به نقل از «خبرآنلاین»

زیرکی های حافظ شیرازی ! / حافظ روح حاکم زمان خود و آینده بوده است

تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۲۹۵۹۴۶۰۵

امروز 20 مهرماه ، روز بزرگداشت حافظ شیرازی است و به همین بهانه، در گفت‌وگویی با دکتر مهیار علوی‌مقدم، استاد زبان و ادبیات فارسی به بررسی ویژگی‌های شاخص این شاعر برجسته ایرانی پرداختیم. او حافظ را موسیقی‌دان زمانه خود می‌داند و می‌گوید که وی، فارغ از این‌که «قرآن زبربخواند با چارده روایت»، نغمه‌سرا و نغمه‌خوانی می‌کرده است و در آن روزگار، به شخص دارای این ویژگی هم، حافظ می‌گفتند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حافظ رهاتر و آزاداندیش‌تر از سعدی است

دکتر مهیار علوی‌مقدم حافظ را یک شاعر آزادمنش و آزاداندیش می‌داند. او در این‌باره می‌گوید: جهان‌بینی حافظ بر اساس عرفانی فارغ از تنگناهای صوفیانه است. بر همین اساس، اندیشه‌های آزادمنشانه‌تری را در شعر خود بیان می‌کند؛ درحالی‌که مثلا نگاه سعدی به جهان، نگاه محدودتری‌ است و درنتیجه، آرمان‌گرایی این دو نیز متفاوت. در حقیقت یک‌سری تنگناهای زبانی صوفیانه و طریقت‌آمیز، بر شعر و نثر سعدی حاکم است که این نوع محدودیت‌ها بر شعر حافظ حاکم نیست. او خیلی رهاتر و آزادتر به جهان هستی نگاه می‌کند و مخاطبانش هم، خیلی آزادتر با زبان و عناصر زبانی او ارتباط برقرار می‌کنند؛ درحالی‌که در شعر و نثر سعدی انگار قید و بندهایی هست که پرواز ذهن و اندیشه او را محدود می‌کند.

هوشمندی حافظ اشعارش را جاودانه می‌کند

حافظ تحت‌تاثیر شاعران پیشین خود بوده، اما هوشمندتر از آن‌ها عمل کرده است. علوی‌مقدم در پاسخ به این پرسش که حافظ تحت‌تاثیر شاعران پیشین خود، به ویژه خواجوی کرمانی بوده است یا خیر، می‌گوید: ارتباط حافظ و خواجوی‌کرمانی این‌طور بوده که حافظ تقدم فضل داشته، درحالی‌که خواجوی‌کرمانی صاحب فضل تقدم بوده است؛ یعنی مدتی قبل( کمتر از نیم قرن) زودتر از حافظ زیسته. حافظ شاعر باهوش و زیرکی است و یقینا تحت‌تاثیر شاعران پیش از خود هم، در زبان و عرفان قرار گرفته، با این حال هوشمندی حافظ به‌گونه‌ای است که از عناصر زبانی، واژگانی و سنت‌های ادبی شاعران پیشین تاثیر پذیرفته، اما آن‌ها را بسیار زیباتر کرده است. مثلا او با تبدیل فعل شد به بود، در شعر «بر سر تربت ما چون گذری همت خواه/ که زیارتگه رندان جهان خواهد شد» که متعلق به یک شاعر کاملا ناشناخته قبل از خودش به نام ناصر بخارایی است، ظرف زمان گذشته، اکنون و آینده را دربرمی‌گیرد و این بیت را جاودانه می‌کند. اشکالی ندارد که حافظ تاثیراتی از شاعران پیش از خود پذیرفته باشد؛ این تاثیرات به‌گونه‌ای است که هم زبان و هم اندیشه حافظ به مراتب از خواجوی کرمانی پخته‌تر و وزین‌تر و ارزشمندتر است.

هرکسی از ظن خود شد یار او

حافظ روح حاکم زمان خود و آینده بوده است. تاثیرپذیری از حافظ به عده مشخصی شاعر معاصر محدود نمی‌شود؛ چون پرتو نور حافظ آن‌چنان قوی‌ است که همه را دربرمی‌گیرد. حافظ یک شاعر چند بعدی و چندسویه است. به گمان او از یک‌سو حافظ حافظه تاریخی ماست و تمام ناکامی و دردها و نابه‌سامانی‌های مردم ما و فارسی زبانان را می‌توان در اندیشه حافظ دید؛ چون او شاعر باهوشی است و زبان و عناصر زبانی را به گونه‌ای به کار می‌گیرد که با مخاطب خود به خوبی بتواند ارتباط برقرار کند. این ایجاد ارتباط با مخاطب مستلزم یک زبان پیچیده نیست، یعنی همان‌گونه که مردم ساده می‌اندیشند و ساده زبان را به کار می‌گیرند، حافظ هم همین گونه است. زبان حافظ یک زبان محاوره‌ای است منتها هرکسی از ظن خود او را درک می‌کند؛ به همین دلیل است که بیت و غزلی از او را می‌توان در یک سوپرمارکت یا یک مغازه مکانیکی کوچک دید. او زبان دغدغه و درد مردم بوده است. هر آن چیزی که مردم نمی‌توانستند بیان کنند، از زبان حافظ شیرین‌سخن بیان شده است. حافظ را باید موسیقی‌دان زمانه خودش هم بدانیم؛ او فارغ از این که «قرآن زبربخواند با چارده روایت»، نغمه‌سرا و نغمه‌خوانی هم می‌کرده است و در آن روزگار، به شخص دارای این ویژگی هم، حافظ می‌گفتند.

