انتقال ارزشهای دینی به فرزندان در سفرهای زیارتی
تاریخ انتشار: ۱۱ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۹۵۳۸۱
خانواده همیشه و همه جا و در بین تمامی جوامع بشری به عنوان اساسی‌ترین نهاد اجتماعی زیربنای جوامع و منشاء فرهنگ‌ها، تمدّن‌ها و تاریخ بشر بوده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، پرداختن به این بنای مقدّس بنیادین و حمایت و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی خود، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و غفلت از آن موجب دور شدن بشر از حیات حقیقی و سقوط به ورطه هلاکت و ضلالت بوده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
در یک خانواده، از والدین گرفته تا فرزندان، در شکل‌گیری شخصیّت و خُلق و خوی یکدیگر مؤثّر واقع می‌شوند و محیط اجتماعی جامعه، رسانه‌ها، مطبوعات و همه اعضا و عناصر حاضر در صحنه اجتماع که در ارتباط با فرزند، در پرورش روحیّه و شخصیت آنها تأثیر دارند.
خلاصه آنکه جریان مزبور در تمام ابعاد زندگی انسان‌ها مشهود است، هرچند که نحوه و چگونگی این فرآیند در بسیاری از موارد مستور است.
عوامل بسیاری در تحکیم بنیان خانواده و سرزندگی آن مؤثّرند؛ حُسن معاشرت در خانواده، نظم و انظباط، وجود روحیه مشورت در خانواده، صبر و پایداری زندگی، روحیه عفو و گذشت، حاکمیّت صداقت در فضای خانواده، پرهیز از سوء ظن، آفت حسد، رازداری و وفاداری، مشی با آرامش و بی‌تکبّر، حلم و بردباری، ترس از کیفر الهی، دوری از افراط و تفریط، تواضع، دوری از سختگیری و اسراف و نیز احسان به پدر و مادر، همگی از عوامل تحکیم خانواده‌اند.
بر اساس آموزه های دین مبین اسلام، خانواده، نهادی مقدس است و ازدواج، فرزندآوری و اداره همسر و فرزند، عبادت به شمار می آید.
یکی از اساسی ترین راه های استقرار و استمرار ارزشهای اخلاقی و دینی در جامعه، تقویت و تحکیم خانواده است و آنچه که از آیات و احادیث اسلامی بر می آید، این است که زیارت جمعی بر تحکیم بنیاد خانواده بسیار مؤثر است.
با توجه به اهمیت موضوع، در این فرصت گفتگویی را با «دکتر مجید ابهری- جامعه شناس، پژوهشگر و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران» انجام داده ایم که مشروح آن در ادامه از نظرتان می گذرد:
دلایل اهمیت بنیاد خانواده چیست؟
خانواده به عنوان اصلی ترین واحد اجتماع، اساس و پایه شکل گیری روابط در جامعه است، آموزش های اولیه هر فرزند در خانواده صورت می گیرد و روابط والدین با فرزندان می تواند بنیانگذار تکامل فکری و رشد اجتماعی و فرهنگی او باشد.
بنابراین خانواده را می توان اولین مدرسه آموزش، الگودهی، تقویت رفتارها و ساز و کارهای محیطی و انتقال رفتارهای مطلوب به طور طبیعی قلمداد کرد، چرا که بسیاری از فرزندان از طرف والدین جامعه پذیری را یاد گرفته و الفبای روابط فرهنگی و ارزش های معنوی را در خانه می آموزند.
والدین الگوهای تمام نمای باورهای دینی و ارزش های معنوی به فرزندان هستند، نه در حرف بلکه در عمل؛ اما متأسفانه بسیاری از والدین حرفی را می زنند و رفتار دیگری را انجام می دهند.
اینگونه افراد در فرزندان خود فقط تضاد رفتاری ایجاد می کنند چرا که فرزندان نمی توانند بین رفتار والدین و گفتار آنها تعادلی ایجاد کرده و بهترین روش و راهکارها را برای خود برگزینند.
روابط والدین و فرزندان، جامعه پذیر شدن آنها و سبک تربیتی پدر ومادر اصلی ترین بنیان های خانوادگی در جامعه می باشد.
در حال حاضر خانواده در حال دگرگونی بوده و تحت تاثیر شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی قرار گرفته است؛ گفتار و روابط گفتاری در خانواده ها به حداقل رسیده است.
