حاصلخیزی خاک کشاورزی از طریق کنترل مصرف کودهای شیمیایی
تاریخ انتشار: ۱۴ آذر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۸۴۳۴۹۸
ایسنا/آذربایجان شرقی خاک بستری که از ۸۰۰۰ سال پیش در خدمت تهیه ضروری ترین نیاز انسان (غذا و به تبع کشاورزی) بوده و تمدنهای بسیاری که بر پایه همین بستر بنا نهاده شدهاند؛ اما امروز در آخرین نفسهای خود به سر میبرد و چه تمدنهایی که اینچنین به دست خودمان در حال نابودی است.
پنجم دسامبر امسال مصادف با ۱۴ آذرماه، روز جهانی خاک نام گرفته و شعار امسال این روز نیز « تاکید بر جلوگیری از شوری خاک و افزایش بهره وری خاک» است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کشاورزی، بخشی است که در کنار عجین شدن با زندگی بسیاری از مردم، با تمام قوا متکی به خاک بوده و در واقع راه اصلی تغذیه یک گیاه نیز از این طریق میسر میشود. استفاده بهینه از خاک در زمان کشت محصولات و برخورد صحیح و تزریق عناصر مفید و به حد نیاز به این بستر باعث میشود تا پیامدهای مشکل زایی چون فرسایش این سرمایه گرانبها را رقم زد.
مسئله فرسایش خاک و نابودی اراضی کشاورزی همچون یک چرخه بر یکدیگر تاثیر میگذارند. در واقع با فرسایش است که اراضی مستعد کشاورزی نابود میشوند و با نابودی این اراضی نیز خاک دیگر توان حمل گیاه را از دست میدهد. فرسایش خاک هر ساله با نابودی این اراضی مهم باعث کاهش دو الی سه درصدی محصولات کشاورزی نیز میشود.
بر اساس گفتهی عباس احمدی، استاد گروه خاکشناسی دانشگاه تبریز، در اراضی جنگل تراشی شده کشور سالانه حدود ۵۰ الی ۲۰۰ تن خاک در هر هکتار از طریق فرسایش از بین میرود. در اراضی دیمکاری شده نیز سالانه بین ۲۰ الی ۵۰ تن در هر هکتار و در اراضی کشاورزی و مراتع نیز حدود ۱۰ تن خاک در هر هکتار فرسایش مییابد. این در حالی است که سالانه فقط یک الی دو تن خاک در هر هکتار از اراضی ایران تولید میشود.
وی با اشاره به اینکه متوسط جهانی فرسایش خاک، چهار الی پنج تن در هر هکتار است، میگوید که متوسط فرسایش سالانه خاک ایران، چهار الی پنج برابر متوسط جهانی و حدود ۱۸ تن در هر هکتار است و مجموعه سالانه حدود دو میلیارد تن از کل خاکهای ایران فرسایش مییابد.
ایران دارای رتبه نخست شدت فرسایش خاک در جهان است
به گفتهی وی؛ قاره آفریقا در طول یک دوره، رکورددار شدت فرسایش خاک در جهان بود اما در مقابل این فرسایش ایستاد و آسیبهای آن را کاهش داد؛ اکنون نیز آسیا به عنوان قطب فرسایش خاک بوده و ایران دارای رتبه نخست شدت فرسایش خاک در جهان است.
متاسفانه اکنون مسئله خاک در کشور ما، در کنار بحران آب، به یک بحران دیگری تبدیل شده است که همچنان ایران در بی خبری این موضوع به سر میبرند.
آنچه که در این گزارش به آن میپردازیم، اهمیت تغذیه گیاه از خاک و روشهای محافظتی است که بدانیم چگونه میتوان بدون وارد کردن لطمهای جبران ناپذیر به بدنه خاک، میتوان از آن برای تغذیه گیاه استفاده کرد و از فرسایش سالانه بین ۳۰ تا ۶۰ تنی آن در اراضی کشاورزی جلوگیری به عمل آورد.
