دلایل اقدام به «خودکشی خیابانی» چیست؟
تاریخ انتشار: ۵ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۷۵۴۹۳
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، یادگیری آسیبهای اجتماعی در سنین پایین را بیشتر دانست و علت آن را تحت تاثیر قرار گرفتن جوانان و نوجوانان خواند و گفت: در این دوران بیشتر از خودکشیهای منجر به فوت، شاهد اقدام به خودکشی به دلایلی همچون تهدید، اعتراض، جلب توجه و ضعف مهارتهای اجتماعی هستیم.
به گزارش صدای ایران،سیدحسن موسوی چلک در گفتوگو با ایسنا، آسیب های اجتماعی را دامنگیر همه اقشار جامعه دانست و افزود: همه آنهایی که تا دیروز صحبت کردن درباره آسیب های اجتماعی را نوعی سیاهنمایی میدانستند، امروز از آسیبها حرف می زنند؛ چرا که آسیبهای اجتماعی آنقدر مشهود شدهاند که حال یک بیمار مزمن را پیدا کرده اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وی در ادامه با اشاره به اینکه مستقل در نظر گرفتن پدیده خودکشی باعث تحلیل نادرست این پدیده خواهد شد، تصریح کرد: نباید آسیبهای اجتماعی را به مثابه جزیرههای جداگانه و بدون ارتباط با یکدیگر دانست و سپس نسبت به هرکدام از آنها اظهار نظر کرد و راهکار ارائه داد؛ چرا که جنس موضوعات اجتماعی از جنس موضوعاتی نیستند که بتوانیم بدون در نظر گرفتن سایر شرایط، از آنها تحلیل واقعی داشته باشیم.
به ازای هر 4 ایرانی یک نفر به اختلال روانی مبتلا است
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، با اشاره به جای خالی سلامت روانی و اجتماعی در سیاست گذاریهای اجتماعی اظهار کرد: نخست باید این سوال را مطرح کرد که چه قدر در سیاست گذاریهای اجتماعی برای سلامت روانی اجتماعی اطلاعرسانی و مداخله کرده ایم، اهمیت قائل شدهایم و نسبت به این موضوع توجه کردهایم؟ می توان گفت که حوزه سلامت اجتماعی در عرصه سیاست گذاری مغفول مانده است. تنها در ماده 57 برنامه توسعه ششم گفته شده که بهزیستی متولی حوزه سلامت اجتماعی است. از سوی دیگر براساس آمار وزارت بهداشت و درمان در حوزه سلامت روان بین 23 تا 25 درصد از جمعیت کشور اختلال روانی دارند. یعنی به ازای هر 4 ایرانی یک نفر به اختلال روانی مبتلا است.
وجود 15 میلیون و 200 هزار پرونده قضایی در کشور
موسوی چلک با تأکید بر اینکه نزدیک به 15 میلیون و 200 هزار پرونده قضایی در کشور وجود دارد اضافه کرد: در حال حاضر به دلیل افزایش تعداد پرونده های قضایی بخشنامه شده است تا از مجازاتهای جایگزین استفاده شود. براساس اعلام سازمان بهزیستی و ستاد مبارزه با مواد مخدر در حوزه اعتیاد 4 میلیون و 400 هزار نفر مصرف کننده مواد مخدر هستند. در حوزه مشروبات الکی نیز با افزایش کشفیات الکل رو به رو بودهایم که نشان می دهد افزایش تقاضا به ورود و تولید بیشتر این محصولات منجر شده است.
وی با انتقاد از نبود «پیوست اجتماعی» در حوزه آسیبهای اجتماعی اضافه کرد: در حال حاضر در جامعه ای زندگی میکنیم که وضعیت اجتماعی_روانی نامساعدی دارد اما از سوی دیگر نه تنها پیوست اجتماعی نداریم بلکه برای افزایش سواد اجتماعی مردم نیز برنامه ریزی مشخصی انجام ندادهایم. برای مثال برای نهادینه کردن مهارت های ارتباطی، کنترل خشم و مولفه های متعددی که کمک می کند تا افراد از زندگیشان لذت ببرند و بتوانند به درستی تصمیم گیری کنند، کاری نکرده ایم. بنابراین طبیعی است در چنین شرایطی عوارض اجتماعی داشته باشیم. این عوارض به شکل خود زنی، خودکشی، طلاق، فرار و انحرافات اخلاقی خود را نشان دادهاند.
