به نقل از «ایرنا»

کوچ خشک و سیلابی؛ حکایت تلخ عشایر شاهسون استان اردبیل

تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۳۸۰۵۴

اردبیل- ایرنا- نگاهی به آسمان کرد، لکه ای ابر در آن نبود، هشدارهای هواشناسی را از رادیو در باره سیل شنیده بود، دو دل شد، این هوا و آن هشدارها؛ رمه اش خسته و بی جان از خشکسالی و نبود علوفه مرغوب نای حرکت نداشتند و او با زمزمه' هر چه بادا باد ' در جایی اتراق کرد که مسیل رودخانه فصلی بود.

.. وقتی به خود آمد که دیگر کاراز کار گذاشته بود، رعد ، برق و آبشاری از آب رها شده در کوهستان یکی یکی گوسفندان نه چندان فربه اش را به آغوش قهر کشیده و با خود می برد و او در این میان به سختی موفق شد همسر و سه فرزندش را به مامنی در کوهستان انتقال داده و با حسرت به نابودی آنی یک عمر اندوخته اش خیره گردد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

عشایر شاهسون دراستان اردبیل پاییز امسال در حالی کوچ به قشلاق را آغاز کردند که تابستان با آنها در ییلاق خوب تا نکرده و هم خشکسالی وهم سیل زندگی را برای آنها سخت کرد.
عشایر هر سال خرداد ماه قشلاق های خود در منطقه مغان را به امید یافتن علوفه های کوهستانی به سمت ییلاق در دامنه کوههای سبلان ، بزقوش و باغرو ترک کرده و اواخر شهریور با استشمام بوی سرمای معتدل پاییزی به سمت قشلاق های خود در مناطق گرمسیری مغان حرکت می کنند.
امسال 2 پدیده متضاد یعنی هم خشکسالی و هم سیلاب عشایر استان را مورد تاخت و تاز قرار داده و خسارات زیادی به آنها وارد کرد، ضمن اینکه بی برنامگی عشایر که بسیاری از آنها زود قصد کوچ کرده و برخی نیز در این زمینه تاخیر کردند مزید بر علت و عامل افزایش خسارت ها شد.
برخی از کارشناسان می گویند که تغییرات آب و هوایی در کنار تجاوز ناآگاهانه و حریص وارانسان به طبیعت از جمله گسیل زودهنگام و انبوه دام عشایر به مراتع در سالیان گذشته در استان اردبیل باعث از بین رفتن پوشش گیاهی، تخریب مراتع ییلاقی و درنتیجه بروز سیلاب های مخرب می شود. سیلاب های که نمونه ای از آن در روزهای پایانی تابستان بیش از 2 هزار راس دام عشایر را در ارتفاعات مشگین شهر تلف کرد.
بر اساس برآوردهای ارگان های ذیربط عشایر شاهسون امسال در اثر خشکسالی یک هزار و 300 میلیارد ریال خسارت دیدند و در اثر سیل هم 2هزار راس احشام آنها تلف شد.
رحمان پورایمان از عشایر طایفه مغانلو گفت: امسال ییلاق برای ما خوش نگذشت، به دلیل نبود علوفه در مراتع حسابی هم خود و هم دام هایمان اذیت شدیم.
وی افزود: مراتع ییلاقی ما فاقد علوفه بود و مجبور شدیم نهاده های دامی برای احشام خود تهیه کنیم که تامین هزینه های آن برای ما مشکل بود.
پور ایمان دلیل نبود علوفه درمراتع را بارش کم دانست و گفت:هر سال در اثر بارش مراتع ییلاقی ما پر علوفه بود ولی امسال در نبود باران دچار ضرر وزیان شدیم .
وی اضافه کرد: دراثر خشکسالی وزن احشام کم شده و نتوانستیم دام های خود را بفروشیم و کلی ضرر و زیان از این بابت متحمل شدیم.
ترحم نگهدار یکی دیگر از عشایر منطقه مغان نیز گفت: در حالی که غصه خشکسالی و نبود علوفه کافی برای دام ها، ما را آزار می داد سیلاب تمام امید ما را نابود کرد و دهها راس از دام ما قربانی خشم طبیعت و طغیان رودخانه ها شدند.
وی افزود: بسیاری از احشام عشایر در اثر نبود علوفه و تعداد زیادی نیز بر اثر سیل تلف شدند و اکنون با این وضعیت چشم امید به حمایت های دولتی دوخته ایم .
نگهداربیان کرد: یک ماه است به قشلاق خود کوچ کرده ایم اینجا هم وضعیت خوب نیست، اراضی زراعی زیر کشت رفته و مجبوریم با تامین نهاده های دامی احشام را در طویله نگه داریم و این یعنی تداوم هزینه ها.