بسیاری از خانواده ها به خاطر اشتغال و مشکلات اجتماعی کمتر می توانند با فرزندان خود ارتباطات عاطفی و گفتاری برقرار کنند؛ دیگر از قصه گویی بر بالین فرزندان کمتر آثاری مشاهده می شود و از سفره های پر صمیمیت در خانواده ها اثر چندانی نیست. هر عضوی از خانواده در ساعتی وارد خانه می شود و در گوشه ای غذای خود را میل می کند. امروزه خانواده فقط کارکرد توسعه و گسترش نسل را به عهده دارد و فرزندان آنها از دوستان و رسانه های مجازی بیشترین تربیت را می پذیرند.
البته هنوز خانواده هایی هستند که بین آنها و فرزندانشان تعارضی وجود ندارد چرا که از نگاه این قشر خانواده نهادی اجتماعی با ابعاد گوناگون زیستی، اقتصادی، حقوقی، روانی و جامعه شناختی است.
از دیدگاه اینگونه والدین، خانواده نهادی از اجتماع است که عناصر اصلی جامعه را در خود دارد و انعکاسی از سامان یا نابسامانی اجتماعی است؛ علاوه بر این، خانواده از مهمترین عوامل مؤثر در جامعه است و هیچ جامعه ای نمی تواند به سلامت دست یابد مگر اینکه خانواده سالمی داشته باشد.
خانواده اولین واحدی است که فرزندان در آن به تدریج کسب هویت کرده و وارد زندگی اجتماعی می شوند، ارزش ها و هنجارها توسط خانواده به فرزندان منتقل می شود.
متأسفانه امروزه به دلیل سرعت و شتاب چشمگیر فضای مجازی در خانواده ها، محیط خانوادگی از لحاظ کسب اطلاعات برای فرزندان دیگر محیط مناسبی نیست و فرزند در جامعه و با دوستان بسیاری از مسائل را به خود منتقل می کند.
تعارض ارزشی والدین و فرزندان نیز یکی از مشکلات موجود است، چرا که خانواده ها کمتر وقت دارند تا فرزندان خود را به محافل دینی و مذهبی برده و همسو سازی آنها را با افکار خود اجرا نمایند.
بنابراین ملاحظه می شود اگر تربیت کودکان به عهده نهادهایی غیر از خانواده و مدرسه قرار گیرد، آن موقع متوجه خواهیم شد که هنجارها و الگوهای تفکر و عمل از حیث منشأ و مبنا و از حیث انتقال و تداوم دچار تغییرات منفی گردیده است.
بنابراین ارزش بنیاد خانواده آنگاه مشخص می شود که بدانیم پیشرفت، رشد و تکامل معنوی بنیاد جامعه وابستگی مستقیم با خانواده ها و تحکیم مبانی آنها دارد.
نقش زیارت جمعی در تحکیم بنیاد خانواده چیست؟
یکی از برنامه های پُر کردن اوقات فراغت برای اعضای خانواده اعم از پدر و مادر یا فرزندان، مسافرت های داخلی، زیارتی، سیاحتی و فرهنگی است.
یکی از اصلی ترین این سفرها که در بین خانواده های ایرانی متداول می باشد، مسافرت های زیارتی است؛ زیرا اینگونه سفرها فرصت مناسبی است تا اعضای خانواده با هم در انتقال ارزش های متعالی تلاش کرده و همگرایی دینی بین آنها برقرار شود.
در این سفرها والدین اوقات بیشتری را در کنار فرزندان هستند و در فضای معنوی می توانند با انتقال ارزش های دینی و باورهای فرهنگ اصیل شیعی به فرزندان، نقش اصلی خود را ایفا کنند.
متأسفانه امروزه کمتر مشاهده می شود که فرزندان در سنین جوانی علاقمند به مسافرت با والدین باشند؛ این حرکت بستگی به مدل و سلیقه والدین در دوران کودکی فرزندان دارد.
اگر والدین در دوران کودکی و نوجوانی فرزندان خود را همراه با خود به سفرهای زیارتی برده و در هنگام اجرای برنامه های دینی، تربیت مذهبی را به آنها منتقل کنند، در جوانی نیز می توانند فرزندان خود را بدون گُسست فرهنگی همراه خود سازند وگرنه در غیر این صورت موفق نخواهند شد.
سفرهای زیارتی تحکیم مبانی رفتاری خانواده و از بین رفتن تعارض ارزشی را مژده می دهد چرا که در صورت پیدا شدن تعارض ارزشی والدین با فرزندان، گُسست نسل ها به وجود می آید.
کارکرد سفرهای زیارتی در بیشتر بودن اوقات فراغت با یکدیگر، حاکمیت فضای معنوی و روحانی، بین خانواده، اولاد و فرزندان می باشد و در این صورت است که می توان به موفقیت اینگونه سفرها پی برد؛ چرا که در این سفرها گفتگو به عنوان کلید حل بسیاری از تنگناهای موجود بین والدین برقرار می شود.
