به نقل از «شبستان»

باید باور کنیم بازی های رایانه ای ابزار سرگرمی نیستند/بازی زیربنای سبک زندگی را می سازد

تاریخ انتشار: ۲۲ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۵۸۵۸۱۵

خبرگزاری شبستان: این بازی ها هوشمندانه طراحی شده اند، هر مرحله یک وظیفه بر عهده بازیکن می گذارد و یکی از زوایای وجودی بازیکن را نشانه می رود تا او را برای مرحله آخر آماده کند، البته این بدان معنی نیست که اگر کسی به مرحله آخر نرسید آسیب نبیند.

حجت الاسلام علی قهرمانی، کارشناس و پژوهشگر فضای مجازی و بازی های رایانه ای در گفت وگو با خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان،  با اشاره به گستره وسیع تاثیرگذاری بازی ها بر سبک زندگی اظهار کرد: نکته اساسی که وجود دارد این است که بازی ها صرفا یک سرگرمی محسوب نمی شوند بلکه جنبه های مختلفی دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

جامعه شناسان و روان شناسان بر این باورند که بازی ابزار وقت گذرانی یا سرگرمی نیست.

 

وی ادامه داد: بسیاری از بازی هایی که در کودکی داشته ایم در شکل گیری شخصیت امروزین ما تاثیر بسزایی دارند. در اینجا مثالی را برای ملموس تر شدن تاثیر بازی ها عنوان می کنم که اتفاقا به جامعه خودمان بر می گردد. یکی از علل خودمحوری در ایران و رویکردهای تک نفره را می توانیم در بازی هایی جست وجو کنیم که در کودکی داشته ایم، همه آن بازی را به یاد داریم که یک صندلی را وسط قرار می دادند و افراد ولو اینکه یکدیگر را کنار بزنند باید روی آن صندلی می نشستند و کسی برنده بود که بتواند روی صندلی بنشیند در نتیجه روحیه خودمحوری در کشور ما بالاست. اما در کشوری مثل ژاپن در قالب یک بازی به کودکان آموزش می دادند که چگونه می توانند به فقرا و افراد نیازمند جامعه کمک کنند.

 

قهرمانی تصریح کرد: بنابراین بازی ها دامنه و گستره ای وسیع دارند به ویژه بازی های رایانه ای که افراد بعضا چندین بار در طول روز با آن سر و کار دارند و یک مرحله را بارها تکرار می کنند تا بالاخره برنده شده و به مرحله بعدی بروند. وقتی این تکرار به وقوع می پیوندد این ماندگاری در ذهن ایجاد می شود و اصطلاحا ملکه نفسانی ایجاد می شود که همان زیربنای هویت شخص را می سازد.

 

وی در تشریح این مساله اظهار کرد: برای مثال برخی بازی هایی که ویژه دختربچه ها طراحی شده است و در آنها آموزش خودآرایی به کودک ارایه می شود در حالی که اصلا آموزش استفاده از این وسایل آن هم برای دختربچه چهار-پنج ساله چه لزومی دارد؟ آیا به او آموزش نحوه استفاده از این ابزار را می دهد؟ برای چه آموزش می دهد؟ برای چه کسی آموزش می دهد؟ آیا این چنین بازی ای سبک زندگی را آموزش می دهد؟

 

کارشناس و پژوهشگر فضای مجازی و بازی های رایانه ای در ادامه بیان کرد: در بازی های دیگر مثل انواع اتومبیل رانی ها، سرعت ملاک است. چندی قبل تلویزیون نوجوان اهل شیراز را نشان داد که برای نمایش خود در خیابان ها دنده عقب می راند، وقتی که با او مصاحبه کردند که بیشترین بازی هایی که داشتی چه بوده است پاسخ داده بود بازی های مربوط به خودرو و ماشین های سرعتی. این فرد در سن گرفتن گواهینامه قرار داشت که حاضر شد برای دیدن شدن این خطر را به جان بخرد. بنابر این، بازی روی روحیه فرد اثر می گذارد چنان که این نوجوان وقتی به خودروی واقعی رسید می خواهد خود را به نمایش گذاشته و آنچه که در وجودش تبدیل به یک عقده شده است را در واقعیت  نشان دهد.

