به نقل از «ایرنا»

برجام وسیله ای برای گشایش فضای تنفس تازه بود/وزارت خارجه باید ماموریت های خود را بازتعریف کند

تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۹۹۰۱۷۷

تهران- ایرنا- مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در گزارشی به بررسی دستاوردها و چالش‌های وزارت امور خارجه در دولت یازدهم با عنوان '23 ماه مذاکره' پرداخته است.

به گزارش ایرنا از مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در این گزارش که روز سه شنبه منتشر شد، آمده است: مجموعه گزارشهای ارزیابی اقدامات و دستاوردهای دولت یازدهم باهدف ارایه تصویری کلی از وضعیت مدیریت امور و سطح تدبیر در دستگاه های اجرایی در چهار سال فعالیت دولت یازدهم تهیه شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این مجموعه بر اساس تحلیل گزارش های رسمی عملکرد دستگاه های اجرایی، برنامه ها و اولویت های راهبردی دولت یازدهم، برنامه های ارایه شده توسط وزرا و مدیران دستگاه ها به مجلس و رئیس جمهوری، گزارش سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و منابع رسانه ای و سایر مطالعاتی که درباره چالش ها، اولویت ها و راهبردهای دستگاه ها انجام شده اند تهیه شده است.
در ادامه این گزارش آمده است: گزارش های حاضر از دو محدودیت فقدان نظام هماهنگ و یکپارچه تولید و گزارش عملکرد در دستگاههای اجرایی از یکسو؛ و زمان محدود موجود برای تهیه گزارش ها متأثر بوده و علیرغم تلاش صورت گرفته ممکن است در بازنمایی عملکرد دستگاه های اجرایی دارای کاستی هایی باشند. گزارش های این مجموعه در نهایت اختصار برای آن تهیه شده اند که تصویری کلان و راهبردی از وضعیت حوزه ماموریت دستگاه قبل و بعد از استقرار دولت یازدهم و برنامه های دستگاه برای رفع چالش ها و موانع پیشروی تحقق اهداف ترسیم شده در حوزه ماموریت دستگاه ارایه کنند.
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در این گزارش ادامه می دهد: بدیهی است که در گزارش هایی با این میزان از اختصار و تأکیدات کلان، بسیاری از عملکردها و جزئیات مربوط به برنامه ها، راهبردها و اقدامات دستگاه ها معرفی نمی شوند.
این گزارش سپس به بررسی عملکرد و دستاوردها در حوزه برجام می پردازد و ادامه می دهد: دولت یازدهم در شرایطی فعالیت خود را آغاز کرد که پرونده هسته ای به عنوان مهم ترین چالش سیاست خارجی در سال های گذشته، شرایط دشواری را برای کشور ایجاد کرده و جامعه نسبت به نتایج و دستاوردهای مذاکرات با شیوه های گذشته دچار تردید شده بود. اوج این حساسیت را در مناظرات انتخابات ریاست جمهوری در سال 1392 شاهد بودیم که همه نامزدها در مناظرات انتخاباتی، روی این موضوع تمرکز و اولویت خود را در صورت پیروزی، به نتیجه رساندن این مشکل اعلام نمودند.
در این گزارش افزوده شده است: پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، دستگاه دیپلماسی تمام ظرفیت و توان خود را در جهت آغاز مذاکرات جدی با طرف های خود در گروه 1+5 قرار داد. مذاکرات فشرده با قدرت ها با هدف نیل به توافق با حفظ شأن، پرستیژ و حقوق کشور، در نوع خود تجربه و الگوی نوینی بود که اعتبار و وزن بالایی به سیاست خارجی و دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران بخشید.
در ادامه این گزارش آمده است: حضور پی در پی و مستمر وزرای خارجه شش قدرت جهانی در پای میز مذاکرات که در تاریخ دیپلماسی نوین کم نظیر بود، انعکاس وسیعی در جهان داشت و الگوی ایرانی برای دستیابی به توانمندی صلح آمیز هسته ای را به رخ جهانیان کشید. در نهایت پس از 23 ماه مذاکرات فشرده و مستمر، در تیرماه 1394 و کمتر از دو سال از شروع به کار دولت، توافق تاریخی میان جمهوری اسلامی ایران و شش قدرت بزرگ بر سر 'برنامه جامع اقدام مشترک' به دست آمد و پایانی بر یک دهه مناقشه و بحران ساختگی علیه ملت ایران را رقم زد.
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری خاطر نشان می کند: تأملی در ابعاد خارجی و داخلی این توافق، می تواند ابعاد مهم این دستاورد دستگاه دیپلماسی را نمایان سازد. در بعد خارجی، بی اثر ساختن شش قطعنامه الزام آور شورای امنیت ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد (که کشور را بالقوه در موقعیت بسیار خطرناک و آسیب پذیری قرار داده بود)، و از سوی دیگر، ظرفیت داخلی کشور در مدیریت و انسجام گروه ها و سلایق برای پشتیبانی از نمایندگان خود در مذاکرات و حس اعتمادی که دستگاه دیپلماسی در افکار عمومی مردم ایران ایجاد کرد، را می توان از نکات مهم قابل ذکر در این زمینه دانست.
