منبع اصلی اخبار رسانه های ایران کجاست؟
تاریخ انتشار: ۷ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۱۸۹۵۴
صراط: نتایج یک پژوهش علمی در ایران نشان می دهد سه خبرگزاری غربی و سه خبرگزاری داخلی به ترتیب خوراک اصلی صفحات بین المللی و سیاسی روزنامه ها در ایران را تامین می کنند.
به گزارش خبرآنلاین، این پژوهش به سفارش دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف بررسی اصول منبع نگاری و ارزیابی صحت اخبار و مطالب رسانه های داخلی انجام شده و قرار است مشروح آن روز سه شنبه در بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات به اصحاب و کارشناسان رسانه ارایه شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نتایج این پژوهش موید آن است که اغلب روزنامه ها و خبرگزاریهای کشور از نظر رعایت اصول حرفه ای در زمینه منبع نگاری وضعیت نسبتا قابل قبولی دارند اگرچه میزان توجه و پایبندی هر یک از آنها به این اصول متفاوت است و به صحت اخبار و گزارش های اختصاصی برخی رسانه های داخلی نمی توان چندان اعتماد کرد.
پژوهش «بررسی منبع نگاری و ارزیابی صحت اخبار و منابع در رسانه های ایران» که توسط سه تن از کارشناسان باسابقه رسانه به سرپرستی محسن ماندگاری تهیه شده، حکایت از آن دارد که خبرگزاري های رويترز (انگلیس)، فرانس پرس (فرانسه) و اسپوتنيك (روسيه) در صدر فهرست منابع خارجي پراستفاده در رسانه هاي ايراني قرار دارند.
این پژوهش همچنین می گوید که اخبار خبرگزاري هاي داخلي ايسنا، فارس و ايرنا نيز بيشترين انعكاس را در صفحات سیاسی مطبوعات و پایگاههای خبری ایران دارند.
تهیه کنندگان پژوهش، این نتایج را از بررسی 8337 مطلب در صفحات سیاسی و بین الملل 9 خبرگزاری، 18 روزنامه و 4 سایت پربیننده داخلی در روزهای معین استخراج کرده و آن را در قالب نمودارهای متعدد به نمایش گذاشته اند.
بر اساس نتایج بدست آمده، 85.3 درصد مطالب منتشر شده در رسانه های مذکور دارای منبع است و اصول حرفه ای منبع نگاری نیز در 81.6 درصد اخبار و گزارش های بررسی شده رعایت شده است.
تهیه کنندگان پژوهش عملکرد حرفه ای دو بخش مهم خبری تلویزیون را نیز رصد کرده اند. بررسی 126 خبر و گزارش بولتن های خبری ساعت 14 شبکه یک و 20:30 شبکه دو سیما نشان می دهد اصول منبع نگاری در 90 درصد اخبار و گزارش های بررسی شده رعایت شده است.
بر اساس نتایج این تحقیق، 29 درصد مطالب روزنامه ها، 12 درصد مطالب خبرگزاری ها و 5 درصد مطالب سایت ها فاقد منبع است. علاوه بر آن، عمده مطالبی که روزنامه ها از ذکر منابع آن خودداری کرده اند، اخبار و گزارش های خبرگزاری ها است که بعضا بدون ذکر نام منبع منتشر شده است.
نتایج این تحقیق نشان می دهد در 38.7 درصد مطالب روزنامه ها، 12.8 درصد مطالب خبرگزاری ها و 9 درصد مطالب سایت های منتخب، اصول منبع نگاری رعایت نشده است.
در میان خبرگزاری ها، خبرآنلاین از نظر رعایت اصول منبع نگاری در جایگاه اول و خبرگزاری های مهر و ایلنا در جایگاه آخر قرار گرفته اند.
در میان روزنامه ها، دنیای اقتصاد در جایگاه اول و فرهیختگان در جایگاه آخر نشسته و در میان سایتهای منتخب نیز، تابناک، اول و انتخاب در رده آخر جای گرفته است.
نتایج این تحقیق نشان می دهد بسیاری از رسانه های داخلی، استانداردهای حرفه ای روزنامه نگاری را در اخبار اختصاصی خود رعایت نکرده اند، مخصوصا وقتی که منبع اخبار و گزارش های این رسانه ها از منابع ناشناس بوده است.
یکی دیگر از نتایج این پژوهش آن است که نشان می دهد منبع 93 درصد مطالب روزنامه ها و 98 درصد مطالب سایتهای منتخب، داخلی است. این رقم در باره اخبار و گزارشهای دو بخش مهم خبری تلویزیون، 86 درصد است.