توانمندسازی فرهنگی در فضای معنوی بین والدین و فرزندان جاری می شود و فضای معنوی زیارت به ویژه زیارت بقاع متبرکه و ائمه اطهار(ع) مثل حضرت امام رضا(ع) می تواند شناخت و درک فرزندان از مبانی دینی را تقویت کند.
همچنین همراه با آن جامعه پذیری دینی اتفاق می افتد، سبک تربیتی والدین، شناخت و درک فرزندان از والدین و والدین از آنها می تواند به عنوان الگودهی و آموزش و تربیت دینی برقرار گردد.
بنابراین اینگونه سفرها می تواند شکل گیری باورهای دینی در فرزندان را بنیانگذاری کرده و تعارض ارزشی والدین با آنها را از بین ببرد و روابط و صمیمیت معنویِ بین والدین و فرزندان را تقویت کند.
در بازگشت از این سفرها است که والدین باید ارتباط جاری بین خود و فرزندان را تداوم بخشیده و قطع نکنند زیرا در چند روزی که خانواده در کنار فرزندان هستند، می تواند بنیانگذاری باورهای مذهبی را آغاز کرده یا شکل دهی کند و در بازگشت از سفر و در خانه آنها را ادامه دهد.
چه باید کرد تا جوانان رغبت بیشتری به سفر رفتن با خانواده خود داشته باشند؟
از نظر جهت گیری ارتباط نسلی، سه نوع جهت گیری باید انجام شود که اولین آنها پیوند نسل ها است. در چنین پیوندی نسل های سالخورده، بالغ و جوان با وحدت و همدلی در کنار یکدیگر زندگی می کنند و خانواده ای گسترده به وجود می آید.
تجربه ها، باورها و بینش های نسل مُسن که همان پدربزرگ ها و مادربزرگ ها هستند، به نسل بالغ یا همان پدر و مادر و در نهایت به نسل جوان منتقل می شود و همزیستی مسالمت آمیز میان آنها شکل می گیرد، روابط موجود میان نسل ها بر اساس احترام متقابل، پذیرش و درک دیدگاه های طرف مقابل استوار می شود.
فرصت های همدلی، هم اندیشی و آرامش روحی خاصی بر روابط اینگونه خانواده ها سایه می افکند.
متأسفانه امروزه بسیاری از خانواده ها حتی حوصله رفتن به دیدار والدین خود را هم ندارند و در برخی موارد با کمال تأسف آنها را به خانه سالمندان می سپارند. اینگونه والدین الگوی منفی رابطه نسلی با فرزندان هستند.
نوع دوم، رویکرد نسل ها بر اساس احساس بی نیازی و استقلال کامل است که در عمل منجر به فاصله گرفتن از یکدیگر می شود و به مرزبندی و جدایی کامل از هم می انجامد، در نتیجه پدیده انقطاع نسل ها شکل می گیرد.
وقتی خانواده ها بیشتر اوقات خود را در پیگیری سریال های ماهواره ای سپری کرده و از رفت و آمد با فامیل امتناع می کنند و حتی به دیدار والدین خود هم نمی روند، دیگر نباید توقع داشته باشند که بین فرزندان با والدین ارتباط عاطفی و معنوی محکم برقرار شود.
شکل سوم، گُسست نسل ها است که بعد از آن تقابل نسل ها به وجود می آید و متأسفانه درصد قابل توجهی از خانواده های ما در این گونه شرایط هستند.
این وضعیت ابتدا از رویکرد منفی یک نسل به نسل دیگر آغاز می شود، رویکردی که مبتنی بر ترد، مقابله و تحقیر یکدیگر استوار است و در عمل منجر به تعارض، تخاصم و تضاد آنها می شود.
چنین روشی است که نسل جوان را بر علیه نسل مُسن به کار می گیرد؛ از بُعد اجتماعی تقابل نسل ها، رفتارهایی همچون هنجار شکنی، درگیری با مقررات و قوانین و بزهکاری معنا پیدا می کند.
حتی در خطبه ۲۳۱ نهج البلاغه حضرت علی(ع) در توصیف دوران آخر زمان می فرمایند: «در زمانی قرار گرفته اید که جوان آنها بد اخلاق، پیر آنها گناهکار، عالم آنها منافق، قاری قرآن اهل آلودگی است، کوچکترها به بزرگترها توجهی نداشته و آنها را محترم نمی شمارند و اغنیاء و ثروتمندان امور فقرا را تکفل نمی کنند».
