به نقل از «ایران آنلاین»

مهمترین آسیب فضای مجازی

تاریخ انتشار: ۳۰ مهر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۱۷۴۲۲۲

شبکه‌های اجتماعی مجازی با عناوینی مختلفی راه اندازی شده و در دسترس مردم قرارگرفته وطراحان اغلب این شبکه‌ها غربی هستند که با مردم ایران و نوع سبک و سیاق زندگی آنها اشتراکات مهمی ندارند.

ایران آنلاین / حضور ایرانی‌ها در استفاده از شبکه‌های اجتماعی بسیار پررنگ است و در صورت عدم دقت در طریقه استفاده از این فضا، شاهد آسیب‌های می‌شویم که در نظر اول به چشم نمی‌آید، اما پس از مدتی تهدید محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اینترنت، انقلابی در زندگی آدمی ایجاد کرده، زندگی دیگر بدون این فناوری و دیگر ابزارها و امکاناتی که به‌زودی خواهد آمد ناممکن است، اما نباید فراموش کنیم همان‌گونه که زمانی باکتری‌ها جسم انسان را تهدید می‌کرد، امروزه ویروس اطلاعات و فناوری است که روان آدمی را می‌تواند تهدید کند. اینترنت فرصتی بزرگ است که اگر مراقب نباشیم، می‌تواند تهدیدی جدی باشد.

نشر معارف اسلامی از طریق اینترنت باید در مرحله فوق‌العاده‌ای قرار بگیرد
کارشناس مذهبی با بیان اینکه امروزه کمترجوانی را می‌توان پیدا کرد که در فضای مجازی و اینترنت فعالیت نداشته باشد اضافه کرد:  نشر معارف اسلامی از طریق اینترنت باید در مرحله فوق‌العاده‌ای قرار بگیرد، چرا‌که در فضای مجازی ضعف تبلیغ را می‌توان به‌راحتی حس کرد.

حجت الاسلام غلامرضا زاهدی با تاکید بر اینکه امروز فضای مجازی تبدیل به یک فضای جنگ نرم شده که جنگی تمام‌عیار بوده و در طول تاریخ اسلام بی‌سابقه است و هدف اصلی آن نیز ضربه زدن به اعتقادات جوانان است ادامه داد: علوم است که این فضا، هم خطرات جدیدی را برای ما به دنبال دارد، و هم امکانات جدیدی را برای رشد فردی و اجتماعی در اختیار ما قرار می‌دهد. اما نباید صرفاً منفعلانه برخورد کنیم؛ باید ضمن صیانت و محافظت از آن‌چه می‌خواهند از ما بگیرند، از فرصت‌های این فضا استفاده کنیم، وقتی به فرصت‌های فضای مجازی نگاه می‌کنیم، به سهولت درمی‌یابیم چقدر جای این فناوری برای افزایش هدایت بشر و نجات انسان‌ها خالی بود، و... شاید این فرصت‌ها یکی از زمینه‌های پدید آمدن مقدمات ظهور باشد.

وی تصریح کرد: هدف از کاربرد فضای مجازی باید نخست از سوی فرد معین شود و میزان استفاده و صرف زمان نیز مورد توجه باید باشد که متأسفانه به‌علت نداشتن هدف و تعیین نشدن زمان افراد ساعت‌ها بدون کسب نتیجه سرگردان در دنیای مجازی وقت خود را بی‌ثمر تلف می‌کنند که این عمل از سوی جوانان و ناآگاهان از این فضا بسیار مشهود است.

زاهدی با بیان اینکه در مواجهه با تهدیدهای فضای مجازی دو اقدام اساسی لازم است اضافه کرد:  یکی آنکه تقوا را رعایت کنیم تا آلودگی‌های این فضا نَفَس ما را نگیردو دیگر این‌که نظم و زمان‌بندی استفاده از این ابزار و حضور در فضای مجازی را نباید فراموش کنیم.

وی معتقد است: جوانان مذهبی با استفاده از فناوری‌های جدید و فضای مجازی معارف دین اسلام و معارف اهل‌بیت(علیه السلام) را در سراسر جهان گسترش دهند، زیرا این معارف مطابق عقل، فطرت و سیرت تمام انسان‌ها است و اگر مردم جهان سخنی را مطابق فطرت دریابند به طور قطع از آن پیروی می‌کنند.