حاصلخیزی خاک که در مقابل فرسایش خاک قرار دارد، اصل مهمی برای تولید محصولات کشاورزی سالم و باکیفیت و از طرف دیگر بهبود وضعیت خاک است. در این راستا نیز مبحث کوددهی مطرح میشود. کوددهی در کشاورزی کشور ما اغلب به یک صورت و آن هم تزریق مستقیم به خاک انجام میگیرد. برخی کشاورزان آگاهانه و یا به شکل تجربه از پدران خود، راه و روش قبلی خود را با اضافه کردن هر چه بیشتر کود به خاک پی میگیرند.
از طرفی نیز یارانهای بودن کودهای شیمیایی کشاورزی نیز به این مورد کمک میکند و کشاورزان با خرید ارزانتر و بیشتر از کود به فکر افزایش تولید خود حتی به قیمت از بین رفتن خاک هستند. در راستای مقابله با این امر و حذف بازار سیاه کود که از تفاوت قیمت کود یارانهای و بازار آزاد میآید، چندی پیش دولت از خروج برخی کودها از گروه کودها یارانهای خبر داده و از طرفی همزمان با وقوع گرانی اجناس در بازار، قیمت کودهای شیمیایی نیز افزایش یافت. در این راستا خرید برخی کودهای شیمیایی از جمله پتاسه و فسفاته از اولویت کشاورزان خارج شده و کود ازته که همچنان یارانهای در دستورکار کشاورزان قرار گرفت.
در این راستا جمشید باقریان، مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی آذربایجان شرقی (شرکتی که وظیفه تامین و توزیع کود را بر عهده دارد) در گفتوگو با ایسنا، میگوید: سال گذشته دولت به دلیل اینکه برخی اجناس را نتوانست از طریق ارز ترجیحی وارد کشور کند، از طریق ارز نیمایی این کار را انجام داد و در نهایت قیمت برخی از کودها افزایش یافت و از طرفی کشاورزان قدرت خرید بالایی نداشتند.
وی میافزاید: با وجود این افزایش قیمت اما اگر دلار آزاد سال گذشته با امروز را مقایسه کنیم متوجه میشویم که کودهای امروز با قیمت یارانهای و کمتر از مقدار هزینه موردانتظار عرضه میشود.
وی با اشاره به عدم کاهش مصرف کود ازته در سطح استان طی سال گذشته، ادامه میدهد: سال گذشته برنامه شرکت ما توزیع ۶۳ هزار و ۹۲۲ تن کود شیمیایی ازته بوده و امسال نیز این رقم به ۷۰ هزار و ۲۹ تن رسیده است که تاکنون بیش از ۸۵ درصد آن تامین شده است.
باقریان با اشاره به تامین ۲۷ درصدی کود فسفاته و تامین ۱۰۸ درصدی کود پتاسه در استان، میگوید: کود در انبارهای ما به حد کافی وجود دارد و مشکلی از بابت کمبود کود نداریم. هرچند متاسفانه با توجه به خشکسالی و کاهش بارشهای رخ داده، امسال متقاضی کودهای شیمیایی کمتر از حد انتظار نسبت به سال گذشته است.
قیمت کودهای شیمیایی
وی با بیان اینکه برنامه توزیع کودهای فسفاته و پتاسه امسال نسبت به سال گذشته افزایش داشته است، خاطرنشان کرد: قیمت انواع کودهای توزیعی توسط شرکت خدمات حمایتی کشاورزی شامل کود اوره یارانهای ۵۰ کیلویی به قیمت ۶۵ هزار و ۱۶۲ تومان، سوپر فسفات تریپل یارانهای ۵۰ کیلویی به قیمت ۴۲۳ هزار تومان، سوپر فسفات ساده ۵۰ کیلویی ۱۹۰ هزار تومان، کلروپتاسیم پودری و گرانول ۵۰ کیلویی به قیمت ۵۰۰ هزار تومان، سولفات پتاسیم ۵۰ کیلویی به قیمت ۵۴۴ هزار و ۲۵۰ تومان، فسفات ۱۳ درصدی یارانهای ۵۰ کیلویی به قیمت ۱۹۰ هزار تومان، آلی فسفاته گرانوله ۱۶ درصد ۵۰ کیلویی به قیمت ۲۲۵ هزار تومان است.