** خسارت یک هزار و 300 میلیارد ریالی خشکسالی به عشایر استان اردبیل
قادر هنرمند مدیرکل امور عشایر استان اردبیل گفت: عشایر این استان امسال از بابت خشکسالی متحمل خسارت زیادی شده اند، بدلیل از بین رفتن پوشش گیاهی مراتع ناشی از خشکسالی و نامناسب بودن پراکنش بارش عشایر استان زودتر از موعد مقرر کوچ کردند وهمین عامل باعث وارد آمدن خسارت خشکسالی به میزان یک هزار و 300 میلیارد ریال شد .
وی با بیان اینکه در کوچ پاییزه 30 درصد از جمعیت عشایری استان اردبیل زودتر از موعد مقرر کوچ کرده اند افزود:امسال عشایر شاهسون هم در موقع کوچ بهاره وکوچ پائیزه تقویم زمانی کوچ را رعایت نکردند.
هنرمند بیان کرد: دلیل کوچ زودهنگام پاییزه عشایر، خشکسالی ، کمبود بارندگی ، از بین رفتن پوشش گیاهی مراتع دامنه های سبلان ، بزقوش و باغرو و هزینه بر بودن تامین نهاده های دامی عشایر بود.
مدیرکل امور عشایر استان اردبیل با اشاره به میزان خسارت وارده به عشایر ناشی از این معضل گفت: بر اساس برآورد کارشناسان میزان خسارت وارده به عشایر منطقه از بایت خشکسالی یک هزار و 300 میلیا د ریال بوده است .
وی اظهار کرد: این میزان خسارت ناشی از کاهش تولید گوشت دام و لبنیات و بالارفتن قیمت نهاده های دامی از قبیل جو و علوفه بوده است که تلاش می شود خسارت وارده شده به جامعه عشایر استان جبران شود.
هنرمند درباره خسارت عشایر از سیل نیز گفت: کوچ دیر هنگام پاییزه برخی از خانوارهای عشایر شاهسون مشکل دیگری بود که امسال با آن مواجه شدیم، این امر باعث شد که تعدادی از عشایردر مشگین شهر گرفتار سیل شوند که در اثر آن 2 هزار راس از دام های سبک و سنگین آنها تلف شد .
به گفته وی ، سیل همچنین 10 خودروی نیسان عشایر منطقه و نیز 15 آلاچیق آنها را با وسایل و اثاثیه از بین برده است.

**چه باید کرد
سریال بروز مشکلات در مناطق کوچرو استان اردبیل ضرورت اقدام اساسی و برنامه ریزی شده را برای مهار و کنترل این مشکل ضروری می سازد .
بروز سیل های ویرانگر در سالیان اخیر که گاهی با تلفات انسانی نیز مواجه می باشد نتیجه اقدام های تخریبی عشایر ودامداران در ورود بی ضابطه دام به مراتع و چرای بی رویه می باشد.
دام های عشایر که بسیاری از اوقات بی برنامه و خارج از برنامه زمان بندی شده وارد مراتع می شوند در سالیان اخیر خسارت های اساسی به اراضی کوهستانی منطقه وارد کرده است.
کاهش بارش ها و نامنظم بودن پراکنش آن نیز در این سال ها با اقدام تخریبی عشایر دست بدست هم داده و بحران خشکسالی را نیز بوجود آورده است، تهی شدن کوهستان از پوشش گیاهی بهانه خوبی است برای بارش های رگباری که سیل وار به پیش رانده و بدون وجود هر گونه مانع طبیعی همه چیز را در مسیر حرکت خود از انسان گرفته تا دام و تجهیزات نیست و نابود کند، حادثه ای که هر سال در استان به نوعی تکرار می شود.