در این گزارش درباره به دستاوردهای برجام اشاره شده و آمده است: خارج کردن ایران از بحث و دستور کار شورای امنیت و لغو قطعنامه های پیشین و رفع تهدیدهای نظامی احتمالی، پایان بخشیدن به تحریم های مرتبط با موضوع هسته ای علیه جمهوری اسلامی ایران توسط سازمان ملل، اتحادیه اروپایی و ایالات متحده، بازکردن فضای خارجی و بین المللی کشور، فراهم شدن امکان جذب سرمایه گذاری های خارجی و تسهیل تعاملات اقتصادی، تثبیت سیاسی مشروعیت نظام و عناصر قدرت ایران از جمله فناوری صلح آمیز هسته ای، کاهش تنش و گسترش تعاملات با قدرت های بزرگ، شکستن فضای ایران هراسی و معرفی چهره ای سازنده و مثبت از ایران و افزایش امکان صادرات نفت و آزادسازی دارایی های بلوکه شده ایران در خارج از کشور از جمله دستاورهای برجام است.
همچنین مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در ادامه این گزارش تصریح می کند: در مجموع و بدون هرگونه مبالغه ای می توان مذاکرات منتهی به برجام را یکی از بزرگترین و افتخارآمیزترین، دستاوردهای تاریخ دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران دانست که همچون مذاکرات مربوط به قطعنامه 538 کشور را در مقطعی حساس از بن بست استراتژیک و انزوای تحمیلی توسط دشمنان خارج ساخته و شرایط عادی و تثبیت شده ای را به روابط خارجی کشور بازگرداند.
این گزارش در بخش دیگری به بررسی دیپلماسی چندجانبه و بین المللی پرداخته و آورده است: وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در چهار سال گذشته در زمینه دیپلماسی چندجانبه و بین المللی فعالیت های مثمرثمر و قابل توجهی داشته است که برخی از آنها عبارتند از: تلاش برای حل و فصل بحران سوریه از طریق مشارکت در ابتکارات بین المللی گوناگون و به طور مشخص اجلاس سه جانبه ایران - روسیه - ترکیه. تماس با کشورهای ذی نفوذ جهان جهت ممانعت از حمله آمریکا به سوریه در پی اتهام کاربرد سلاح های شیمیایی توسط دولت سوریه (در تابستان 1392)، طرح رویکرد
سیاسی برای حل بحران سوریه و حمایت از گفت وگوهای جامع سوری - سوری، مشارکت در فرآیندهای مذاکراتی - در ژنو و آستانه و تأکید بر مقابله با تروریسم، ایجاد فرصت چانه زنی در برابر قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای و نیز ارتقاء نقش آفرینی کشور در راستای تقویت صلح و امنیت بین المللی، از اقدامات مؤثر وزارت امور خارجه در موضوع سوریه بوده است.
در ادامه این گزارش تصریح شده است: دستگاه دیپلماسی به ویژه از حدود یک سال پیش تاکنون با جدیت و تلاش بیشتری در این موضوع ورود کرده و سیاست های عالی دولت یازدهم درباره منطقه را دنبال کرده است.
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در نهایت نتیجه گیری می کند که زمانی که دولت یازدهم شروع به کار کرد، اولویت نظام حل مسأله هسته ای بود. بر این اساس دولت از تمام
ظرفیت های خود استفاده کرد تا بتواند شرایط سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشور را که در وضعیت مطلوبی قرار نداشت، تغییر دهد. بار اصلی در این زمینه بر دوش وزارت امور خارجه گرفت و این وزارتخانه توانست با عملکردی بی نظیر مأموریت ملی دشوار خود را با موفقیت به انجام برساند. برجام از این منظر فقط یک توافق بر سر موضوع هسته ای نبود بلکه وسیله ای برای گشایش فضای تنفس تازه مقابل کشور و دستیابی به اهداف گوناگون سیاسی، اقتصادی و امنیتی بوده است.
در ادامه آمده است: اگرچه دولت در تحصیل اولویت سیاست خارجی خود (یعنی برجام) موفق عمل نمود اما با مشکلات و موانع مختلف داخلی و خارجی در این مسیر مواجه بود که شرایط مذاکرات و چانه زنی ها را سخت و دشوار می ساخت و همین امر باعث طولانی شدن مذاکرات و از دست رفتن برخی فرصت ها گردید. به طور کلی می توان دستاوردهای وزارت امور خارجه در دولت یازدهم را مثبت ارزیابی کرد، اما این به معنای دستیابی به همه اهداف مطلوب نیست. کشور کماکان با چالش های گوناگونی در محیط بین الملل مواجه است، موانع مختلفی در توسعه روابط با کشورها به ویژه در حوزه بانکی وجود دارد و رفتارهای دولت جدید آمریکا هم به پیچیدگی اوضاع افزوده است.
این مرکز می افزاید: در چنین وضعیتی ضرورت دارد تا وزارت امور خارجه برای انجام مأموریت های سنگین خود در سال های پیش رو از حمایت و پشتیبانی بیشتری از نهادهای داخلی بهره مند شود. در این راستا، مأموریت وزارت امور خارجه می باید به طور دقیق مورد بازبینی و بازتعریف قرار گیرد تا کارایی این دستگاه افزایش پیدا کند. همچنین اعمال اصلاحات وسیع در ساختار و مدیریت درون سازمانی وزارت امور خارجه باید مورد اهتمام جدی قرار گیرد.
سیام**9103**
خبرنگا: حمید شهریاری*ناشر:امیرکاردان