وی میافزاید: برخی کودها از جمله سولفات آمونیوم و نیترات آمونیم مخلوط با سولفات آمونیوم یا دی آمونیوم فسفات قبلا در سبد حمایتی دولتی قرار داشتند اما اخیرا با توجه به افزایش قیمت خرید تضمینی از سبد حمایتی خارج شدند.
نصرت اله نجفی، استاد تغذیه گیاه دانشگاه تبریز نیز در گفتوگو با ایسنا، در خصوص اهمیت گیاهان در بستر خاک، میگوید: حیات بشر در جهان به گیاهان وابسته است زیرا گیاهان غذا، پوشاک، سوخت، مصالح ساختمانی و داروهای موردنیاز بشر را تامین میکنند؛ همچنین، گیاهان با انجام فتوسنتز اکسیژن مورد نیاز بسیاری از جانداران را تولید کرده و با تثبیت گاز کربن دیاکسید از بروز پدیده گرمایش جهانی جلوگیری میکنند.
حضور گیاهان موجب کاهش فرسایش خاک و کاهش ریزگردها
وی میافزاید: حضور گیاهان در جهان باعث زیبا شدن دنیا، آرامشبخشی به انسان، تصفیه هوا، کاهش فرسایش خاک و کاهش ریزگردها میشود. بنابراین، کشت گیاهان (توسعه سطح سبز) و افزایش رشد و عملکرد گیاهان در کره زمین اهمیت زیادی دارد.
وی با بیان اینکه عوامل مختلفی بر رشد و تولید محصولهای کشاورزی و کیفیت آنها اثر دارند، ادامه میدهد: بسیاری از این عوامل به وسیله بشر قابلکنترل نیستند. یکی از این عوامل نیز که به دست بشر قابلدستکاری و کنترل است، تغذیه گیاه را شامل میشود.
نجفی تشریح میکند: تغذیه گیاه را در هر مرحله از رشد گیاه به روشهای مختلف میتوان بهبود بخشید و حتی با مصرف کودهای مختلف پیش از کشت گیاه نیز میتوان این کار را انجام داد. بررسیهای سازمان غذا و کشاورزی (FAO) نشان داده است که در ۵۰ سال گذشته مصرف کودها و بهبود تغذیه گیاهان توانسته است تولید محصولهای کشاورزی را تا ۵۰ درصد افزایش دهد.
وی با اشاره به آغاز مصرف کودهای شیمیایی از حدود ۸۰ سال پیش در ایران، میگوید: تاکنون، بسیاری از کشاورزان ما فقط با چند کود شیمیایی آشنا هستند و فقط آنها را مصرف میکنند در حالیکه گیاه مانند انسان به عنصرهای غذایی مختلف نیاز دارد. از طرفدیگر، آهکی بودن و بالا بودن pH اغلب خاکها، کمبود مواد آلی، نبود آب کافی، شوری خاک و آب، غلظت زیاد بیکربنات و کربنات آب آبیاری و محلول خاکها، رایج نبودن مصرف عنصرهای غذایی کممصرف، تنشهای گرما و سرما و ... سبب مختل شدن تغذیه گیاهان در اغلب خاکهای ایران و شیوع کمبود عنصرهای غذایی مختلف در محصولهای کشاورزی و در نتیجه در انسان و دام شده است.
