عمارتی که سه دوره تاریخی را به خود دیده
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۷۹۰۹۰۴
«در اکتبر ۱۸۹۴ من مامور تاسیس کنسولخانه کرمان و بلوچستان شدم. این ماموریتِ افتخاری بدون حقوق بود و اعتبار مخارج اولیه آن نیز خیلی کم و محدود بود. اما چون بدین‌وسیله به مسافرت و سیر و سیاحت می‌پرداختم، لذا ماموریت جدید را قبول کردم ...»
به گزارش ایسنا، این جملاتِ «سرپرسی سایکس» را می‌توان برداشتن نخستین قدم‌ها برای ایجاد ساختمان کنسولگری انگلیس در ایران دانست، ژنرالِ انگلیسی که براساس اسناد موجود آغاز راهش برای ایجاد این مکان سیاسی و نظامی و حضورش در ایران و کرمان را می‌توان در کتاب «ده هزار مایل در ایران» پیدا کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما ژنرالِ انگلیسی که زبان فارسی را در دوران خدمت و در ارتش هند آموخته بود، برای تاسیس این کنسولخانه، خانه‌ی "سیدابوالحسن‌خان بیگلربیگی"، والی کرمان را که در فاصله سال‌های ۱۱۹۵ تا ۱۲۰۶ (دوره زندیه) ساخته شده بود، در نظر گرفت و بعد از آنکه انگلیس کنسولگری خود را در کشورهای همسایه شرقی ایران تاسیس کرد، ژنرال سایکس هم بنای کنسولگری را در کرمان ترک کرد و این بنا در اختیار شرکت نفت ایران و انگلیس قرار گرفت و به محل اقامت کارکنان و مدیران شرکت نفت تا زمان ملی شدن صنعت نفت تبدیل و بنا نیز به شرکت ملی نفت واگذار شد.هر چند به نظر می‌رسد خانه‌های مسکونی در «باغ آقا» از آن زمان تا امروز محل اقامت مدیران منطقه‌ای شرکت نفت است، اما بنای کنسولگری بعد از انقلاب بدون استفاده به حال خود رها و بخش‌هایی از آن نیز تخریب شد.
تا اینکه با ایجاد اداره «موزه‌ها و اسناد صنعت نفت» در چهار سال قبل، کار شناسایی، مرمت، ثبت و نمایش اشیا و تجهیزات بجا مانده از زمان فعالیت شرکت‌های پخش نفت و گاز در سراسر کشور در دستور کار قرار گرفت و این بنای تاریخی نیز به عنوان یکی از مکان‌های ایجاد موزه‌ی منطقه‌ای نفت در شرق کشور انتخاب شد.
به دنبال اجرائی کردن این پروژه، پیمانکار مرمت عمارت «باغ آقا» را آغاز کرد و حالا پیشرفت فیزیکی پروژه به خوبی نمایان است، حتی مسئولان به مرور در حال تجهیز کردن فضا به آثار موزه‌ای مرتبط هستند.
در انتهای باغ دو ماشین قدیمی دیده می‌شوند که ماشین‌های سوخت‌رسان هواپیما هستند و به تازگی از اصفهان به باغ منتقل شده‌اند، و در همان نزدیکی نیز انباری از وسایل قدیمی ابتدائی انتقال نفت به خانه‌ها، کارگاه‌ها و حتی نخستین دستگاه آتش‌نشان قدیمی و کپسول‌هایش دپو شده‌اند تا بعد از تکمیل مرمت‌ها، این آثار به فضا موزه‌ای منتقل شوند.