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۴۹۹۰۱۷۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روحانی: برجام بازدارندگی‌مان را افزایش داد | امروز دعوا بر سر ساخت مسجد است | ساکت ننشینیم، مردم را به پشتیبانی از نظام تشویق کنیم | مگر در انقلاب با زور مردم را باحجاب کردیم؟

حسن روحانی رمز توفیق برجام را حمایت ۸۰ درصدی مردم از آن عنوان کرد و گفت: تکیه‌گاه ما در مذاکرات برجام مردم بودند. در تمام نظرسنجی‌ها حتی نظرسنجی‌هایی که مخالفین دولت انجام دادند، نشان می‌داد ۸۰ درصد مردم موافق مذاکرات برجام بودند. چون اکثریت مردم پشتوانه برجام بودند، این قانون به تصویب رسید وگرنه نمی‌گذاشتند برجام تحقق پیدا کند.

حجت‌الاسلام‌ و المسلمین حسن روحانی در جلسه دوره‌ای خود با وزیران و معاونان رئیس‌جمهور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم که دیروز برگزار شد، با تبریک روز کارگر و معلم به این دو قشر مهم جامعه، راه‌حل مشکلات کشور را مشارکت مردم در همه زمینه‌ها عنوان کرد و گفت: وقتی در مسائل اجتماعی و فرهنگی به نظر مردم اعتنا نمی‌کنیم، آن‌ها در مسائل اقتصادی و سیاسی حامی ما نخواهند بود. باید مشارکت واقعی در همه زمینه‌ها داشته باشیم. مگر قدرتی غیر از مردم داریم؟

بنا به روایت سایت حسن روحانی، رئیس جمهوری سابق کشورمان، با اشاره به روزهای سخت کشور در ۴۵ سال گذشته، از جنگ تحمیلی هشت ساله تا تحریم‌های هسته‌ای، اظهار داشت: در روزهای سخت، عمده توان ما برای عبور از مشکلات متکی به حضور مردم بود. مردم با حاکمیت همفکری و همکاری و کمک می‌کردند یا خواست حاکمیت را قبول می‌کردند. در جنگ ۸ ساله اگر مردم نمی‌آمدند و اگر بسیج نبود، ما توان آن را نداشتیم در برابر عراق بجنگیم. اگر صنایع وارد نمی‌شدند ما گلوله توپ و خمپاره نداشتیم. فقط با نیروی مسلح، ارتش و سپاه و ژاندارمری مشکلات حل نمی‌شد.

