به نقل از «ایرنا»

زبان تیز مطبوعات، ضرورت جراحی سرطان فساد

تاریخ انتشار: ۱۵ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۴۷۷۳۳۰

تهران-ایرنا- افشای آزادانه فساد به ویژه در حوزه اقتصادی از سوی رسانه ها گرچه امری مرسوم و پذیرفته شده در بسیاری از دموکراسی های جهان است اما در ایران به سبب خطوط قرمز سلیقه ای و فراقانونی با مشکلاتی مواجهاست. برای توسعه اقتصادی و استحکام مردم سالاری زبان تیز مطبوعات روشنگر باید نخستین مرحله جراحی سرطان فساد اقتصادی و سیاسی باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نمایشگاه مطبوعات که هرساله محل گردهمایی رسانه های چاپی و غیرچاپی در مصلای تهران است تا فرصتی برای دیدار تازه با مخاطبان و تبادل نظر درباره شیوه های نوین خبررسانی و فعالیت مطبوعاتی فراهم شود.
حضور صاحبان رسانه، خبرنگاران و روزنامه نگاران در این نمایشگاه فرصت دیدار با مردم و آگاهی از دغدغه های آنان برای انعکاس در رسانه هاست. از این رهگذر رسانه و مطبوعات به عنوان رکن چهارم دموکراسی رسالت سنگینی بر دوش دارند.
آگاهی از مشکلات مردم و بیان نابرابری های اجتماعی و مفاسد اقتصادی زمانی می تواند راهگشای معضلات جامعه باشد که رسانه ها به عنوان نظام بازتاب دهنده این معضلات از آزادی و قدرت کافی برای بیان آنها برخوردار باشند.
زمانی می توان به حل مشکلی امید بست که ابتدا آن مشکل به شکل علمی و با معیارهای عقلانی و به دور از ارزش گذاری ها و داوری های مرسوم مورد واکاوی قرار گیرد.
رسانه و مطبوعات نخستین ایستگاه این واکاوی و مهمترین آن است تا بتواند ابتدا صورت مسئله مشکل را به درستی بیان کند. «سیاه نمایی»، «تهمت زنی» و «شایعه پراکنی» سه اتهام سنگینی هستنند که گاهی رسانه ها هنگام انعکاس معضلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی با آنها مواجه می شوند.
بسیاری از اسناد مهم تخلف در سیستم اقتصادی و سیاسی و یا حتی فرهنگی و اجتماعی کشور پشت سد این واژه ها بازتاب نمی یابند و موریانه وار بنیان های اقتصادی، سیاسی و اخلاقی در جامعه را از درون متزلزل می کند.
این میان آنچه آرام آرام از عرصه جامعه رخت برمی بندد اعتماد عمومی به رسانه هاست.
حقیقت تلخ اما آن است که زبان رسانه درافشای فساد نه تنها تیز نبوده بلکه بین سال های 84 تا 92 این زبان با توجه به رویکرد دولت وقت به شدت کند شد و عمده مفاسد اقتصادی و سیاسی که این روزها خبرهای آن باز نشر می شود در همین سال ها روی داده است.
مطبوعات طی یک دهه گذشته در بسیاری از موارد یا در برابر مفاسد موجود سکوت کرده اند یا تنها پس از گستردگی فساد و آشکار شدن آن، توانسته اند در محدوده ای محدود به بازتاب آن بپردازند.
زبان تیز رسانه ها حقیقتی است که «علی شمخانی» دبیر عالی شورای امنیت ملی در دیدار از نمایشگاه مطبوعات به آن اشاره کرد و از ضرورت های کاهش اصطکاک رسانه ها و حاکمیت سخن گفت.
الزامات کاهش اصطکاک های قانونی و فراقانونی نظام مستقر سیاسی با مطبوعات و رسانه ها در کنار دلایل کم رمقی رسانه ها برای افشای مفاسد، موضوعاتی بود که خبرنگار گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، با «مهرداد خدیر» روزنامه نگار و سردبیر هفته نامه امید جوان به بحث گذاشته است.

**اصطکاک در دولت روحانی کمتر شده است
درباره سخنان آقای شمخانی از ضرورت کاهش اصطکاک میان رسانه ها و حاکمیت دقیقا نمی دانم مراد آقای شمخانی از واژه «اصطکاک»چیست.
اگر منظور کاهش نگاه امنیتی و دعوت دبیرخانه شورا در دوران تحت مدیریت ایشان است بله چنین بوده و خاصه کسانی که نوع مواجهه در دوران سَلَف ایشان را به خاطر دارند می توانند شهادت بدهند که این اتفاق افتاده و هنگامی که شماره با معرفی خاص بر گوشی آنها نقش می بندد کام شان تلخ نمی شود زیرا چه بسا به نشستی دعوت می شوند تا نظرات خود را مطرح کنند یا از دیدگاه های کلان و نه سلیقه چند نفر آگاه شوند. اما اگر منظور از جانب رسانه ها باشد شاید آن قدر دچار خودسانسوری یا خسته شده اند یا آن قدر سر مخاطبان به شبکه های اجتماعی و فضای مجازی گرم است که حساسیت های گذشته کمتر اعمال می شود.

