گسترش صنعت و تجارت غذای حلال با 1.5 میلیارد نفر مسلمان / گردش 800 میلیارد دلار صنعت غذای حلال
تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۶۰۱۱۵۴
غذا از گذشته تا کنون، نقش مهم و تاثیرگذاری در فرهنگ و اقتصاد جوامع مختلف داشته است. در این میان، پیدایش جوامع مسلمان در کهن‌ترین مناطق تاریخ بشری سبب شده است که این جوامع از گذشته غنی و پرباری در صنایع مختلف برخوردار باشند. این گذشته غنی را می‌توان در غذاها و نوشیدنی های این جوامع مشاهده نمود.
با گذشت زمان و تبدیل شدن بحث غذا به یک صنعت مهم، تحولات عظیمی در ساختار تجارت مواد غذایی به وجود آمد؛ تحولاتی که سبب شد تجارت مواد غذایی حلال همانند سایر غذاها گسترش یابد و به صنعت غذای حلال تبدیل شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در این یادداشت با اشاره مختصر به صنعت غذای حلال و فرصت‌ها و چالش‌های آن، نگاهی به نقش ایران در این صنعت می‌اندازیم و در پایان راهکارهایی را برای گسترش نقش ج.ا.ا در این صنعت ارائه می‌دهیم.
صنعت غذای حلال
حلال در دین مبین اسلام عبارت است از آنچه که از نظر شرع و عقل روا و جایز است و صنعت حلال، صنعتی است که از نظر شرع و عقل جایز است، لذا صنعت حلال فقط به غذا و نوشیدنی‌ها معطوف نیست، بلکه طیف وسیعی از صنایع همانند داروسازی، مواد آرایشی و بهداشتی، هتلداری، فعالیتهای مالی و ... را در بر می‌گیرد. صنعتی که بیش از 2500 میلیارد دلار گردش مالی دارد و 800 میلیارد دلار آن را صنعت غذای حلال تشکیل می‌دهد.
گسترش روزافزون دین مبین اسلام، گرایش مثبت غیر مسلمانان به مصرف غذای حلال، کیفیت بالای محصولات حلال و افزایش قدرت خرید مسلمانان و آگاهی آنها نسبت به مصرف غذای حلال سبب شده است، مصرف مواد غذایی حلال به طور روز افزون گسترش یابد، بنابراین بسیاری از کشورها، حتی کشورهای غیرمسلمان به سرمایه‌گذاری در این بازار روی آورده‌اند و از آنجایی که برخی از کشورهای مصرف کننده غذای حلال در تامین مواد غذایی حلال ناتوانند کشورهای غیر مسلمان در رشد و گسترش این بازار پیش قدم شده‌اند و به صادر کنندگان کالاهای حلال به کشورهای مسلمان تبدیل شده‌اند.
شکل 2 https://www.adroitmarketresearch.com/industry-reports/halal-market
همان گونه که در نمودار فوق مشاهده می‌شود، اگرچه بخش عظیمی از بازار جهانی حلال در اختیار کشورهای مسلمان است، اما کشورهای غیر مسلمان اروپایی و آمریکایی نیز به این صنعت ورود کرده‌اند و با سرمایه گذاری های گسترده، می‌کوشند تا حجم تجارت خود را در این صنعت افزایش دهند.
سازمان همکاری‌های اسلامی (OIC) در برگیرنده ۵۷ کشور عضو می باشد که در آن ها یا اکثریت مردم یا اقلیت قابل توجهی از مسلمانان تشکیل می‌شود. در خانواده این سازمان، موسسات مختلفی مشغول فعالیت هستند که می‌توان به برخی از آنها مانند بانک توسعه اسلامی، اتاق بازرگانی و صنایع اسلامی و مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی اشاره نمود.
موسسه جهانی حلال وابسته به مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی می باشد و فعالیت های خود را در زمینه “فرهنگ سازی حلال”، “استاندارد سازی حلال“، “مقررات سازی حلال”، “ساختار سازی حلال” و “تجاری سازی حلال” در بخش‌های غذایی، دارویی، آرایشی- بهداشتی، پوشاک و خدمات حلال برنامه ریزی کرده است.
موسسه جهانی حلال در سال ۲۰۰۷ به منظور گسترش فرهنگ حلال تاسیس شد و پس از تصویب استاندارد غذای حلال توسط سازمان همکاری های اسلامی در سال ۲۰۱۰ فعالیت های خود را به بخش های جدیدی از تبیین “علم حلال“، “مقررات حلال” و “اخلاق حرفه ای حلال” توسعه بخشید.