فضای مجازی آمیزه ای از فرصت ها و تهدیدها 
مدرس دانشگاه،  فضای مجازی را آمیزه ای از فرصت ها و تهدیدها  دانست وگفت:  باید با بسترسازی فرهنگی، فرصت ها را بیشتر و تهدیدها را کمتر کنیم.

ارمغان عمارتی گفت: فضای مجازی می تواند هم فرصت ها و هم تهدیدهای زیادی ایجاد کرده و این ابزار را هم به ابزاری تخریبی و یا ابزاری موثر در جهت سازندگی بدل سازد.

وی با تاکید بر اینکه باید خانواده‌ها و مخصوصاً نوجوانان و جوانان را به سوی استفاده صحیح از فضای مجازی سوق دهیم ادامه داد: فناوری را نمی شود نفی کرد و در زندان اسیر کرد باید با بسترسازی کاری کنیم که فرزندان مان کمتر از این فضا استفاده کرده و در جهان واقعی بزرگ شوند و در واقع تمهیدات لازم برای این امر باید اندیشیده شود.

عمارتی با اشاره به اینکه محیط خانواده‌ها دیگر آن گرمای سابق را به دلیل ورود فضای مجازی در بین نسل‌های مختلف ندارند و ارتباط‌های حقیقی کمتر روی می‌دهد اظهارداشت: باید برنامه‌ریزی صورت گیرد تا دوباره فضاهای گرم خانواده‌ها شکل گیرد و فرزندان از درون خانواده‌ها باید تربیت یابند و تحت تاثیر تربیت غلط فضاهای مجازی قرار نگیرند.

فضای مجازی، قسمتی از واقعیت امروز است
مدیر گروه فرهنگ وهنر دانشگاه علمی کاربردی شهرداری سمنان، با بیان اینکه  فضای مجازی، قسمتی از واقعیت امروز است اضافه کرد: نباید به فرزندان مان اجازه دهیم بی حد و حصر وارد فضای مجازی شوند.

وی  مهمترین مخاطبان امروز فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را جوانان و نوجوانان دانست و با تاکید بر خطرات این شبکه‌ها متذکر شد: فردگرایی افراطی مهمترین خطر این فضا و شبکه‌ها است و در صورتی که این فضا و شبکه‌ها به درستی مدیریت نشود انسان‌ها را از جامعه جدا و دچار فردگرایی و درون گرایی افراطی می‌کند.

عمارتی اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی را از بزرگترین اعتیادها خواند و یادآور شد: نتیجه این اعتیاد جدا کرد فرد از جامعه و خانواده است و تولید محتوای مناسب بهترین ابزار برای مقابله با این اعتیاد است.

این مدرس دانشگاه یکی از آسیب های فضای مجازی کاهش تعامل های اجتماعی  عنوان کردو افزود:  فرد با حضور در شبکه های اجتماعی مراودات سطحی اش افزایش می یابد ولی این روابط عمیق نیست و حتی ممکن است روابط عمیقی که دوستان صمیمی خود داشته باشد را از دست بدهد.

وی با بیان اینکه در هر حال این فضای جدید که بسیار هم جدی شده و جزو اصل زندگی ما قرار گرفته دارای مزایا و معایبی است اضافه کرد:  سرعت در اطلاع رسانی،استفاده از تجارب دیگران به عنوان فرصت و تردید در درستی منبع ،سخت کردن تصمیم گیری، سرعت اشاعه فحشا از جمله تهدیدهای فضای مجازی محسوب می شود.

استفاده‌ی نادرست از اینترنت تضادهای شخصیتی و فرهنگی را بوجود می آورد
یک روانشناس نیز با بیان اینکه امروزه وسایل ارتباطی بر زندگی انسان ها سایه افکنده است، این وسایل مانند چاقوی دو  لبه ای است که می تواند نقاط مثبت و منفی داشته باشد گفت:  یکی از آسیب های فضای مجازی در این خصوص آسیب پذیر بودن سلامت روانی کودکان و نوجوانان است.

عفت سالار اعتیاد اینترنتی و اختلال روحی ، افسردگی متمرکز، گوشه گیری، پرخاشگری، اضطراب اجتماعی، واکنش تند و برخوردهای سلبی در میان همسالان، ضعف مهارت مقابله، عزت نفس پایین، کم خودکارآمدی  را از آسیب های روانی استفاده طولانی مدت از اینترنت  برشمردو افزود: استفاده‌ی نادرست از اینترنت تضادهای شخصیتی و فرهنگی را بوجود می آورد.

