به نقل از «باشگاه خبرنگاران»

متکی: راهبرد واشنگتن حفظ برجام و در عین حال ضربه زدن به آن است/ آمریکا و اسرائیل از داعش استفاده ابزاری می‌کنند

تاریخ انتشار: ۷ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۸۳۸۲۳۶

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان؛ منوچهر متکی، وزیر خارجه پیشین ایران، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشاتودی درباره توافق اتمی ایران و تهدید‌های ترامپ به خروج از آن گفت: مذاکراتی جامع بری مدتی طولانی انجام شد. تمامی طرفین بر روی توافقنامه هسته‌ای توافق کردند. تمامی طرفین بر روی فعالیت‌های صلح آمیز اتمی ایران توافق کردند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سپس شاهد آن بودیم که آمریکایی‌ها در زمان دولت جدید این کشور و حتی در دوران اوباما مواضع عملی خود را درباره این توافق تغییر دادند. ما می‌توانیم بگوییم که بسیاری از مفاد توافق از طرف آمریکایی رعایت نشده است و به آن‌ها توجه نشده است. در حال حاضر آمریکا روی مذاکره مجدد بر روی توافق و مطرح کردن مواردی که مرتبط با توافق نیستند، تاکید دارد. این موضوع سبب شده است که مقامات ایران بر روی این موضوع تاکید دارند که توافق قابل مذاکره مجدد نیست.

او افزود: آمریکایی‌ها از همان ابتدای آغاز به کار دولت ترامپ موضوع پایان دادن به توافق هسته‌ای را مطرح کردند. من تصور نمی‌کنم که آمریکایی‌ها به دنبال پایان دادن به این توافق باشند؛ زیرا آن‌ها به خوبی می‌دانند که این توافق تا چه حد برای آن‌ها منافع به دنبال دارد. این توافق منافع زیادی برای تمامی طرفین و به طور ویژه آمریکایی‌ها به همراه داشت.

وزیر خارجه پیشین ایران در ادامه گفت: به نظر من اگر تمامی طرفین این توافق خود را از توافق خارج کنند این به منزله این است که توافق از بین رفته است. در حال حاضر آمریکایی‌ها موضعی اینگونه گرفته‌اند. آن‌ها به توافق پایان نداده‌اند، اما معتقدند که باید شکل توافق را حفظ کنند و به مفاد آن آسیب وارد کنند. این راهبرد آمریکا است. در برهه‌های زمانی مختلف آن‌ها پیشنهادات تحریم ایران را به کنگره ارائه و مشکلاتی را برای تمامی طرفین توافق ایجاد کرده‌اند.

متکی در ادامه در پاسخ پرسشی دربار اینکه واکنش ایران به تحریم‌های جدید چه خواهد بود، گفت: ما هیچ تمایلی به داشتن روابط اقتصادی با آمریکا نداریم. در این حال آن‌ها هم خواهان داشتن روابط با ایران نیستند. تحریم‌های آمریکا برای ما مهم نیستند. آنچه که برای ما مهم است واکنش دیگر اعضای گروه ۵+۱ به این تحریم‌ها است. تاکنون برخی از کشور‌ها نشان داده اند که تحت تاثیر این تحریم‌ها قرار گرفته‌اند؛ اما با موضع جدید دولت آمریکا از یک طرف، اتحادیه اروپا و روسیه و چین از طرف دیگر مواضع متفاوتی را نسبت به دولت آمریکا نشان داده اند. اگر آن‌ها مواضع خود را دنبال کنند در این وضع، آمریکا از موضع خود احساس شرم خواهد کرد و هیچ طرفی از مواضع آمریکا نسبت به این توافق حمایت نخواهد کرد.

او در ادامه این مصاحبه خاطرنشان کرد: بخش دوم تعهدات آن‌ها به رفع تحریم‌ها است. عملا آن‌ها رای به رفع تحریم‌ها داده‌اند. به عبارت دیگر اگر ایران احساس می‌کند که این توافق به نفعش است کاملا به آن پایبند خواهد بود. اگر احساس کند که به نفعش نیست به آن متعهد نخواهد بود. این یک نکته است.

وزیر خارجه پیشین ایران در ادامه در پاسخ به پرسشی درباره استفاده از واحد‌های پول ملی به جای دلار آمریکا گفت: به نظرم این موضوعی بسیار مهم است که کشور‌ها باید آن را به دقت در نظر بگیرند. این حرکت به طور ویژه در منطقه ما بین ایران و روسیه آغاز شده است. این موضوع بین ایران و ترکیه آغاز شده است و ممکن است که این موضوع بین روسیه و دیگر شرکا هم آغاز شود. این موضوع می‌تواند بین ایران و بین کشور‌های منطقه و خارج از آن روی دهد. ما تصمیم گرفته‌ایم که از واحد پول ملی خود در بخش تجاری و در روابط و همکاری‌های اقتصادی استفاده کنیم. این یک شروع خوب برای از بین بردن اثر یک واحد پول ضد اقتصاد جهانی است.

