به نقل از «ایکنا»

روز درنا بهانه‌ای برای پیوند محیط زیست و گردشگری پایدار

تاریخ انتشار: ۱۶ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۴۸۲۷۷۷

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، چند سالی است که مناسبت استانی روز درنا در 15 آبان‌ماه به دلیل وجود پتانسیل بالای تالاب میقان و همچنین حضور هزاران پرنده درنا در فصول سرد سال، مورد استقبال کارگروه گردشگری استان و فعالان محیط زیست و مردم قرار گرفته است.
مراسم گرامیداشت روز درنا از سال 88 با هدف آشنایی و آموزش بهره‌برداری پایدار از تالاب میقان، تأکید بر ارزش زیستگاهی و اکولوژیکی میقان و اهمیت حفظ این منطقه و مهاجرین آن با حضور دوستداران و سازمان‌های مردم نهاد برگزار می‌شود به گفته فعالین محیط زیست این روز در آستانه ملی شدن است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سیاوش آقاخانی، از فعالان محیط زیست استان مرکزی، درباره علت نامگذاری این روز به خبرنگار ایکنا گفت: یکی از دغدغه‌های سمن‌های روستایی در استان، جلب توجه مسئولین و مردم به حافظت و احیای تالاب میقان است، این تالاب علاوه بر دارا بودن جاذبه‌های طبیعی و جانوری فراوان، دارای گونه‌های متعدد گیاهی همچون قره داغ است که از شاخص‌ترین گونه‌ها در بیابان زدایی به شمار می‌رود و می‌تواند جلوی ورود ریزگردها را به اراک بگیرد. از دیگر جاذبه‌های تالاب میقان حضور درناهاست، در همین راستا، فعالان محیط زیست و سازمان‌های مردم نهاد، سال 88 پیشنهاد کردند جشن درناها در حاشیه تالاب برگزار تا توجه مردم به این پرنده و تالاب جلب شود.
وی ادامه داد: هنوز فرهنگ سازی درستی برای تبدیل حضور درناها به یک جاذبه بزرگ گردشگری در استان انجام نشده و هنوز زیرساخت‌ها و آموزش‌های لازم در این خصوص محقق نشده است. خوشبختانه با تلاش چند سال گذشته سازمان‌های مردم نهاد، تالاب میقان به مردم شناخته شد از طرف دیگر پیگیری اصلی نامگذاری روز استانی درنا توسط سمن‌ها یکی از اقدامات مهم در راستای شناسایی هر چه بیشتر این نوع پرنده بوده است.
این فعال محیط زیستی بیان کرد: هر جای دنیا که حجم انبوهی از پرندگان، منطقه شکار ممنوع همچون تالاب میقان و... وجود داشته باشد قبل از اینکه اجازه حضور مردم به تالاب داده شود درباره پرندگان مهاجر و نکات زیست محیطی، رفتارهای اکولوژیک، نحوه برخورد و میزان مجاز نزدیکی به حریم پرندگان تالاب و... آموزش ارائه می‌شود ولی متاسفانه در اراک این آموزش‌ها داده نشده و گردشگران به حال خود رها شده‌اند همین امر باعث می‌شود امنیت درناها به خطر بیافتد.
وی با بیان اینکه سمن‌ها به تنهایی نمی‌توانند در بحث فرهنگ‌سازی و توجه مردم به درناها فعالیت کنند، گفت: نیازمند حضور اثربخش رسانه‌ها و تدوین برنامه جامع برای مدیریت تالاب هستیم خوشبختانه با تلاش اداره‌کل محیط زیست استان، طرح مدیریت زیست بومی تالاب تهیه شده است. حفاظت از تالاب به عنوان محل زندگی گیاهان و جانوران باید با مشارکت مردم محلی و برنامه‌ریزی دولتمردان انجام شود با توجه به افت آب‌های زیرزمینی و شور شدن آب تالاب، کشاورزی منطقه تالاب میقان از رونق افتاده که باید با ایجاد اقتصاد جایگزین مشکلات کشاورزان این منطقه را حل کرد؛ لذا درناهای تالاب یک ظرفیت گردشگری مهم برای رونق اقتصادی این منطقه محسوب می‌شوند.
آقاخانی افزود: برای تحقق گردشگری تالاب میقان علاوه بر مشارکت دستگاه‌های اجرایی باید از ظرفیت کارخانه املاح معدنی، آموزش مردم محلی، ایجاد کلبه‌های بوم گردی و مراکز اقامتی روستاها استفاده کرد، ما امروز احتیاج داریم در کنار اجرای طرح مدیریت زیست بومی تالاب، طرح جامع اکوتوریستی یا گردشگری دوستدار محیط زیست تهیه شود چنانچه امروز یکی از بزرگترین خلاهای استان همین طرح است.
