به نقل از «پارس نیوز»

فرایند تاریخی قدرت‌یابی ایران بعد از 1970 در منطقه خلیج فارس

تاریخ انتشار: ۷ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۱۱۴۹۸

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- عضو هیات علمی دانشگاه تهران گفت: خلیج فارس در زمره حوزه‌های ژئوپلتیکی محسوب می‌شود که نقش موثری در تبیین تحولات و شکل‌بندی‌های تاریخ منطقه‌ای ایفا کرده است.

دکتر ابراهیم متقی استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با پایگاه خبری تحلیلی «پارس» اظهار داشت: محور اصلی ژئوپلیتیک خلیج فارس را باید در رقابت‌های منطقه‌ای دانست که در سال‌های ایران باستان شکل گرفته و انعکاس جهانی پیدا کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: نظریه‌پردازان مسائل راهبردی به این موضوع اشاره دارند که داریوش اولین لجستیک فرامنطقه‌ای خلیج فارس را شکل داده است. دورانی که زمینه تحرک و نقش‌یابی ایران در حوزه فرامنطقه‌ای را به وجود آورده است.

وی اضافه کرد: چنین رویکردی را می‌توان به عنوان بخشی از سیاست منطقه‌ای دانست که تاریخ ایران را شکل داده و به این ترتیب ایران نیز بر تاریخ منطقه‌ای تاثیرگذار بوده است.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه تحولات ژئوپلیتیکی خلیج‌فارس در سال‌های قرن 16 تحت تاثیر رقابت‌های بین‌المللی اسپانیا و پرتغال قرار گرفت گفت: اندیشه قانون تقسیم را باید مربوط به نقش‌یابی دو قدرت بزرگ جهانی اوایل قرن 16 در نظام جهانی دانست. تاریخ خلیج فارس نشان می‌دهد که چگونه قدرت‌های اروپایی تلاش پایان‌ناپذیر برای تسلط منطقه‌ای داشته و ایران در برخی از دوران‌های تاریخی توانسته‌ است موقعیت خود را ارتقا دهد.

متقی افزود: رویارویی نیروهای نظامی ایران در جنگ با پرتغالی‌ها در دهه 1620 و پیروزی ناوگان نظامی ایران بر هلند‌ی‌ها در اوایل قرن 18 را باید نمادهایی از قدرت بازیگران منطقه‌ای همانند ایران برای حفاظت از منافع و امنیت ملی خود دانست.

وی اضافه کرد: نقش‌‌یابی انگلیس در خلیج‌فارس مربوط به سال‌هایی است که جنگ تقسیم مستعمرات در سال‌های 1756 تا 1763 شکل گرفته و از این دوران به بعد انگلیس توانست برای دو قرن نقش موازنه‌دهنده قدرت و کنترل امنیتی در منطقه را عهده‌دار شود.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه در سال‌های دهه 1970 ایران توانست قدرت منطقه‌ای خود در خلیج‌فارس را اعاده کند اظهار داشت: نقش ایران در خلیج‌فارس به گونه‌ای تدریجی افزایش یافته است. ایران در دهه 1970 نقش بازیگر منطقه‌‌ای را در چارچوب دکترین نیکسون ایفا کرد و چنین رویکردی منجر به ارتقای قدرت منطقه‌ای ایران برای اعاده سرزمین‌های اشغالی بویژه جزایر سه‌گانه شده است.

متقی افزود: قدرت‌سازی ایران در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی به گونه‌ای پایان‌ناپذیر افزایش یافت و ایران توانست نقش پلیس منطقه‌ای را به نقش بازیگر قدرت منطقه‌ای تبدیل کند.

وی اضافه کرد: نقشی که موقعیت ایران را ارتقا داده و چنین وضعیتی در سال‌های بعد از دفاع مقدس تداوم یافته است. آمریکا در سال‌های دهه 1990 و در چارچوب جنگ دوم خلیج‌فارس موقعیت خود را ارتقا داد، اما نتوانست ثبات و امنیت منطقه‌ای را در خلیج‌فارس حفظ کند. به همین دلیل است که موقعیت و نقش ایران به طور تدریجی افزایش یافته و چنین فرآیندی را باید تابعی از قواعد ژئوپلیتیکی کشوری دانست که دارای تاریخ امپراتوری و رسالت حفاظت از ساختار انقلاب جهانی است.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در خصوص اینکه ارتقای نقش و موقعیت منطقه‌ای ایران منجر به واکنش ایالات متحده و همچنین کشورهای منطقه‌ای عرب شده است گفت: ژئوپلیتیک خلیج فارس فراتر از اراده و سیاست‌های اعلامی برخی از رهبران کشورهای جهان،‌ سیاست قدرت را منعکس می‌کند. ژئوپلتیک خلیج فارس مبتنی بر قابلیت یگان‌های دریایی تاکتیکی است که از توان لازم برای مقابله با تهدیدات بازیگران فرامنطقه‌ای برخوردار است.