**افزایش پشتوانه مردمی دولت علت کاهش اصطکاک
درباره کاهش مشکلات رسانه ها با دولت می توان گفت که در انتخابات اخیر ریاست جمهوری رسانه ها یا از آقای روحانی حمایت کردند که طبعا انتظار دارند نگاه امنیتی فروکاسته شود و یا رسانه هایی بودند که با ادعای نظام سراغ رقیب او رفتند و چون بیشتر از دیگران بر امنیت تاکید دارند طبعا نمی توانند به خطوط کلان شورای عالی امنیت ملی بی توجه باشند و یا در صحنه حاضر نشدند که لابد ملاحظات خود را دارند.
کاهش اصطکاک بین رسانه ها و حاکمیت را هم می توان به حساب افزایش پشتوانه افکار عمومی دولت در انتخابات اردیبهشت 96 گذاشت و هم تمرکز حاکمیت بر رسانه های مجازی که در خارج از کشور هدایت یا حمایت می شوند یا به خاطر تهدید خارجی که نوعی وفاق و توافق بر سر اصول را اجتناب ناپذیر می سازد.
اما در مجموع سخن درستی است هر چند به این موضوع اشاره نشده که اصطکاک از کجا آغاز می شود. از برخی بی پروایی های رسانه ای که اتفاقا در منتقدان دولت بیشتر دیده می شود یا پاره ای ناشکیبایی ها در آن سو؟

**ضعف اطلاعاتی و بیم برخورد
دسترسی نداشتن به اطلاعات و آمار مورد نیاز در یک گزارش تحقیقی و بیم برخورد و شکایت از مهم ترین عوامل سکوت یا انفعال رسانه ها در برابر مفاسد اقتصادی است اما همه داستان نیست.
بخش قابل توجهی از اقتصاد ایران دولتی یا حکومتی یا اصطلاحا عمومی است و سرک کشیدن به پرونده اقتصادی نام های سیاسی را نیز چه بسا به میان کشد.
زنده یاد عمران صلاحی طنز نویس می گفت من پا روی دُم کسی می گذارم غافل از این که این دم به دم های دیگر گره خورده است. این دُم های گره خورده و این دم به دم شدن دهان ها اسباب درد سر می شود.
مشکل دیگر تعلقات جناحی و سیاسی برخی رسانه هاست که سراغ هم طیفی خود نمی روند و منتظر گاف رقیب هستند و این با ذات روزنامه نگاری معطوف به حقیقت تعارض دارد.
در همین چند ماه نگاه برخی رسانه ها به دو مجموعه شهرداری تهران و دانشگاه آزاد تغییر کرده است. چرا که تمایلات یا تعلقات سیاسی راس این دو مجموعه وارونه شده است. در جشنواره مطبوعات کدام روزنامه نگار افشا کننده فساد تقدیر شده است؟ یا دست کم روزنامه نگاری که چنین رویکردی را وجهه همت خود ساخته است؟

**روحیه مچ گیری جایگزین روحیه کشف حقیقت
علت دیگر این که مطبوعات و رسانه ها کمتر سراغ مفاسد اقتصادی می روند این است که اگر چهار کلمه به خطا نوشته شود آمادگی یا بیم برخورد وجود دارد ، اما برای کاری که دیده بانی اخلاق جامعه و پاسداری از اموال عمومی است انگار این ذهنیت وجود ندارد.
مشکل دیگر این است که به جای روحیه کشف حقیقت و حذف عضو فاسد روحیه مچ گیری داریم. پس چاره کار در یک کلمه پنج حرفی است: آزادی و البته آزادی مسوولانه و کدام مسوولیت بالاتر از کشف و بیان یک فساد.