بر اساس نتایج حاصله، ۸۸.۷ درصد مطالب خبرگزاری های داخلی دارای منبع معتبر است که در میان آنها، خبرگزاری مهر بیشترین و خبرآنلاین کمترین استفاده از منابع کم اعتبار را دارند.
در میان رسانه های خارجی که اخبار آنها در رسانه های داخلی انتشار یافته، خبرگزاری انگلیسی رویترز با 9.5 درصد بیشترین استناد را داشته است. خبرگزاری فرانسه با 5.8 درصد و خبرگزاری روسی اسپوتنیک با 4.5 درصد در جایگاه های بعدی قرار دارند.
این نسبت در میان خبرگزاری های داخلی، رویترز 9.9درصد، خبرگزاری فرانسه 6.3 درصد و خبرگزاری روسی اسپوتنیک 5.2درصد است.
در میان روزنامه ها نیز اخبار رویترز 7.9 درصد، خبرگزاری فرانسه 4.6درصد و بی بی سی 4.2 درصد مطالب آنها را در بر می گیرد. در میان پایگاههای خبری ایرانی ، رویترز با 9.5، خبرگزاری فرانسه با 4.2 و روسیا الیوم با 3.3 درصد در صدر هستند.
نتایج این تحقیق همچنین نشان می دهد رسانه های اروپایی با 33.3 درصد جایگاه اول را در میان اخبار ترجمه شده رسانه های داخلی دارند و 59 درصد مطالب ترجمه شده در رسانه های داخلی از منابع انگلیسی زبان است.
نتایج این تحقیق نشان می دهد خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در میان منابع داخلی مورد استفاده روزنامه ها با 28 درصد در جایگاه اول قرار دارد. فارس با 17، ایرنا با 11 و تسنیم با 10 درصد در جایگاههای بعدی قرار دارند.
در میان سایتها نیز ایسنا با 35.1 درصد در رده اول است و تسنیم با 11.4، ایرنا 9.4 و فارس با 8.6 درصد در رده های بعدی جای گرفته اند.نتایج این تحقیق نشان می دهد مطالب روزنامه شرق با 17 درصد بیشترین بازتاب را در میان سایتهای منتخب داشته است.
یافته های این پژوهش همچنین حکایت از آن دارد که منبع 91.3 درصد اخبار و گزارش های دو بخش خبری تلویزیون، خبرگزاری صداو سیما است و سردبیران این بخش های خبری از منابع دیگر به ندرت استفاده می کنند.
یکی دیگر از نتایج جالب این تحقیق آن است که نشان می دهد رابطه معناداری میان خط مشی سیاسی روزنامه ها و استفاده آنها از خبرگزاری های کشور وجود دارد بطوری که روزنامه های هر جناح اکثرا از خبرگزاری های همفکر خود به عنوان منبع اخبار و گزارش هایشان استفاده می کنند. بجز روزنامه خراسان که منبع اول آن ایسنا است منبع اول و دوم مابقی روزنامه های اصولگرا فارس و تسنیم است. در روزنامه های اصلاح طلب یا طرفدار دولت نیز منبع اول ایسنا است. به نظر می رسد برخی روزنامه ها نظیر رسالت، جمهوری اسلامی و قدس عامدانه از استفاده از خبرگزاری های جناح رقیب خودداری کرده اند.
مشروح این پژوهش و نمودارهای متعدد و متنوع آن که در قالب 248 صفحه تهیه شده است، ساعت 16 روز سه شنبه در نشست تخصصی «منبع نگاری و ارزیابی صحت اخبار و مطالب در رسانه ها» در بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات ارائه خواهد شد.
منبع: صراط نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.seratnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «صراط نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۱۸۹۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
علم گرفتار سانسور و تبعیض رسانه‌ای/ وقتی اسمی از دانشمندان آسیایی و آفریقایی به میان نمی‌آید
به گزارش خبرنگار علم و فناوری ایسکانیوز؛ چندی پیش یک دانشمند چینی از خدمات شهروندی و اداره مهاجرت آمریکا درخواست کرد تا اقامت دائمی دریافت کند؛ با این فکر که شانس بیشتری در تحقیقات خواهد داشت. او یک زیست‌شناس ماهر است و همانطور که در ویزای نخبگان آمریکایی (EB-1A) تصور می‌کرد مقالات خبری در رسانه‌های برتر از جمله نیویورک تایمز که تحقیقات او را پوشش می‌دهد، «توانایی خارق‌العاده» او را در علوم نشان می‌دهد. اما زمانی که افسران مهاجرت درخواست او را رد کردند، متوجه شدند که نام او در هیچ خبر و گزارش رسانه‌ای نیامده است. در واقع پوشش خبری مقاله‌ای که او جزو نویسندگان بود، مستقیما سهم عمده او را در این کار نادیده گرفته بود. این در حالی بود که او زمان بسیار زیادی را برای این پروژه تحقیقاتی وقف کرده بود و حتی ایده آن را خودش در دوره دکتری خود داده بود.