 

وی تاکید کرد: اما برخی بازی های رایانه ای مرحله ای هستند و علاوه بر اینکه بر سبک زندگی تاثیر می گذارند جنبه های دیگری هم دارند و من در این مجال از والدین و مسئولان می خواهم که به کودک، نوجوان و جوان خود توجه کنند، خیلی از بازی هایی که فکر می کنیم هیچ خطری ندارد در واقع بدترین آسیب ها را دارند.  گاهی این ابزار ساده موبایل و تبلت می تواند تبدیل به ابزار خطرناکی شود. اگر چاقو را جلو دست نمی گذاریم تا بچه ها به آن دست نزنند و آسیب نبینند باید مواظب باشیم که در این فضاهای مجازی چه خوراکی دست شان است. بچه ای با ظاهر معمولی و به قول معروف «سر به زیر» در آن فضای مجازی چه کار می کند؟ بازی ها به او چه مواردی را ارایه می کنند و چه چیزهایی از آنها می خواهند؟

 

وی ادامه داد: در برخی کشورها حتی تا سن زیر هجده سال خانواده ها مجاز نیستند که به بچه ها اجازه بدهند  در این شبکه ها حضور یابند، آن وقت ما با طیب خاطر این ابزار را در اختیار آنها می گذاریم و خیال می کنیم که این نشانه هویت و استقلال یافتن است. موردی که سال گذشته در ورامین اتفاق افتاده بود نمونه ای از این مساله است، والدین آن پسر نوجوان می گفتند: پسر ساکتی بود، از خانه بیرون نمی رفت و سرش در گوشی تلفن همراه اش بود. سوال این است که او در شبکه های اجتماعی چه دیده بود که دست به چنین خشونتی زده بود؟ ما باید حساس شویم که فکر نکنیم ابزاری که در دست ماست کارگشا است.

 

قهرمانی اظهار کرد: بازی هایی که حوزه سبک زندگی را نشانه گرفته اند گاهی به نظر سرگرم کننده هستند ولی در واقع یک رویکرد را در وجود بازیکن تقویت می کنند. خودآرایی در بازی هایی که به نام بازی دخترانه شناخته می شوند، حتی بازی پرندگان خشمگین که آن هم خودکشی را به صورت نرم افزاری نشان می دهد، حال بماند که بازی مثل نهنگ آبی مستقیما این مساله را از بازیکن می خواهد.

 

کارشناس فضای مجازی گفت: افراد و بازیکن های حرفه ای عادت کرده اند که پیروز شوند، باید مسئولیتی که بازی مرحله قبل بر دوششان گذاشته را به پایان ببرند و اصطلاحا پاس کنند، وقتی این اتفاق می افتد احساس پیروز شدن و موفقیت می کنند. او برای این موفقیت هر کاری می کند و تا به جایی که چون به خود آسیب می زند، این بازی ها به شکل نرم خودآزاری را آموش می دهند. فرد فکر می کند که یکی از افرادی است که در آن بازی حضور واقعی دارد و در نتیجه به راحتی به تمامی خواسته ها لبیک می گوید.

 

قهرمانی ابراز کرد: این در حالی است که روح هزاران نوجوان و جوان به خطر می افتد و کسی هم کاری نمی کند. این انحرافات ناشی از بازی ها روح فرد را نابود می کند و بعد به جسم او آسیب می زند. مثال همین بازی که اخیرا با نام «نهنگ آبی» مطرح شده است.

 

وی با بیان اینکه آسیب های بازی های رایانه ای در حوزه سبک زندگی، روان شناختی و رفتاری بسیار گسترده است، تصریح کرد: هر نوع بازی بسته به نوع، گونه و سن مخاطبان اش آسیب های پررنگ تری در حوزه های مختلف دارد. برخی بازی ها جامع تر هستند و برای اینکه بتوانند در سنین بالاتر مخاطب داشته باشند، روی ابعاد مختلف انسانی دست می گذارند لذا آسیب های این بازی ها بیشتر است. نهنگ آبی و بازی هایی از این دست به شکل توامان تاثیر منفی در حوزه سبک زندگی، روان شناختی و رفتاری دارند.

 

قهرمانی در پایان خاطرنشان کرد: این بازی ها هوشمندانه طراحی شده اند، هر مرحله یک وظیفه بر عهده بازیکن می گذارد و یکی از زوایای وجودی بازیکن را نشانه می رود تا او را برای مرحله آخر آماده کند، البته این بدان معنی نیست که اگر کسی به مرحله آخر نمی رسد از مرحله های پایین تر آسیب نمی بیند، گاهی افراد در همین بازی نهنگ آبی به مرحله خودشکی نمی رسند ولی آسیب های جدی را در همان مراحل پایین تر به لحاظ رفتاری و شناختی متحمل می شوند که گاهی سال های سال برای رفع آنها باید زمان گذاشت.

 

پایان پیام/248

منبع: شبستان

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۵۸۵۸۱۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاهی به آسیب‌های نوپدید فضای مجازی

بسیاری از افرادی که به اینترنت اعتیاد دارند هرگز آن را نمی‌پذیرند، زیرا برای آن‌ها اینترنت جزئی از زندگی محسوب می‌شود ولی با وجود این روانشناسان بر این باورند که فرد معتاد به اینترنت دارای نشانه‌هایی است که می‌توان از این طریق به وابستگی فرد به اینترنت پی ببرد.

