پژوهش یا حاشیهنویسی بر کار دیگران؟
تاریخ انتشار: ۲۵ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۰۷۳۸۱۱
به مناسبت روز پژوهش قصد داریم وضعیت رساله‌های دکتری را به عنوان یک پژوهش تمام و کمال که با رهنمایی، مشاوره و داوری چند استاد متخصص انجام می‌گیرد و زمان، هزینه و فعالیت گسترده‌ای را می‌طلبد، مورد ارزیابی قرار دهیم و بسنجیم که این پژوهش‌های دانشگاهی چه دردی از جامعه علمی و فکری ما دوا می‌کنند دکتر مهدی گلشنی استاد فلسفه‌علم دانشگاه صنعتی‌شریف
ایران آنلاین /گروه اندیشه:
وقت و انرژی و هزینه‌ای که از نظام آموزش عالی ما صرف رساله های دوره دکتری می‌شود باید بسنجیم که آیا آنها برای جامعه هم بهره و کاربردی دارند؟ در مقام پاسخ به این پرسش‌ها باید گفت: رساله دکتری باید واجد حداقل یکی از دو شرط زیر باشد:
نخست، طرحی در جهت رفع نیازهای فکری و عملی جامعه خودمان (در وهله اول) و جامعه بشری (در مراحل بعد).
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دوم، شامل نوآوری ارزنده در یکی از حوزه‌های نظری یا کاربردی علم باشد.
در حالی که می‌توان مدعی شد در حال حاضر اغلب رساله‌های مقطع دکتری ما این دو پیش‌شرط اولیه را شامل نمی‌شوند و غالب پژوهش‌های دکتری حاشیهنویسی کم ارزش بر کارهای غربیان هستند. از این رو است که بر این باورم در وضعیت فعلی، عمده رساله‌های دکتری از کارآیی لازم برخوردار نیستند. زیرا نه قدمی ارزنده در جهت رفع مشکلات و نیازهای کشور برداشته‌اند و نه سرمشقی برای فعالیت‌های علمی آینده هستند. چرا که هدف، غایت و چشم‌انداز پژوهش‌های دانشگاهی از جمله رساله‌های دکتری، نه نوآوری در علم است و نه رفع نیازهای مقالاتی که در جهت رفع نیازهای کشور هستند کمتر شانس پذیرش در مجلات خارجی را دارند. بنابراین چون پرداختن به رفع نیازهای کشور منجر به چاپ مقاله در مجلات «آی. اس. آی» نمی‌شود، اندک هستند رساله‌های دکتری که در جهت رفع نیازهای کشور باشند. چرا که در وضعیت فعلی، انتظار چاپ مقاله براساس کار رساله است. اینچنین می‌شود که جهت‌گیری موضوع رساله‌ها هم اساسا نادرست می‌شود.
ضروری کشور.حال اگر بخواهیم دلیل اصلی این روند معیوب را بیابیم و آسیب‌شناسی کنیم بر این باورم که مشکل اصلی در معیارهایی است که اکنون در دانشگاه‌ها برای سنجش فعالیت علمی اساتید معین شده است. تأکید بیش از حد بر چاپ مقالات در مجلات نمایه‌شده در سایت «آی. اس. آی» و نظایر آن، اساتید را به تولید انبوه مقالات کشانده است و آنان را از پرداختن به کارهای عمیق زمان‌بر، که دیرتر به تهیه مقاله منجر می‌شود، دور نگه داشته است و آنان را برای نیل به این دو هدف اصلی پژوهش‌های دانشگاهی، بی‌انگیزه کرده است.
این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که مقالاتی که در جهت رفع نیازهای کشور هستند کمتر شانس پذیرش در مجلات خارجی را دارند. بنابراین چون پرداختن به رفع نیازهای کشور منجر به چاپ مقاله در مجلات «آی. اس. آی» نمی‌شود، اندک هستند رساله‌های دکتری که در جهت رفع نیازهای کشور باشند. چرا که در وضعیت فعلی، انتظار چاپ مقاله براساس کار رساله است. اینچنین می‌شود که جهت‌گیری موضوع رساله‌ها هم اساسا نادرست می‌شود.