فقر محبت، گریبانگیر خانوادههای ایرانی
موسوی چلک با بیان اینکه خانواده کارکردهای پیشین خود را از دست داده است گفت: بخشی از علت گسترش آسیب های اجتماعی به تغییر ساختار خانواده برمیگردد و بخشی از آن هم به کیفیت ارتباط اعضای خانواده مربوط است. در عین حال کیفیت مسئولیت پذیری و بی تفاوتی ما در درون خانواده و کاهش فضای عاطفی و صمیمی درون این نهاد اجتماعی نیز در این زمینه موثر بوده است. واقعیت این است که در خانواده ها با فقر محبت رو به رو هستیم به همین دلیل بچه ها زمانیکه بیرون از خانواده قرار می گیرند به راحتی به هر فردی که به آنها محبت می کند روی خوش نشان می دهند.
وی با انتقاد از نگاه سیاسی و امنیتی به مسائل اجتماعی افزود: موضوعات خودکشی، کودک آزاری و خودزنی به این برمی گردند که در سیاست گذاری اجتماعی به دلایل مختلفی غلفت کردهایم. بخشی از این مساله به دلیل نگاه سیاسی امنیتی است که نسبت به این مسائل داریم و به همین دلیل نمی خواستیم به آنها بپردازیم. تا اینکه دو سال قبل مقام معظم رهبری به این موضوع وارد شدند و اعلام کردند که ما 20 سال در حوزه آسیب ها عقب هستیم. به این ترتیب تازه قبول کردیم که باید به آسیب ها فکر کرد چرا که امنیت ما به این مساله گره خورده است. اما تا پیش از این عموما یا پنهان کاری کرده و یا واقعیت ها را آنگونه که واقعیت دارد نگفته بودیم .
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به اینکه در حوزه اجتماعی آینده نگری وجود ندارد اظهار کرد: به دلیل آنکه در حوزه آسیب های اجتماعی به اندازه کافی رصد نداشته ایم، نمی دانیم در کجا، چه موضوعاتی اولویت بیشتری دارند و در حال شیوع هستند. همچنین به دلیل نبود آینده نگری در حوزه اجتماعی آمارهایی که به واقعیت نزدیک باشد را در اختیار نداریم، بنابراین سیاست گذاری هایمان نیز کورکورانه انجام می شود.
انتقاد از انتخاب افراد غیرمتخصص برای حوزه اجتماعی
موسوی چلک با انتقاد از اینکه مدیران حوزه اجتماعی عمدتا از میان افراد غیر متخصص انتخاب می شوند اظهار کرد: در حال حاضر عموم مدیران اجتماعی را به شکل دانسته از افراد غیر متخصص انتخاب می کنیم و فرمان را به دست کسانی می دهیم که مقررات رانندگی در جاده پرپیچ و خم حوزه اجتماعی را بلد نیستند. تنها بله قربان گو بودن مشکلی را حل نمی کند. کمتر کسی را در حوزه اجتماعی داریم که در حوزه مدیریت اجتماعی و سیاست گذاری متخصص باشند. بیشتر مدیران یا پزشک هستند یا مهندس یا اقتصاد دان و یا تفکرات سیاسی انتظامی دارند؛ یعنی فردی از جنس اجتماعی وجود ندارد.
وی با تاکید بر اهمیت «مطالبه گری اجتماعی» در بخش آسیب های اجتماعی تصریح کرد: رسانهها در این زمینه با محدودیت روبهرو هستند و اگر خبر انتقادی در رسانه ای منتشر شود در لیست سیاه آن نهاد می رود. مطالبه گری باعث میشود حقوق اجتماعی مردم مورد توجه قرار بگیرد. این درحالیست که مطالبه گری نه توسط مجلس صورت می گیرد نه رسانهها و نه سازمان های مردم نهاد.
