به نقل از «ایمنا»

روابط تهران ـ بغداد روابطی عالی و مثال زدنی است

تاریخ انتشار: ۴ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۶۳۰۰۵

معاون اول رییس جمهور روابط دو جانبه تهران ـ بغداد در بخش سیاسی، امنیتی و دفاعی را روابطی عالی توصیف کرد و گفت: روابط دو کشور مثال زدنی است؛ اما متاسفانه سطح مناسبات اقتصادی فیمابین آن گونه که انتظار می رود پیشرفت نکرده است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت،  اسحاق جهانگیری پیش از ظهر امروز (پنجشنبه) در مذاکرات مشترک هیات های عالی رتبه ایران و عراق اظهار داشت: روابط جمهوری اسلامی ایران و عراق ریشه در مشترکات فراوان تاریخی، تمدنی، دینی و فرهنگی دارد و ما بعنوان مسئولین دو کشور باید برای توسعه روابط تلاش کنیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 معاون اول رییس جمهور توفیقات و پیروزی های عراق در مبارزه با داعش و حفاظت از وحدت و تمامیت ارضی این کشور را تبریک گفت و افزود: با مدیریت ارزنده دولتمردان عراق، نقش حکیمانه مرجعیت دینی و در نتیجه مجاهدت های رزمندگان عراقی، هم اکنون عراق در آستانه یک پیروزی تاریخی علیه تروریسم تکفیری قرار دارد.

وی اظهار امیدواری کرد عراق بتواند پس از دوران سازندگی به جایگاه واقعی خود در جهان اسلام و در میان کشورهای عربی دست پیدا کند. دکتر جهانگیری با بیان اینکه خوشحال هستیم که دولت عراق توانسته موضوع تجزیه خاک این کشور را ناکام گذارد، از مسئله جدایی طلبی و همه پرسی غیرقانونی در اقلیم کردستان عراق بعنوان فتنه ای بزرگ یاد کرد که می توانست به سایر کشورهای منطقه نیز منتقل شود اما خوشبختانه این موضوع به صورت مدبرانه در عراق حل و فصل شد.

معاون اول رییس جمهور با تاکید بر اینکه همه کردها شهروندان عراقی هستند و باید از تمام حق و حقوق قانونی برخوردار باشند، تصریح کرد: تهران از آغاز مسئله همه پرسی در کنار دولت مرکزی عراق بود و به مقامات ترکیه نیز اعلام کردیم که ما باید با دولت مرکزی عراق هماهنگ باشیم. وی در ادامه به ایام اربعین حسینی نیز اشاره و ضمن قدردانی از اهتمام ویژه مقامات عراق برای میزبانی از زوار حسینی، گفت: در ایام اربعین با موج گسترده ای از عاشقان امام حسین (ع) روبرو هستیم و خوشبختانه در این سالها هماهنگی های خوبی برای میزبانی از زائران وجود داشته است.

دکتر جهانگیری افزود: در ایران نیز ستادی برای انجام هماهنگی های لازم در وزارت کشور ایجاد شده و وزارتخانه های مرتبط نیز در این ستاد عضویت دارند و ایران آمادگی دارد در کنار دولت عراق اقدامات لازم را برای میزبانی هر چه بهتر از زوار امام حسین (ع) انجام دهد. معاون اول رییس جمهور در ادامه سخنان خود با اشاره به مسائل منطقه اظهار داشت: منطقه ما در شرایط ویژه ای قرار گرفته و امیدوارم که مسئله سوریه نیز به نحو مطلوب حل و فصل شود و مذاکرات آستانه و ژنو به نتایج مطلوب منجر گردد.

وی روابط دو جانبه تهران ـ بغداد در بخش سیاسی، امنیتی و دفاعی را روابطی عالی توصیف کرد و گفت: روابط دو کشور مثال زدنی است اما متاسفانه سطح مناسبات اقتصادی فیمابین آن گونه که انتظار می رود پیشرفت نکرده و روابط اقتصادی باید جدی تر و با اراده بیشتر پیگیری شود تا شاهد اجرای توافقات میان دو کشور باشیم. دکتر جهانگیری روابط بانکی ایران و عراق را ضعیف دانست و افزود: علیرغم مذاکرات چندین باره میان مسئولین بانک مرکزی دو کشور، متاسفانه هنوز روابط بانکی در سطح پایینی قرار دارد و توافقات صورت گرفته هنوز بطور کامل عملیاتی نشده است.