در این کلام امام بزرگوار ما، رویگردانی نسل جوان از نسل بالغ و دور شدن از آنها را مورد اشاره قرار می دهد؛ بنابراین تربیت اولیه والدین بر فرزندان می تواند ساختار تربیتی آنها را در دوران نوجوانی و جوانی بنیانگذاری کند، یعنی کسی که باران می کارد، قطعاً طوفان درو می کند.
بنابراین می توان نتیجه گرفت که اول والدین و سپس جامعه و مدارس الگوهای تربیتی هستند اما در مدارس ما چه به فرزندان ما می آموزند که مبانی ارزشی و معنوی آنها را تقویت کند؟
درس هایی مثل دهقان فداکار را هم که درس زندگی داشت، از کتاب های درسی حذف کردند و اکنون سرگرمی فرزندان شبکه های ماهواره ای و فضای مجازی شده است.
در اینگونه فضای نزدیک به آخر زمان، انتقال مفاهیم ارزشی و ایمانی است که می تواند به عنوان واکسیناسیون فرهنگی نسبت به فرزندان عمل کند، والدین آنچه را که می گویند باید انجام دهند.
سفرهای زیارتی حداقل چند روز فرزندان را در فضای معنوی قرار می دهد، امروزه فرزندان جوان از همراهی با خانواده خود اکراه دارند و اگر با اجبار خانواده خود را همراهی کنند، سر در تلفن همراه خود دارند.
در حال حاضر در تمام مهمانی ها مشاهده می شود هر کس در گوشه ای مشغول شده است، این بدان معناست که زندگی های مجازی شکل گرفته اند.
زیارت جمعی خانواده چه نقشی در کاهش آسیب های اجتماعی دارد؟
زیارت جمعی با بالابردن صمیمیت بین اعضای خانواده روابط عاطفی پررنگ تر شده و آسیب هایی مثل طلاق عاطفی یا طلاق قانونی کمتر می شود.
با توجه به بالابردن صفا و صمیمیت بین اعضای خانواده، کاهش تزادهای عاطفی رقم می خورد و زیارت جمعی روابط عاطفی را مستحکم و باعث کاهش طلاق می شود.
در واقع می توان گفت زیارت جمعی روابط عاطفی را پُررنگ تر می کند./
راضیه کشاورز
منبع: ایمنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۹۵۳۸۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اعزام ۲۸۰۰ مددجوی سیستان‌وبلوچستان به اردوهای زیارتی مشهد مقدس
معاون فرهنگی و مشاوره کمیته امداد امام خمینی (ره) سیستان‌وبلوچستان گفت: در سال گذشته ۲۸۰۰ مددجوی تحت پوشش کمیته امداد استان، در قالب طرح «شوق زیارت» به مشهد مقدس اعزام شدند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از سیستان و بلوچستان و به نقل از روابط عمومی اداره‌کل کمیته امداد امام خمینی (ره) استان، سیدمحمدعلی حسینی اظهار کرد: در سال گذشته ۲۸۰۰ مددجوی تحت پوشش کمیته امداد استان، در قالب طرح «شوق زیارت» به مشهد مقدس اعزام شدند.
وی با بیان اینکه اردوهای شوق زیارت ویژه مددجویان زیارت اولی است، گفت: این طرح، یکی از طرح‌های خداپسندانه و فرهنگی کمیته امداد است که طی آن، نیازمندانی که تاکنون به زیارت امام رضا (ع) نشده‌اند، در طول سال شناسایی و سامان‌دهی می‌شوند تا با کمک خیران امکان سفر آنان فراهم شود.
معاون فرهنگی و مشاوره کمیته امداد استان بیان کرد: همچنین طی سال ۱۴۰۲، تعداد هزار و ۷۰ دانش‌آموز سطح استان، به ویژه دانش‌آموزان کنکوری، در اردوهای آموزشی از جمله پانسیون‌های مطالعاتی، دوره‌های مشاوره درسی و شغلی و غیره حضور پیدا کردند.
وی گفت: فعالیت‌های فرهنگی، کتابخوانی، اردوهای زیارتی و آموزشی، برگزاری جشنواره‌های تابستانی، مسابقات و دوره‌های مهارت آموزی از جمله اقداماتی است که کمیته امداد در راستای غنی‌سازی اوقات فراغت مددجویان تحت پوشش این نهاد انجام می‌دهد.
حسینی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون ۱۴۹ هزار و ۴۴۱ دانش‌آموز و بیش از چهار هزار دانشجو و طلبه، تحت پوشش کمیته امداد استان قرار دارند و از خدمات این نهاد، بهره‌مند می‌شوند.
کد خبر 748425
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»