به گزارش ایکنا؛ زهره موسوی، رئیس اداره حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی نیز درباره تالاب میقان به ایکنا گفت: در دنیا 15 گونه درنا وجود دارد و هر ساله کشور ما میزبان 3 گونه از این پرنده‌هاست که شامل درنا سیبری، درنا طناز و درنای معمولی یا خاکستری می‌شود. جمعیت درنای طناز در کشور بسیار کم اما جمعیت درنای معمولی قابل توجه است.
رئیس اداره حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان گفت: تک همسر بودن مهمترین ویژگی این پرنده است که حدود 50 سال با یک جفت زندگی می‌کند و در فصل زادآوری، نر و ماده بصورت موقت از جمعیت اجتماعی خود دور شده و بصورت جفتی با یکدیگر زندگی می‌کنند و علاوه بر آن در لانه سازی و بزرگ کردن جوجه‌ها، هر دو همکاری دارند.  مکان زادآوری این پرنده در آب‌های شیرین، دشت‌های تالابی کم ارتفاع و حاشیه رودخانه‌هاست. این پرنده در اردیبهشت ماه تخمگذاری می‌کند، هر ماده دو تخم می‌گذارد و جوجه‌ها بعد از 28 تا 31 روز از تخم بیرون می‌آیند نکته جالب در درنا این است که هر جوجه توسط یکی از والدین مراقبت می‌شود و جوجه بعد از 80 الی 90 روز قادر به پرواز خواهد بود.
موسوی تصریح کرد: این پرندگان مکانی را برای زندگی ترجیح می‌دهند که دخالت انسانی در پایین‌ترین سطح باشد همسر گزینی درناها از بین افراد خانواده و فامیل نیست و اگر جفت بمیرد در بیشتر موارد اقدام به گرفتن جفت جدید نمی‌کنند.
 وی ادامه داد: درنا یک پرنده  کاملاً مهاجر است که بسته به شرایط آب و هوایی، از اواخر شهریورماه شروع به مهاجرت می‌کند و آب و هوا به میزان قابل توجهی در مهاجرت این پرنده تاثیر دارد و بازگشت این پرندگان به کشور اصلی نیز فروردین ماه اتفاق می‌افتد.
موسوی با بیان اینکه در استان مرکزی شاهد مهاجرت درنای معمولی به تالاب میقان هستیم، گفت: طی سرشماری سال 90 در استان، 15 هزار قطعه از این نوع پرنده ثبت شده است که البته هر ساله تغییر می‌کند سال گذشته شاهد آنفولانزای فوق حاد پرندگان در تالاب میقان بودیم که بیشترین تلفات بعد از غاز خاکستری از آن درنا بود، 2 هزار و 845 قطعه پرنده شامل 2 هزار و 380 قطعه غاز خاکستری و 66 قطعه درنا در این اتفاق تلف شدند.
 وی ادامه داد: این پرندگان نقش کنترلی در اکو سیستم دارند و چنانچه هر کدام از جانداران در چرخه اکوسیستم حذف شوند به سایر جانداران چرخه، آسیب جدی وارد می‌شود.
رییس اداره حیات وحش اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان تاکید کرد: وجود خانه‌های مسکونی کنار تالاب میقان از مهمترین تهدیدات این پرندگان است، پسماند تولید شده توسط ساکنین 8 روستای اطراف تالاب، تاثیر منفی روی کیفیت آب تالاب و در نتیجه چرخه زیستی این پرنده خواهد داشت و علاوه بر آن جاده‌های روستایی، معادن و تصفیه خانه‌ای که در کنار تالاب وجود دارد هر کدام می‌تواند برای این پرنده، تهدید به شمار آید. فرودگاه اراک خود یک تهدید جدی برای این پرنده است درنا از صدایی که حین پرواز هواپیما ایجاد می‌شود بسیار می‌ترسد و استرس ناشی از ترس، نقش بسیار مخربی روی پرندگان بویژه درنا دارد.
وی گفت: مشکلی دیگر این پرنده، کم آب شدن تالاب به علت وجود سدهای بالای تالاب است در نتیجه این مشکلات، میزان مهاجرت درنا به استان نسبت به سال‌های گذشته کمتر شده از طرفی تنوع گونه‌های جمعیتی پرندگان مهاجر بیش از گذشته شده است.
موسوی در پایان بیان کرد: سال گذشته 12 هزار و 790 قطعه پرنده مهاجر در تالاب میقان سرشماری شد که از این تعداد حدود 5 هزار قطعه درنا بود. بسیاری از علاقمندان به محیط زیست نگران تکرار آنفولانزای فوق حاد پرندگان هستند اما اداره‌کل محیط زیست به صورت مستمر منطقه تالاب را مورد بازرسی دقیق قرار می‌دهد و خوشبختانه  تاکنون هیچ مرگ مشکوکی از پرندگان گزارش نشده است، از مردمی که به تالاب سفر می‌کنند تقاضا داریم در صورت برخورد با لاشه پرنده به این اداره گزارش دهند.
کوروش دیباج