معاون اول رییس جمهور بر ضرورت توسعه همکاری های دو کشور در زمینه های نفت، گاز تاکید کرد و گفت: راه آهن شلمچه ـ بصره نیز باید هر چه زودتر تکمیل شود تا راه آهن سراسری ایران به عراق متصل گردد. وی همچنین با تاکید بر لزوم گسترش روابط تجاری اظهار داشت: دو کشور باید به سمت تجارت آزاد حرکت کنند و ایران آمادگی دارد که بخش خصوصی خود را برای سرمایه گذاری در عراق تشویق نماید. نخست وزیر عراق نیز در این نشست با اشاره به چالش های متعدد منطقه نظیر گروه های تروریستی و نیز برخی اختلافات، گفت: این مسائل باعث ایجاد جنگ های مختلف شده و زمینه نابودی و کشته شدن مردم را فراهم کرده است.

حیدر العبادی با تاکید بر اینکه باید از فروپاشی کشورهای منطقه جلوگیری کنیم، افزود: باید تلاش های فراوانی برای توسعه روابط انجام دهیم و باید به دنبال منافع مشترک و منافع متقابل باشیم.وی با یادآوری اینکه ۶۰ درصد جمعیت کشورهای منطقه را جوانان تشکیل می دهند بر لزوم برنامه ریزی برای استفاده بهینه از جوانان در توسعه کشورهای منطقه تاکید کرد و گفت: اگر نتوانیم نیروی جوانان را هدایت کنیم، این نیرو می تواند به جریانی ویرانگر تبدیل شود همان گونه که تروریسم نیز از قدرت جوانان استفاده می کند و جوانان فعال جامعه را به عناصر ویرانگر تبدیل می سازد.

نخست وزیر عراق با بیان اینکه عراق در حال آمادگی برای آخرین عملیات نظامی علیه داعش است، گفت: این نبرد جنگی آزادی بخش برای ملت عراق خواهد بود و خوشبختانه ارتش عراق و نیروهای مردمی توانسته اند مناطق زیادی را از دست گروه های تروریستی آزاد کنند و خوشبختانه این نبردها علیه داعش، زمینه وحدت و یکپارچگی در عراق را فراهم کرده است. وی ادامه داد: مبارزه کامل با گروه های تروریستی نیازمند همکاری و هماهنگی از سوی همه کشورهای منطقه است زیرا این گروه های تکفیری ممکن است در هر مکان دیگری به ادامه تلاش های خود بپردازند و اعتقادات فاسد را در میان جوانان ترویج کنند.

حیدر العبادی همچنین به موضوع همه پرسی غیر قانونی در شمال عراق اشاره و با تاکید بر اینکه ما به دنبال عراق یکپارچه هستیم، گفت: خوشبختانه حمایت بین المللی از جدایی طلبان صورت نگرفت و فقط رژیم صهیونیستی از این همه پرسی حمایت کرد. نخست وزیر عراق با اشاره به هماهنگی میان ایران، عراق و ترکیه در خصوص مسئله همه پرسی، خاطر نشان کرد: خوشبختانه مواضع یکپارچه و یکسانی میان ایران، عراق و ترکیه وجود داشت و ما خواهان آن هستیم که کردها نیز جزو شهروندان عراق باقی بمانند چرا که شمال عراق هم بخشی از کشور عراق است. وی همچنین از آمادگی این کشور برای تامین امنیت و خدمت رسانی به زوار حسینی بخصوص در ایام اربعین خبر داد و گفت: آماده هستیم که در خدمت زائران حسینی در اربعین باشیم.