موسسه جهانی حلال دارای دو کمیته فقهی و علمی است که موسسه را در امر مبانی حلال از نظر انطباق با موازین شرعی و روش‌های علمی کمک می‌نمایند. در بعد اداری و تجاری نیز این دو نهاد دیگر به نام “انجمن دارندگان نشان حلال” و “کنسرسیوم حلال” خدمات خود را در زمینه تدوین مقررات و استاندارد های حلال به موسسه ارائه می‌نمایند.
برگزاری دوره‌های آموزشی حلال، انجام پروژه های پژوهشی حلال، برگزاری کنفرانس‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی حلال، تدوین استانداردهای حلال و آئین نامه های اجرایی آن ها، مشارکت در زمینه وضع مقررات و قوانین مربوط به حلال، ایجاد آزمایشگاه های خصوصی حلال، صدور گواهی حلال، تعامل با سازمان‌های بین‌المللی مرتبط با امر حلال و تعامل با موسسات وابسته به سازمان همکاری‌های اسلامی خدماتی هستند که موسسه جهانی حلال ارائه می‌دهد.
موسسه جهانی حلال استانداردهایی دارد که توسط کارشناسان کشورهای اسلامی تدوین شده است و موسسه استاندارد و اندازه‌شناسی کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اسلامی (اسمیک) نسبت به صدور استاندارد حلال اقدام می نماید. اخذ این استاندارد گامی در جهت توسعه و گسترش غذای حلال است این استاندارد به مصرف کنندگان این اطمینان را می‌دهد که محصول مورد نظر از سلامت کامل برخوردار بوده و طبق موازین اسلامی تهیه شده است با دریافت نشان حلال می توان به بازار مصرف جوامع اسلامی ورود پیدا کرد و سیستم مدیریت را بهبود بخشید محصولات مختلفی که نشان حلال برخوردار باشند می توانند در بازار جهانی مطرح شده به جایگاه ویژه ای در بین رقبای خود در حوزه صادرات دست یابند.
شکل 3 https://www.researchgate.net/figure/Global-Halal-Market-Map_fig2_320871910
تجارت حلال در جمهوری اسلامی ایران
تجارت حلال در ایران، به عنوان یکی از اعضای موسسه جهانی حلال، از سال‌ها پیش توسط مرکز تحقیقات و اطلاع‌رسانی اتاق اسلامی (ایکریک) شروع شده است. این مرکز یک‌نهاد خصوصی زیرمجموعه اتاق ایران است و تنها سازمان بین‌المللی از خانواده کشورهای عضو همکاری اسلامی در ایران است که ماهیت خود را با امضاء تفاهم‌نامه رئیس وقت اتاق ایران با رئیس وقت اتاق بازرگانی اسلامی به دست آورد. مرکز تحقیقات و اطلاع‌رسانی اتاق اسلامی موفق شده است گواهی حلال این مرکز را به‌عنوان یک برند جهانی در سطح داخلی و در بسیاری از کشورها از جمله کشورهایی که در آن نمایندگی دارد معرفی کند.
از اهداف اولیه این سازمان، شناخت فرصت‌های تجاری در کشورهای مسلمان است و در راستای این هدف، ایکریک با آگاهی از اهمیت تجارت حلال به‌عنوان یک صنعت نوظهور و با توجه به استاندارد غذای حلال سازمان همکاری‌های اسلامی، تحت عنوان موسسه جهانی حلال اقدام به صدور گواهی حلال برای شرکت‌های متقاضی مواد غذایی می کند. توسعه این برند می‌تواند به افزایش سهم جمهوری اسلامی ایران از سهم بازار حدود ۱.۲ تریلیون دلاری غذا و نوشیدنی حلال و ۲.۵ تریلیون دلاری تجارت حلال به‌طورکلی (غذای حلال- گردشگری، صنعت مد و ...) کمک کند.
با وجود فعالیتهای ایکریک در توسعه و شناساندن گواهی حلال تاکنون بخش دولتی نقش زیادی در توسعه این صنعت نداشته و بی‌توجهی به این موضوع باعث شده است که ایران به‌عنوان یک کشور اسلامی با پتانسیل بالا در تولید و خدمات حلال سهم ناچیزی را در بازار جهانی حلال داشته باشد.
