مرگ سالانه 700 ایرانی به دلیل مسمومیت با دارو
تاریخ انتشار: ۱ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۱۱۸۹۹
دکتر یسنا به‌منش در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: شیوه جدید زندگی و دسترسی آسان به انواع مواد شیمیایی، داروها، سموم و...، بدون داشتن اطلاعات کافی از نحوه نگهداری، مصرف، عوارض، خطرات و هشدارهای مربوط به این مواد، شیوع مسمومیت‌های اتفاقی و تعمدی را در جامعه به میزان زیادی افزایش داده است. باید توجه کرد که بسیاری از عوارض ناشی از بروز مسمومیت‌ها به سادگی قابل پیشگیری هستند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
باید بدانیم که با نگاهی نو به آموزش‌هایی که در زمینه نحوه پیشگیری از مسمومیت‌ها ارائه می‌شود و با توجه به این نکته که «شاید قربانی بعدی یکی از انواع مسمومیت‌ها، من یا خانواده‌ام باشد»، هیچگاه خطر را از خود دور نخواهیم دید.
وی با بیان اینکه یک لحظه غفلت خصوصا در کودکان می‌تواند منجر به عوارض دائمی و آزار دهنده ناشی از مسمومیت شود، افزود: وقوع مسمومیت‌های حرفه‌ای حاد و مزمن در کارگران شاغل در کارخانجات صنایع شیمیایی، جوان بودن جمعیت کشور و خطرات سوء مصرف مواد مخدر، آمار بالای مصرف داروها در جامعه، دسترسی آسان به دارو در منازل و عدم نگهداری صحیح آنها به همراه عواملی چون افزایش تعداد بیماران افسرده و کم بودن آگاهی عمومی مردم از قابلیت کشندگی برخی داروها، متاسفانه جامعه را نسبت به مسمومیت‌ها آسیب‌پذیرتر کرده است.
به‌منش با بیان اینکه اغلب موارد مسمومیت از طریق آموزش خانواده‌ها و جامعه قابل پیشگیری خواهند بود، افزود: وزارت بهداشت پس از نامگذاری هفته نخست آبان به عنوان «هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها» در سال ۱۳۸۵، به سرپرستی سازمان غذا و دارو و ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم و با مشارکت تمامی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و دیگر نهادها مانند سازمان پزشکی قانونی کشور، سازمان آتش نشانی، آموزش و پرورش و...، هر سال به برگزاری فعالیت آموزشی - فرهنگی در هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها اقدام می‌کند.
وی با اشاره به نخستین روز از هفته مسمومیت‌ها که با عنوان "پیشگیری از مسمومیت‌های دارویی" نامگذاری شده است، گفت: متاسفانه داروها یکی از خطرناک‌ترین عوامل مسمومیت‌زا در منازل هستند. عدم توجه به میزان مصرف دارو، استفاده از داروها در تاریکی و با خواب آلودگی و مصرف خودسرانه داروها، همگی می‌توانند منجر به مسمومیت‌های دارویی شوند. بنابراین باید از مصرف خودسرانه داروها اجتناب کرده و توجه داشته باشیم که مصرف مقادیر بالای برخی از داروهای به ظاهر کم خطر، می‌تواند برای فرد و بویژه برای کودکان و افراد مسن، کشنده باشد.
شایع‌ترین علت بروز مسمومیت در جهان چیست؟
نگاهی به آمار مسمومیت‌های دارویی در ایران
به‌منش با بیان اینکه شایع‌ترین علت بروز مسمومیت در جهان، مصرف داروها بیش از مقادیر درمانی است، ادامه داد: بر اساس آمار به دست آمده از ۳۰ دانشگاه علوم پزشکی کشور، تعداد مسمومیت‌های ناشی از داروها اولین عامل مراجعه به بخش مسمومیت‌ها در کشور بوده است. به طوریکه از بین ۶۰ هزار مسمومیت گزارش شده به ستاد مرکزی اطلاع‌رسانی داروها و سموم در سال ۱۳۹۵، نزدیک به ۲۷ هزار مورد مربوط به مسمومیت‌های دارویی بوده است. همچنین بالاترین تعداد مسمومیت دارویی در بیمارستان‌های استان اصفهان با ۶۵ درصد بوده و سپس به ترتیب استان‌های فارس با ۶۴ درصد، کردستان با ۵۶درصد، خراسان رضوی با ۵۳ درصد، بیمارستان لقمان تهران با ۴۶ درصد و ارومیه با ۳۲ درصد در رتبه‌های بعدی مسمومیت دارویی از کل مسمومیت‌های مشاهده شده، قرار دارند. همچنین باید توجه کرد که ۸۸ درصد از موارد مسمومیت‌های مراجعه شده به مراکز درمانی ایلام ناشی از دارو بوده است.