منبع: ایمنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۶۳۰۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بازخوانی سفر اردوغان به عراق/ اهداف ژئوپلیتیکی ترکیه به بهانه مناسبات ژئواکونومیک

به گزارش جماران؛ پس از یک دهه، روز دوشنبه مورخ 3 اردیبهشت ماه، رجب طیب اردوغان؛ رییس جمهوری ترکیه به همراه هیئت بزرگی از جمله هاکان فیدان؛ وزیر امور خارجه، علی یرلیکایا؛ وزیر کشور، یاشار گولر؛ وزیر دفاع، اومر بولات؛ وزیر تجارت، آلپاسلان بایراکتار؛ وزیر انرژی، عبدالقادر اورال اوغلو؛ وزیر ترابری و زیرساخت، ابراهیم یوماکلی؛ وزیر کشاورزی و جنگلداری و فاتح کاچر؛ وزیر صنعت و فناوری، به عراق سفر کرد. اردوغان که آخرین بار در سال 2011 زمانی که نخست وزیر ترکیه بود به عراق سفر کرد، موضوعات زیادی از جمله مبارزه با تروریسم، تجارت، آب و انرژی در دستور کار اردوغان و محمد شیاع السودانی؛ نخست وزیر عراق قرار داشت.

اردوغان در این سفر با عبداللطیف راشد؛ رییس جمهوری عراق نیز دیدار کرد. اردوغان در یک کنفرانس خبری مشترک گفت: «من معتقدم که سفر من و توافقات امضا شده نقطه عطف جدیدی در روابط ترکیه و عراق خواهد بود. این سفر گامی رو به جلو در جهت تنظیم مجدد روابط دوجانبه بین آنکارا و بغداد است که با یک توافق چارچوب راهبردی که مجموعه‌ای از موضوعات مورد علاقه دوجانبه را پوشش می‌دهد، ضمیمه شده است.»

در این سفر، اردوغان تاکید کرد که آنکارا با کل جمعیت عراق صرف نظر از پیشینه قومی و مذهبی آن‌ها از جمله عرب‌های شیعه و سنی، کردها، ترکمن‌ها و غیرمسلمانان روابط و همکاری دارد. بنابراین، ترکیه دیدگاه همه جانبه خود را در قبال عراق تایید کرد.

اهداف سفر چه بود؟

در مجموع، بیش از 24 یادداشت تفاهم جداگانه از جمله همکاری در زمینه تجارت، خطوط حمل و نقل و ایجاد یک محور ترانزیتی بین‌المللی تحت «عنوان جاده توسعه»، نفت و انرژی، آب، کشاورزی، بهداشت و آموزش در طول این بازدید به امضا رسید. در این راستا، باسم العوادی؛ سخنگوی دولت عراق، با ارزیابی سفر اردوغان اظهار داشت که سفر اردوغان به عراق «نقطه شروع اصلی در روابط عراق و ترکیه است.»

همکاری برای مهار پ‌پ‌ک و شبه نظامیان کرد

در راس فهرست اولویت‌ها، همکاری ضد تروریسم، یعنی رسیدگی به مسئله حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)، که یک گروه جدایی‌طلب کردی با ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی است و به دنبال ایجاد یک دولت خودمختار کردی در بخش‌هایی از این کشور که مقر و پناه گاه اصلی آن‌ در منطقه نیمه خودمختار کردستان شمال عراق است، قرار دارد.

اگرچه ایالات متحده با گروه‌های کرد در مبارزه با داعش همکاری کرد اما از سال 1997 این گروه را به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی اعلام کرد.

در این سفر وزیر امور خارجه ترکیه به همتای عراقی خود گفت: «ترکیه نمی‌خواهد عراق با درگیری‌های داخلی همراه شود ترکیه مصمم است برای ثبات عراق تلاش کند؛ چراکه توسعه ظرفیت و توانایی دولت مرکزی عراق پیش شرط اصلی برای بهبود روابط دوجانبه بین کشورهاست.»

به نظر می‌رسد ترکیه قرار است زمینه و بستر لازم برای یک حمله همه جانبه به شبه نطامیان کرد مستقر در عراق به ویژه پ‌پ‌ک به عنوان مهمترین تهدید برای ترکیه فراهم و رضایت عراق را برای این اقدام به دست آورد.

آنچه از گزارش‌های رسانه‌های بین‌المللی پیداست بر این موضوع دلالت دارد که ترکیه قرار است در تابستان امسال برای یک حمله بزرگ علیه پ‌ک‌ک آماده ‌شود. این عملیات بی شک برای پاکسازی پایگاه‌های کردی در امتداد مرزهای مربوطه به دوکشور برای توسعه پروژه جاده توسعه خواهد بود.