رئیس دولت تدبیر و امید با تأکید بر اینکه اگر مردم از حکومت فاصله گرفتند، اداره جامعه سخت خواهد بود، افزود: ما در دولت دوازدهم با مشکلات ویژه‌ای روبه‌رو بودیم. گویا داعش و ترامپ و کرونا کافی نبود که اقداماتی هم در داخل شد تا دولت را زمین بزنند. در طول ۴ سال دولت دوازدهم به مردم گفتند اگر ما بیاییم مسائل شما را در کوتاه‌مدت حل می‌کنیم. در اقتصاد و سیاست و سیاست خارجی به مردم قول دادند، گفتند برجام دولت قوی می‌خواهد. اما ضربه کاری میزان مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰ پس از انتخابات کم‌رمق مجلس در سال ۱۳۹۸ بود. وقتی مردم کنار زده می‌شوند و در امور کشور مشارکت ندارند، چطور می‌خواهند مشکلات را حل کنند؟

او رمز توفیق برجام را حمایت ۸۰ درصدی مردم از آن عنوان کرد و گفت: تکیه‌گاه ما در مذاکرات برجام مردم بودند. در تمام نظرسنجی‌ها حتی نظرسنجی‌هایی که مخالفین دولت انجام دادند، نشان می‌داد ۸۰ درصد مردم موافق مذاکرات برجام بودند. چون اکثریت مردم پشتوانه برجام بودند، این قانون به تصویب رسید وگرنه نمی‌گذاشتند برجام تحقق پیدا کند. وقتی ۷۳ درصد مردم در انتخابات حضور پیدا کردند معلوم است از دولت منتخب حمایت می‌کنند، وقتی مشارکت زیر ۵۰ درصد شد، مشخص است چه مشکلاتی پیدا می‌کنیم؟ روزی در منطقه افتخار می‌کردیم انتخاباتی با ۸۰ و ۸۴ درصد مشارکت برگزار می‌کنیم، حالا باید حسرت انتخابات کشورهای همسایه را بخوریم.

رئیس‌جمهور ایران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با یادآوری وعده‌های مسئولان فعلی به مردم برای حل مشکلات اقتصادی و مقابله با فساد و راه‌اندازی سریع همه کارگاه‌های تعطیل‌شده اظهار داشت: امروز حتماً آن شرایط ویژه وجود ندارد؛ شرایط فروش نفت هم خیلی فرق کرده است. آن‌ها مدعی بودند همه با هم و یکدست هستند، به همدیگر کمک می‌کنند تا مشکلات حل شود. گفتند این‌ها بلد نیستند بورس را اداره کنند، ما می‌آییم اداره می‌کنیم. در این ۳۰ ماه دولت سیزدهم، ارزش بورس ۴۶ میلیارد دلار تنزل پیدا کرده درحالیکه در ۳۰ ماهه اول دولت یازدهم، ۸٫۵ میلیارد دلار رشد داشت. در ۳۲ ماه دولت یازدهم، قیمت سکه ۱۱ درصد تنزل کرد، نرخ دلار هم در طول ۳ سال اول دولت یازدهم فقط ۹٫۸ درصد افزایش پیدا کرد. در سه سال اول دولت یازدهم رشد پایه پولی ۵۲ درصد بود اما در این ۳۰ ماه اخیر، ۱۰۰ درصد شده است. تورم ۴۳ درصدی در مرداد ۹۲، در انتهای سال ۹۴ به ۸ درصد رسید و تا فصل اول سال ۹۷ هم تک‌رقمی ماند. بدانید که در تاریخ ایران فقط یک بار تورم ۴۰ درصدی در سه سال پشت سر هم را تجربه کردیم؛ آن هم زمان جنگ جهانی دوم از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۲ بود. شاید سال‌هایی تورم ۴۰ تا ۴۹ درصد هم تجربه کردیم اما اینکه سه سال متوالی از ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ تورم بالای ۴۰ درصدی باشد را هرگز در ۸۰ سال اخیر تجربه نکرده بودیم.

روحانی دلیل بهبود شرایط اقتصادی در دولت یازدهم را امیدواری مردم و حمایت آن‌ها از حاکمیت و دولت دانست و افزود: در آن دوره انقلاب دیجیتال تحقق پیدا کرد. استارت‌آپ‌ها در آن ایام شتاب گرفتند. توسعه پهنای باند در فضای مجازی باعث شد مردم راحت شوند و بسیاری از مشاغل در آن بستر شکل بگیرد. امروز فضای مجازی چگونه است؟ در سالی که مقام معظم رهبری به عنوان «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کردند، برخی سکوهای اقتصاد دیجیتال را می‌خواهند حاکمیتی کنند. بخش خصوصی را قبلاً خصولتی می‌کردند، الان خصومتی می‌کنند.