او در پاسخ به پرسشی درباره اتهام‌‎زنی‌های وزیر خارجه فرانسه به ایران درباره مداخله در امور کشور‌های منطقه گفت: ما با بحران داعش روبرو هستیم. ما با مسائل مربوط به عراق روبرو هستیم. ما با مسائل افغانستان روبرو هستیم. ما با مسائل سوریه روبرو هستیم. ما امروز با مسائل یمن روبرو هستیم. این بحران‌ها متفاوت هستند. مسئله در اینجا نوع نگاه به این بحران‌ها است. ایران این شانس را دارد تا بهترین راهبرد را درباره بحران‌هایی که با آن‌ها در ۳۰ سال گذشته در منطقه با آن‌ها روبرو هستیم، در پیش گیرد.

وزیر خارجه پیشین ایران درباره تجاوز عربستان به یمن نیز گفت: در یمن اشتباهی صورت گرفت و آن جنگ ضد این کشور بود. این جنگ تجاوزی ضد مردم یمن بود. این یک مشکل است. این یک بحران است. ایران به بحران‌ها به طور ریشه‌ای نگاه می‌کند. از ابتدا موضع ما بسیار واضح بود. متاسفانه برخی از کشور‌ها سبب تشویق متجاوز به تجاوزگری‌اش در یمن شدند. آن‌ها به جای میانجیگری، تلاش برای آتش‌بس، متوقف کردن جنگ و آرام کردن اوضاع، به آتش جنگ دامن زدند.

متکی درباره اقدامات ایران برای حل بحران‌های منطقه گفت: ما تلاش می‌کنیم که بهترین راه را برای خروج از بحران‌ها ارائه کنیم. این همان کاری بوده است که ما برای عراق و سوریه انجام داده‌ایم و تلاش می‌کنیم برای یمن ارائه کنیم. درباره یمن ما چندین دور مذاکره با طرف‌های مختلف داشته‌ایم. موضع ما کاملا شفاف و واضح است.

او درباره گروه وهابی داعش گفت: به نظرم باید به داعش به عنوان بحران و مسئله‌ای برای تمام جهان نگریست. حالا موسس داعش باید بداند آتشی که برانگیخته است به طوفان بدل شده است. داعش به هیچ چیزی اعتقاد ندارد. داعش ابزاری در دستان آمریکا و اسرائیل است و متاسفانه تحت حمایت مالی برخی کشور‌های نفت خیز در منطقه بود تا منطقه را ناامن کنند. این یک بحران است، اما موضع ایران از ابتدا کاملا درست بوده است. موضع ایران توجه به ریشه‌های بحران و ریشه کن کردن آن بوده است. خوشبختانه آخرین شهر‌ها در عراق و سوریه از وجود داعش پاکسازی شدند. این یک پیروزی بزرگ بر اساس مقاومت و همکاری قابل اعتماد بین کشور‌های منطقه بود.

وزیر خارجه پیشین ایران در پاسخ به این پرسش که آیا اختلافات بین ایران و عربستان می‌تواند اثری منفی بر همکاری آن‌ها در سازمان اوپک بگذارد، گفت: هرگز ایران به نفت به عنوان یک ابزار جنگی نمی‌نگرد. نکته دوم این است که عربستان سعودی از دو سال پیش روابط دیپلماتیک خود را با ایران متوقف کرده است و موضع خوبی برای همکاری در رابطه با بحران‌های کنونی در منطقه ندارد. 

انتهای پیام/

مصاحبه منوچهر متکی با راشاتودی

منبع: باشگاه خبرنگاران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۸۳۸۲۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیا جان توافق ایران و عربستان با ابتکار چین در خطر است؟/ پکن از ترس تحریم های ثانویه فروش نفت از تهران را کاهش خواهد داد/ دیپلماسی تلفنی چین میان ایران و آمریکا موفق بود

به گزارش جماران، اندیشکده چتم هاوس در گزارشی درباره تاثیر تنش میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم اسرائیل بر تلاش های چین برای برقراری صلح در منطقه نوشت:

حملات پهپادی و موشکی ایران علیه اسرائیل در 13 آوریل، و پاسخ متعاقب اسرائیل، ثبات آشتی عربستان و ایران را که چین در سال گذشته میانجی آن شده بود، زیر سوال برد: این حملات چشم‌انداز استراتژیک را به‌طور چشمگیری تغییر داده است، امنیت منطقه‌ای را دچار ابهام کرده و شهرت اخیر چین را به‌عنوان یک میانجی معتبر به بوته آزمایش گذاشته است.