** کوچ زودهنگام، مراتع را از بین برد
شهامت هدایت مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اردبیل به ایرنا گفت: امسال کوچ زود هنگام عشایر به مناطق ییلاقی در بهار باعث ازبین رفتن پوشش گیاهی در مراتع و وارد آمدن خسارت هایی شد.
وی افزود:‌ با وجود هشدارهای داده شده مبنی بر خودداری عشایر استان از کوچ زودهنگام تعدادی از عشایر اقدام به کوچ کرده و در این زمنیه مسائل و مشکلاتی را به وجود آوردند که نتیجه آن از بین رفتن پوشش گیاهی شد .
هدایت اضافه کرد: عشایر استان باید منتطر اعلام تقویم زمانی کوچ بوده و قبل از اعلام ، از کوچ پرهیز می کردند تا اینگونه شاهد وارد شدن خسارت به مراتع و خود عشایر نمی شدیم .
وی اظهار کرد:امسال با توجه به تاخیر در بارندگی و رویش گیاهان، مراتع سبلان برای چرای احشام آماده نبود ولی با این حال عشایر زودهنگام وارد مراتع شده و در نتیجه به آن آسیب های اساسی وارد کردند و در نتیجه مجبور به تامین نهاده های دامی از بازار شدند.
وی بیان کرد: برای مقابله با این پدیده مجازات هایی پیش بینی شده است و از این پس سخت گیری ها نیز بیشتر خواهد شد.
کارشناسان می گویند: انجام مطالعات و اقدام علمی در غنای مراتع ، ضابطه مند کردن ورود و خروج دام و عشایر به مراتع ، افزایش نظارت ها بر چرای دام و مقابله با هر گونه تخلف در این زمینه و ارایه آموزش های لازم به عشایر نیازی ضروری در حفظ و حراست از منابع طبیعی می باشد.