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به اینکه آسیب های اجتماعی منتظر نمی مانند تا مسئولان به فهم مشترکی برسند و به رشد خودشان ادامه می دهند افزود: در حال حاضر با آسیبهای فضای مجازی که جنس، شکل، تنوع، روش، اثرگذاری، سرعت و کیفیت متفاوتی دارند مواجه شده ایم. این درحالیست که در این حوزه هم سواد کافی نداریم و به فضای مجازی به شکل یک تهدید نگاه میکنیم. ما حتی به فضای مجازی که امروز در زندگی همه اجتناب ناپذیر است، با نگاهی که گویی این فضا اثر بخش نیست، نگاه می کنیم. در چنین شرایطی چه طور می شود شاهد آسیبهای اجتماعی مانند خشونت، ضرب و جرح و پرونده قضایی نباشیم؟
ضرب و جرح؛ دومین علت پرونده قضایی کشور
موسوی چلک با اشاره به اینکه ضرب و جرح دومین پرونده قضایی کشور است، اضافه کرد: کودکان در همین جامعه حضور دارند و در همین خانواده ها و محله ها زندگی می کنند. همچنین اخلاقیات عوض شده اند و به دنبال آن مسئولیت و سرمایه اجتماعی کاهش یافته است. در عین حال شاخص نشاط اجتماعی نیز بالا نیست. باید بپذیریم که در چنین شرایطی و با این سازو کار نمی توانیم مدیریت هوشمندی درحوزه اجتماعی داشته باشیم.
مسائل اجتماعی با پند و اندرز حل نمی شوند
وی با اشاره به اینکه نظام اجتماعی، فرهنگی و حکومتی ما در حوزه مدیریت اجتماعی موفق نبوده است اظهار کرد: باید این سوال را پرسید که در کدام حوزه شاخص ها رو به بهبود بوده اند؟ شاخص اعتیاد درجامعه بالارفته است. سن استفاده از سیگار و قلیان پایین آمده است و ... . الویتهایی که رهبری در حوزه آسیب های اجتماعی تعیین کردند شامل مفاسد اخلاقی، طلاق و اعتیاد هستند. با وجود واقعیت هایی که در کشورمان وجود دارد کاری نکرده ایم و در عین حال توقع داریم که این موضوعات بسیار پیچیده با پند و اندرز حل شوند. کسی باید در این زمینه صحبت کند که فهم و دانش اجتماعی داشته باشد. وقتی ما این فضا را نمی پذیریم و افرادی را در حوزه تصمیم گیری قرار می دهیم که توجیه گر وضع موجود هستند، همه اقشار جامعه درگیر موضوعات اجتماعی می شوند.
خودزنیهایی که با لذت از آن یاد میشود
اقدام به خودکشیها بیشتر در سنین زیر 30 سال انجام میشود
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران باتاکید بر نقش «یادگیری اجتماعی» در بازتولید رفتارهای نابههنجار افزود: افراد جامعه رفتارهای مختلف را از یکدیگر یاد می گیرند. برای مثال وقتی در مدرسهای اقدام به خودکشی صورت بگیرد احتمال ریسک خودکشی در افرادی که در آن محیط هستند بیشتر می شود.
موسوی چلک با اشاره به دلایل دیگری که منجر به «اقدام به خودکشی» می شوند تصریح کرد: دلایل دیگری هم نظیر «تهدید» وجود دارند؛ یعنی افراد برای رسیدن به خواسته هایی که از راه هایی دیگر به آن دست نیافته اند، ناآشنایی به راه های صحیح و یا خلأ مهارت تصمیم گیری و کنترل خشم، اقدام به خودکشی میکنند. به همین دلیل وقتی با این افراد صحبت می کنیم، می گویند که بعد از این اقدامات احساس آرامش پیدا کرده اند. از نظر این افراد رفتارهایی مانند خودزنی با لذت همراه است.
وی در ادامه اظهار کرد: بخشی از این مساله نیز مربوط به ابراز وجود، و بخشی هم نشان دهنده اعتراض است. این اعتراض الزاما مربوط به حاکمیت نیست بلکه ممکن است اعتراض به شرایطی که فرد در آن قرار دارد باشد. بخشی هم ممکن است به تعامل درون خانواده یا سایر محیط های اجتماعی برگردد.