خبرگزاری ایمنا؛ فرزانه دهقانی، دکترای ارتباطات و رسانه در یادداشتی با موضوع آسیب‌های نوپدید فضای مجازی نوشت:

«گسترش جامعه اطلاعاتی و ارتباطی و نیز شکل شکل‌گیری جهان مجازی در کنار جهان واقعی فرایند زندگی را دستخوش تغییرات زیادی کرده است؛ افزایش تصاعدی ضریب نفوذ اینترنت در ایران و تأثیر استفاده بیش از حد بروی خانواده‌ها، چنانچه به‌صورت برنامه، برنامه‌ریزی و مدیریت نشده در این فضا قرار گیرند خانواده و جامعه را نیز دچار مشکل خواهند کرد، اما قسمت مهم این پژوهش مؤلفه اعتیاد مدرن و آسیب‌های نوپدید که به‌عنوان عنصر اساسی و اصلی است، در واقع استفاده بیش از حد و بیمار گونه از اینترنت که باعث دور شدن فرد از دوستان و خانواده خانواده‌اش شود و اختلالات رفتاری یا شخصیتی را در وی ایجاد کند، اعتیاد به اینترنت یا شبکه‌های اجتماعی نامیده می‌شود، این اعتیاد که سرآمد همه اعتیادهای رفتاری است رشد روزافزونی پیدا کرده و عوارض ناگواری به همراه دارد. اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است: همچون اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری، تفکرهای وسواسی، کناره کناره‌گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی (علوی و جنتی فرد ،۱۳۹۰، ص .۲۲؛ سهراب زاده ،۱۳۸۹).

استفاده از اینترنت علاوه بر اینکه مزایای تأثیرگذار متعددی بر جوامع دارد ولی از سوی دیگر اثرات منفی از جمله اطلاع رسانی جهت‌دار و غیر منصفانه، نادیده گرفتن هویت ملی و دینی جوامع مختلف، تخریب باورهای اخلاقی، فرهنگی، آداب و سنن پیشرو و شبهه افکنی و تردید پردازی‌های کاذب، تزلزل بنیان خانواده، پوچی گرایی، القای ناهنجاری‌های انسانی، تضییع نیرو و استعدادهای انسانی، مشکلات جسمانی و… از جمله جنبه‌های منفی این شبکه‌های ارتباطی جدید است (علوی وجنتی فرد ،۱۳۹۰).

گسترش فضای مجازی و استفاده بیش از حد در حوزه فردی شامل تغییرات سبک زندگی به منظور گذراندن زمان بیشتر در شبکه و کاهش کلی فعالیت‌های بدنی و بی‌توجهی به سلامت فردی در نتیجه فعالیت اینترنتی، اجتناب از فعالیت‌های مهم زندگی، کمبود خواب و یا تغییر الگوهای خواب برای گذراندن زمان بیشتری در شبکه، کاهش معاشرت و در نتیجه ازدست دادن دوستان، غفلت از خانواده و دوستان، بی‌توجهی به مسئولیت‌های شغلی و شخصی، خشونت بیش از حد، پرخاشگری، تغییر عادت‌های رفتاری، بی توجهی به نظافت شخصی و… در حوزه رابطه فرزندان و والدین نیز تغییراتی به وجود آورده است که از جمله آن به کاهش نقش خانواده به عنوان مرجع، کاهش ارتباط والدین با فرزند، شکاف نسلی به دلیل رشد تکنولوژی، از بین رفتن حریم بین فرزندان و والدین و ایستادن در برابر یکی از والدین یا هر دو را می‌توان نام برد. در بحث ازدواج‌ها نیز مسائلی چون ناپایداری ازدواج‌ها، تغییر الگوی همسرگزینی، نداشتن مهارت‌هایی برای ازدواج ناتوانی والدین برای آموزش به فرزندان، افزایش روابط دختر و پسر در زمان نامزدی بدون عقد، تمایل به دریافت مهریه‌های سنگین، بالا رفتن سن ازدواج و افزایش تنوع‌طلبی جنسی مردان و … را می‌توان اشاره کرد (جعفری و دیگران ،۱۳۹۱؛ منایز ،۲۰۱۵)

بسیاری از افرادی که به اینترنت اعتیاد دارند هرگز آن را نمی‌پذیرند، زیرا برای آن‌ها اینترنت جزئی از زندگی محسوب می‌شود ولی با وجود این روانشناسان از جمله سامسون و کین بر این باورند که فرد معتاد به اینترنت دارای نشانه‌هایی است که می‌توان از این طریق به وابستگی فرد به اینترنت پی ببرد، هرچند که این نشانه‌ها به تنهایی نمی‌توانند معیار مستقل و کاملی برای اعتیاد مجازی به شمار آیند، انجمن روانپزشکان آمریکا (APA ) معیارهایی را مشخص کرده است که فرد باید حداقل ۳ مورد از این معیارها را حداقل به مدت ۱۲ ماه داشته باشد:

۱- زمان پرداختن به امور شخصی خود را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کند؛ از جمله ساعات ضروری برای خواب را در این فضاها سپری می‌کند.