رئیس دولت تدبیر و امید ادامه داد: وقتی در توزیع قدرت مردم را مشارکت نمی‌دهیم، آن‌ها در اقتصاد هم مشارکت نخواهند کرد. وقتی در مسائل اجتماعی و فرهنگی به نظر مردم اعتنا نمی‌کنیم، آن‌ها در مسائل اقتصادی و سیاسی حامی ما نخواهند بود. باید مشارکت واقعی در همه زمینه‌ها داشته باشیم. مگر قدرتی غیر از مردم داریم؟ توان هسته‌ای و موشکی جای خود، اتفاقاً رشد اصلی توان هسته‌ای و موشکی در دولت تدبیر و امید رخ داد. مشکل ما ایران‌هراسی و کاهش قدرت بازدارندگی با قطعنامه‌های فصل هفتمی شورای امنیت بود که با حمایت جهانی از پیشنهاد جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری از سوی ایران و برجام این فضا تغییر کرد. وقتی برجام امضا شد، اولین افرادی که به من تبریک گفتند دوستان منطقه‌ای ما؛ عراق و سوریه و جهاد اسلامی بودند. برجام بازدارندگی ایران را افزایش داد. در آن شرایط که مردم با ما بودند توانستیم مشکلات را حل کنیم و به سمت توسعه و پیشرفت برویم.

هفتمین رئیس‌جمهور ایران، غفلت از امر توسعه کشور را نگران‌کننده دانست و گفت: کشورهای اطراف ما در منطقه به فکر توسعه همه‌جانبه هستند اما متأسفانه عده‌ای در داخل فقط به فکر حفظ قدرت یک جناح اقلیت هستند و حتی به فکر حفظ نظام و کشور هم نیستند. کشور بدون توسعه حفظ نمی‌شود. توسعه هم بدون مشارکت مردم، ورود سرمایه خارجی به داخل و رابطه درست با دنیا امکان‌پذیر نیست. الان طرح‌های عمرانی مهمی که در دوره ما ۶۰ تا ۹۰ درصد پیشرفت داشته را هم دنبال نمی‌کنند؛ فقط برخی مواردی که ما بیش از ۹۰ درصد پیش برده بودیم را به صورت محدود تکمیل می‌کنند.

روحانی خواستار حفظ کرامت مردم در عرصه اجتماعی در کنار حل مشکلات معیشتی آن‌ها شد و گفت: دو نمونه اصلی حکومت اسلامی، حکومت پیامبر عظیم‌الشان اسلام(ص) و مولا امیرالمؤمنین(ع) است؛ باید ببینیم در امر به معروف و نهی از منکر سیره آن بزرگان چه بود؟ قرآن در بحث حجاب از نگاه افراد شروع می‌کند. امیرالمؤمنین نه تنها زن بی‌حجابی که از کنار جمع یارانش عبور کرد را تنبیه نکرد بلکه به دیگران گفت چرا به او نگاه می‌کنند؟ باید بررسی کرد که دستگاه‌های فرهنگی و صداوسیما در طول ۴۵ سال گذشته توانستند دین‌داری مردم را بیشتر کنند؟ واقعاً کار پلیس این‌گونه نهی از منکر است و تعلیم این کار را دیده‌اند؟ امروز سر ساخت مسجد دعوا می‌کنند درحالیکه اول باید نمازخوان تربیت کرد، اگر نمازخوان بیشتر شد، آن‌ها خودشان مسجد درست می‌کنند. در مقولات اجتماعی کرامت و حیثیت مردم را باید حفظ کنیم. مگر در انقلاب کسی را به زور باحجاب کردیم؟ وقتی انقلاب شد بسیاری از زنان باحجاب شدند و حتی چادر به سر کردند.

او در پایان از انتشار پاسخ خود به نامه شورای نگهبان برای ردصلاحیت در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در آینده‌ای نزدیک خبر داد و تصریح کرد: من به ایرادات شورای نگهبان پاسخ خواهم داد تا مردم از سطح درک اعضای این شورا از مسائل حیاتی کشور مطلع شوند. موارد ردصلاحیت یکی ادعای اهانت به قوه قضائیه و شورای نگهبان است و دیگری عدم ایستادگی در برابر غرب و اشکال در اجرای برجام و… این پاسخ هم به این دلیل است که باور دارم جایگاه شورای نگهبان مقدس است و این شورا شکل گرفته تا مردم اطمینان حاصل کنند قوانین تدوین‌شده خلاف موازین اسلامی و قانون اساسی نیست. اگر داوری شورای نگهبان مورد تردید قرار بگیرد، به جمهوریت و اسلامیت ما ضربه وارد خواهد شد. مجلس اقلیت، دولت اقلیت و خبرگان اقلیت به نفع کشور و نظام نیست. به همین جهت باید احساس مسئولیت کنیم، ساکت ننشینیم و مردم را به مشارکت در همه امور و پشتیبانی از نظام و کشور تشویق کنیم.