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با تاکید براینکه کودکان و نوجوانان بیشتر از سایر گروههای سنی در معرض آسیب هستند، اضافه کرد: یک نوجوان پختگی یک فرد 30 ساله را ندارد در نتیجه آسیب پذیری وی به دلیل کمتر بودن مهارتها، تجربه، دانش و شناخت، بیشتر است. همچنین یک فرد میان سال کمتر نیاز به ابراز وجود دارد و معمولا منابع اجتماعی و راه های برون رفت از مشکلات را می شناسد. به همین دلیل بیشتر «اقدام به خودکشی ها» در سنین زیر 30 سال اتفاق میافتد.
احتمال خودکشی منجر به فوت در سنین بالاتر، بیشتر است
دلایل اقدام به خودکشیهای خیابانی
موسوی چلک با بیان اینکه در سنین پایین بیشتر شاهد «اقدام به خودکشی» هستیم و موارد منتهی به فوت کمتر است، افزود: با این وجود در سنین بالا عواملی که افراد را به سمت خودکشی سوق می دهند، قوت بیشتری دارند. هرچه تاثیرگذاری عوامل بیشتر باشد احتمال اقدام با روش خشن تر افزایش پیدا می کند و انگیزه فرد برای به پایان رساندن زندگی بیشتر خواهد بود. اما وقتی جوانان را بررسی می کنیم می بینیم گاهی عوامل پیش پا افتاده ای موجب اقدام به خودکشی میشود؛ بنابراین در سنین بالاتر بیشتر شاهد فوت افراد هستیم.
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به موارد اخیر خودکشی خیابانی جوانان تصریح کرد: اینکه گاهی جوانان روش های خیابانی را انتخاب میکنند بیشتر به دلیل یادگیری است. یعنی افراد تحت تاثیر فضای عمومی قرار میگیرند. همچنین کنجکاوی، تهدید و دیده شدن نیز از دیگر دلایل اقدام به خودکشی خیابانی هستند. وقتی روشی در مقطعی اپیدمی می شود ؛ بقیه هم همان روش را استفاده می کنند زیرا آن روش را به عنوان یک روش موفق می شناسند.
وی با اشاره به آمار خودکشی در کشور اظهار کرد: در حال حاضر آمار خودکشی در ایران بین 6 تا 7 مورد بین هر 100 هزار نفر، به جز در استان های شمال غرب به ویژه ایلام و کرمانشاه (به دلیل بالاتر بودن این تعداد در این استانها) است. دلایلی مانند آبرو و حیثیت اجتماعی باعث می شود از آمار خودکشی هم اطلاعات دقیقی نداشته باشیم.
میانگین گفتگو میان اعضای یک خانواده ایرانی؛ تنها 15 دقیقه
موسوی چلک با اشاره به اینکه پیام ما به خانواده ها ایجاد فضای صمیمی در بین اعضای خانواده است، گفت: می توان ادعا کرد که ما زیر یک سقف هستیم ولی با هم نیستیم. پژوهشی در اوایل دهه 90 نشان می دهد که میزان گفتگو بین اعضای خانواده های ایرانی به طور میانگین حدود 15 دقیقه است. همچنین خانواده ها، مدارس و محیطهای کاری نیز بانشاط نیستند.
وی در ادامه با اشاره به تأثیر متقابل افسردگی بر گرایش به خودکشی اظهار کرد: زمانیکه 23 تا 25 درصد مردم اختلالی دارند و بیش از 6 میلیون نفر نیز مبتلا به افسردگی هستند، در کنار شاخصهای دیگری همچون افزایش فردگرایی، شاهد افزایش گرایش به سمت خودکشی خواهیم بود.
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با بیان روش ها و راه حل های کاهش آسیب های اجتماعی تصریح کرد: در گام نخست باید خانواده و فضای صمیمی بین اعضای آن تقویت شود و اعضای خانواده با هم بودن را بیشتر تجربه کنند. این به آن معناست که آنها باید به یکدیگر نزدیک تر شوند و مشکلاتشان را در درون خانواده حل کنند. این درحالیست که حتی خانواده ها نیز با آسیب هایی دست و پنجه نرم می کنند؛ برای مثال در بحث طلاق از هر 4 ازدواج یک مورد منجر به طلاق می شود و این نشان می دهد که خانواده کارکردهای گذشته خود را از دست داده است.