منبع: ایکنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۴۸۲۷۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تبدیل منطقه حفاظت شده به گردشگری/ واگذاری بهشت گمشده در فارس

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - آمنه سپهر: اخبار چند روز گذشته استان فارس حاکی از واگذاری منطقه گردشگری بهشت گمشده به میراث‌فرهنگی فارس است؛ خبری که به نقل از استاندار فارس منتشر و در آن عنوان شد که با ورود میراث‌فرهنگی فارس به منطقه بهشت گمشده زمینه توسعه و تحول در این منطقه ایجاد می‌شود این مساله را پر رنگ تر کرد.

انتشار این خبر اذهان عمومی را با این سوال روبرو ساخت که مگر تنگ بستانک یا همان بهشت گمشده در زُمره مناطق حفاظت شده تحت مدیریت اداره کل محیط زیست استان فارس نیست؟ محمدهادی ایمانیه دلایل این واگذاری را وجود مشکلاتی در اطراف سد درود زن و معضلات برنجکاران آن منطقه عنوان کرده و از تشکیل جلسه‌ای مشترک با مسؤولان مربوطه به منظور بررسی راه‌های حل آن خبر داده است.

استاندار فارس این را هم اضافه کرده که قرار است اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس این منطقه را از منابع طبیعی تحویل بگیرد و با حفظ محیط‌زیست که خط قرمز مدیریت استان است، تلاش شود تا مشکلات مرتبط با گردشگری و کشاورزان این منطقه در کمترین زمان ممکن مرتفع شود.

پیگیری‌های خبرنگار مهر پیرامون این خبر از مقام ارشد استان به پاسخ چند کلمه‌ایِ استاندار فارس ختم شد و ایمانیه در پاسخ پیامکی خود اعلام کرد که با هماهنگی دو اداره کل و با حفظ مقررات محیط زیست واگذاری انجام شده است.

اما اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس نیز این موضوع را رد کرد و فعالان زیست محیطی نیز این موضوع را مورد کنکاش قرار دادند. در همین رابطه معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس در گفت‌و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: منطقه تنگ بستانک یکی از مناطق تحت مدیریت محیط زیست است که با واگذاری ۱۰ درصد از مناطق جنگلی کشور در دهه ۷۰ به سازمان حفاظت از محیط زیست واگذار شده تا در قالب یکی از مناطق چهارگانه از آن حفاظت شود.

نبی الله مرادی با ذکر این نکته که در سطح استان فارس سه منطقه ماله گاله، تنگ بستانک و آبشار مارگون در دهه ۷۰ و در قالب ۱۰ درصد جنگلی به محیط زیست واگذار شده، عنوان کرد: برای مناطق یاد شده در قالب طرح مدیریتی، زون‌های متفاوت چهارگانه دیده شده است.