این موضوع باعث شد که چند محقق کنجکاو شوند که چه چیزی بر تصمیمات روزنامه‌نگاران و خبرنگاران تاثیر می‌گذارد که نام کدام محقق را در داستان‌های خبری خود بیاورند. این در حالی است که رسانه‌های خبری نقش کلیدی در انتشار یافته‌های علمی جدید به عموم مردم دارند. از سوی دیگر، پوشش یک مطالعه خاص برای تیم تحقیقاتی و موسسات آنها اعتبار به همراه دارد و سپس عمق و کیفیت پوشش، درک عمومی را از اینکه چه کسی علم خوب انجام می‌دهد، شکل می‌دهد. گاهی حتی پوشش خبری می‌تواند بر مشاغل فردی نیز تاثیرگذار باشد.
هویت اجتماعی دانشمندانآیا هویت اجتماعی دانشمندان مانند قومیت یا نژاد نقشی در پوشش خبری دستاوردهای علمی آنها دارد؟ پاسخ به این سوال ساده نیست. از یک سو، با توجه به حضور کم اقلیت‌ها در رسانه‌های جریان اصلی آمریکا، ممکن است تعصب نژادی وجود داشته باشد. از سوی دیگر، روزنامه‌نگاری علمی به دلیل استاندارد بالای گزارش عینی خود شناخته شده است. از این رو محققان تصمیم گرفتند این سوال را به صورت سیستماتیک با استفاده از داده‌های مشاهده‌ای در مقیاس بزرگ بررسی کنند.
کمترین پوشش رسانهایمحققان 223 هزار و 587 خبر از 288 رسانه آمریکا را از وبسایت Altmetric.com تجزیه و تحلیل کردند. این وسایت پست‌ای آنلاین را درباره مقالات تحقیقاتی رصد می‌کند. اخبار منتشر شده از سال 2011 تا 2019 تعداد 100 هزار و 486 مقاله علمی را پوشش داده است. محققان برای هر مقاله، روی نویسندگانی متمرکز شدند که بیشترین شانس ذکر شدن نامشان را داشتند: اولین نویسنده، آخرین نویسنده و سایر نویسندگان. آنها محاسبه کردند که نویسندگان هر چند وقت یک بار نامشان در مقالات خبری ذکر شده است. سپس از یک الگوریتم برای استنتاج قومیت نویسندگان استفاده کردند و متوجه شدند که روزنامه‌نگاران گاهی اوقات به قومیت آنها برای ذکر نامشان در پوشش خبری تکیه می‌کنند. به طور مثال، مشخص شد که نویسندگانی با نام‌های انگلیسی مانند «جان براون» یا «امیلی تیلور» بیشتر از بقیه در رسانه‌ها ذکر شده‌اند. آنها همچنین 9 گروه قومیتی بزرگ را با هم مقایسه کردند.
محققان دریافتند که شانس دیده شدن نویسنده اول مقاله در یک خبر 40 درصد است. با این حال، احتمال ذکر نام نویسندگانی از اقلیت کمتر در مقایسه با نویسندگانی که نام انگلیسی دارند، به طور قابل توجهی کمتر بود. این تفاوت برای نویسندگانی با نام‌های آسیای شرقی و آفریقایی بارزتر بود. آنها به طور متوسط 15 درصد کمتر در رسانه‌های علمی آمریکا در مقایسه با کسانی که نام انگلیسی داشتند، ذکر یا نقل شده بودند.
این ارتباط حتی پس از در نظر گرفتن عواملی مانند موقعیت جغرافیایی، وضعیت نویسنده متناظر، موقعیت نویسنده، رتبه وابستگی، اعتبار نویسنده، موضوعات تحقیق، تأثیر مجله و طول داستان ثابت است.
و نابرابری بین انواع مختلف رسانه‌ها، از جمله ناشران بیانیه‌های مطبوعاتی، اخبار عمومی و آنهایی که محتوای متمرکز بر علم و فناوری دارند، وجود دارد.