قرار نیست همه چیز باب میل ما باشد
موسوی چلک با انتقاد از این که «روان شناسی شادی» در مدیریت شهری جایی ندارد، افزود: همین مساله باعث می شود که نشاط کافی در شهر دیده نشود. باید از خودمان بپرسیم که در محلهها یا آپارتمانها چه قدر همدیگر را میشناسیم؟ واقعیت این است که ارتباطات و صمیمیت ها کمرنگ شده اند. هرچند که مسائل اقتصادی هم دخیل هستند یعنی اعضای خانواده شبها بعد از ساعت ها کار کردن، خسته به خانه می روند و زندگی کردن را فراموش کردهاند.
وی با تاکید بر اهمیت « فرهنگ مدارا» و صبر و شکیبایی ادامه داد: قرار نیست همه چیز باب میل ما باشد. مدارا از نشانه های خرد و ایمان است. ما باید داشتههایمان را باور کنیم و نگاه مثبتی داشته باشیم. آدمهایی موفق ترند که در کنار مشکلات، نشاط را به دیگران هدیه می دهند.. دیگران قرار نیست همیشه همه چیز را برای ما فراهم کنند.
رییس انجمن مددکاری اجتماعی ایران در پایان با تاکید بر اهمیت «سواد اجتماعی» و افزایش مهارتهای اجتماعی گفت: سواد اجتماعی با مدرک تحصیلی متفاوت است. باید آموزش و پرورش تفکر اجتماعی را تقویت کند و پرورش را جدی بگیرد، تا نخبگان، آموزش و پروش را به عنوان انتخاب اول شغلی در نظر بگیرند. در این حالت است که می توان به آینده امیدوار بود.
منبع: صدای ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت sedayiran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «صدای ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۷۵۴۹۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خودکشی پزشکان ایرانی در مرز هشدار؛ مشکل کجاست؟
براساس آخرین بررسیها، آمار خودکشی در میان پزشکان مرد ۴۰ درصد و در پزشکان زن ۱۳۰ درصد، نسبت به جمعیت عمومی، افزایش یافته که عدد قابل توجه و نگرانکنندهای است. آمار دیگری نشان میدهد که خودکشی پزشکان در چند سال اخیر ۵ برابر شده است.
به گزارش دنیای اقتصاد، سیدمحمد میرخانی، مشاور اجتماعی سازمان نظام پزشکی هشدار میدهد: «سرعت خودکشی در میان پزشکان و رزیدنتها صعودی شده و احتمال دارد که به زودی نرخ خودکشی پزشکان در ایران از سایر کشورها پیشی بگیرد.»
این پزشک همچنین تاکید میکند: «ما در حال حاضر در ابتدای موج گذار از مهاجرتها و خودکشیهای جامعه پزشکی هستیم. این مقدمه شرایط کنونی است و به نظر من ماحصل سالهای سال مدیریت غلط درمانی است که اگر جلوی این روند گرفته نشود، ادامه پیدا میکند. در چنین فضایی اصلاحات جوابگو نیست و نیاز به تحول است.»
از پس دلتنگیهایش بر نیامدمیگویند، دکتر سمیرا آلسعیدی از پس تنهاییهایش برنیامد و مهدی عبدوس، پزشک در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «خانم دکتر سمیرا آلسعیدی فوق تخصص روماتولوژی از میان ما رفت. ایشان روز قبل پلن دارویی خودکشی خود را با رزیدنتها مطرح کرده، آنها موضوع را جدی نگرفته و سر به سر ایشان هم میگذارند، مرحوم به گواهی همکاران، خوش اخلاق، فعال و با وجدان کاری بوده. از ایشان یک فرزند به یادگار مانده است. شاید در لحظات آخر زندگی گفته من زنی هستم که دنیا را روی انگشتان خود میچرخانم، اما از پس دلتنگیهایم بر نمیآیم. پزشکان بیشتر از سایر اقشار جامعه در معرض تنش و استرسهای فراوان کاری هستند.