2323

کد خبر 1442101

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: حافظ شیرازی ادبیات شعر خواجوی کرمانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۹۵۹۴۶۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«مست عشق» هنوز در ترکیه اکران نشده است/ اعلام زمان دقیق اکران ترکیه تا دو هفته آینده و رایزنی برای نمایش در کشورهای دیگر

به گزارش قدس آنلاین، فیلم سینمایی «مست عشق» به کارگردانی حسن فتحی و تهیه‌کنندگی مشترک مهران برومند و حسن علیزاده با یک هفته تاخیر اکران خود را از ۵ اردیبهشت ماه در سینماهای ایران آغاز کرد و علت این تاخیر در اکران اثر، مذاکره برای اکران هم‌زمان «مست عشق» در سینماهای ترکیه اعلام شد.

حال با گذشت چهار روز از آغاز اکران این فیلم در سینماهای ایران (که با استقبال گسترده مخاطب، فروش ۱۸ میلیاردی در سه روز و رکوردشکنی همراه بوده)، همچنان اکران آن در سینماهای ترکیه آغاز نشده است و بر اساس پیگیری‌های صبا، در اعلانات «برنامه‌ آینده» سینماهای ترکیه هم قرار ندارد.

میثم نورانی مدیرعامل فیلمیران پخش‌کننده این اثر، در پاسخ به این پرسش که با توجه به آغاز اکران «مست عشق» در ایران، چرا همچنان فیلم در سینماهای ترکیه روی پرده نرفته، در گفت وگویی گفت: درحال حاضر مشغول مذاکرات برای اکران «مست عشق» در ترکیه هستیم و مهران برومند یکی از ۲ تهیه‌کننده اثر در ترکیه حضور دارد تا برنامه اکران این فیلم را مشخص کند.

او ادامه داد: از آن جایی که برنامه اکران این فیلم در سینماهای ایران نیز با تغییر رو به رو شد، در ترکیه نیز زمان اکران آن تغییر کرد. به هرحال در سینماهای ترکیه هم فراتر از ایران، آثار داخلی و خارجی زیادی در صف اکران قرار دارند و  ما در تلاش هستیم تا «مست عشق» در بهترین زمان‌بندی به اکران برسد.

نورانی گفت: قرار است اقدامات به انجام برسد و برنامه دقیق اکران «مست عشق» در سینماهای ترکیه تا یک الی دو هفته آینده مشخص شود.

مدیرعامل فیلمیران در پایان درباره سایر اکران‌های بین‌المللی «مست عشق» نیز بیان کرد: برای اکران‌های دیگر این اثر و حضور بین‌المللی آن نیز درحال مذاکره با شرکت‌های پخش کننده معتبری هستیم که به زودی اطلاعات آن را نیز منتشر خواهیم کرد.

شهاب حسینی در نقش (شمس تبریزی)، پارسا پیروزفر در نقش (مولانا)، حسام منظور در نقش حسام ‌الدین چلبی (همنشین و شاگرد مولانا)، ابراهیم چلیکول (اسکندر) هانده ارچل در نقش (کیمیاخاتون)، بنسو سورال در نقش (مریم)، سلما ارگچ (همسر مولانا) ، بوراک توزکوپاران در نقش سلطان ولد (فرزند بزرگ مولانا)، هالیت ارگنچ ( پدر مولانا) و بوران کوزوم در نقش علاءالدین (پسر مولانا) در «مست عشق» بازی کرده‌اند.

از سایر عوامل اصلی فیلم می‌توان به تهیه کننده: مهران برومند، فیلمنامه‌نویسان: حسن فتحی و فرهاد توحیدی، جانشین تهیه کننده: شهرام زاهدی، مدیر فیلمبرداری: مرتضی پورصمدی، مدیر هنری: نیلوفر چامور، طراح گریم: ایمان امیدواری، سرپرست گروه کارگردانی: محمدرضا رستمی، دستیار اول و مدیربرنامه ریزی: فاتیح کُجا، مدیرتولید: تولگا توسون، طراح جلوه های ویژه میدانی: آیتکین یالچین، مدیرصدابرداری: جیهان آلینگان، طراح بدلکاری: شاهین کاراکوش، عکاس: مرتضی اتابکی، طراح کانسپت: رضا همتی راد، تهیه کننده اجرایی: فریده اوزال، مدیر پست پروداکشن: رضا اوزال، سرمایه‌گذاران: شرکت سیماریا و شرکت ای. ان. جی اشاره کرد.

منبع: پایگاه خبری صبا خبر