضولات، شیوع بیماریهای عفونی با مسیر انتقال دهانی، کرم‌های روده‌ای است همچنین دفع غیربهداشتی فضولات محیط مساعد برای تکثیر حشرات ناقل بیماری‌ها (به ویژه مگس)، جوندگان و جانوران موذی ایجاد می­ کند؛ از این میان کودکان زیر 5 سال سوء تغذیه شایع در شرایط اضطراری این آسیب­ پذیری را تشدید می­‌کند همچنین گروه بعدی پرخطر سالخوردگان هستند و خستگی جسمانی نیز این خطر را افزایش می ­دهد.

 باشگاه خبرنگاران: چه راهکاری برای دفع فاضلاب در شرایط بلایا موثر است؟

سعیدی: برای دفع فاضلاب در شرایط بحرانی می‌توان از ۲ سیستم توالت‌های همگانی و خانوادگی استفاده نمود که برتری توالت‌های همگانی این است که دسترسی همگانی بطور مساوی برقرار خواهد بود و در زمان کافی می‌توان دسترسی افراد را به توالت خانوادگی که بهره برداری مناسب‌تری دارد، توسعه داد و در نهایت حفظ بهداشت در این توالت‌ها از درجه تضمین بالاتری برخوردار است.

در طی مراحل ابتدایی بروز حادثه، در صورت عدم وجود تسهیلات بهداشتی، دفع فضولات به صورت پراکنده انجام شده و فضولات در محیط پخش می­‌شود بنابراین اولین اقدام در این بخش تعیین جایگاه‌­های مناسب برای دفع فضولات و پاکسازی فضولات پراکنده در محیط است. بدین منظور کارگران باید وسایل و لباس مناسب در اختیار داشته باشند و فضولات به مکانی مناسب نیز چاهک منتقل و با آهک پوشانده شود.

توالت­‌های پیش‌­ساخته از جمله تجهیزات بهداشتی اولیه­‌ای هستند که در شرایط اضطراری مورد استفاده قرار می­‌گیرند.

 کلرزنی در شرایط اضطراری فراموش نشود

باشگاه خبرنگاران: یکی از مشکلات در زمان بروز بلایای طبیعی مسئله  تامین آب آشامیدنی بوده، برای حل این مشکل چه راهکاری مناسب است؟

سعیدی: در طی مراحل ابتدایی بروز حادثه، در صورت عدم وجود تسهیلات بهداشتی، دفع فضولات به صورت پراکنده انجام شده و فضولات در محیط پخش می­‌شود بنابراین اولین اقدام در این بخش تعیین جایگاه‌های مناسب برای دفع فضولات و پاکسازی فضولات پراکنده در محیط است؛ بدین منظور کارگران باید وسایل و لباس مناسب در اختیار داشته باشند و فضولات  به مکانی مناسب نیز چاهک منتقل و با آهک پوشانده شود.

برای هر خانواده حداقل یک ظرف ۱۰ تا ۲۰ لیتری جهت ذخیره آب باید تهیه شود این ظروف باید دهانه تنگ و دارای پوشش مناسب برای ذخیره و جابجایی باشند؛ در شرایط عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم تامین حداقل ۴ لیتر آب برای هر خانواده البته با توجه به جمعیت آنها ضروری است.

در صورت عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم از نظر میکروبی بایستی قرص و پودر کلر در اختیار خانواده‌ها قرار داد و نحوه استفاده از آن را به آنها آموخت. البته تامین آب توسط سازمان مسئول، سالم و پاک بودن آب را تضمین می‌کند؛ مقدار کلر آزاد در شرایط اضطراری بین ۱-۲/۰ میلی گرم در لیتر مناسب می باشد و کلر باید به گونه‌ای باشد که مزه‌ای به آب ندهد.

 

 باشگاه خبرنگاران:  یکی از موارد موردتوجه مدیریت پسماند است، در این زمینه چه راهکاری را پیشنهاد می کنید؟

سعیدی: مديريت غیراصولی پسماند اثرات نامطلوب زيست‌محيطی نیز داشته و باعث آلودگی آب، هوا و خاک می شود؛ برای مثال روان شدن شيرابه پسماند در محل تلنبار يا دفن غيربهداشتی موجب آلودگی آب های سطحی و زيرزمينی می شود؛ مشکل ديگر در مورد سوزاندن پسماند در فضای باز و يا در دستگاه های زباله‌سوز غيراستاندارد است كه موجب آلودگی هوا می‌شود، خطرات مربوطه شامل آلودگی ناشی از دود و تهدید آتش‌سوزی ساختمان ها و مردم است.