آنها سرمایه کشور هستند احترامشان را حفظ کنید. تنهایشان نگذارید.» شرایط بهگونهای نگرانکننده شده است که بسیاری از کارشناسان هشدار میدهند که باید تصمیمات جدیتری از سوی مسوولان وزارت بهداشت گرفته شود. زمان مرگ پرستو، محمد رئیسزاده، رئیس سازمان نظام پزشکی درباره موضوع خودکشی در کادر سلامت به «دنیای اقتصاد» گفته بود: «کمیته ویژهای برای رسیدگی به مشکلات نیروهای طرحی راهاندازی شده است تا از حوادثی مانند نورآباد پیشگیری کند.» او تاکید کرده بود: «کمبود پزشک و نبود برنامهای برای پزشکان متخصص بومی اتفاقاتی، چون مرگ پرستو بخشی را رقم میزند.» همچنین قرار بود کمیتهای برای پیگیری و بررسی خودکشیها فعال شود. حال باید دید که نتایج این اقدامات چه میشود و آیا میتواند روند صعودی خودکشیها را کاهش دهد یا نه؟
سرعت گرفتن خودکشی کادر درمانبررسی توییتها و پیامهای تسلیت از سوی رئیس بیمارستان شریعتی و امیراعلم همه گویای این است که سمیرا آلسعیدی تا لحظه پیش از مرگ بهشدت کار میکرد و تا آخر عمر دست از درمان بیمارانش نکشیده است. پرسوجوها همچنین حاکی از این است که او بهشدت مهربان و خوشاخلاق بوده و همواره سعی در کمک به بیماران داشته است. با این حال سوال بسیاری از مردم این است که چرا یک پزشک که جایگاه مهمی در جامعه دارد، اینگونه زندگی را ترک میکند؟
سیدمحمد میرخانی، مشاور اجتماعی سازمان نظام پزشکی میگوید: «چند سالی است خودکشی در کادر درمان به ویژه پزشکان زیاد شده است. این زیاد شدن نسبت به گذشته است و البته باید بگویم که در کشوری مانند آمریکا آمار خودکشی بالاتر است. با این حال مساله مهم این است که در جامعه کنونی ما شیب خودکشی افزایش یافته و حتی ممکن است در صورت اجرا نشدن پیشگیریهای ضروری، به زودی نرخ خودکشی ایران از سایر کشورها بیشتر شود.» او این مساله را با توجه به آمار خودکشی قطعی ۱۶ نفر در سال ۱۴۰۲ بیان میکند با تاکید بر این نکته که ممکن است آمارها از این عدد بیشتر باشد، اما سکوت خانوادهها و آبروداری مانع از اعلام خودکشی شود. میرخانی پدیده خودکشی را چند عاملی میداند و تاکید میکند: «هیچوقت نمیتوان گفت، یک نفر به چه علت اقدام به خودکشی کرده است. قطعا عوامل زیادی در این موضوع نقش دارند، اما بهطور کلی مسائلی در جامعه پزشکی وجود دارد که ممکن است تشدیدکننده عوامل شخصی فرد شود.»
تحقیر سیستماتیک«زمانی رشته پزشکی، رشته بسیار محبوبی بود و موقعیت مالی خوبی هم داشت. پزشک با مداوا کردن بیمار حس خوبی پیدا میکرد و از جایگاه مطلوبی بهرهمند میشد، اما متاسفانه در چند دهه اخیر مشکلات مالی بیشتر شده است. پزشکان معمولا به دلیل شرایط شغلی از نظر خانوادگی و عاطفی حساستر میشوند و از سوی دیگر بیداریهای مکرر فرد را بهشدت آسیبپذیر میکند.» میرخانی با بیان مهمترین عوامل تاثیرگذار روی خودکشی پزشکان میگوید: «یکی دیگر از عوامل، سختی کار است که وقتی با ناکامیهای پزشکی روبهرو شود، فرد را دچار ناراحتی عمیق میکند. از سوی دیگر بحث برخوردهای خشن بیمار و خانوادههای بیمار با پزشک است. چون موقعیت پزشکان در چند سال گذشته افت کرده است. در بسیاری مواقع خانواده خیلی از بیمارهایی که فوت کردند؛ پزشک را مقصر جلوه میدهند. خانواده بیمار معمولا بدون هیچ بررسی برخوردهای خشن نسبت به پزشک معالج اعمال میکنند. مواردی دیده شده که حتی به پزشکان حمله کردند یا آنها را با چاقو زدند. بهطور کلی میزان امنیت پزشکان پایین آمده است.»