محمدعبدالعلی‌پور- مجری و ناظر مرمت و ساماندهی موزه نفت کرمان – درباره‌ی روند مرمت این ساختمان از دو سال گذشته تا امروز این‌طور توضیح می‌دهد: «مراحل اجرایی فاز دوم عملیات این پروژه عمرانی و عام المنفعه دهم فروردین امسال آغاز شده و اکنون چیزی حدود ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
در فاز اول این پروژه نیز برچیدن و جمع‌آوری لایه کاهگل و خاک آوار پشت بام، برچیدن پالانه فرسوده و تمیز کردن پوشش و اجرای پالانه آجری، اجرای پوشش گنبدی تیغه پوش با آجر اُختایی، قامه چینی، دورچینی و کرنوپوشی با آجر قزاقی، استحکام بخشی دیوارها شامل برچیدن بخش فرسوده و دیوار چینی با آجر گره‌ای با یک ردیف هره‌چینی نهایی، اصلاح بخش‌های شرقی آسیب دیده و فرسوده لب بام، تهیه و نصب لعل درگاه از ناودانی و اجرای طاق ضربی بین ناودانی‌ها انجام شده است.»
اما معماری به کار رفته در این بنای تاریخی و در جلوی این عمارت چیزی شبیه به یک چهارباغ را به ذهن متبادر می‌کند. طراحی باغ بر مبنای «کوشک در وسط» الهام گرفته، از سوی دیگر از مشخصه‌های این بنا باید به ستون‌های سنگی برای نگه داشتن سنگینی طاق‌ها و تزئینات آجری به کار رفته در پیشانی سکوها اشاره کرد.
عبدالعلی‌پور در کنار توضیحاتی که برای مرمت‌های انجام شده در این عمارت تاریخی می‌دهد، به معماری بنا نیز اشاره‌هایی می‌کند: «حوض‌خانه‌ی بنا که با دو طاق کلمبو پوشیده شده و تزئینات گچ‌بری دارد، یا سه دری‌ها، ایوان‌های ستون دار، رخبام‌ها با کاشی‌های لعابدار، کلاه فرنگی‌های موجود روی هریک از بام‌ها، سقف‌های آسمانه و طاقی شکل نیز از عناصر معماری ایرانی در این بنا به شمار می‌روند.
ساختمان اصلی این عمارت با مساحتی حدود ۷۵۰ مترمربع زیربنا در بازه‌های زمانی تاریخی دستخوش تغییر و تحولات شده بود که پس از بررسی کارشناسان و ارائه طرح مرمتی مناسب، بازسازی آن با هدف اصلی جلوگیری از تخریب و استحکام بخشی بنا آغاز شد. اصل این بنا به دوره زندیه باز می‌گردد که بخش‌هایی از آن در دوره‌های مختلف تخریب یا حتی قسمت‌هایی در دوره‌های قاجاریه و پهلوی به آن اضافه شده است و بعدها به عنوان کنسولگری انگلستان مورد بهره‌برداری قرار گرفت.»
مجری و ناظر باغ‌موزه صنعت نفت کرمان همچنین درباره‌ی اهمیت این مجموعه می‌گوید: «این باغ یکی از باارزش‌ترین بناهای تاریخی شهر کرمان است. مجموعه باغ آقا سر در زیبایی دارد و عمارت و کوشک که در میان آن است بر اساس اسلوب‌های اصیل باغ ایرانی ساخته شده است. این عمارت در ۳۵ سال گذشته که در اختیار شرکت نفت قرار گرفته چندان مورد توجه قرار نگرفته و آسیب‌های بسیار جدی دیده است.
از شاخصه‌های بنا تالار ستوندار و ستون‌های سنگی است که در قسمت بیرونی و داخلی دیده می‌شود. تزیینات بسیار نفیس در سقف و بدنه بخش‌های مختلف وجود داشت که تخریب شده بودند. در ابتدای پروژه مرمت از این بنا حدود ۳۵۰ کامیون خاک و نخاله استخراج شد. ما در پروژه مرمت سعی کردیم به اصالت بنا ضربه نزنیم و الحاقات غیر اصولی بنا را حذف کنیم.»
همچنین اکبر نعمت‌اللهی، مدیر موزه‌ها و اسناد شرکت نفت درباره‌ی ثبت این بنای تاریخی می‌گوید: «در حال تهیه پرونده ثبت بنا هستیم و امیدواریم به زودی این بنا در فهرست آثار ملی ثبت شود.»