متقی افزود: در چنین شرایطی موازنه منطقه‌ای دگرگون شده. نقش بازیگران منطقه‌ای که خود را در چارچوب سیاست‌های ایالات متحده تعریف می‌کردند به گونه‌ای تدریجی افول پیدا کرده و در ازای آن بازیگران جبهه مقاومت از قدرت لازم برای اثربخشی در سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برخوردار شده‌اند.

وی اضافه کرد: واقعیت موجود سیاست‌ و امنیت منطقه‌ای را باید ظهور پدیده جدیدی دانست که در قالب ژئوپلیتیک مقاومت معنا پیدا می‌کند. ژئوپلیتیک مقاومت به معنای آن است که قدرت و سیاست بیش از آن که ماهیت فرامنطقه‌ای داشته باشد باید در قالب الگوهای کنش منطقه‌ای تعریف شود.

عضو هیات علمی دانشگاه تهران خاطرنشان ساخت: خلیج فارس تا زمانی خلیج فارس باقی خواهد ماند که ژئوپلیتیک مقاومت محور اصلی سیاست منطقه‌ای ایران بوده و مورد حفاظت کارگزاران تاکتیکی، عملیاتی و دفاعی قرار گیرد.

منبع: پارس نیوز

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارس نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۱۱۴۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

غفلت ایران از سریلانکا بازار نفت آن را از ایران گرفت و به عربستان سپرد / لزوم توجه ایران به خلیج فارس در جاده نوین ابریشم

کارشناس مسائل بین الملل گفت: اگر بتوانیم ظرفیت‌های موجود در خلیج فارس را به عنوان بخشی از گردنبند مروارید در جاده ابریشم شکوفا کنیم؛ روابط تجاری ما و سریلانکا افزایش پیدا خواهد کرد.

 گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، نرگس عبدلی- آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشورمان پنجم اردیبهشت، پس از سفر رسمی ۲ روزه به سه شهر اسلام‌آباد، لاهور و کراچی پاکستان، به دعوت رسمی همتای خود و همچنین به منظور حضور در مراسم افتتاح ابرپروژه چند منظوره سد و نیروگاه اومااویا، صبح چهارشنبه وارد سریلانکا شد و مورد استقبال نخست وزیر این کشور قرار گرفت. سفر آیت‌الله رئیسی به سریلانکا، ۱۶ سال پس از آخرین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به سریلانکا انجام شد.

 سید محمدعلی رئیس الساداتی، کارشناس مسائل بین الملل، در رابطه با این سفر در گفتگویی با خبرنگار دانشجو گفت:سابقا رابطه تجاری بین ایران و سریلانکا در حوزه فروش نفت برقرار بود. پالایشگاه‌هایی در سریلانکا وجود داشت که خوراک آن‌ها نفت ایران بود و همانطور که مستحضر هستید اساساً پالایشگاه‌ها، ماشین آلات، دستگاه‌ها و سازمان تقطیر در پالایشگاه‌ها بر اساس ماده اولیه (نفت) شکل می‌گیرد. ولی متاسفانه به دلیل اینکه طی سال‌های اخیر از فروش نفت خام به سریلانکا غفلت شد؛ کم کم عربستان در این حوزه جایگزین ایران شد. اما با توجه به مشکلاتی که اسلام‌گرایی افراطی و وهابیت در سریلانکا به وجود آورد رفته رفته چهره عربستان در سریلانکا مخدوش شد.

 اما موضع گیری‌های ایران در برابر اسلام افراطی همچنین حمایت از حکومت مرکزی سریلانکا در برابر گروه بودایی افراطی ببر‌های تامیل در داخل سریلانکا، باعث شد روابط خوبی در دوره‌های قبلی بین دولت جمهوری اسلامی و دولت سریلانکا شکل بگیرد.

 علاوه بر این اگر ما بتوانیم ظرفیت‌های موجود در خلیج فارس را به عنوان بخشی از پازل گردنبند مروارید و بخشی از پازل جاده ابریشم شکوفا کنیم، قطعاً روابط اقتصادی ما و سریلانکا افزایش پیدا خواهد کرد.

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی