پاکسازی در ریاض
تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۸۲۱۱۰۰
شب چهارم نوامبر 2017 عربستان تا سال‌ها به عنوان نقطه عطفی در ذهن ناظران و تحلیلگران منطقه خاورمیانه باقی خواهد ماند. در این شب سه اتفاق در ریاض به وقوع پیوست: دستگیر شدن ده‌ها شاهزاده، مقام بلندپایه و بازرگان عربستانی، استعفای سعد حریری، نخست وزیر لبنان و پرتاب شدن یک فروند موشک بالستیک که از سمت یمن، فرودگاه بین‌المللی ملک خالد را هدف قرار داده بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
ایران آنلاین / فهرست اسامی کسانی که شب چهارم نوامبر دستگیر شدند طولانی بود و ناظران مجرب و مردم عربستان را شوکه کرد، چرا که فهرست دستگیرشدگان شامل اسامی کسانی بود که در گذشته مصونیت داشتند. ضمن آنکه در این فهرست اسامی اعضای ارشد خانواده سلطنتی نیز دیده می‌شد. این دستگیری‌ها به ظاهر بنا به درخواست یک کمیته جدید ضدفساد که محمد بن سلمان آن را اداره می‌کند، انجام شد. شکی نیست که در عربستان تلاش برای ارتقای موقعیت خود و تبانی در به دست آوردن فرصت‌ها، امری مرسوم در سطح بالای مقامات دولتی و بازرگانی عربستان است و بنابراین زمانی که قراردادهای دولتی عظیم مطرح می‌شود، طبیعی است که کشمکش‌هایی هم پیش بیاید. اما در اقداماتی که به اسم مبارزه با فساد انجام شد، تعدادی از رقبای محمد‌بن‌سلمان نیز حذف شدند.
گارد ملی عربستان سعودی در واقع محافظ ویژه درون خاندانی خانواده سلطنتی است و سال‌ها توسط عبدالله‌شاه سابق عربستان و پس از آن متعب که یکی از پسران وی است، اداره شده است. وفاداری گارد محافظتی به آن بخش از خانواده سلطنتی که نسبشان به عبدالله می‌رسد، طی سالیان افزایش یافته است. با این حال محمد بن سلمان توانست متعب را به راحتی برکنار کند. درواقع باید گفت برکناری متعب ادامه وقایع ماه ژوئن سال جاری بود، چرا که در همین ماه محمد بن نایف، ولیعهد سابق که سال‌ها وزیر کشور بود، به نفع محمد بن سلمان از مقام خود کناره‌گیری کرد. بجز این به استثنای سقوط بالگرد که یک حادثه غیرعمدی فرض شده بود و منصور بن مقرن، یکی از شاهزادگان در آن کشته شد، همچنین شایعاتی نیز در مورد درگیری مسلحانه که باعث کشته‌شدن شاهزاده دیگری شده بود، رخ داد. به این ترتیب پاکسازی در ریاض به طور تعجب‌برانگیزی بدون آشوب و ناآرامی انجام گرفت.
برای جلوگیری از کودتا، قبلاً نیروهای مسلح عربستان سعودی به سه دسته تقسیم شده بودند: ارتش معمولی، گارد ملی و نیروهای امنیتی وزارت کشور که هرکدام توسط شاخه‌های مختلف آل‌سعود اداره می‌شدند. این استراتژی باعث می‌شد از ظهور یک رهبر نظامی قدرتمند مثل ناصر یا قذافی که بتواند خانواده سلطنتی را سرنگون کند، جلوگیری شود. اما اکنون این تقسیم‌بندی‌های ساختاری از بین رفته‌اند و به نظر می‌رسد محمد بن سلمان به طور مستقیم یا غیرمستقیم همه شاخه‌های نیروهای مسلح را در کنترل خود دارد.
هدف مهم دیگر این دستگیری‌ها صاحبان رسانه‌هایی مانند MBC و روتانا بوده است که باهم اکثر رسانه‌های مکتوب و همچنین تلویزیون عربی زبان عربستان را کنترل می‌کنند. بازرگانان برجسته‌ای همچون ولید بن طلال و افراد مهم در ساخت و ساز مانند بکر بن لادن هم مورد هدف قرار گرفتند. این دستگیری‌ها بعد از سرکوب رهبران اسلامی طی تابستان و درست دو هفته بعد از کنفرانس بزرگ سرمایه‌گذاری انجام گرفت که اتفاقاً در هتل ریتزکارلتون یعنی همان هتلی که نیروهای امنیتی شاهزاده‌‌‌های دستگیر شده را در آن زندانی کردند، برگزار شد.
اتحاد سیاسی جدید
در عربستان سعودی همانند دیگر مناطق دنیا سیاست داخلی و خارجی با هم آمیخته شده‌اند و دولت معمولاً از تهدیدات خارجی برای موجه جلوه دادن اقدامات سختگیرانه در داخل کشور استفاده می‌کند. محمد بن سلمان از زمان ورود به صحنه سیاست سعی کرده دوباره عربستان سعودی را در جایگاه رهبر جهان عرب خصوصاً سنی‌ها قرار دهد. وی و همراهانش خواستار موضعگیری سختگیرانه‌تری در برابر ایران شده‌اند و ایران را به عنوان چهره مسئول مشکلات منطقه تصویر کرده‌اند. محمد بن سلمان به عنوان وزیر جنگ نقش اول را در جنگ سعودی در یمن ایفا کرده
- سیاستی که با دیپلماسی سابق ریاض در قبال همسایه‌‌جنوبی‌اش که ده‌ها سال توأم با مدارا بوده- تفاوتی آشکار دارد. جنگ ظاهراً برای این شروع شد که از تأثیرگذاری ایران در یمن جلوگیری شود اما با گذشت سه سال از شروع آن همچنان هیچ گونه راه حل نظامی برای این موضوع به چشم نمی‌آید.
موشکی که به سمت ریاض شلیک شده بود، راهی بود که انصارالله انتخاب کرد تا نشان دهد نیرویی است که همچنان باید مورد توجه قرار گیرد. با این حال ائتلافی که با اتحاد انصارالله- صالح مبارزه می‌کند، به سرعت اعلام کرد که ایران پشت این پرتاب موشک بوده است و ریاض این را عملی احتمالی برای «اعلان جنگ» در نظر گرفت و خود را بر اساس ماده ۵۱ منشور سازمان ملل محق می‌داند که پاسخ آن را بدهد. محمد بن سلمان هم همین نظر را داشت و این پرتاب موشک را «حمله مستقیم نیروهای نظامی» خواند. ائتلاف بلافاصله راه‌های ارتباطی زمینی، هوایی و دریایی یمن را مسدود کرد.
با وجود اینکه خصومت ایران و سعودی چندین دهه سابقه داشته و پستی و بلندی‌های زیادی را به خود دیده است، وضعیت فعلی به چند دلیل خطرناک است. مهم‌ترین آن تمرکز قدرت در دست یک نفر در عربستان است. کسی که مصمم است از وجود تهدید از طرف ایران، برای تحریک احساسات ملی عربستانی‌ها استفاده کند. علاوه بر این، به نظر می‌رسد امریکا تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ برخلاف سیاست قبلی این کشور، این بار مشتاق است محمد بن سلمان را بدون قید و شرط حمایت کند. این رابطه خاص باعث شده برای محمد بن سلمان این تصور به وجود بیاید که می‌تواند آزادانه هر عملی انجام دهد و شامل مجازات نشود.
در این میان ایران توانسته قدرتش را در سرزمین شام گسترش دهد، چرا که بعد از شکست تقریباً کامل داعش در عراق راهی زمینی فراهم شده که ایران را به سوریه و لبنان مرتبط می‌کند. بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به سرعت به دسته سعودی‌ها پیوست و از استعفای حریری استفاده کرد تا خطر ایران برای منطقه را پررنگ کند و در مورد تهدید حزب‌الله مبالغه‌آمیز صحبت کند. وزارت خارجه اسرائیل از سفارتخانه‌هایش در کشورهای دیگر درخواست کرد که در مورد استعفای حریری و بزرگنمایی تهدید حزب‌الله و ایران از سعودی پیروی کنند. در واقع حزب‌الله و گروه‌های دیگر تحت حمایت ایران مانند حماس و جهاد اسلامی موانع مهمی در برابر نقشه صلح اسرائیل و فلسطین هستند که ترامپ سعی دارد آنها را از طریق دامادش، جرارد کوشنر، کنار هم قرار دهد. اسرائیل همچنین اعلام کرده که اجازه نمی‌دهد پایان درگیری سوریه باعث شود، ایران در این منطقه حضور قوی داشته باشد.
استعفای حریری باید در این چارچوب درک شود. در روز ۳ نوامبر حریری با یک هیأت نمایندگان ایرانی به رهبری علی اکبر ولایتی در لبنان ملاقات داشت. روز بعد از آن حریری که تابعیت سعودی دارد و روابط تجاری زیادی در آن کشور دارد، در ریاض ظاهر شد و استعفایش را در یک سخنرانی که توسط شبکه العربیه سعودی پخش می‌شد، اعلام کرد. وی دلیل فرارش از لبنان را به خاطر فرار از نقشه ترورش اعلام کرد و نقش مخرب ایران در منطقه و اتحاد آن با حزب‌الله را عامل استعفایش معرفی کرد. سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان روز بعد در سخنرانی خود پاسخ آن را داد و اعلام کرد، سعودی پشت این استعفا است و تمایل حزب‌الله برای استعفای حریری را نفی کرد و اصرار ورزید که وی به لبنان بازگردد.