**رسانه های ناظر می خواهیم نه اطلاع رسان
مردم به هیچ مقوله ای به اندازه فساد حساس نیستند. رسانه ای که فسادی را کشف یا بیان می کند در واقع به کلیت ساختار یاری می رساند. چون فساد موریانه ای است که از درون می پوساند و دردا و دریغا اگر فساد سیستماتیک شود. در این صورت چون سرطانی بدخیم پیکره را از پا می اندازد.
ژانر گزارش تحقیقی باید تقویت شود و هیات منصفه دادگاه مطبوعات از روزنامه نگاری که قصد افشای فساد داشته ولو خطا کرده و عمدی مرتکب نشده حمایت کند. در این صورت ما شاهد گزارش رسانه ها درباره فساد اقتصادی خواهیم بود.
اصرار متولیان بر این که رسانه ها تنها کارکرد اطلاع رسانی یا سرگرمی دارند غفلت از جنبه های نظارتی است. در همین نمایشگاه دیدید که در شعار و پوستر تاکید چندانی بر بخش نظارتی نشد.
بیست و سومین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها از ششم تا 13 آبان ماه جاری در تهران برگزار شد .

**صاحبان قدرت باید زیرذره بین رسانه ها باشند
نسل ما در دهه 60 همه جا این سخن رهبر فقید انقلاب را می دید که «عالَم محضر خداست. در محضر خدا معصیت نکنید.» اگر صاحب منصبان و صاحب قدرتان جامعه چنین حسی داشته باشند و خود را زیر نگاه احساس کنند خطا نمی کنند ولی نمی توان به دقت اندازه گرفت که یک مدیر صاحب امضای طلایی تا چه اندازه به این گزاره باور دارد اما می توان به رسانه ها این امکان را داد تا این نظارت را اعمال کنند و صاحب قدرت یا منصب یا امضای طلایی خود را زیر ذره بین رسانه احساس کند.

پژوهشم** 9402** 1601**خبرنگار: لیلا واحدی** انتشار: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، کانالی برای انعکاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۴۷۷۳۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رسانه عرب زبان: تل‌آویو در پرونده «آنروا» سیلی محکم خورد

یک رسانه عرب زبان از شکستی خبر داد که رژیم صهیونیستی و «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر این رژیم در پرونده آژانس امداد و کاریابی سازمان ملل متحد برای آوارگان فلسطینی موسوم به «آنروا» متحمل شد.

به گزارش مشرق، رای الیوم در مطلبی به ناکامی تحرکات رژیم صهیونیستی علیه آژانس آنروا پرداخته و نوشت که اتهامات وارده علیه این آژانس مبنی بر مشارکت کارکنان آن در عملیات طوفان الاقصی (هفتم اکتبر۲۰۲۳ )، اتهامات بدون مدرک بود که از سوی برخی کشورهای غربی و متحدان آن مانند ژاپن علیه آنروا مطرح شد تا کمک ها به آن قطع شود، آن هم در شرایط حساسی که مردم نوار غزه در معرض جنگ کشتار جمعی و گرسنگی قرار داشتند، باید آنروا فعال تر عمل می کرد، نه اینکه حمایت مالی از آن قطع شود.

این رسانه افزود که نخست وزیر رژیم صهیونیستی احساس کرد که در کمپین خود علیه آنروا موفق شده و توانسته انتقام از یک سازمان بین المللی با غیر فعال کردن آن بگیرد؛ اما طی روزهای گذشته ثابت شد که تحرک این رژیم با شکست بزرگی همراه شده زیرا سازمان ملل اعلام کرد که پرونده اتهام مشارکت ۱۲ نفر از کارکنان آنروا بسته شده به این دلیل که مدرک و ادله ای از سوی تل آویو در این زمینه مطرح نشده است.

رای الیوم ادامه داد: رژیم اسرائیل در این پرونده سیلی خورد و شماری از کشورها از جمله، فرانسه، کانادا، استرالیا، سوئد، نروژ، اسپانیا و ژاپن تصمیم به از سرگیری کمک ها به آنروا گرفتند. ضربه مهلک را آلمان یکی از حامیان تل آویو وارد کرد که از عزم خود برای از سرگیری کمک ها به آنروا خبر داد.

در پی ادعاهایی که رژیم صهیونیستی اسرائیل در ژانویه سال ۲۰۲۴ مبنی بر احتمال مشارکت ۱۲ کارمند آنروا در عملیات طوفان الاقصی مطرح کرد، یک گروه تحقیق ایجاد شد. در هفته های بعد، بسیاری از کشورهای حامی مالی آنروا حدود ۴۵۰ میلیون دلار کمک های خود به این سازمان را تعلیق یا متوقف کردند.

نتایج تحقیق مستقل از آنروا که روز دوشنبه منتشر شد، نشان دهنده «بی طرفی» این نهاد بین المللی است و می گوید که رژیم اسرائیل مدرکی برای ادعاهای خود در مورد برخی از کارکنان این آژانس ارائه نکرده است.

بر اساس این گزارش، آنروا همچنان «غیر قابل جایگزین و اجتناب ناپذیر» است.

منبع: ایرنا