وی بیان داشت: مناطق تحت حفاظت محیط زیست گاه در بخشی از مستثنیات مردم قرار می‌گیرد که طبق ماده ۴ قانون حفاظت بهسازی همه مالکیت افراد در ابتدا باید محترم شمرده شده و حقوق همه افراد ساکن و مجاوران در آن محدوده باید به رسمیت شناخته شود.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس تاکید کرد: محیط زیست هیچگاه بنا نداشته که درب مناطق تحت حفاظت خود را به صورت کامل ببندد و اعلام کند که این منطقه صرفاً حفاظتی است اما پس از مصاحبه استاندار فارس که اعلام کردند مدیریت گردشگری بهشت گمشده (تنگ بستانک) به میراث فرهنگی سپرده شود؛ لازم است نکاتی گفته شود.

دلایل همراهی مسئولان مرودشت چیست؟

ایزدی ابراز کرد: چرا مسؤولان شهرستان مرودشت در برابر تخریب‌های گسترده زیست محیطی در این شهرستان همچنان خاموش مانده و در بسیاری از مواقع همگام با این طرح‌ها می‌شوند.

او تصریح کرد: متأسفانه برخی مسئولین ما بدون کمترین آگاهی اکولوژیکی و کمترین درک و شناخت از شاخص‌های زیستی استان، چوب حراج به دارایی‌های طبیعی استان و استوانه‌های طبیعی پایداری سرزمین مان می‌زنند.

این کویر شناس و فعال محیط زیست استان فارس در ادامه بیان داشت: در جریان روند واگذاری تنگ بستانک به میراث فرهنگی حتی اگر محیط زیست استان هم این موضوع را تأیید کرده باشد، خلاف فاحش قانونی کرده است.

ایزدی نحوه واگذاری منطقه تنگ بستانک را کاملاً غیرقانونی دانست و گفت: این حرکات غیرقانونی تأثیر سویی بر منطقه ومردم خواهد گذاشت.

وی افزود: در جریان تفکر واگذاری منطقه استحفاظی تنگ بستانک به میراث فرهنگی و گردشگری عملکرد مدیریت حفاظت از زیستگاه‌ها و منابع ملی بسیار ضعیف است و هیچوقت به این وضعیت حاد نبوده است.

چوب حراج به ارزش‌های زیستی تحت لوای گردشگری

این فعال محیط زیست متذکر شد: چگونه می‌شود که به ارزشهای زیستی ما تحت لوای گردشگری، معدن‌کاوی و سایر مشاغل چشم و دهان پر کن آن هم به بهانه اشتغال چوب حراج می‌زنند و آب از آب هم تکان نمی‌خورد.

او ادامه داد: طرح‌های انتقال آب و گردشگران غیرمسئول تا می‌توانستند تیشه به ریشه درختان کهنسالی زدند که ریشه در هویت ملی و تاریخی ما داشت، غافل از اینکه عملیات لوله کشی تنها چشمه این منطقه، بالاتر از پارکینگ‌های این جاذبه طبیعی میلیاردها تومان خسارت به سنگفرش‌های ساخته شده که برای تسهیل در عبور و مرور گردشگران احداث شده بود، زده و عملاً به یک عرصه خاکی و محل برداشت خاک به وسیله باد و رفت و آمد موتورسیکلت‌های کرایه‌کش تبدیل شده است.

تنگ بستانک نیازمند اقدام نجات بخش برای بحران زدایی است

این کویر شناس و فعال محیط زیست عوارض و دامنه تخریب‌های وارده به منطقه تنگ بستانک را گسترده قلمداد کرد و گفت: تنگ بستانک در حال حاضر نیازمند جدی به کمک است و اجرایی شدن برنامه‌های بحران زدایی برای نجات این جاذبه گردشگری طبیعی به عنوان یک اثر ملی الزامی است.