** خسارت عشایرجبران می شود
در این حال مقام های مسئول در استان اردبیل با اشاره به خسارت های وارده به عشایر از بابت خشکسالی و نیز سیل می گویند که در پی تامین این خسارت ها هستند.
قادر هنرمند مدیرکل امور عشایری استان اردبیل گفت: میزان خسارت وارده به عشایر به مقام ها و ارگان های استانی و کشوری گزارش شده و برای جبران این خسارت جلسات متعددی هم برگزار شده است.
وی با اشاره به اختصاص 40 میلیارد ریال تسهیلات قرض الحسنه به عشایر خسارت دیده استان گفت: یک هزار و 200 نفر از عشایر استان متقاضی درخواست وام بودند و تلاش بر این است که سقف این تسهیلات به 60 میلیارد ریال برسد تا بتوان از این طریق برای برطرف کردن مشکلات عشایر بیش از پیش قدم برداشت.
مسعود امامی یگانه مدیرکل مدیریت بحران استانداری اردبیل هم گفت:خسارت های وارد شده به عشایر پس از بررسی و کارشناسی قابل پرداخت است .
وی با اشاره به اینکه دولت تدبیر و امید به بحث بحران و نیز جبران خسارت های وارده از حوادث طبیعی به شهروندان استان توجه دارد افزود: در چهار سال گذشته دولت یک هزار و 100 میلیارد ریال از بابت خسارت حوادث طبیعی به خسارت دیدگان پرداخت کرده و امسال هم برای بازسازی و تجهیزات زیر بنایی 130 میلیارد ریال اعتبار مصوب شده است.
امامی ادامه داد: در سال 93، از محل اعتبارات سفر ریاست جمهوری 700 میلیارد ریال به استان اردبیل اختصاص یافت و 120 میلیارد ریال هم اعتبار از سوی مدیریت بحران کشور اختصاص و در اختیار آسیب دیدگان قرار گرفت که این میزان برابر با عملکرد 10 سال گذشته پیش از دولت تدبیر و امید می باشد.
او بیان کرد: تقریبا تمام خسارت ها تا پایان سال 94 پرداخت شده و درباره خسارت های امسال نیز رایزنی ها برای جبران در حال انجام است و تلاش می شود در کوتاه ترین زمان این امر محقق شود.
به گزارش ایرنا ، عشایر استان اردبیل سالانه 12 هزار تن گوشت قرمز ، 43 هزار تن شیر ، پنج هزار و 400 تن پنیر و یک هزار و 500 تن پشم و 14 هزار متر مربع صنایع دستی از جمله انواع فرش ، گلیم و جاجیم تولید می کنند که نقش بسزایی در رشد اقتصادی آن دارند.
این عشایر که به ایل شاهسون معروف هستند معمولا نیمی از سال را در قشلاق های مغان و نیمی دیگر را در ییلاق های ارتفاعات و در دامنه های سبلان، بزقوش و باغرو سپری می کنند. ایل شاهسون سومین ایل بزرگ کشور است و جمعیت عشایر استان اردبیل 66 هزار و 500 نفر و در قالب 12 هزار و 800 خانوار بوده که به نگهداری 1.5 میلیون راس دام مشغول هستند.
عشایر استان از 45 طایفه مستقل تشکیل شده که همه ساله در یک هزار و 527 اوبا ، 527 قشلاق ، 237 ییلاق ، هفت زیست بوم و 51 سامانه زندگی می کنند.
در مقایسه با جمعیت عشایری کشور عشایر شاهسون اردبیل 6.5 درصد از جمعیت عشایر کشور را تشکیل می دهند و در قیاس با جمعیت استان اردبیل 6درصد از جمعیت استان را به خود اختصاص داده اند
گزارش/ یعقوب شاددل** سیفعلی موسی زاده
/ 7110/6016

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۳۸۰۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

طرح کنترل کوچ ومدیریت چرای دام تا پایان اردیبهشت

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما ، مرکز اصفهان ؛ رئیس اداره منابع طبیعی وآبخیزداری بوئین میاندشت گفت: طرح کنترل کوچ ومدیریت چرا از ۲۵ اسفند ۱۴۰۲ شروع شد وتا پایان اردیبهشت سال جاری ادامه دارد و از ورود دام به مراتع تا شروع فصل چرا جلوگیری می‌شود.
رضاعلی روستایی، هدف از اجرای این طرح را حفظ خاک، پوشش گیاهی وذخائر ژنتیکی مراتع بیان کردو افزود: ورود زودهنگام دام به مراتع باعث ازبین رفتن پوشش گیاهی می‌شود چرا که دراین زمان گیاه به رشد کافی نرسیده است ازطرفی با توجه به بارش‌های بهاری رطوبت سطح خاک بسیار زیاد است که با ورود دام لد کوب می‌شود وهمین موضوع سبب فرسایش خاک می‌شود.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی

وی اضافه کرد:مراتع شهرستان بوئین میاندشت درقالب ۵۷ سامانه عرفی تعریف شده است که ۲۲۰۰ بهره بردار آن با ۵۱ هزار راس واحد دامی اززمان شروع فصل چرا به مدت ۱۲۰ روز می‌توانند از مراتع برای تعلیف دام خود استفاده کنند.
شهرستان بویین میاندشت ۱۰۴ هزار هکتار وسعت دارد که ۷۰ درصد از آن منابع ملی با ۳۵۰ گونه گیاهی است که ۳۵ گونه ان ارزش اقتصادی بالایی دارد.