۲- تغییر عادت رفتاری؛ استفاده از اینترنت باعث می‌شود که شخص از سایر فعالیت‌هایی که قبلاً برای او لذت بخش بوده، دست بکشد.

۳- زمانی که باید تکالیف درسی یا کاری انجام دهد، در اینترنت سپری می‌کند. (رابرتس ،۱۳۹۲)

۴- چنانچه ارتباط با شبکه‌های اجتماعی به دلیلی قطع شود، احساس افسردگی، بی قراری و بدخلقی می‌کند.

۵-خسته‌تر و کج خلق تر از زمانی است که اینترنت جزئی از زندگی وی نبود . دامنه تنش‌های عصبی او بالاتر است و از سردردهای عصبی رنج می‌برد .

۶- بیش از حد خشونت نشان می‌دهد و پرخاشگری و قانون شکنی می‌کند.

۷-در زمان دل مشغولی‌های فکری و ذهنی، ساعات متمادی را صرف چک کردن شبکه‌های اجتماعی می‌گذرانند .

۸- هنگامی که فرد دسترسی به شبکه‌های اجتماعی ندارد دائم به استفاده مجدد از آن فکر می‌کند و ذهن خود را مشغول نوع فعالیت‌های موردنظر می‌کند.

۹- روزی چند بار و به‌طور مرتب شبکه‌های اجتماعی و گروه‌ها و کانال‌های خود رابررسی می‌کند.

۱۰-در حین اتصال به شبکه‌های اجتماعی ، زمان خود را از دست می‌دهد و متوجه گذشت زمان نیست.

۱۱- زمان بسیار کوتاهی برای وعده‌های غذایی صرف می‌کند و به علت از بین رفتن وعده‌های غذایی کمبود وزن پیدا می‌کند. (امیدوار و صارمی ،۱۳۸۱)

۱۲- هنگام استفاده از شبکه‌های اجتماعی احساسی آمیخته به خوشنودی و گناه می‌کند

۱۳- ترجیح می‌دهد به اینترنت وصل شود تا اینکه با دوستان یا خانواده باشد. و به عبارتی دیگر به دوستان خانواده و کلیه مسئولیت‌های خود پشت پا می‌زند.

۱۴- روابط جدیدی با افرادی که هنگام ورود به شبکه‌های اجتماعی با آنها آشنا شده، تشکیل می‌دهد و بیشتر مایل است با آنها ارتباط برقرارکند .

۱۵- کمتر از خانه بیرون می‌رود و فعالیت‌های اجتماعی او کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.

۱۶- راجع به اینکه چه مدت برخط بوده است یا در مورد میزان ساعات صرف شده در فضای شبکه‌های اجتماعی به خانواده، والدین، همسر و یا رئیس خود دروغ می‌گوید .

۱۷- دیگران از او به علت صرف زمان طولانی در اینترنت ناراحت هستند و مرتب از او گله می‌کنند.

۱۸- در موقعی تنهایی و خلوت و زمانی که کسی در خانه نیست، به سراغ فضا می‌رود.

۱۹- از محدودیت‌های زمانی که برای وی به منظور استفاده از اینترنت تعیین شده است، سرپیچی می‌کند.

۲۰- تمام تلاش‌ها برای محدود ساختن ساعات استفاده از اینترنت بی نتیجه مانده است. (جعفری و دیگران ،۱۳۹۱)

مخاطب ایرانی با رسانه‌های مدرن از قبیل اینترنت و تلفن همراه که مجهز به امکانات پیامک و بلوتوث است نیز مواجه است، سبد فرهنگی خانواده ایرانی دچار تغییرات فراوانی شده است که همگی به نوعی مروج سبک زندگی مدرن است که خاستگاه این نوع سبک زندگی تمدن غربی است و ترویج این شیوه از زندگی، لاجرم تمام مؤلفه‌های معرفتی تمدن غرب را شایع می‌سازد و موجب می‌شود بی‌سامانی در مسائل فرهنگی و اجتماعی در کشور افزایش یابد؛ در این خصوص مدیران و برنامه ریزان و سیاست گذاران اجرایی و کاربردی، لازم است که در راستای کاهش مشکلات ناشی از استفاده شبکه‌های اجتماعی با برگزاری دوره‌ها، جلسات کارگاهی، بازدیدهای علمی و آموزشی و تصویب سیاست‌ها، نظام‌های کنترل کیفی و فنی برنامه‌ریزی‌هایی انجام دهند.»

کد خبر 748386