وی تصریح کرد:  کودکان و نوجوانان به خصوص در دوران بلوغ که مرحله‌ی شکل‌گیری هویت آن‌هاست و همواره به دنبال کشف ارزش‌ها و درونی کردن آن‌ها هستند، با اینترنت و حجم گسترده، حیرت‌انگیز و گوناگون اطلاعات مواجه می‌شود و ناچار هویت خویش را در این دنیای مجازی جست‌وجو می‌کنند و بدین سان ممکن است برخی و شاید تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان راه را در اینترنت گم کرده و دوران هویت‌یابی خویش را بیش از پیش با بحران سپری کنند.

سالار با بیان اینکه زمانی که کودک و نوجوانی به اینترنت معتاد شود، انگیزه‌اش برای تعامل با دیگران کم می‌شود که خود اثرات منفی بر ارتباط شخصی و تعاملات اجتماعی او دارد افزود: این افراد دوستی‌ها را کمتر حفظ کرده، زمان کمتری با خانواده سپری و استرس‌های بیش‌تری را تجربه می‌کنند و در نهایت تنها و افسرده‌اند.

برای استفاده از فضای مجازی باید زمان را مدیریت کرد
این روانشناس معتقد است: خانواده، نخستین نهاد اجتماعی و محیط آموزش و تعلیم و تربیت کودکانی است که پا به عرصه آن می‌گذارند، کودکانی که محبت و عاطفه در خانواده، می‌تواند روح آشفته آنان را درمان کند و آنان را به زندگی سعادتمند و موفق امیدوار سازد،لذا برای تربیت و پرورش درست فرزندان، باید محیطی ایجاد کرد که در آن مهرورزی و عاطفه موج می‌زند.

وی درباره راهکار استفاده مناسب از فضاهای مجازی به خصوص در مورد والدین، اظهار داشت: زمینه اولیه گرایش افراد به دنیای مجازی، داشتن زمانی آزاد از یک طرف و نداشتن برنامه‌ای برای این زمان از طرف دیگر است؛ افراد در این شرایط، بی‌هدف وارد فضای مجازی می‌شوند و شروع به پرسه زدن در شبکه‌های اجتماعی مختلف می‌کنند؛ این کار تبدیل به عادت شده و تکرار می‌شود. برای ترک این عادت، برنامه‌ریزی برای جایگزین کردن فعالیت‌های مختلف و به همان اندازه جذاب می‌تواند موثر باشد. از طرفی دیگر، لازم است افراد خانواده، زمانی مشخص، محدود و تعریف شده برای استفاده از فضای مجازی داشته باشند.

سالار با تاکید بر اینکه باید برای استفاده از فضای مجازی باید زمان را مدیریت کرد ادامه داد: سن نوجوانی بسیار حساس بوده و آنها علاقه زیادی برای ورود به این فضا  داشته، به همین دلیل ممانعت از ورود نوجوانان به شبکه های مجازی به نظر نتیجه معکوس به همراه دارد و روش درستی نیست و بهترین کار آموزش صحیح و کامل در خصوص قوانین و روش استفاده از فضای مجازی به آنها است تا در این محیط دچار مخاطره نشوند./ شبستان

منبع: ایران آنلاین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۱۷۴۲۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دینِ انسانیت در حال فراگیر شدن است

به گزارش مبلغ دینِ انسانیت عبارتی است که به گوش بسیاری از ما آشناست و افراد زیادی پیدا می شوند که با این اعتقاد که اصل در زندگی انسانیت است، کم کم به این باور رسیده اند که می توانند همین اعتقاد خود را به عنوان دین برگزینند. نشست «چالش‌های فراروی اخلاق دینی در عصر فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی» از سلسله نشست‌های دین و چالش‌های روز با ارائه حجت الاسلام المسلمین دکتر حسینعلی رحمتی عضو هیئت علمی پژوهشگاه قرآن و حدیث در تاریخ ۲۹ فروردین سال جاری به همت پژوهشگاه قرآن و حدیث برگزار شد و به موضوع مهم نسبت اخلاق و دین پرداخته است:

حسینعلی رحمتی در ابتدای این نشست به پاسخ این سوال پرداخت که با توجه به گستردگی و فراگیر شدن فضای مجازی و هوش مصنوعی کدام یک از آموزه‌های اخلاقی و دینی ما به چالش کشیده شده است؟