البته منظور از نقش دولت در گسترش تجارت حلال ورود مستقیم به این صنعت نیست بلکه نقش حمایتی آن از بخش خصوصی مدنظر است. دولت می تواند با فراهم کردن زیرساخت‌های ضروری، همچون تأسیس آزمایشگاه‌های مجهز برای ارزیابی، انطباق و اندازه‌شناسی حلال در سطح ملی و منطقه‌ای، همکاری با بخش خصوصی برای دریافت استانداردهای لازم، رایزنی با نهادهای دولتی، سازمان‌های معتبر تجاری و بازرگانی کشورهای هدف مبنی بر ایجاد بستر مناسب برای حضور بخش خصوصی متولی گواهی حلال در آن کشورها، به توسعه وکسب درآمد حلال کمک کند.
برای افزایش سهم ایران از بازار جهانی حلال باید برنامه‌ریزی و سیاست‌های مناسبی اتخاذ شود. یکی از این سیاست ها می تواند همکاری بخش دولتی با بخش خصوصی باشد. در راستای این سیاست، می توان شورای سیاست‌گذاری و راهبری تجارت محصولات و خدمات حلال ریاست کمیته تجارت شورای سیاست‌گذاری و راهبری کالا و خدمات حلال را به مرکز تحقیقات و اطلاع‌رسانی اتاق اسلامی واگذار کرد.
شناسایی موانع تجارت کالا و خدمات حلال در سطح داخلی و خارجی، ایجاد یک چشم‌انداز برای افزایش سهم جمهوری اسلامی ایران از بازار حلال، فراهم کردن بسترهای مناسب برای حضور نهادی‌های خصوصی متولی کالا و خدمات حلال در خارج از کشور و در نهایت استفاده از تمامی امکانات ارتباطی و اطلاعاتی روز و برگزاری و شرکت در نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌های بین‌المللی برای معرفی پتانسیل‌های صدور محصولات و خدمات حلال جمهوری اسلامی ایران از جمله سیاست‌هایی است که باید برای توسعه تجارت کالا و خدمات حلال صورت گیرد.
نتیجه گیری
صنعت حلال با اهمیتی که در تجارت جهانی قرار دارد مورد توجه مسئولین داخلی قرار نگرفته است همین امر سبب شده است ایران با وجود پتانسیل بالا در صنعت غذای حلال تنها به بک درصد از این بازار بسنده کند. بازاری که اگر ایران بتواند 10 درصد آن را در اختیار بگیرد درآمدی معادل 80 میلیارد دلاری به دست خواهد آورد که می‌تواند بسیاری از مشکلات ارزی کشور برطرف کند. این هدف با برنامه ریزی بلندمدت و سیاست گذاری های صحیح که به آنها اشاره شد قابل دسترسی است.
البته باید به این نکته توجه داشت که صنعت غذای حلال بخشی از صنعت حلال است و استفاده از ظرفیت های موجود برای بهره برداری از بخش های دیگر صنعت حلال نیز نباید فراموش شود. اگر به موقع تصمیمات و اقدامات لازم صورت نگیرد نه تنها نمیتوانم سهم خود را از این صنعت افزایش دهیم، بلکه ممکن است با وجود رقبای قوی غیرمسلمان، که سرمایه گذاریهای گسترده ای در صنعت حلال نموده اند، همین سهم اندک خود را از دست بدهیم.
منابع
https://wikifeqh.ir/حلال
https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3614110
http://www.ibena.ir/ news/89509/تصویر-بازار-حلال-در-ایران-و-جهان
https://ixport.ir/halal-brand-in-food-products/.
نویسنده: محمد احمدی بنی، پژوهشگر دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)
انتهای پیام/ب
منبع: فارس
کلیدواژه: حلال صنعت مواد غذایی جمهوری اسلامی ایران محمد احمدی بنی محمد احمدی بنی سازمان همکاری های اسلامی جمهوری اسلامی ایران موسسه جهانی حلال صنعت غذای حلال بازار جهانی عنوان یک تجارت حلال بین المللی مواد غذایی گواهی حلال غیر مسلمان صنعت حلال سازی حلال بخش خصوصی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۶۰۱۱۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۱۵۳ میلیارد دلار؛ حجم تجارت خارجی ایران
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ عباس علی‌آبادی، در افتتاحیه ششمین نمایشگاه ایران اکسپو، با بیان اینکه اکنون ایران با وجود تحریم‌ها یکی از قطب‌های اقتصاد و صنعت منطقه است، اظهار داشت: بالغ بر ۱۵۳ میلیارد دلار حجم تجارت خارجی کشور شامل صادرات غیرنفتی، نفتی و واردات است که از این رقم نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار مربوط به صادرات غیرنفتی است.