عوامل عملی و انتخاب زبانمحققان می‌گویند: اول و مهم‌تر از همه، عدم حضور دانشمندان با نام‌های آسیای شرقی و آفریقا ممکن است به دلیل چالش‌های عملگرایانه‌ای باشد که روزنامه‌نگاران مستقر در آمریکا در مصاحبه با آنها مواجه هستند. عواملی مانند تفاوت منطقه زمانی برای محققان مستقر در خارج از کشور و تسلط واقعی یا درک شده انگلیسی می‌تواند نقش داشته باشد، زیرا یک روزنامه‌نگار در مهلت مقرر باید خبرش را آماده کند.
ما این عوامل را با تمرکز بر محققان وابسته به موسسات آمریکایی جدا کردیم. در میان محققان مستقر در آمریکا، مشکلات عملگرایانه باید به حداقل برسد، زیرا آنها در همان منطقه جغرافیایی روزنامه‌نگاران هستند و احتمالاً به زبان انگلیسی، حداقل در نوشتن، مهارت دارند. علاوه بر این، با توجه به اینکه توجه رسانه‌ها به طور فزاینده‌ای توسط مؤسسات آمریکا ارزش قائل می‌شود، احتمالاً این دانشمندان به همان اندازه به درخواست‌های مصاحبه روزنامه‌نگاران پاسخ خواهند داد.
حتی زمانی که محققان فقط مؤسسات آمریکا را مد نظر گرفتند، تفاوت‌های قابل توجهی در ذکر و نقل قول برای نویسندگان غیر انگلیسی یافتند؛ به‌ویژه، نویسندگانی با نام‌های آسیای شرقی و آفریقایی در مقایسه با همتایان خود با نام انگلیسی، چهار تا پنج درصد کاهش در نرخ ذکر را تجربه می‌کنند. این نتیجه نشان می‌دهد که در حالی که ملاحظات عملگرایانه می‌توانند برخی نابرابری‌ها را توضیح دهند، اما همه آنها را در نظر نمی‌گیرند.
محققان همچنین دریافتند که روزنامه‌نگاران همچنین تمایل بیشتری به جایگزینی وابستگی‌های سازمانی به جای دانشمندان با نام‌های آفریقایی و آسیای شرقی دارند؛ به عنوان مثال، ذکر دانشگاه میشیگان برای آنها معتبرتر از ذکر دانشگاه های دیگر است. این اثر جایگزینی نهاد، بر یک سوگیری بالقوه در بازنمایی رسانه‌ای تأکید می‌کند، جایی که ممکن است دانشمندان با نام‌های قومیتی اقلیت کمتر معتبر یا مستحق شناسایی رسمی تلقی شوند.
چرا برابری در گفتمان علم اهمیت دارد؟بخشی از عمق پوشش اخبار علمی بستگی به این دارد که چگونه محققان به طور کامل و دقیق در خبرها به تصویر کشیده شوند، از جمله اینکه آیا دانشمندان با نام ذکر شده‌اند یا خیر و تا چه حد سهم آنها از طریق نقل قول برجسته می‌شود. همانطور که علم به طور فزاینده‌ای جهانی می‌شود و زبان انگلیسی به عنوان زبان اصلی آن است، مطالعه ما اهمیت نمایندگی عادلانه را در شکل دادن به گفتمان عمومی و پرورش تنوع در جامعه علمی برجسته می‌کند.
محققان می‌گویند که تفاوت‌ها در مرحله اولیه انتشار علم، زمانی که روزنامه‌نگاران در حال انتخاب مقالات تحقیقاتی برای گزارش هستند، بیشتر باشد. درک این تفاوت‌ها به دلیل چندین دهه یا حتی قرن‌ها تعصب ریشه‌دار در کل خط تولید علم، از جمله اینکه چه کسی بودجه تحقیقاتی را دریافت می‌کند، چه کسی در مجلات برتر منتشر می‌شود و چه کسی در خود نیروی کار علمی نمایندگی می‌کند، پیچیده است.
روزنامه‌نگاران از مرحله بعدی فرآیندی را انتخاب می‌کنند که تعدادی نابرابری در درون آن وجود دارد. بنابراین، پرداختن به نابرابری‌ها در نمایندگی رسانه‌ای دانشمندان تنها یک راه برای تقویت فراگیری و برابری در علم است. اما این گامی در جهت به اشتراک‌گذاری دانش علمی با مردم به روشی عادلانه‌تر است.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»