 تأثیر نامطلوب دیگر عدم مدیریت اصولی پسماند‏، تضعیف روحیه مردم است. زندگی در یک محیط غیربهداشتی و کثیف منجر به دلسردی مردم و تضعیف انگیزه آنها در اصلاح شرایط اطرافشان می‌شود و موجب رواج رفتارهای غیربهداشتی در میان مردم می‌شود.

ظروف پلاستیکی در بلایای طبیعی مناسب نیستند

 باشگاه خبرنگاران: استانداردی برای مدیریت پسماند وجود دارد؟

سعیدی: در شرایط وقوع بحران، سطل‌ها یا ظروف مشترک‏، برای نگهداری پسماند و پیشگیری از پراکندگی آن به وسیله باد و یا حیوانات بکار برده می‌شود. این ظروف باید به آسانی قابل حمل باشند. به طور کلی ظروف پلاستیکی برای این منظور مناسب نیستند، زیرا به وسیله باد به اطراف پرتاب شده‏ و ممکن است مردم از آنها در کاربردهای دیگر استفاده کنند.

یک راه حل معمول، استفاده از بشکه‌های نفت که از وسط بریده شده، است؛ کف این ظروف باید سوراخ شود تا شیرابه اجازه خروج یافته و از استفاده آنها برای سایر منظورها نیز جلوگیری شود؛ در کاربرد ظروف مشترک، یک ظرف 100 لیتری برای هر 50 نفر در مناطق مسکونی‏، هر 100 نفر در مراکز تغذیه و هر 10 غرفه فروش لازم است؛  ظروف مشترک باید با تناوب روزانه تخلیه شوند.

در مرحله پاسخ فوری به ندرت از ظروف خانوادگی استفاده می‌شود، زیرا به سیستم جمع‌آوری و حمل و نقل گسترده نیاز داشته و تعداد ظروف مورد نیاز زیاد است و در این میان مدیریت صحیح پسماند پزشکی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای اینکار باید توجه داشت که تنها 25-10 درصد پسماند پزشکی دارای خطر ویژه است.

اجساد در بلایای طبیعی بیماری زایی نمی‌کنند

 باشگاه خبرنگاران:چه راهکاری  برای دفن اجساد در بلایا و فوریت‌ها مناسب می دانید؟

سعیدی: پس از رخداد برخی از بلایا از جمله وقوع زلزله، ممکن است اجساد فراوانی بر جا مانده باشد. علیرغم بسیاری از شایعات و فرضیات غلط، تماس با اجساد انسانی، بجز در موارد خاص، خطرات بهداشتی جدی ایجاد نمی‌کند.

 اجساد باید در منطقه‌ای با فاصله‌ای مناسب (ترجیحاً آرامستان اجتماع)، توسط خانواده متوفی به روشی که تا حد ممکن به فرهنگ معمول و اعمال مذهبی آنها نزدیک است، دفن شوند.

در بسیاری از موارد این فرض اشتباه وجود دارد که در صورت عدم دفن سریع اجساد، بیماری مسری شیوع می‌یابند در واقع در بیشتر موارد، خطر بهداشتی مرتبط با اجساد، ناچیز است.

 کلام پایانی

در حالت کلی بعد از رخداد بلایا و فوریت‌ها، واحد بهداشت محیط نقش مهمی در تأمین بهداشت جامعه ایفا می‌کند و باید با تأکید بر پیشگیری و کنترل بیماری‌های مسری و کنترل تماس با مواد خطرناک، خدمات ضروری مربوطه را ارائه دهد.

 انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۶۰۹۱۹۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تبدیل منطقه حفاظت شده به گردشگری/ واگذاری بهشت گمشده در فارس

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - آمنه سپهر: اخبار چند روز گذشته استان فارس حاکی از واگذاری منطقه گردشگری بهشت گمشده به میراث‌فرهنگی فارس است؛ خبری که به نقل از استاندار فارس منتشر و در آن عنوان شد که با ورود میراث‌فرهنگی فارس به منطقه بهشت گمشده زمینه توسعه و تحول در این منطقه ایجاد می‌شود این مساله را پر رنگ تر کرد.

انتشار این خبر اذهان عمومی را با این سوال روبرو ساخت که مگر تنگ بستانک یا همان بهشت گمشده در زُمره مناطق حفاظت شده تحت مدیریت اداره کل محیط زیست استان فارس نیست؟ محمدهادی ایمانیه دلایل این واگذاری را وجود مشکلاتی در اطراف سد درود زن و معضلات برنجکاران آن منطقه عنوان کرده و از تشکیل جلسه‌ای مشترک با مسؤولان مربوطه به منظور بررسی راه‌های حل آن خبر داده است.

استاندار فارس این را هم اضافه کرده که قرار است اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس این منطقه را از منابع طبیعی تحویل بگیرد و با حفظ محیط‌زیست که خط قرمز مدیریت استان است، تلاش شود تا مشکلات مرتبط با گردشگری و کشاورزان این منطقه در کمترین زمان ممکن مرتفع شود.