وی افزود: کشورهای همسایه افریقایی، کشورهای اسلامی و دوست در اولویت توسعه روابط و همکاری اقتصاد با جمهوری اسلامی ایران هستم ضمن اینکه عضو ناظر تجارت جهانی هستیم و با حضور در پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تعامل سازنده‌ای با این پیمان‌های این کشورها داریم. علی‌آبادی بیان داشت: در سازمان همکاری اکو با ۹ کشور همسایه و منطقه همکاری داریم و موافقتنامه تجاری در حال پیگیری است با هشت کشور اسلامی در حال توسعه، موافقتنامه تجارت ترجیحی امضا کرده و در حال اجرا هستیم. همچنین در سازمان همکاری اسلامی با کشورهای عضو موافقتنامه تجارت ترجیحی داشته و همکاری‌های تجاری را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنیم. وی خاطرنشان کرد: با کشورهای اتحادیه اقتصادی اوراسیا، موافقتنامه تجارت آزاد و با تعدادی دیگر از کشورها موافقتنامه تجارت ترجیهی به امضا رسیده و با برخی دیگر از کشورها در حال مذاکره هستیم، ما آماده عامل هستیم و دست همکاری اقتصادی با کشورها و ملت‌های جهان را می‌فشاریم. توسعه روابط تجاری با کشورهای شرکت‌کننده در نمایشگاه اکسپو وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو ۱۴۰۳ گفت: تلاش می‌کنیم این نمایشگاه بتواند با ارائه شفافیت توانمندی‌ها و شناسایی نیازمند‌های طرفین گام جدی را در توسعه اقتصادی بردارد. علی‌آبادی ادامه داد: مهم‌ترین هدف این نمایشگاه توسعه روابط تجاری با کشورهای شرکت‌کننده است، ایران در حوزه تجارت مزایای نسبی بسیاری دارد که می‌تواند تسهیل گر بسیاری از تعاملات در سطوح مختلف راهبردی باشد. وی بیان کرد: زمینه‌های همکاری را تسهیل می‌کند ایران در حوزه تجارت مزایای نسبی دارد که می‌تواند تسهیل گر در حوزه راهبردی باشد همچنین چهره واقعی بخشی از توانمندی‌های ایران در این نمایشگاه‌ها معرفی می‌شود و زمینه برای همکاری‌های اقتصادی فراهم می‌گردد. حضور بازرگانان و تجار از ۱۰۰ کشور دنیا وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به حضور بازرگانان و تجار از ۱۰۰ کشور دنیا گفت: توجه به جایگاه ایران در کنار ظرفیت معدنی و کشاورزی و صنعتی فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کند در این راستا رویکرد اصلی برنامه‌های وزارت صمت مبتنی بر تعاملات در عرصه بین‌الملل و کسب و کار دانش بنیان است. وی بیان داشت: برنامه ما در مرحله اول جهت‌دهی توسعه اقتصادی بر پایه رشد اقتصادی پایدار با تعاملات بین‌المللی با محصولات فناورانه است، دوم توسعه زیرساخت‌های تجاری و افزایش سهم کشور از تجارت بین‌المللی از دیپلماسی اقتصادی است. اولویت به دیپلماسی اقتصادی با هدف ورود به بازار‌های جهانی و فناوری علی‌آبادی با بیان اینکه اولویت‌دادن به دیپلماسی اقتصادی با هدف ورود به بازار‌های جهانی و فناوری است گفت: تعامل سازنده با کشورهای منطقه در انتقال فناوری و صنعتی مهم‌ترین اقدام است، فعال‌سازی میز‌های کالایی کشور و استانی با هدف شناسایی ظرفیت صادرات به کشورهای هدف با همکاری وزارت امور خارجه و بهره‌مندی حداکثری از روابط سیاسی در ایجاد بازار‌های جدید و حوزه تامین است. وی اضافه کرد: افزایش کارایی و فعال کردن رایزنان بازرگانی در حرکت رقبای ایران، ارائه اطلاعات کامل به بازرگانان ایرانی و تنوع‌بخشی به تجارت با کمک ارز‌های محلی، توسعه بازار‌های مرزی جهت افزایش صادرات و منابع خارج از کشور، بهره‌گیری از ظرفیت اتاق‌های بازرگانی با سایر کشورها و بخش خصوصی در روابط خارجی و گسترش بازار‌های صادراتی از مهم‌ترین اقدامات است.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»