او یکی دیگر از عوامل موثر بر حال کنونی پزشکان را محیط پادگانی بیمارستانها عنوان میکند: «این موضوع به خصوص در مورد رزیدنتها صدق میکند. آنها گاهی ۷۲ ساعت نمیتوانند بخوابند و این شرایط بهشدت خطرناک است. معمولا این شرایط آنها را دچار افسردگی میکند و نیاز به درمان دارند، اما گاهی وقتها این درمان به موقع انجام نمیشود. شاید باورش سخت باشد، اما یک پزشک ممکن است تنها فرصت خوابیدن و حمام رفتن را پیدا کند و بیشتر وقتها مشکلاتش لاینحل باقی میماند.» پیش از این، علی سلحشور، سرپرست اداره کل روابط عمومی و امور بینالملل سازمان نظام پزشکی ایران هشدار داده بود: «این حجم از افسردگی میان پزشکان جوان بیسابقه است!» یک مطالعه در سال ۱۴۰۰ درباره وضعیت سلامتی رزیدنتهای در حال تحصیل در دانشگاههای علومپزشکی کشور نشان میدهد: «۲۳درصد از دستیاران پزشکی دارای افسردگی شدید تا بسیار شدید بودهاند. حدود ۲۵درصد از افراد اضطراب شدید تا بسیار شدید و نزدیک به ۳۴درصد از آنها استرس شدید تا بسیار شدید داشتهاند.»
میرخانی یکی دیگر از ریشههای اصلی این شرایط را دوران رزیدنتی میداند: «در سیستم سلامت و بهداشت ما تحقیر سیستماتیک وجود دارد. ساختار بهگونهای است که از رزیدنت بیگاری میکشند و او هم هیچ راه فراری ندارد. او نمیتواند کوچکترین مخالفتی با بالادستی خود داشته باشد چراکه طبق قراردادی که دارد ممکن است که پای ضامنها و وثیقهای که گذاشته، پیش کشیده شود؛ بنابراین ترجیح میدهد سکوت کند. به هر حال بیشتر این افراد امکان ازدواج ندارند و در یک محیط ناامن زندگی میکنند.» سعید بابایی، روانشناس با توجه به خودکشیهای اخیر پزشکان توصیه میکند: «هر چقدر ما شرایط خوبی داشته باشیم و از تمام اختلالها به دور باشیم مثل افسردگی و اضطراب، ممکن است حس ناکافی بودن ما را به پوچی برساند و تمام تروماهای دوران کودکی تاثیر مستقیم رویمان بگذارد.»
زندگی در اتاقهای محقرمیرخانی در ادامه عوامل تاثیرگذار روی حال کنونی جامعه پزشکی میگوید: «بسیاری از دانشجویان پزشکی برخلاف تصور عمومی در دوران گذراندن طرحشان در شهرستانها معمولا در اتاقهای محقر زندگی میکنند. شما ببینید چند عامل آنها را تحتتاثیر قرار داده است. پس وقتی همه این عوامل دست به دست هم میدهند برخی به پایان زندگی میاندیشند.»
میرخانی با تاکید بر این مساله که «خودکشی در دین ما اخلاقی و پسندیده نیست» یادآوری میکند: «افرادی که خودکشی میکنند در شرایط خاص روحی قرار میگیرند و آگاهی خود را به زندگی از دست میدهند و عملشان ناخودآگاهانه است؛ بنابراین این امر یاغیگری در برابر خدا یا کفر نیست.» اگر چه ممکن است این مساله به میان آید که پیش از این هم خیلی از رزیدنتها و پزشکان با این عوامل دستوپنجه نرم میکردند، با این حال میرخانی میگوید: «زمانی مردم برای پزشکان احترام زیادی قائل بودند، اما اکنون اقبال عمومی جامعه از دست رفته است. دیگر احترام پیشین خود را ندارند. ارتباط میان مردم و پزشکان نامناسب شده است و دلیل این امر به ساختار بهداشت کشور برمیگردد. هزینههای درمان بالا رفته است و بیمهها معمولا این هزینه را نمیپردازند و بیمار و پزشک رودرروی هم قرار میگیرند.» حال باید دید که مسوولان چه راهحلی برای برونرفت از شرایط کنونی دارند و چگونه میتوانند محیط پزشکان را امن کنند تا این اندازه تنها نباشند تا به جایی برسند که حتی از فرزند خود بگذرند و خود را بکشند.