دکتر رحمتی در تعریف چالش گفت: هر سوال و دغدغه جدی نظری یا موقعیت دشوار علمی چالش محسوب می‌شود و فضای مجازی امروزه زمینه ساز چالش شده‌ است. ایشان در این جلسه چند نمونه از چالش‌های نظری و عملی مربوط به اخلاق را عنوان کردند. بخشی از این چالش‌ها از جمله جهت دهی فضای مجازی به معرفت اخلاقی، سبقه تئوریک و نظری دارند؛ با ورود هوش مصنوعی این چالش جدی شده است. از دیدگاه دینی بین عمل و نظر ارتباط است و این نشان می‌دهد سامانه معرفتی شما می‌تواند روی باورها، جهت‌گیری‌ها و رفتار اخلاقی شما اثر بگذارد. امروزه بوسیله هوش مصنوعی یکی از کارهایی که ممکن است رخ دهد، اینست که وقتی اطلاعاتی به شما می‌دهد اطلاعاتی با سمت و سوی مشخص می‌دهد و اگر سنخ این اطلاعات متناسب با خداناباوری باشد و کم کم سامانه معرفتی شما را تغییر دهد، مثلاً عمداً یا سهوا به شما دروغ بگوید یا حریم خصوصی دیگران را نقض کند و به شما این ایده را دهد که اشکالی ندارد، با توجه به رابطه‌ای که بین نظر و عمل هست نظر شما را تغییر می دهد و روی عمل شما تاثیر می گذارد.

چالش دوم در این حوزه، تضعیف نظریه نیاز اخلاق به دین است، ما معتقدیم بین دین و اخلاق رابطه است و مکمل یکدیگرند. فضای مجازی و داده‌هایی که در آن است به مرور زمان مخاطب خداباور را به این می‌رساند که برای اخلاقی بودن نیاز به دین نیست، دین انسانیت را مطرح می‌کند و دوگانگی‌های بین دین و اخلاق ایجاد می‌کند و کم کم مخاطب را به این می‌رساند که می‌شود انسان اخلاقی باشد بدون اینکه دین‌دار باشد.

چالش بعدی، بی‌نیازی از تدوین متون دینی یا آموزه‌های اخلاقی از دین است؛ یعنی به کمک هوش مصنوعی اصول اخلاقی زندگی را مشخص کنیم، دستورات اخلاقی را از آن بگیریم و نیاز به کتاب دینی نداشته باشیم.

چالش دیگر تضعیف عواطف اخلاقی است، وقتی عاطفه داشته باشیم، نسبت به هم نوع خود و موجودات دیگر شفقت و دلسوزی داریم و نسبت به محیط زیست احساس مسئولیت می‌کنیم. فضای مجازی می‌تواند عاطفه را ضعیف و رابطه ماشینی را تعریف کند. در آموزه‌های دینی گفته شده که دیدن چهره پدر و مادر عبادت است و صله رحم و حضور در محضر علما سفارش شده است. فضای مجازی این آموزه‌های اخلاقی را تضعیف می‌کند و به مرور زمان بی‌عاطفه بودن را به انسان می‌دهد.

و چالش دیگر نسبی گرایی است. آموزه‌های دینی قائل به مطلق بودن اصول اخلاقی است، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی ما را به نسبی‌گرایی معرفتی و فرا اخلاقی می‌رسانند. در این فضا ترویج انواع دیدگاه‌های اخلاقی دیده می‌شود و کم کم مخاطب به این نتیجه می‌رسد که چرا فقط نگاه اخلاقی ما درست باشد و این نسبی‌گرایی در هر عرصه‌ای که باشد، تبعیت‌ها و پیامدهایی دارد که ممکن است با آموزه‌های دینی ما سازگار نباشد.

چالش بعدی بحث فاعل اخلاقی است، دستورات اخلاقی ناظر به انسان بوده است. با آمدن ماشین‌های هوشمند، ماشین‌ها انسان گونه و انسان نما می‌شوند و این سوال مطرح می‌شود؛ آیا آموزه‌های اخلاق دینی ما برای ماشین‌های هوشمند هم کاربرد دارد یا خیر؟ اگر این ماشین‌ها را صرفاً ابزار بدانیم مانند کامپیوتر هیچ‌گاه نمی‌گوییم که فاعل اخلاقی است، اما هوش مصنوعی یک وسیله نیست و از شی بودن تبدیل به موجود شده‌است و صرفاً یک ابزار محسوب نمی‌شوند، زیرا قدرت پردازش دارد، آگاهی دارد و ممکن است قدرت اختیار برای آنها به وجود آید و بتوانند مستقل عمل کنند؛ به همین دلیل است که در برخی کشورها ربات‌ها را به عنوان شهروندهای آینده می‌پذیرند. پس این چالش مطرح می‌شود که آیا این ماشین‌ها صرفاً ابزار هستند یا فاعل اخلاقی هستند.