استعفای حریری با این هدف بود که حزب‌الله را از طریق رد کردن مشروعیت آن تضعیف کند اما این موضوع می‌تواند به خود حریری هم آسیب بزند، چرا که همه از جمله اسلامگرایان سنی به رهبری او بر جامعه اهل تسنن لبنان به مدت طولانی اعتراض دارند. یک وزیر سعودی گفته عربستان از این پس به دلیل حضور حزب‌الله در لبنان، با این کشور به عنوان دشمن و متخاصم رفتار می‌کند- این خط مشی رسمی موجب انزوای دیپلماتیک لبنان می‌شود و آن را از نظر اقتصادی هم مجازات می‌کند.در خاورمیانه جدید، گروه‌های قدرت منطقه‌ای جدید در مناطق مورد اختلاف قدیم در حال شکل‌گیری است. در حالی که محمد بن سلمان قدرت خود را در پادشاهی عربستان تحکیم بخشیده، اتحاد جدیدی در حال ظهور است- اتحادی سیاسی از واشنگتن تا تل‌آویو، ریاض، و ابوظبی که مصمم است با ایران و متحدانش رو در رو شود. اگر اوضاع به همین گونه پیش رود، ممکن است لبنان فقط یکی از قربانیان متعدد قدرت‌طلبی محمد بن سلمان باشد.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۸۲۱۱۰۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جزئیات تماس اخیر ترامپ و بن سلمان افشا شد
به گزارش جام جم آنلاین، این شبکه گزارش داد لیندسی گراهام، سناتور جمهوری خواه به عنوان یک کانال دیپلماتیک اصلی بین بن سلمان و دولت جو بایدن، رئیس جمهور کنونی ظاهر شده است؛ کانالی که تلاش‌هایی را که در دوره ترامپ برای دستیابی به توافق عادی سازی روابط بین عربستان و رژیم صهیونیستی آغاز شد، افزایش داد.
این شبکه آمریکایی افزود که در آخرین سفر گراهام به عربستان سعودی در اواخر ماه گذشته میلادی، او و بن سلمان با ترامپ تماس گرفتند. طبق این گزارش، این تماس تقریباً پنج دقیقه طول کشید.
دو فرد آگاه از این تماس به این شبکه گفتند: «مکالمه دوستانه و بیشتر شامل تبادل نظر و گفت‌وگوهای غیررسمی درباره انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود.»
یکی از این منابع گفت: «در مقطعی ترامپ آمار و ارقام نظرسنجی‌های خود را اعلام کرد»، در حالی که این ۲ منبع گزارش دادند که «توافق عادی‌سازی روابط حتی یک بار هم در آن تماس مطرح نشد».
این تماس خلاصه شد به اینکه چگونه ترامپ در خصوص دستیابی به توافقی که مقامات آمریکایی، اسرائیلی و سعودی آن را برای دستیابی به «ثبات پایدار در خاورمیانه» حیاتی می‌دانند، «در افق ظاهر می‌شود».
افراد مطلع از این موضوع به سی ان ان گفتند در حالی که رئیس جمهور سابق از مذاکرات مربوط به سازش آگاه است، اما «در این مذاکرات دخالتی ندارد».
این شبکه اشاره کرد نگرانی واقعی در میان برخی از شرکت کنندگان در مذاکرات جاری وجود دارد که «ترامپ ممکن است تلاش کند هر گونه توافقی مربوط به دولت بایدن را خنثی کند، نظیر آنچه در اوایل سال جاری انجام داد و از جمهوری خواهان در کنگره خواست تا از توافقنامه مهاجرتی بین ۲ حزب حمایت نکنند.
افراد نزدیک به ترامپ می‌گویند که رئیس‌جمهور سابق معتقد است که اگر بتواند به کاخ سفید بازگردد، می‌تواند در مورد توافق بهتری با سعودی‌ها مذاکره کند و همچنین به دنبال مشارکت یا کار فعالانه برای خنثی کردن هر نوع توافق عادی سازی روابط در دوران بایدن نیست».
۲ مقام آمریکایی گفتند که تماس ترامپ با محمد بن سلمان «در کاخ سفید به مذاقشان خوش نیامد» اگرچه آنها به صراحت گفتند که هیچ مدرکی دال بر تأثیر آن بر مذاکرات بین نمایندگان بایدن و همتایان سعودی آنها وجود ندارد».
گراهام مقامات بایدن را از آن تماس مطلع کرد و گفت که آنها «درک می‌کنند که چرا او می‌خواهد ترامپ را در جریان قرار دهد».
سناتور گراهام به سی‌ان‌ان گفت که «همه کار انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل شود که توافق در زمان بایدن منعقد می‌شود، تا حدی به این دلیل که معتقد است بایدن شانس بیشتری برای بسیج حمایت دموکرات‌ها در کنگره خواهد داشت».
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»