مرگ سالانه ۷۰۰ ایرانی به دلیل مسمومیت با دارو
دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم افزود: این درحالی است که بسیاری از این مسمومیت‌ها توسط پرسنل درمانی کشور، کنترل و درمان می‌شوند؛ اما اهمیت مسمومیت دارویی در این نکته است که گاهی ممکن است کبد و کلیه فرد مسموم در اثر مسمومیت دچار صدمه دائمی شود و تا آخر عمر با این مشکل دست به گریبان باشد. با توجه به آمار سازمان پزشکی قانونی کشور در خصوص مرگ و میر ناشی از مسمومیت دارویی، مشاهده می‌شود که سالانه نزدیک به ۷۰۰ نفر از هموطنان‌مان در اثر مسمومیت با دارو جان سپرده‌اند. البته مرگ ناشی از مسمومیت دارویی در کشور ما شایع نیست و فقط ۱۲ درصد از کل موارد مرگ ناشی از مسمومیت در اثر داروها اتفاق می‌افتد.
به‌منش با بیان اینکه مرگ ناشی از مسمومیت‌های دارویی از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۳ هر ساله افزایش داشته است، گفت: به طوریکه از ۹ درصد مرگ ناشی از مسمومیت‌های دارویی در سال ۱۳۸۹ به ۱۴.۴ درصد مرگ در سال ۱۳۹۳ رسیده‌ایم. این درحالیست که از سال ۱۳۹۴ تاکنون این روند رو به کاهش بوده است و در حال حاضر (در پنج ماهه نخست سال ۱۳۹۶) علت ۱۳ درصد از موارد مرگ ناشی از مسمومیت، به دلیل مسمومیت‌های دارویی بوده است. این موضوع می‌تواند نشان دهنده آگاهی بیشتر مردم از عوارض داروها و انجام اقدامات پیشگیرانه باشد. البته به طور کلی مسمومیت دارویی اولین علت مراجعه به مراکز درمانی مسمومیت در ایران است.
مسمومیت تعمدی با دارو چقدر است؟
به‌منش با بیان اینکه در سال‌های اخیر از هر ۱۰۰ نفر مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های مرجع مسمومیت در کشور بین ۴۰ تا ۶۰ نفرشان در اثر دارو مسموم شده بودند، گفت: همچنین مسمومیت ۷۰ تا ۸۰ درصد این موارد تعمدی بوده است. البته باید توجه کرد که مسمومیت‌های دارویی در کودکان اغلب اتفاقی و در اثر کنجکاوی کودک و یا اشتباه والدین رخ می‌دهد. بر این اساس ۶۰ درصد از مسمومیت‌های کودکان ناشی از دارو است که اغلب اتفاقی هستند.
داروهای آرامبخش در راس مسمومیت‌زایی
وی همچنین اظهار کرد: در بحث مسمومیت دارویی باید بدانیم که در راس داروهایی که اغلب منجر به مسمومیت می‌شوند، داروهای آرامبخش، ضد افسردگی و سپس داروهای مسکن غیر مخدر و داروهای ضد جنون شایع‌تر هستند. در این بین داروهای مغز و اعصاب نیز می‌توانند منجر به این مسمومیت‌ها شوند.
به‌منش در ادامه صحبت‌هایش به برخی روش‌های پیشگیری از مسمومیت‌های دارویی اشاره و اظهار کرد: بهتر است داروهای بیمار افسرده و یا بیمارانی که تعادل روانی ندارند و یا افرادی که سابقه اقدام به خودکشی دارند را دور از دسترس‌شان قرار داده و مراقبت دقیقی در خصوص میزان داروی مصرفی‌شان به عمل آوریم. در عین حال باید توجه کرد که در سالمندان مسمومیت دارویی بسیار شایع و البته خطرناک است. تشابه ظاهری شکل داروها، ابتلا به فراموشی، عدم اطلاع از نام داروها، بی‌سوادی یا کم‌سوادی و یا خوانا نبودن مقادیر مصرفی دارو مندرج روی جعبه دارویی، ممکن است منجر شود تا سالمندان داروی خود را به اشتباه یا به طور تکراری مصرف کنند.
دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم سازمان غذا و دارو با بیان اینکه بهترین روش برای پیشگیری از خوردن دوز تکراری دارو، یادداشت کردن دفعات مصرف دارو و یا قرار دادن قرص‌ها در داخل جعبه‌های مخصوص تقسیم‌بندی شده موجود در داروخانه‌ها است، گفت: همچنین باید توجه کرد که مصرف مقادیر بالای بسیاری از داروها در زمان اقدام به خودکشی، ممکن است در ابتدا علامت و نشانه خاصی نداشته باشد، اما وضعیت فرد مسموم به طور ناگهانی وخیم می‌شود و یا در آینده منجر به صدمات دائمی به کبد و کلیه در فرد مسموم خواهد شد. به عنوان مثال مصرف خودسرانه داروی استامینوفن جهت درمان درد و تب بیش از مقادیر درمانی، منجر به صدمات کبدی خواهد شد. بنابراین ارجاع فرد مسموم به بیمارستان بسیار حیاتی است.
ایجاد استفراغ در مسمومیت‌های دارویی با مجوز پزشک باشد
به‌منش با بیان اینکه ایجاد استفراغ در مسمومیت‌ها تنها باید به توصیه پزشک انجام شود، گفت: چرا که این عمل در برخی از مسمومیت‌های دارویی سبب وخامت اوضاع بیمار خواهد شد.
شماره ۱۹۰ و ۱۱۵ را فراموش نکنید
وی در ادامه توصیه کرد که داروها را در بسته‌بندی اولیه آنها نگهداری کنید تا در صورت مصرف اشتباهی، قادر باشید اطلاعات لازم را در اختیار پزشکان قرار دهید. همچنین در برخورد با فرد مسموم غیرهوشیاری که در کنارش بسته‌های داروی مصرف شده وجود دارد، ضمن حفظ خونسردی خود و عدم القاء استفراغ در این فرد، بسته‌های دارویی را همراه بیمار به بیمارستان ببرید و با شماره ۱۹۰- داخلی ۳ (مرکز اطلاع رسانی داروها و سموم) و یا ۱۱۵ تماس بگیرید. در عین حال در مسمومیت‌های تعمدی با دارو، بهتر است در صورت هوشیاری فرد مسموم، نام دارو یا داروهای مصرفی و تعداد هر یک از آنها را از وی بپرسید و به کادر درمانی اطلاع دهید.
مسمومیت با دارو در کودکان
دبیر ستاد مرکزی اطلاع رسانی داروها و سموم با بیان اینکه جهت پیشگیری از بروز مسمومیت دارویی در کودکان داروها همیشه باید دور از دسترس آنها و در کمدهای قفل‌دار نگهداری شوند، افزود: همچنین در زمان دارو دادن به کودک به دوز داروی تجویز شده توسط پزشک کاملا توجه کنید. در عین حال مراقب باشید در هنگام بیماری کودک، دوز تکراری و یا داروی بیشتر از حد تجویز شده، به کودک ندهید. به عنوان مثال برای کاهش تب در کودکان، داروی استامینوفن را بر اساس وزن و سن کودک و با مشورت پزشک و داروساز به کودک بدهید؛ چراکه مقادیر بیش از حد درمانی استامینوفن می‌تواند به مسمومیت کودک منجر شود.
به‌منش افزود: بنابراین داروهای مصرفی افراد خانواده را دور از دسترس کودکان نگهدارید. از قرار دادن دارو در کیف دستی پرهیز کنید تا مانع خورده شدن دارو توسط کودکان شود. همچنین، داروهای خود را در مقابل چشم کودکان نخورید؛ چرا که کودکان از رفتار بزرگسالان تقلید می‌کنند و ممکن است دور از چشم والدین داروها را به دهان برند. همچنین اگر به کودک خود دارو می‌دهید به او تفهیم کنید که این دارو است و از کلماتی مثل آبنبات، شکلات و یا خوراکی استفاده نکنید. در عین حال داروها خصوصا داروهای خوش طعم مخصوص کودکان را از دسترس آنها دور نگه دارید؛ چراکه ممکن است با استفاده از غفلت شما، کودک به مصرف دارو اقدام کند. باید بدانید که کودکان کنجکاوند و ممکن است زمانی که افراد سالمند فامیل در حال مصرف داروهای خود هستند، کودکان داروهایشان را چشیده و یا ببلعند، بنابراین برای پیشگیری از مسمومیت دارویی کودک‌تان، از والدین خود بخواهید داروهای مصرفی خود را دور از دسترس کودکان نگهدارند.