به این اعتبار، اگر انتظار داریم این روند اصلاح شود چنانکه رساله‌های دکتری ما از این «گرداب بی‌ثمری» خارج شوند و به رساله‌های پژوهشی عمیق و البته کارآمد بدل گردند، نخست باید سیاست «مقاله‌محوری» از دوره دکتری کنار گذاشته شود و بنای رساله بر انجام کار اصیل عمیق باشد؛ چه به مقاله منجر شود و چه نشود. دوم باید نگرش استادان دانشگاه به شأن رساله‌های دانشگاهی اصلاح شود و برای این امر، لازم است که در نظام ارزیابی فعالیت علمی اساتید دانشگاه تغییراتی حاصل شود چنانکه بر مقالات و تعداد مقالات تمرکز نشود و از حالت وتویی درآید.
رساله‌های دکتری باید نشانگر و گویای این واقعیت باشد که دانشجوی تحصیلات تکمیلی ما به «استقلال فکری» لازم رسیده است و مقلد صِرف نیست و می‌توان به عنوان یک «متخصص» به او اعتماد کرد. برای رسیدن دانشجویان به این سطح، لازم است در حین آموزش و پژوهش دانشگاهی «استقلال فکری» در دانشجویان به وجود آید. این در حالی است که آموزش فعلی ما در دانشگاه‌ها، از این خاصیت کمتر برخوردار است. و در علوم فیزیکی، بیشتر دانشجو را یک محاسبه‌گر یا عملگر سریع تربیت می‌کنند تا یک «متفکر».
یک ویژگی مطلوب دیگر رساله‌های دکتری این است که باید حاوی نوآوری در مرزهای دانش یا کار گذشتگان باشد. برای تحقق این امر، نخست باید دانشجو دغدغه معاش نداشته باشد؛ یعنی، حداقل‌هایی برای او تامین شود و ثانیا فرصت کافی برای کار عمیق داشته باشد. با ضرب‌الاجل‌هایی که اکنون در دانشگاه‌های ما برقرار است به دانشجو کمتر فرصت داده می‌شود که کار نو انجام دهد. از این رو، گاهی دانشجو برای زود تمام کردن رساله‌اش، به حاشیه‌زدن بر کارهای دیگران مجبور می‌شود، در حالی که نوآوری واقعی در علم، باید مورد تشویق ارزنده قرار گیرد.
ویژگی دیگر رساله دکتری باید این باشد که در جهت رفع نیازهای مختلف فکری و عملی کشور قدمی بردارد. اما در
حال حاضر، پژوهش‌های دانشگاهی ما به این جهت سوق پیدا نمی‌کنند. باز برای اینکه این امر اجرایی شود باید قید چاپ مقاله از دوره‌های دکتری برداشته شود و بیشتر در پی سنجش پختگی فکر دانشجو باشند. و دولت هم در جهت تشویق افرادی که کار اساسی در جهت رفع نیازهای ضروری کشور می‌کنند، جوایز ارزنده تعیین کند.
بنابراین برای اینکه به سطح مطلوبی از پژوهش برسیم، باید اقدامات زیر در نظام آموزش عالی و دانشگاه‌های ما انجام شود:
نخست؛ دانشجوی دکتری باید دانشجویی بالاتر از متوسط باشد. نباید دانشگاه‌ها را با دانشجوی دکتری پر کرد. باید به دانشجویان ممتاز فرصت فکر کردن داد و آنان را به تولید انبوه مقالات سوق نداد.
اساتید باید از لحاظ معیشتی تأمین باشند تا سراغ کارهای متعدد نروند. در حالی که وضعیت فعلی استادان دانشگاه چنین نیست؛ به خاطر تأمین معاش به فعالیت‌های متعدد مشغولند و کمتر فرصت تأمل عمیق بر مسائل، از جمله رساله‌های دانشجویان خود، دارند. این در حالی است که تعداد زیادی هم دانشجو می‌پذیرند.