پس از حمله هواپیمای بدون سرنشین ایران، پکن بی‌درنگ دیپلماسی تلفنی اضطراری را آغاز کرد تا از تضعیف توافق ایران و عربستان به دلیل وضعیت ناآرام در منطقه جلوگیری کند.  وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، پس از تماس با همتایان سعودی و ایرانی خود، «تأکید ایران بر هدف قرار ندادن کشورهای منطقه و همسایه» - اشاره ضمنی به عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس- را تحسین کرد. ممکن است تماس‌های مشابهی پس از حمله اسرائیل هم انجام شده باشد. در 19 آوریل، لین جان، سخنگوی وزارت خارجه علنا اعلام کرد که «چین با هر اقدامی که تنش‌ها را بیشتر می‌کند مخالف است.»

یکی از جنبه های قابل توجه واکنش چین ثبات آن بوده است. این کشور همچنان متعهد به حفظ منافع خود باقی مانده و همزمان از اسرائیل و آمریکا انتقاد کرده و خواستار کاهش تنش شده است. پکن مانند موضع خود در مورد تشدید تنش حوثی ها در دریای سرخ، دور جدید تشدید تنش را «سرریز» جنگ غزه می داند و نه کاتالیزور آن. این نشان می دهد که پایان دادن به درگیری غزه ممکن است یک اثر موجی ایجاد کرده و صلح و تنش زدایی را در سراسر خاورمیانه به ارمغان آورد.

این توضیح می دهد که چرا چین حمله 13 آوریل ایران را محکوم نکرد، بلکه آن را اقدامی دفاع از خود خواند. این کشور خود را درست در مرکز جنگ روایات قرار داده  و به طور موثر ادعای دفاع از خود ایران را در برابر ادعای مشابه اسرائیل که برای توجیه مجازات دسته جمعی فلسطینیان در غزه استفاده می شود، قرار داده است.(اسرائیل همچنان حمله بی امان به غزه را دفاع از خود پس از ماجرای هفت اکتبر 2023 می خواند.)

چین در مبادلات خود با ایالات متحده نیز همین کار را انجام داده و از این کشور می خواهد که نقش سازنده ایفا کند و اسرائیل را در زمانی که واشنگتن از پکن خواسته بود تهران را از اقدام متقابل منصرف کند، مهار کند.

آشتی ایران و عربستان در خطر است

نگرانی در مورد توافق عربستان و ایران زنگ خطر را در پکن به صدا درآورد. دو عامل کلیدی نگرانی های چین را برانگیخته است. اول، هدف راهبردی ایران در پشت انتقام‌جویی از اسرائیل، ایجاد یک پارادایم بازدارندگی جدید بود. ایران از سیاست جنگ در سایه و استفاده از نیروهای نیابتی که باعث می شد برخی عملیات های مدیریت شده را به راحتی انکار کند، فاصله گرفت. اسرائیل با حمله متقابل خود ( به اصفهان)  در حال آزمایش خطوط قرمز ایران در حالی است که به دنبال مکانیزم امنیتی جدید برای جایگزینی مکانیزم شکسته شده در 7 اکتبر است.

پارادایم جدید ، ریسک پذیری تهران و تل آویو را افزایش می دهد و در نتیجه حملات تلافی جویانه را تشدید و سناریوی درگیری مستقیم را چه در حال حاضر یا بعد معتبرتر می کند. این رویارویی ممکن است به منطقه خلیج فارس هم کشیده شود و کشورهای این منطقه (به ویژه عربستان سعودی) را وادار کند تا مواضع امنیتی خود را مجدداً تنظیم کنند. آنها ممکن است به این نتیجه برسند که ممکن است دوستی بی پروا با ایران  خطرات بیشتری نسبت به منافع آن داشته باشد. ریاست جمهوری دوم دونالد ترامپ در ایالات متحده می تواند این روند را بیشتر تسریع کند.

عامل دوم، پیشرفت کندی است که توافق عربستان و ایران از زمان امضای آن در یک سال پیش داشته است. این سازوکار همچنان بر مسائل امنیتی متمرکز بوده و نتوانسته به بررسی فرصت های اقتصادی و فرهنگی ادامه دهد.

یکی دیگر از عوامل مرتبط، تلقی اسرائیل از این معامله به عنوان یک تهدید مستقیم و تمایل بالقوه برای از بین رفتن آن است. اسرائیل ممکن است دوستی ایران و عربستان را بی تاثیر بر روند عادی سازی  رابطه خود با عربستان سعودی تلقی نکند، همانطور که ایران با شک به تشکیل ائتلاف امنیتی عربی-اسرائیل تحت حمایت ایالات متحده نگاه خواهد کرد. مطالب درز داده شده به مطبوعات اسرائیل بر مشارکت قابل توجه عربستان و امارات در سیستم دفاع جمعی که تقریباً همه موشک‌ها و پهپادهای ایرانی را در 13 آوریل سرنگون کرد، تأکید کرد، اگرچه این موضوع بعداً توسط ریاض و ابوظبی تکذیب شد.