پیگیری‌های خبرنگار مهر پیرامون این خبر از مقام ارشد استان به پاسخ چند کلمه‌ایِ استاندار فارس ختم شد و ایمانیه در پاسخ پیامکی خود اعلام کرد که با هماهنگی دو اداره کل و با حفظ مقررات محیط زیست واگذاری انجام شده است.

اما اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس نیز این موضوع را رد کرد و فعالان زیست محیطی نیز این موضوع را مورد کنکاش قرار دادند. در همین رابطه معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس در گفت‌و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: منطقه تنگ بستانک یکی از مناطق تحت مدیریت محیط زیست است که با واگذاری ۱۰ درصد از مناطق جنگلی کشور در دهه ۷۰ به سازمان حفاظت از محیط زیست واگذار شده تا در قالب یکی از مناطق چهارگانه از آن حفاظت شود.

نبی الله مرادی با ذکر این نکته که در سطح استان فارس سه منطقه ماله گاله، تنگ بستانک و آبشار مارگون در دهه ۷۰ و در قالب ۱۰ درصد جنگلی به محیط زیست واگذار شده، عنوان کرد: برای مناطق یاد شده در قالب طرح مدیریتی، زون‌های متفاوت چهارگانه دیده شده است.

وی بیان داشت: مناطق تحت حفاظت محیط زیست گاه در بخشی از مستثنیات مردم قرار می‌گیرد که طبق ماده ۴ قانون حفاظت بهسازی همه مالکیت افراد در ابتدا باید محترم شمرده شده و حقوق همه افراد ساکن و مجاوران در آن محدوده باید به رسمیت شناخته شود.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس تاکید کرد: محیط زیست هیچگاه بنا نداشته که درب مناطق تحت حفاظت خود را به صورت کامل ببندد و اعلام کند که این منطقه صرفاً حفاظتی است اما پس از مصاحبه استاندار فارس که اعلام کردند مدیریت گردشگری بهشت گمشده (تنگ بستانک) به میراث فرهنگی سپرده شود؛ لازم است نکاتی گفته شود.

دلایل همراهی مسئولان مرودشت چیست؟

ایزدی ابراز کرد: چرا مسؤولان شهرستان مرودشت در برابر تخریب‌های گسترده زیست محیطی در این شهرستان همچنان خاموش مانده و در بسیاری از مواقع همگام با این طرح‌ها می‌شوند.

او تصریح کرد: متأسفانه برخی مسئولین ما بدون کمترین آگاهی اکولوژیکی و کمترین درک و شناخت از شاخص‌های زیستی استان، چوب حراج به دارایی‌های طبیعی استان و استوانه‌های طبیعی پایداری سرزمین مان می‌زنند.

این کویر شناس و فعال محیط زیست استان فارس در ادامه بیان داشت: در جریان روند واگذاری تنگ بستانک به میراث فرهنگی حتی اگر محیط زیست استان هم این موضوع را تأیید کرده باشد، خلاف فاحش قانونی کرده است.

ایزدی نحوه واگذاری منطقه تنگ بستانک را کاملاً غیرقانونی دانست و گفت: این حرکات غیرقانونی تأثیر سویی بر منطقه ومردم خواهد گذاشت.

وی افزود: در جریان تفکر واگذاری منطقه استحفاظی تنگ بستانک به میراث فرهنگی و گردشگری عملکرد مدیریت حفاظت از زیستگاه‌ها و منابع ملی بسیار ضعیف است و هیچوقت به این وضعیت حاد نبوده است.

چوب حراج به ارزش‌های زیستی تحت لوای گردشگری

این فعال محیط زیست متذکر شد: چگونه می‌شود که به ارزشهای زیستی ما تحت لوای گردشگری، معدن‌کاوی و سایر مشاغل چشم و دهان پر کن آن هم به بهانه اشتغال چوب حراج می‌زنند و آب از آب هم تکان نمی‌خورد.

او ادامه داد: طرح‌های انتقال آب و گردشگران غیرمسئول تا می‌توانستند تیشه به ریشه درختان کهنسالی زدند که ریشه در هویت ملی و تاریخی ما داشت، غافل از اینکه عملیات لوله کشی تنها چشمه این منطقه، بالاتر از پارکینگ‌های این جاذبه طبیعی میلیاردها تومان خسارت به سنگفرش‌های ساخته شده که برای تسهیل در عبور و مرور گردشگران احداث شده بود، زده و عملاً به یک عرصه خاکی و محل برداشت خاک به وسیله باد و رفت و آمد موتورسیکلت‌های کرایه‌کش تبدیل شده است.