ماه گذشته میلادی، در نشست بین وزرای خارجه عراق و ترکیه، شورای امنیت ملی عراق حضور پ پ ک در خاک عراق را غیر قانونی و نامشروع اعلام کرد.

ترکیه سابقه اخیر حملات زمینی و هوایی به مناطق مشکوک پ ک ک در کردستان عراق را دارد. با این حال بغداد از نقض حاکمیت خود شکایت دارد، بنابراین مذاکرات این هفته با هدف حل این موضوع در آینده انجام می‌شود.

اردوغان در بغداد و اربیل با مقامات دولت مرکزی و اقلیم کردستان دیدار کرد. ترکیه در تلاش است تا مواضع متعادلی بین بغداد و اربیل حفظ کند زیرا مهم‌ترین عامل در توسعه روابط ترکیه و عراق روابط بغداد و اربیل است. هر چه روابط بین دولت مرکزی و حکومت اقلیم کردستان تضاد برانگیزتر باشد، همکاری بین ترکیه و عراق کمتر خواهد شد. بنابراین، ترکیه می‌خواهد در حل مشکلات بین دو دولت نقش آفرینی کند.

جاده توسعه

جاده توسعه یک پروژه کریدور ترانزیتی بلندپروازانه که برای رقابت با کانال سوئز در نظر گرفته شده است و بخشی از قرارداد 17 میلیارد دلاری است که توسط عراق، ترکیه، قطر و امارات متحده عربی امضا شده است. جاده توسعه به طول 1200 کیلومتر، بندر بزرگ فاو در بصره را از طریق زیرساخت‌های حمل و نقل و لجستیک به ترکیه و اروپا متصل می‌کند. اما نگرانی‌های فزاینده‌ای وجود دارد که پ.ک.ک می‌تواند چشم انداز جاده توسعه عراق-ترکیه را تهدید کند.

با این حال، این پروژه رقبای قابل توجهی دارد. ابتکار کمربند و جاده چ (BRI)، ابتکار عمل امضای سیاست خارجی پکن و همچنین کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) که اولین بار در جریان نشست G-20 اعلام شد، همگی پروژه‌های ترانزیتی بین‌المللی است که در دستور کار کشورها قرار دارد.

گفتنی است؛ در نشست سپتامبر گذشته در دهلی نو، یک یادداشت تفاهم برای IMEC توسط ایالات متحده، هند، اتحادیه اروپا، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، فرانسه، آلمان و ایتالیا امضا شد.

قرارداد این پروژه در زمانی انجام می‌شود که اهمیت وجود مسیرهای تجارت و حمل و نقل جایگزین برای زنجیره‌های تامین جهانی و جابجایی کالا در کانون توجه جامعه بین‌المللی قرار گرفته است.

همه‌گیری COVID-19، حمله روسیه به اوکراین و تنش‌های اخیر در خاورمیانه که مسیر دریای سرخ را مختل کرد، جایگزین‌هایی برای پایداری و اجتناب از اختلالات را ضروری کرده است.

تجارت انرژی در سایه بحران آب

علاوه بر این، ترکیه و عراق مایل به فعال شدن مجدد خط لوله نفت عراق-ترکیه که در دهه گذشته غیرفعال بوده و جریان نفت منطقه شمالی عراق به ترکیه و بازار بین‌المللی را همراه می‌کند، هستند.

خط لوله نفت عراق-ترکیه زمانی حدود 0.5 درصد از عرضه جهانی نفت را تامین می‌کرد و بیش از یک سال است که به دلیل ادعاها و اقدامات متقابل، از جمله ارسال پرونده به اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) از سوی عراق، فعال نیست و حکمی از سوی دیوان بین‌المللی کیفری صادر شده است که بر اساس آن ترکیه باید 1.5 میلیارد دلار غرامت به عراق بپردازد.

همچنین انتظار می‌رود امکان بحث‌های فنی و همکاری در مورد مسائل مربوط به آب بین دو همسایه در مورد منابع آب فرامرزی هر دو رود فرات و دجله فراهم شود. عراق آنکارا را به محدود کردن جریان آب متهم کرده و از ترکیه می‌خواهد حجم آب پایین دستی را در امتداد این دو رود افزایش دهد.