برای چین، چنین سناریویی خطراتی را برای امنیت انرژی این کشور ایجاد می کند و چشم انداز پکن را برای چارچوب امنیتی جدید در خاورمیانه تیره و تار می کند. یکی از ستون های این مفهوم ایجاد یک پلت فرم گفتگوی چندجانبه در منطقه خلیج فارس تحت ابتکار امنیت جهانی است. چشم انداز چنین کاری می تواند به راحتی با تشدید آشفتگی های منطقه ای تضعیف شود.

جاه طلبی های چین برای محدود کردن نفوذ ایالات متحده بر کشورهای خلیج فارس نیز می تواند معکوس شود. بزرگترین درس برای کشورهای خلیج فارس از دخالت مستقیم ایالات متحده در دفاع از اسرائیل در برابر حمله ایران این است که وقتی فشار وارد می شود، تنها ایالات متحده توانایی ارائه کمک های امنیتی قابل توجه به آنها را خواهد داشت.

 با این حال، یک درس دیگر این است که در حالی که ایالات متحده منافع خود را برای دفاع از اسرائیل به خطر انداخته ، ممکن است این کار را برای آنها انجام ندهد. اما واقعیت این است که تصور در خلیج فارس و منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا این است که اسرائیل قادر به تکیه بر توانایی های خود در سناریوی جنگ با ایران نبود.

این چه معنایی برای نقش منطقه ای چین دارد؟ این فرض چین را با فرصت‌ها و چالش‌هایی در تلاش برای ارتقای خود به‌عنوان یک میانجی مسئول و اصول محور در منطقه مواجه می‌کند. تصور رایج در خلیج فارس از 7 اکتبر این است که ایالات متحده متحد اصلی اسرائیل است، این مسئله  شک و تردید در مورد قابلیت اطمینان  به واشنگتن را در میان کشورهای عربی منطقه دامن می‌زند و انگیزه‌ها را برای عربستان سعودی برای متعهد شدن بیشتر به کاهش تنش با ایران افزایش می‌دهد. بی اعتمادی به ایالات متحده همچنین ایران را تشویق می‌کند تا توافق خود با عربستان را منفک از تغییر در استراتژی رویارویی خود با اسرائیل پیگیری کند.

جبهه واحد دیپلماتیک آمریکا و کشورهای اروپایی که پس از حملات ایران، از جمله با افزایش تحریم‌ها علیه ایران با اسرائیل تشکیل شد، شراکت تهران با چین و روسیه را نیز تحکیم می‌کند. با این حال، این بحران محدودیت‌های چین را در حفاظت از توافق میان تهران و ریاض،  فراتر از درخواست از ایران برای تنش‌زدایی و ارسال پیام‌هایی بین ریاض و تهران آشکار کرده است. این تا حدودی به دلیل نقش چین به عنوان یک تسهیل کننده صرف است، نه یک میانجی یا ضامن توافق به سبک و سیاق غربی ها .

دلیل دیگر نفوذ اقتصادی چین است. چین تحت هیچ شرایطی قدرت اقتصادی خود را برای مجازات هر یک از طرفین در صورت نقض مفاد توافق به کار نخواهد گرفت. از منظر چین، تحریم‌ها ممکن است در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا نتیجه معکوس داشته باشند چرا که نوسان های این منطقه می تواند مستقیماً به منابع انرژی چین ضربه بزند.

چین به تلاش برای برقراری ثبات در شمال آفریقا و خاورمیانه ادامه خواهد داد. از آنجایی که ایالات متحده در حال سفت کردن پیچ تحریم صادرات نفتی ایران است، خریدهای چین از ایران تا پایان سال جاری کاهش می یابد تا از تحریم های ثانویه آمریکا در امان بماند. از قضا، این می‌تواند تعادل چین بین ایران، عربستان سعودی و اسرائیل را آسان‌تر کند، زیرا این تصور را کاهش می‌دهد که پکن در حال حمایت مالی از استراتژی دفاعی ایران با خرید نفت از این کشور است.

در سناریوی تیره و تار درگیری گسترده‌تر، می‌توان انتظار داشت که چین همان الگوی بازی‌ را که در جریان حملات حوثی‌ها در دریای سرخ اجرایی‌کرد، اعمال کند: یک اقدام موازنه‌سازی دقیق با هدف نهایی حفاظت از منافع اقتصادی خود و در عین حال انتقاد از آمریکا و اسرائیل.