تنگ بستانک نیازمند اقدام نجات بخش برای بحران زدایی است

این کویر شناس و فعال محیط زیست عوارض و دامنه تخریب‌های وارده به منطقه تنگ بستانک را گسترده قلمداد کرد و گفت: تنگ بستانک در حال حاضر نیازمند جدی به کمک است و اجرایی شدن برنامه‌های بحران زدایی برای نجات این جاذبه گردشگری طبیعی به عنوان یک اثر ملی الزامی است.

ایزدی افزود: مگر می‌شود که یک مجموعه عملیاتی که نیازمند زیر ساخت‌های گسترده است به همین راحتی واگذار شود؟

تصمیمات عجولانه منجر به تشدید تعارض‌ها می‌شود

در ادامه یکی دیگر از کنشگران حوزه محیط زیست در استان فارس با انتقاد از روند واگذاری مناطق حفاظتی محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ای کاش قبل از اتخاذ هر تصمیمی سطری از قانون مطالعه کرده و یا حداقل از مشاوران مربوطه حدود و ضوابط حاکم بر مناطق را جویا شویم.

سیروس زارع با بیان اینکه این تصمیمات و صحبت‌های خارج از چهار چوب و موازین، تأثیرات منفی بر ارتباط مردم خصوصاً حاشیه‌نشینان مناطق و متولیان امور اداره مناطق خواهد گذاشت، تصریح کرد: بهشت گمشده، تنگ بستانک، روستای ییلاقی جیدرزار از جمله مناطق حفاظت شده محیط زیست است که هر گونه تغییر کاربری، دستکاری، واگذاری و تغییر تحولی در این مناطق بدون مجوز و ارزیابی اثرات زیستی غیرممکن است.

دبیر تشکل احیا کنندگان تالاب بین المللی کمجان ابراز کرد: اخیراً خبری مبنی بر واگذاری این منطقه به میراث فرهنگی بدون اطلاع محیط زیست منتشر شده که جای سوال دارد؛ محیط زیست در استان فارس از اعتبار بایسته‌ای برخوردار است؟

جایگاه قانون در تصمیمات زیستی کجاست؟

عضو شورای تشکلهای تالابی کشور تصریح کرد: اگر قرار باشد به همین منوال پیش برویم پس جایگاه قانون کجاست؟ در حالی که قوانین و ضوابط حاکم بر مناطق اجازه واگذاری نخواهد داد. به گفته وی؛ لازم است از هر گونه اقدام شتابزده، عجولانه و غیر کارشناسی در اجرای تصمیمات تأمل کرد.

زارع با ابراز تأسف از وضعیت روستای ییلاقی جیدر زار که طی نسل‌ها نقش تابستان گذرانی بومیان را ایفا می‌کرد، تصریح کرد: چند سالی است که با درخواست‌های مکرر سرعت تخریب در دل این منطقه حفاظت شده به عناوین متعدد و مختلف تشدید شده است و مسیر طبیعی آب تنگه جهت پرورش ماهی تغییر و بستر طبیعی تنگه با سنگ فرش‌های نامتجانس و غیر اصولی تخریب شده است که به نظر می‌رسد با تصمیم اخیر نهایتاً کل منطقه تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

دبیر تشکل احیا کنندگان تالاب بین المللی کمجان اظهار کرد: شوربختانه موفقیت ما در مناطق طبیعی مورد واکاوی و ارزیابی قرار نمی‌گیرد، گردشگری طبیعی ما تا کنون در راستای حفظ مناطق نبوده و تجربه اثبات کرده که هر کجا پای گردشگر به مناطق طبیعی باز شده جز تخریب و ویرانی نداشتیم.

تصمیمات شتابزده منجر به بحران‌های مختلف اجتماعی می‌شود

او افزود: یک مورد موفق از مناطق طبیعی با کاربری صحیح مدیریت گردشگری معرفی کنیم تا به مدیریت در این منطقه خوشبین باشیم؟ فراموش نکنیم طی سال‌ها اشتغال مناطق روستایی با تکیه بر همین جاذبه‌ها شکل گرفته و یقیناً هر تغییر و تحولی در نحوه مدیریت، واگذاری و کاربری تنگ بستانک، تمامی ساختار ارتزاق و معیشت شکل گرفته طی سالهای متمادی را متأثر خواهد کرد.

او در خاتمه اضافه کرد: انتظار می‌رود متولیان قانونی با توجه به شرح خدمات دستگاهی و وظیفه سیستمی از هر گونه تغییر، تحول و واگذاری در منطقه جلوگیری نمایند تا جاذبه‌های طبیعی حداقلی باقیمانده استان به پای سهم خواهی‌های افراطی قربانی نشود.

کد خبر 6071047