چالش دیگر جاودانگی انسان است. در نگاه دینی ما هرچه مربوط به خدا است جاودان است و مابقی فانی‌اند. با فراگیر شدن فناوری‌های جدید، مانند هوش مصنوعی این بحث ذکر شده است که جلوی فرایند پیر شدن انسان‌ها و مرگ آنها را بگیریم و این ایده به جایی برسد که انسان‌ فناناپذیر است، این در مقابل دیدگاه دینی ما چالش‌های بسیار جدی ایجاد می‌کند.

یکی دیگر از چالش‌هایی که فضای مجازی به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد کرده است اخلاق و جنسیت و خانواده است. فضای مجازی و محتوایی که در آن وجود دارد در دیدگاه‌ها و باورهای ما در مورد اخلاق مربوط به خانواده تاثیر بسیار گذاشته است. فضای مجازی و فناوری جدید اصل ازدواج، فرزندآوری، وظایف زن و مرد را دچار تهدید کرده است و بحث‌هایی مانند ازدواج سفید و روابط غیر متعارف که چالش در این زمینه بسیار است.

وی در ادامه به بحث چالش‌های عملی نسبت به فضای مجازی پرداخت. تضعیف الگوهای اخلاقی سنتی؛ در اخلاق سنتی و دینی ما الگوها و اسوه‌های اخلاقی جایگاه مشخص دارند. پیامبر اکرم، ائمه، عالمان اخلاق، انسان‌های با فضیلت و... الگوهای اخلاقی اند. وجوه اشتراک این‌ها این است که شناخته شده‌اند . فضای مجازی و گسترش شبکه‌های اجتماعی میدانی را فراهم کرد که الگوهای اخلاقی جدیدی پا به عرصه وجود گذاشتند. این الگوها سابقه سلوک اخلاقی ندارند و نزد اساتیدی آموزش ندیده‌اند و چه بسا غیر اخلاقی هم باشند و آنچه که به اسم اخلاق ترویج می‌کنند با هیچ اخلاق دینی و غیر دینی سازگاری ندارد و این ناشی از فضایی است که ایجاد شده است.

چالش بعدی در حوزه عملی مربوط به توسعه هوش مصنوعی است، هوش مصنوعی را تا چه اندازه می‌توان توسعه داد. در اخلاق دینی ما هر کاری حدومرز دارد. توسعه فناوری این را زیر سوال می‌برد و بحث منفعت و سودآوری را تا هر کجا که بتواند پیش می‌برد و این پیامد خطرناکی دارد و خلاف آموزه‌هایی است که در اخلاق دینی ما است. حتی کسانی که نگاه دینی ندارند نسبت به این موضوع دغدغه دارند؛ زیرا هوش مصنوعی ایجاد چالش‌هایی در زندگی فردی و اجتماعی افراد می کند.

بحث بعدی تصمیم گیری اخلاقی و تزاحم‌ها به طور خاص است. یک کاربر ساده هر لحظه در معرض این دوگانگی‌های تصمیم گیری قرار می‌گیرد، پدر و مادرها بر سر دوراهی تصمیم‌گیری نسبت به اجازه فرزندش برای حضور در این فضا قرار می‌گیرند.

بحث بعدی قباحت زدایی از رذائل است، در این فضا قباحت می‌ریزد و زشتی‌ها کمرنگ شده است و کم کم از این فضا به زندگی واقعی و فیزیکی می‌رسد.

چالش بعدی احترام است در آموزه‌های دینی انسان سفارش به احترام شده است حال در این فضا ویدیوهایی می‌بینید که بسیار در آن به پدر و مادر استاد و شاگرد و... بی‌احترامی شده است.

دکتر رحمتی در پایان سخنان خود با بیان اینکه برای مواجهه با این چالش‌ها باید همدلی و همفکری زیادی بین سیاستگذاران و برنامه‌ریزان فرهنگی کشور صورت گیرد.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1898685