وی با اشاره به افزایش قیمت برخی کودهای شیمیایی، میافزاید: این امر سبب کاهش مصرف کودهای مورد نیاز گیاهان شده است زیرا عموم کشاورزان ما ثروتمند نیستند و توان خرید کود با قیمت بالا را ندارند. بنابراین، کاهش مصرف یا عدم مصرف کودهای مورد نیاز گیاهان، سبب بروز کمبود عنصرهای غذایی مختلف در گیاهان و کاهش تولید محصولهای کشاورزی و کیفیت آنها میشود.
توصیه به استفاده از مدیریت تلفیقی تغذیه گیاهان
این استاد دانشگاه در تشریح اقداماتی که میتوان این خلا را جبران کرد، اظهار میکند: توصیه میشود که کشاورزان از «مدیریت تلفیقی تغذیه گیاهان» استفاده کنند. مدیریت تلفیقی تغذیه گیاه به صورت «تلفیق بهینه کودهای آلـی، شیمیایی و زیستی و استفاده هوشمندانه از آنها در یـک نظام کشت یا تنـاوب زراعی با هدف استفاده از منابع بومی خـاک برای تولید محصول بهینه و حفظ آن بدون آسیب رسـاندن بـه زیستبوم خـای و محیطزیست» تعریف میشود.
وی ادامه میدهد: هدفهای مدیریت تلفیقی تغذیه گیاهان شامل افزایش محصول در واحد سطح و تامین امنیت غذایی، افزایش حاصلخیزی خاک، تغذیه متعادل گیاهان و تولید محصولهای کشاورزی سالم و ارتقای سطح سلامت جامعه، کاهش مصرف نهادهها مانند کودهای شیمیایی، کاهش هزینههای تولید، افزایش جمعیت جانداران مفید خاک، افزایش کارایی مصرف آب و کود، حفاظت محیطزیست و کاهش اثر تنشهای غیرزیستی و زیستی در گیاهان است.
لزوم انجام آزمون خاک پیش از کوددهی به خاک
وی با اشاره به اثر متقابل میان تغذیه گیاهان و سایر عملیات مدیریت مزرعه، اظهار میکند: برای اجرای «مدیریت تلفیقی تغذیه گیاهان» به کشاورزان عزیز توصیه میشود که پیش از مصرف کودهای مختلف، از خاک مزرعه، برگ و میوه درختان و آب آبیاری مورد استفاده نمونه تهیه کنند و به آزمایشگاه تحویل دهند تا تجزیه شود. البته مصرف کودهای مختلف (آلـی، شیمیایی و زیستی) بایستی بر اساس نتایج آزمون خاک، تجزیه گیاه و کیفیت آب آبیاری و بر اساس توصیه کارشناسان مربوط انجام شود.
نجفی میگوید: کشاورزان میتوانند در هنگام مصرف کودها با توجه به توصیه کارشناسان به منبع کود، مقدار کود، روش مصرف کود و زمان مصرف دقت کافی داشته باشند. مصرف کودهای شیمیایی را تا آنجا که امکان دارد کم کنند و به جای آنها از کودهای آلی و زیستی استفاده کنند.
وی میافزاید: کشاورزان باید از آتش زدن بقایای محصولهای کشاورزی و سوزاندن کودهای دامی خودداری کرده و این مواد آلی را در خاک مصرف کنند. به کشاورزانی که عملیات کاشت، داشت و برداشت را با دست انجام میدهند و از ادوات کشاورزی مکانیزه استفاده نمیکنند، توصیه میشود به جای تک کشتی از کشت مخلوط چند گیاه (گرامینه با لگوم) در یک سال استفاده کنند.
وی ادامه میدهد: کشاورزان بایستی ضمن رعایت تناوب زراعی، برای کشت از رقمهای مناسب که توان جذب آب و عنصرهای غذایی زیادی دارند، استفاده کنند. با انجام این کارها، هم محصول بیشتر و با کیفیت بهتر تولید میکنند و هم کود کمتری مصرف میکنند.