او ادامه می‌دهد: «این عمارت مدتی در اختیار شرکت پخش فرآورده‌های نفتی بود و این شرکت از این مجموعه استفاده مسکونی می‌کرد. به همین دلیل چند بنای مسکونی این مجموعه متعلق به مدیران شرکت پخش منطقه کرمان قرار دارد.
عمارت کنسولگری چون مورد استفاده نبود تخریب شده است، تا دو سال پیش بخش عمده سقف‌ها و دیواره‌ها تخریب شده بود. اما از زمانی که به عنوان یک پروژه تعریف شد و اقدامات مرمتی در آن آغاز شد بنا نجات پیدا کرد. مرحله اول استحکام‌بخشی اولیه بود که مانع ادامه تخریب شد و در مرحله دوم بازسازی صورت گرفت. در حال حاضر در مراحل پایانی است که در نظر داریم تا آخر آذر ماه به عنوان باغ موزه صنعت نفت آن را افتتاح کنیم.
مرمت و بازسازی عمارت کنسولگری در فاز اول ۱۴۵ میلیون تومان و در فاز دوم که بازسازی کامل‌تری در آن صورت گرفته است ۷۴۵ میلیون تومان هزینه در برداشته است.»
حدود ۹۰ درصد مرمت بنای تاریخی «باغ آقا» در محله "زریسف" کرمان به پایان رسیده و امروز حتی درختان سرسبز و کویری باغ به خصوص دو درخت ۵۰۰ ساله در بخش انتهایی باغ که به "نعمت‌اللهی" معروف‌اند منتظر پایان مرمت و تبدیل این مجموعه به موزه منطقه‌ای شرق کشور هستند.
گزارش از: سمیه ایمانیان
انتهای پیام
منبع: ایسنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۷۹۰۹۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
همکاری گروه بین المللی ایسکارسا در مرمت بناهای تاریخی نطنز با میراث فرهنگی
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، مرکز اصفهان؛ رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نطنز گفت: شب گذشته برای اولین بار گروه بین‌المللی ایسکارسا که یکی از تشکل‌های حرفه‌ای بین‌المللی مرمت بناهای تاریخی و سازه‌ای معماری محسوب می‌شود از مجموعه تاریخی مسجد جامع و بقعه شیخ عبدالصمد، بافت تاریخی اطراف مسجد جامع و آتشکده ساسانی نطنز بازدید کردند.
حسین یزدانمهر افزود: گروه بین المللی ایسکارسا در بحث مرمت آتشکده ساسانی قرار است در خصوص نحوه مرمت و ایجاد گنبد آتشکده اعلام نظر کنند.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نطنز با بیان اینکه در خصوص بقعه شیخ عبدالصمد قر ار است این گروه کار پژوهشی داشته باشند، گفت:: یکی از پیشنهاد‌های این گروه حفاظت از کتیبه منحصربه‌فرد به جای مانده در زیر گنبد بود، این کتیبه با قدمت بیش از هزار سال متعلق به اواخر قرن سوم دوره دیلمی و آل‌بویه (۳۸۹ ه. ق) است که خط کوفی تلفیق گچ و آجر آن در دهه‌های گذشته توسط مرحوم دکتر شیرازی معمار برجسته کشور نمایان شد و باید با بررسی بیشتر و اجرای عملیات ویژه از آن حفاظت شود که به‌زودی در دستور کار اداره کل استان قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: گروه بین المللی ایسکارسا زیر نظر سازمان یونسکو فعالیت داشته و به شکل ان جی او فعال هستند و مرت آثار تاریخی را بررسی کرده و به لحاظ فکری و پژوهشی میزان دقت مرمت‌های انجام شده و بررسی می‌کنند.
شهرستان ۴۷ هزار نفری نطنز در فاصله ۱۲۵ کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»