ایزدی افزود: مگر می‌شود که یک مجموعه عملیاتی که نیازمند زیر ساخت‌های گسترده است به همین راحتی واگذار شود؟

تصمیمات عجولانه منجر به تشدید تعارض‌ها می‌شود

در ادامه یکی دیگر از کنشگران حوزه محیط زیست در استان فارس با انتقاد از روند واگذاری مناطق حفاظتی محیط زیست در گفت و گو با خبرنگار مهر اظهار کرد: ای کاش قبل از اتخاذ هر تصمیمی سطری از قانون مطالعه کرده و یا حداقل از مشاوران مربوطه حدود و ضوابط حاکم بر مناطق را جویا شویم.

سیروس زارع با بیان اینکه این تصمیمات و صحبت‌های خارج از چهار چوب و موازین، تأثیرات منفی بر ارتباط مردم خصوصاً حاشیه‌نشینان مناطق و متولیان امور اداره مناطق خواهد گذاشت، تصریح کرد: بهشت گمشده، تنگ بستانک، روستای ییلاقی جیدرزار از جمله مناطق حفاظت شده محیط زیست است که هر گونه تغییر کاربری، دستکاری، واگذاری و تغییر تحولی در این مناطق بدون مجوز و ارزیابی اثرات زیستی غیرممکن است.

دبیر تشکل احیا کنندگان تالاب بین المللی کمجان ابراز کرد: اخیراً خبری مبنی بر واگذاری این منطقه به میراث فرهنگی بدون اطلاع محیط زیست منتشر شده که جای سوال دارد؛ محیط زیست در استان فارس از اعتبار بایسته‌ای برخوردار است؟

جایگاه قانون در تصمیمات زیستی کجاست؟

عضو شورای تشکلهای تالابی کشور تصریح کرد: اگر قرار باشد به همین منوال پیش برویم پس جایگاه قانون کجاست؟ در حالی که قوانین و ضوابط حاکم بر مناطق اجازه واگذاری نخواهد داد. به گفته وی؛ لازم است از هر گونه اقدام شتابزده، عجولانه و غیر کارشناسی در اجرای تصمیمات تأمل کرد.

زارع با ابراز تأسف از وضعیت روستای ییلاقی جیدر زار که طی نسل‌ها نقش تابستان گذرانی بومیان را ایفا می‌کرد، تصریح کرد: چند سالی است که با درخواست‌های مکرر سرعت تخریب در دل این منطقه حفاظت شده به عناوین متعدد و مختلف تشدید شده است و مسیر طبیعی آب تنگه جهت پرورش ماهی تغییر و بستر طبیعی تنگه با سنگ فرش‌های نامتجانس و غیر اصولی تخریب شده است که به نظر می‌رسد با تصمیم اخیر نهایتاً کل منطقه تحت تأثیر قرار می‌گیرد.

دبیر تشکل احیا کنندگان تالاب بین المللی کمجان اظهار کرد: شوربختانه موفقیت ما در مناطق طبیعی مورد واکاوی و ارزیابی قرار نمی‌گیرد، گردشگری طبیعی ما تا کنون در راستای حفظ مناطق نبوده و تجربه اثبات کرده که هر کجا پای گردشگر به مناطق طبیعی باز شده جز تخریب و ویرانی نداشتیم.

تصمیمات شتابزده منجر به بحران‌های مختلف اجتماعی می‌شود

او افزود: یک مورد موفق از مناطق طبیعی با کاربری صحیح مدیریت گردشگری معرفی کنیم تا به مدیریت در این منطقه خوشبین باشیم؟ فراموش نکنیم طی سال‌ها اشتغال مناطق روستایی با تکیه بر همین جاذبه‌ها شکل گرفته و یقیناً هر تغییر و تحولی در نحوه مدیریت، واگذاری و کاربری تنگ بستانک، تمامی ساختار ارتزاق و معیشت شکل گرفته طی سالهای متمادی را متأثر خواهد کرد.

او در خاتمه اضافه کرد: انتظار می‌رود متولیان قانونی با توجه به شرح خدمات دستگاهی و وظیفه سیستمی از هر گونه تغییر، تحول و واگذاری در منطقه جلوگیری نمایند تا جاذبه‌های طبیعی حداقلی باقیمانده استان به پای سهم خواهی‌های افراطی قربانی نشود.

کد خبر 6071047