مورد دیگر اینکه، به دلیل مقررات فعلی سنجشِ فعالیت اساتید، بر چاپ مقالات متعدد اساتید تأکید می‌شود بنابراین استادان دانشگاه هم کمتر به موضوعات اصیل می‌پردازند. باید حق وتو از مقالات، در ارزیابی اساتید و رساله‌ها، برداشته شود و به کارهای خلاق دیگر نیز، وزن لازم داده شود تا فعالان دانشگاهی و دانشجویان بتوانند استعدادهای مختلف خود را بروز دهند.
همه این آسیب‌ها در سیستم پژوهش دانشگاهی ما دست به دست هم می‌دهند تا اغلب رساله‌های دکتری ناکارآمد و سطحی ارزیابی شوند علی‌رغم پتانسیل خوبی که برای پیشبرد علم و پیشرفت جامعه دارند.
منبع: روزنامه ایران
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۰۷۳۸۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ملاک قهرمانی لیگ بعداز امتیاز، تفاضل یا بازی رودررو؟
نایب رئیس فدراسیون فوتبال گفت: ملاک قهرمانی در لیگ برتر، در صورت تساوی در کسب امتیاز، بازی رو در رو است نه تفاضل گل.
به گزارش تابناک ورزشی، منصور قنبرزاده درباره تنبیهات انضباطی بازیکنان خاطی اظهار داشت: در بحث بیانیه نویسی باشگاه‌ها ، خود جامعه ورزش و تیم‌ها به این جمع بندی رسیدند که چنین چیزی در هیچ کجای فوتبال حرفه‌ای در دنیا وجود ندارد. ما مواردی را داشتیم که دقیقه 20 بازی، یک باشگاه بیانیه می‌داد و نقطه نظراتی را درباره مسابقه‌ای که جریان داشت، مطرح می‌کرد. در هفته های پایانی لیگ این جو داشت غالب می‌شد و مسابقه‌ای بین باشگاه ها برای بیانیه نویسی بود، این موضوع در جلسه هیات رئیسه مطرح شد و واقعا از سازمان لیگ خواستند این موضوع را یک سازماندهی کنند. در نتیجه این تصمیمات در هیات رئیسه سازمان لیگ مورد تایید قرار گرفت.
وی افزود: در وهله اول جرایم مالی، بار دوم و سوم افزایش می‌یابد و در ادامه به تنبیهات انضباطی و حتی محرومیت هم می‌رسد، این لازم بود و انتظار داریم همه باشگاه‌ها به خاطر اینکه این جو آرام باشد، انجام دهند. باشگاه‌ها هر موردی که فکر کنند حق شان تضییع شده می‌توانند طی نامه رسمی به مراجع ذیربط اعلام کنند. هر وقت قانون دست باشگاه را باز گذاشته، نیاز به بیانیه نویسی نیست.
قنبرزاده عنوان کرد: در یکی دو هفته اخیر هم باشگاه ها رعایت کردند و مطالب خاصی نداشتند. یکی دو مورد بود که مربوط به پیشکسوتان برخی باشگاه‌ها بود و از باشگاه خواستیم تا رعایت این موضوع را انجام دهند.
وی درباره تفاضل گل در بازی‌های مستقیم تیم‌ها برای تعیین قهرمان لیگ گفت: بر اساس امتیاز، یک تیم قهرمان می‌شود و در صورتی که امتیازها مساوی بود، تفاضل گل لحاظ می‌شود و بازی رو در رو مدنظر نیست. چون تعدادی از باشگاه‌ها ابهام داشتند، سازمان لیگ مکاتبه کرد و ابهام را برطرف کرد.
قنبرزاده درباره اینکه دو سال پیش این قانون لحاظ شد، گفت: جدول دو سال پیش را ببینید، استقلال با کسب امتیاز توانست عنوان قهرمانی را بدست آورد.
ام فهد، زن مشهور عراقی کیست و چرا کشته شد؟