با این حال، آنکارا می‌گوید اجازه جریان آب را می‌دهد اما مشکل به منابع آب و مدیریت فنی آب در عراق مربوط می‌شود. اردوغان در این سفر گفت: «ما باید طرح‌های جدید، برنامه‌های سازگار با شرایط آب و هوایی در حال تغییر و استفاده پایدار از آب را تهیه کنیم. به خاطر داشته باشید که ترکیه به اندازه عراق به آب نیاز دارد. ما کشور پرآبی نیستیم و در واقع جزو کشورهایی هستیم که تنش آبی دارد. مگر اینکه به زودی طرح‌های جدیدی ایجاد کنیم، می‌توانیم از نظر تامین آب با چالش مواجه شویم. ما به اقدامات دقیق نیاز داریم.»

ترکیه انتظار دارد که مسئله آب از نظر فنی حل شود و موضوع به اختلاف سیاسی تبدیل نشود. اردوغان تاکید کرد: : «آب موضوع درگیری نیست، موضوعی است که از طریق همکاری به منافع مشترک ما کمک می‌کند.»

بازی ترکیه با کارت عراق

آیا این واقعا یک نقطه عطف است؟ در این سفر ترکیه چه به دست آورد و عراق چه به دست می‌آورد؟ ترکیه، امارت و قطر در ساخت یک کریدور در خاک عراق همکاری می‌کنند که قرار است تا سال 2050 تکمیل شود. اردوغان به صراحت گفت ترکیه خود به آب نیاز دارد، یعنی انتظار بالایی برای رهاسازی منابع آبی از ترکیه نداشته باشید.

خطوط نفت شمال عراق باز گشایی می‌شود و بدون شک برای احیای این جریان انرژی عراق باید از غرامت 1.5 میلیارد دلاری خود چشم پوشی کند تا ترکیه نیز برای احیای این خطوط همکاری کند.

ترکیه به بهانه محور ترانزیتی جاده توسعه، قرار است شبه نظامیان مستقر در خاک عراق را سرکوب کند و این مسئله بی شک با ورود و عملیات گسترده‌تری در خاک عراق همراه خواهد بود. این یعنی ورود ترکیه به خاک عراق که نشان دهنده ناتوانی دولت عراق در ایجاد ثبات در خاک خود است.

اردوغان به خوبی یک بازی ژئوپلیتیکی در منطقه را به بهانه توسعه ژئواکونومی آغاز کرده و این میان عراق از وزن ژئوپلیتیکی پایین‌تری نسبت به ترکیه برخوردار است. دولت عراق همه امتیازهای خود را در سبد ترکیه گذاشت و دست آوردهای بسیار کمتری نسبت به ترکیه کسب کرد.

برخی قرارداها در زمینه کشاورزی و فناوری آب دست آورد دولت عراق است. در حالی که منطقه اقلیم کردستان به عنوان یک حائل میان دولت عراق و ترکیه عمل می‌کند در صورت محقق شدن برنامه‌های اردوغان در عراق، بی شک عراق کارت بازی دیگری ندارد که در برابر ترکیه ارائه دهد.

از بعد جغرافیای سیاسی عراق یک کشور چند دسته است که زمینه‌های ایجاد اختلاف در آن بسیار بالا است و حتی در صورت محقق شدن برنامه‌های ترکیه در عراق بر سر مناطق کرد نشین هیچ ضمانتی وجود ندارد که ثبات در کشور عراق همچنان برقرار باشد.

ریشه اختلافات قومی و ظهور چندین گروه تروریستی در دهه‌‎های اخیر نشان دهنده آن است که در این کشور زمینه و بستر وجود بی ثباتی بسیار بالا است.

در حالی که ایران در چند دهه اخیر تلاش بالایی در جهت مبارزه با تروریسم در این کشور کرده و بی شک وجود ثبات در عراق نتیجه کمک‌های ایران است، اما دولت‌مردان این کشور بجای همکاری با همسایه شرقی همه امتیازهای خود را در سفر اردوغان به ترکیه واگذار کردند. باید دید که در آینده آیا ترکیه به برنامه‌های خود در قبال عراق عمل می‌کند یا خیر؟ اما هر چه باشد پیشینه روابط دوجانه کشورهای ترکیه و عراق نشان داده است که ترکیه الزام و اجباری برای تعهد به وعده‌های خود در قبال عراق ندارد.