این استاد دانشگاه تبریز میگوید: کشاورزان میتوانند در هنگام آبیاری، ضمن توجه به کیفیت آب، از روش آبیاری مناسب و مقدار آب کافی در هر آبیاری استفاده کنند. در بسیاری از مواقع، عنصرهای غذایی به دلیل کمبود آب در خاک (خشکی) یا زیادی آب در خاک (غرقاب) غیرقابلجذب گیاه میشود و اگر خاک آب کافی داشته باشد، نیازی به مصرف برخی کودها نخواهد بود.
وی میافزاید: در هنگام کاشت گیاهان، استفاده از روشهای «خاکورزی حفاظتی» و «تراکم کشت مناسب» پیشنهاد میشود؛ همچنین برای کنترل آفتها، بیماریها و علفهای هرز از «مدیریت تلفیقی آفتها» بر اساس توصیه کارشناسان استفاده باید کرد.
بر اساس این گزارش؛ خاک بستر تمدنهای بزرگی چون ایران است که نابودی آن نیز در نهایت به نابودی حیات ما خواهد انجامید. در نتیجه پاسداشت از این سرمایه گرانبهای خدادادی نیز وظیفه هر یک از ما است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی اقتصادی خاک فرسایش خاک تولید محصول های کشاورزی محصول های کشاورزی ۵۰ کیلویی به قیمت کودهای شیمیایی استفاده کنند ادامه می دهد مصرف کودهای مصرف کودها هزار تومان فرسایش خاک کاهش مصرف سال گذشته یارانه ای مصرف کود بر اساس تن خاک خاک ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۸۴۳۴۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ماجرای قلیان اکسیژن در کافههای تهران چیست؟
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن در ۱۰ استان توضیح داد.
به گزارش مشرق، اخیرا بحث عرضه نوعی خاصی از قلیان تحت عنوان «قلیان اکسیژن» در برخی کافی شاپها و قهوهخانهها خبرساز شده؛ موضوعی که ظاهرا در راستای اجرای طرح مطالعاتی وزارت بهداشت در ۱۰ استان کشور است؛ چراکه متخصصان و مسوولان سلامت همواره نسبت به شکستن قبح استعمال قلیان در میان خانوادهها و استعمال آن به صورت گروهی و سرگرمی و نهایتا هم افزایش چندین برابری مصرف آن در زنان و مردان و بروز عوارض قلبی و تنفسی ناشی از آن در سنین پایینتر، هشدار دادهاند.
دکتر غلامرضا حیدری مجری طرح مطالعاتی بررسی «قلیان اکسیژن» در واکنش به اخبار و فضای ایجاد شده درباره این طرح مطالعاتی، با تاکید بر اینکه «قلیان اکسیژن» استانداردهای وزارت بهداشت را دارد، اظهار کرد: مقدار گازهای اکسیژن و نیتروژن موجود در «قلیان اکسیژن» تنظیم شده و استاندارد است و حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی این دستگاه در کشور میگذرد.
ماجرای گاز خنده در قلیان اکسیژن
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اخبار منتشر شده در شبکههای اجتماعی درباره قلیان اکسیژن خاطرنشان کرد: ادعای استفاده از گاز خنده در قلیان اکسیژن در شبکههای اجتماعی منتشر شده که در پاسخ به ادعاهای مطرح شده باید گفت، استفاده از گاز خنده در قلیان اکسیژن صحت ندارد.
وی درباره ترکیب گازهای قلیان اکسیژن گفت: سهم اکسیژن از ترکیب گازهای به کار گرفته شده قلیان اکسیژن حدود ۸۰ درصد است و نیتروژن میتواند به میزان ۵ درصد به ترکیب گازها اضافه شود.
مجری طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاکدم ادامه داد: «اکسید نیتروژن» که با «گاز خنده» شناخته میشود، در قلیان اکسیژن وجود ندارد. «انتونوکس» که یک گاز بیضرر به حساب میآید در قلیان اکسیژن استفاده میشود. پژوهشهای متعددی درباره «انتونوکس» در سطح جهان انجام شده، یافتههای این مطالعات از بیضرر بودن این گاز حکایت میکند.