مراقب متادون باشید
به‌منش در ادامه گفت: اگر فردی در خانواده در حال درمان ترک اعتیاد است، از دسترسی کودکان به داروهای درمان‌کننده اعتیاد مانند قرص یا شربت متادون جدا خودداری کنید. باید توجه کرد که بسیاری از کودکان و حتی بزرگسالان به دلیل نگهداری شربت متادون در یخچال مخصوصا به دلیل تعویض بطری دارو با بطری داروهای دیگر و یا نوشیدنی‌های خوراکی و مصرف اتفاقی آنها، از بین می‌روند. متاسفانه شربت متادون به تنهایی در طی چهار سال منجر به ۱۱ هزار مورد مسمومیت در کشور شده است که از این میان بیش از ۲۰۰ مورد مرگ تنها ناشی از متادون بوده است که ۱۱ درصد آن نیز مربوط به کودکان بوده است.
وی تاکید کرد: مرگ این کودکان در اثر مصرف داروی متادون، تنها به دلیل سهل‌انگاری والدین و بستگان کودک، عدم استفاده از ظروف مخصوص مقاوم و جابجایی دارو و نگهداری آن در بطری‌های دیگر داروها و یا نوشیدنی‌ها رخ داده است. باید توجه کرد که اینها مواردی است که به راحتی توسط خانواده‌ها قابل پیشگیری است.
*ایسنا
منبع: اکوفارس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ecofars.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اکوفارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۱۱۸۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
داروی ایرانی بهتر است یا داروی خارجی؟
از سوی دیگر بسیاری از داروهای خارجی نیز نایاب بوده و برخی از بیماران از نبود این داروها شکایت دارند، اما پرسش اصلی اینجاست که با توجه به وجود داروهای داخلی چرا بسیاری از مردم از داروهای خارجی استفاده می‌کنند؟
چرایی مشکلات تهیه دارو خارجی برای برخی از بیماران
بسیاری از بیماران نسبت به تهیه داروهای خارجی شکایت دارند، در همین زمینه محمدرضا کشاورز، بازرس هیئت مدیره انجمن درباره چرایی مشکلات تهیه برای برخی از بیماران اظهار کرد: در حوزه کمبود دارو با دو موضوع رو به رو هستیم؛ یکی بحث کمبود ارز مرغوب و تحریم و دیگری دیرکرد تخصیص اعتبار و ارز از بانک مرکزی که مورد دوم نقش بسیار پررنگ تری در کمبود دارو بیماران خاص دارد، در واقع وقتی در پرداخت وجه تاخیر ایجاد می‌شود، چرخه تولید با کندی مواجه می شود و جبران این کمبود پس از تخصیص وجه، ۳ تا ۶ ماه زمان‌بر خواهد بود.
وی افزود: تغییر ارز ترجیهی به ارز نیمایی یکی از عوامل گرانی دارو بوده است ولی برای جبران گرانی دارو شرکت‌های بیمه موظف شده اند تا مابه‌تفاوت قیمت‌های قبلی و جدید را پرداخت کنند.
مردم به سمت استفاده از داروهای خارجی می‌روند
بازرس هیئت مدیره انجمن داروسازان ادامه داد: البته بسیاری از اقلام دارویی توسط تولیدکنندگان داخلی تولید می‌شود، اما بسیاری از پزشکان تاکید بر استفاده نمونه خارجی دارند که با توجه به ارزی که به شرکت‌ها داده شده نمی‌توان توقع داشت کمبود در این زمینه وجود نداشته باشد.
کشاورز در ادامه با اشاره به گران فروشی برخی از داروخانه‌ها و افزایش قیمت‌ها گفت: تمامی قیمت‌ها در برنامه و آدرس اینترنتی دارویاب ثبت شده است، اگر مرکزی قصد گران فروشی داشته و قیمتی خارج از قیمت اعلام شده ارائه کرده است مردم می‌توانند تخلف را به سازمان تعزیرات حکومتی اعلام کرده تا با متخلفان برخورد جدی شود.
مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو با تاکید بر اینکه کیفیت داروهای ایرانی بسیار بالاست تا حدی که کشورهای متقاضی دارو نیز به این مهم اشاره می‌کنند، بر لزوم حمایت ویژه از صنعت داروسازی کشور تاکید کرد: رویه تولید دارو در کشور به لحاظ تعداد و کیفیت رو به رشد است. خرد جمعی صنعت دارو به سمت رفع نیاز جدید دارویی کشور پیش می‌رود و توفیقات خوبی در این حوزه دارد. در بخش‌های پیشرو مثل بیولوژیک و موارد مشابه توفیقات رو به افزایش است.
پیکانپور بیان کرد: توفیقات رو به افزایش است و نوید آینده خوبی می‌دهد. اگر به صنعت داروسازی کشورهای مشابه نگاه کنیم می‌بینیم بخش قابل توجهی از اقدامات در سطح پکیجینگ محقق می‌شود و در بخش فرمولاسیون و ماده اولیه از ما عقب‌تر هستند و این سبب شده که در مراودات بین‌المللی دست خود را به سمت ایران دراز کنند. این موضوع تامین کمّی پا به پای تامین کیفی پیش رفته است. حساسیت بر شاخص‌های کیفی چه از سمت رگولاتور و چه کارخانجات اعمال شده و کیفیت داروهای ایرانی بسیار بالا است تا حدی که کشورهای متقاضی دارو به این مهم اشاره می‌کنند.
وی افزود: رگولاتور نسبت به کیفیت دارو همواره حساس بوده است، لذا ریکال (جمع‌آور) یک محصول برای ما نقطه مثبت است که نشانگر دقت و اهمیت کیفیت دارو است و اگر جایی شاخص‌های کیفی مشکلی داشته باشد بدون اغماض ما وظیفه مربوط به کیفیت خود را انجام می‌دهیم.
وی با بیان اینکه صنعت داروسازی در جذب نخبگان توفیقات جدی داشته است، اظهار کرد: حدود ۴۰ درصد شرکت‌های دانش بنیان سلامت در بخش دارو متمرکز هستند.
حسین خلیلی، رئیس دوازدهمین همایش داروسازی بالینی ایران با اشاره بر این که "آیا داروهای ایرانی به اندازه داروهای برند خارجی کیفیت و اثربخشی دارند؟ " اظهار کرد: بیش از ۹۵ درصد داروهای موجود در کشور در داخل ایران فرموله می‌شوند. بخشی از مواد اولیه این داروها در داخل کشور تولید و بخشی نیز وارد کشور می‌شوند. این موضوع که مواد اولیه وارد می‌شود مختص ایران نیست؛ برای مثال ۷۰ درصد مواد اولیه دارویی در کشوری مانند آمریکا نیز از هند و چین وارد این کشور می‌شود، زیرا تولید برخی مواد اولیه صرفه اقتصادی ندارد و واردات آن به صرفه‌تر است.
وی افزود: در مورد داروها، بازه‌ای برای میزان اثربخشی و کیفیت تعریف می‌شود؛ برای مثال گفته می‌شود که اگر یک دارو بالای ۹۷ درصد ایمنی و اثربخشی داشته باشد قابل قبول است؛ بنابراین ممکن است یک دارو ۹۸ درصد و یک دارو ۹۹ درصد اثربخشی داشته باشد، اما همین یک درصد اختلاف در ماده مؤثره یا خلوص، ممکن است روی بروز عوارض ناشی از مصرف دارو تأثیرگذار باشد یعنی عوارض را کمتر یا بیشتر کند.
وی ادامه داد: ممکن است عوارض یک داروی ایرانی کمتر یا بیشتر از یک داروی برند خارجی باشد و این موضوع بین داروهای مختلف متفاوت است، اما آنچه اهمیت دارد این است که دارو ایمن و اثربخش باشد.
رئیس دوازدهمین همایش داروسازی بالینی ایران گفت: تمام داروهایی که مجوز سازمان غذا و دارو را دریافت می‌کنند از نظر ایمنی و اثربخشی در بازه مورد قبول برای فارماکوپه‌های جهان است و اینطور نیست که در بازه استاندارد ایمنی و اثربخشی نباشد.
منبع: آنا
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»