گاز انتونوکس اعتیادآور است؟
حیدری درباره اعتیادآور بودن انتونوکس اظهار کرد: انتونوکس از مسائلی مانند «ایجاد وابستگی»، «اعتیادآوری» و «گازهای خندهآور» تهی است. با توجه به ویژگیهای انتونوکس باید گفت ادعاهایی که در ارتباط با قلیان اکسیژن مطرح شده یک بازی رسانهای است.
وی درباره طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاکدم اظهار کرد: بررسی دستگاه پاکدم که توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام میشود یک طرح مطالعاتی به حساب میآید. این طرح مطالعاتی مورد تایید وزارت بهداشت واقع شده و «کد اخلاق» دارد.
نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیمگیری درباره قلیان اکسیژن
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در این طرح مطالعاتی افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده میکنند مورد نظرسنجی قرار میگیرند، افزود: هدف از اجرای نظرسنجی این است که مصرفکنندگان قلیان اکسیژن را ارزیابی کنیم. این ارزیابیها به منظور بررسی مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از مصرف قلیان اکسیژن است. با توجه به مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از استعمال قلیان اکسیژن برای آینده این دستگاه تصمیم میگیریم.
وی گفت: در حال حاضر، قلیان اکسیژن در برخی استانها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. پاسخ به پرسشهای «آیا قلیان اکسیژن عوارض دارد؟» و «آیا قلیان اکسیژن میتواند به عنوان یک دستگاه بیضرر معرفی شود؟» به عنوان پرسشهای این طرح مطالعاتی طرح شدهاند. پاسخ به این پرسشها به گذر زمان نیاز دارد. این پروژه تحقیقاتی باید به مدت یک یا ۲ سال انجام شود که بتوان به پرسشهای مطرحشده پاسخ داد.
اجرای طرح مطالعاتی در ۱۰ استان کشور
حیدری افزود: طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن در شهر تهران انجام شده و مصرفکنندگان این دستگاه با «تست تنفسی» مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. نتایج تست تنفسی مصرفکنندگان قلیان اکسیژن نشان میدهد وضعیت تنفسی آنها نسبت به افراد عادی، کاملا بالاتر است. نتایج به دست آمده میتواند ما را به مسیری هدایت کند که قلیان اکسیژن، مشکلات سلامتی ندارد.
وی افزود: البته تاکید میکنم که به طور قطع، اظهارنظر نهایی درباره قلیان اکسیژن به بررسیهای کاملتر نیاز دارد. در نظر داریم افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده میکنند در ۱۰ استان کشور مورد ارزیابی قرار دهیم. بازهم تاکید میکنم اخبار مربوط به عوارض و اعتیادآوری قلیان اکسیژن، یک بازی رسانهای و کذب محض است.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی درباره جزئیات اجرای طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اظهار کرد: مراکزی که قلیانهای دخانی ارائه میدهند به صورت داوطلبانه در طرح تحقیقاتی شرکت میکنند. بر اساس استانداردهای وزارت بهداشت، درصد گازهای اکسیژن و نیتروژن قلیان اکسیژن تنظیم میشود. طرح تحقیقاتی در ۳ استان تهران، البرز و آذربایجان شرقی آغاز شده، همچنین امور مربوط به این طرح تحقیقاتی در استان بوشهر و شهر جیرفت در استان فارس در حال انجام است.
وی ادامه داد: استانهای مازندران، زنجان، هرمزگان نیز به طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اضافه میشوند.
طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن یک یا ۲ سال زمان نیاز دارد
حیدری درباره جامعه آماری طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن نیز گفت: تعداد مراکز عرضه قلیانهای دخانی که در طرح مطالعاتی لیان اکسیژن شرکت کردهاند باید به «حجم نمونه» که در طرح علمی برآورد شده، برسند. میزان جامعه آماری باید به نحوی باشد که آمار و ارقام خروجی طرح تحقیقاتی از منظر آماری، «معنیدار» و «قابل تایید» باشد. این طرح تحقیقاتی به یک یا ۲ سال زمان نیاز دارد که میزان دادههای مورد نظر جمعآوری شود. پس از جمعآوری دادهها، آنالیزهای مورد نیاز انجام میشود.
چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن
وی درباره چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن گفت: سالها است علیه دخانیات مبارزه میکنیم و با اقداماتی در نظر داریم میزان مصرف دخانیات را کنترل و محدود کنیم. برنامههایی با هدف کنترل دخانیات طی سالهای گذشته مطرح شده اما شکست خوردهاند. همچنین ممنوعیتهای استعمال دخانیات اثربخش نبودهاند و جرائم مربوط به تخلفات دخانیاتی به خوبی اجرا نشدهاند.
حیدری با بیان اینکه متاسفانه قلیان در کشور به ویژه در میان جوانان به وفور استعمال میشود، افزود: مصرف قلیان در جمعیت نوجوان در حال افزایش است. بررسیها بیانگر این است تفاوتی در ارتباط با میزان مصرف قلیان در میان زنان و مردان وجود ندارد؛ این در حالیست که میزان مصرف سیگار در میان مردان نسبت به زنان ۱۰ برابر بیشتر است. آمار و ارقام بیانگر این است که حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد بالای ۲۵ سال، چه مرد و چه زن قلیان استعمال میکنند.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه قلیان در میان جامعه ایرانی ورود کرده، افزود: قلیان در میان خانوادهها، اماکن تفریحی و جمعیت جوان کشور ورود کرده است. میزان دود هر وعده استعمال قلیان معادل استفاده از ۱۰۰ نخ سیگار است.
حیدری درباره تنباکوهای مورد استفاده در قلیانها گفت: تنباکوها غیراستاندارد به حساب میآیند و عمدتاً با آلودگیهای محیطی، میکروبی و قارچی همراه هستند. زغالهایی هم که در قلیان استفاده میشوند زمینهساز مسمومیت با مونوکسیدکربن هستند.
رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی افزود: متاسفانه در ارتباط با کنترل مصرف قلیان هیچ برنامهریزی کاملی وجود ندارد. با توجه به افزایش استعمال قلیان در میان جوانان و نوجوانان شاید بتوان گفت باید به انتظار افزایش بیماریهای تنفسی و قلبی_عروقی در سنین جوانی بنشینیم. در حالی که بیماریهای تنفسی و قلبی_عروقی معمولا در دهههای پنجم یا ششم زندگی بروز میکنند. شرایط به واسطه استفاده از قلیان به نحوی است که افراد ۲۰ و ۳۰ ساله دچار برونشیت مزمن و بیماریهای قلبی هستند.
دستگاه قلیان اکسیژن «تایید نهایی» را نگرفته است
حیدری با بیان اینکه عوارض مصرف قلیان باید در کانون توجه قرار گیرد، افزود: بهره گرفتن از راهکارها و روشهای علمی در جهت کنترل مصرف دخانیات باید در کانون توجه قرار گیرد. به نظر میرسد قلیان اکسیژن شاید بتواند جایگزین قلیانهای دخانی شود.
وی تاکید کرد: در حال حاضر، دستگاه قلیان اکسیژن «تایید نهایی» را نگرفته است. اگر نتایج تحقیقات و شرایط طوری باشد که این دستگاه جایگزین قلیانهای دخانی شود، یک گام موثر در جهت حفظ سلامتی جامعه به حساب خواهد آمد. اما در مجموع اظهارنظر درباره قلیان اکسیژن منوط به بررسیهای کاملتر بوده و نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیمگیری در این باره خواهد شد.
منبع:همشهری آنلاین