40سال در فراز و فرود وزارت نیرو بوده‌ام
تاریخ انتشار: ۶ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۲۸۹۵۳۷
تهران- ایرنا- روزنامه ایران در گفت وگو با رضا اردکانیان وزیر پیشنهادی وزارت نیرو، نوشت: هماهنگ کننده برنامه های آب و فاضلاب 30 آژانس تخصصی جهانی بوده‌ام و طبیعتاً آن تجربه‌ها امروز باید به کار ما بیاید.
در ادامه می خوانیم: گفت‌و‌گو با رضا اردکانیان، وزیر پیشنهادی نیرو را با سؤالی در مورد چرایی بازگشتش به ایران شروع کردم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
** شما زمانی قائم مقام حبیب‌الله بیطرف وزیر نیروی وقت بودید. کسی که به‌عنوان وزیر پیشنهادی نیرو در کابینه دوازدهم معرفی شد اما نتوانست از نمایندگان مجلس به میزان کافی رأی‌اعتماد اخذ کند. علت آن هم مسائل سدسازی‌ها و انتقال بین حوضه‌ای آب و مشکلات ناشی از آن بود. اکنون در برنامه شما عبارت «مدیریت به هم پیوسته آب در کل کشور» به چشم می‌خورد. آیا منظور شما از به کار بردن این عبارت همان ادامه فرآیند انتقال بین حوضه‌ای آب است؟
بدرستی به اوایل دهه 80 اشاره کردید. آن زمان ما بعد از تمرکزی که روی مهار آب‌های سطحی بویژه آب‌هایی که از کشور خارج می‌شدند انجام دادیم؛ در یک دوره متوجه شدیم که باید هرچه زودتر خودمان را برای بخش سخت کار آماده کنیم که با عنوان مدیریت تقاضا از آن یاد می‌شود. چراکه همه کشورها ابتدا در بخش تأمین با تمرکزی صرف بر منابع مالی و ابزارهای فنی و مهندسی پروژه‌های خود را اجرا می‌کنند. تقریباً بخش اعظمی از 46هزار سد بزرگی که در دنیا در دست بهره‌برداری است و نیمی از آن در چین است، در نیمه اول قرن بیستم ساخته شد. کشورها سدهای خود را می‌سازند و آب‌ها را برای کنترل سیلاب، تولید انرژی پاک، ایجاد آب تنظیم شده برای کشاورزی در فصول مختلف و تأمین امنیت غذایی و صادرات مازاد محصول به بازارهای مصرفی دنیا مهار می‌کنند.
در کشور ما نیز این برنامه‌ها محقق نمی‌شد؛ مگر آنکه این سدها ساخته می‌شد. این اقدامات سازه‌ای دوره‌ای داشت که باید در آن زمان با تمرکز به آنها پرداخته می‌شد. البته ما در همان دوره هم متوجه ضرورت مدیریت تقاضا بودیم اما ابتدا باید سازوکارهای قانونی برای آن فراهم می‌شد. به همین خاطر با همکاری همه دستگاه‌ها اعم از وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت صنعت و معدن سابق و دستگاه‌هایی نظیر سازمان برنامه و بودجه دست اندرکار تدوین سیاست‌ها و استراتژی‌های بلند مدت توسعه منابع آب شدیم که در آن مشخص بود در درازمدت باید چه کارهایی انجام دهیم تا گرفتار مشکلات امروز بخش آب نشویم.
در ابتدای کار گفتیم ما باید آماده ورود به دوره مدیریت توأمان عرضه و تقاضا شویم. مدیریت تقاضا فقط یک لفظ و عبارت نیست که مسئول یک دستگاه برای تحقق آن عنوان سازمان را تغییر دهد و چند سمت به مراتب سازمانی اضافه کند. مدیریت تقاضا یک شاخه از علم است. اگر آن را مقایسه کنیم با دوران تأمین و عرضه که عمدتاً با علوم طبیعی و فنی و مهندسی سروکار داریم؛ در مدیریت تقاضا ما با علوم اجتماعی رو به رو هستیم. برای اجرای آن ما به تخصص‌های جدید نیاز داریم. به عبارت دیگر بیش از اینکه به سازه‌های جدید نیاز داشته باشیم به سازوکارهای جدید نیاز داریم. این مهم را ما در مقیاس تفصیلی و در 14 سرفصل تدوین کردیم و به تصویب هیأت دولت رساندیم و بعد آن را به مجلس بردیم و تبدیل به قانون شد. قانونی با عنوان ماده 17 برنامه چهارم توسعه کشور. اینکه چقدر این قانون اجرا شد یا نه، موضوع بحث نیست. ولی قطعاً ما باید مصمم به اجرای بخش‌های عمده‌ای از همان قانون که به شکل کامل اجرا نشده بپردازیم. جزئیات این قانون باید تلقی ما از مدیریت توأمان عرضه و تقاضا باشد. برای مثال در آن قانون ما تکلیف برخورد با مصرف آب در بخش کشاورزی را روشن کردیم. حتی قانونگذار هدف‌های کمی برای ما تعیین کرد. اینکه ما باید به چه سمتی حرکت کنیم و چند درصد از آب مصرفی بخش کشاورزی و در چه بازه زمانی باید کاهش پیدا کند؛ مشخص شده بود. اینکه ما در ارتباط با عدم تعادل بین استفاده از آب سطحی و زیرزمینی باید به چه سمتی برویم و در هر دوره زمانی این رقم باید چند درصد کاهش پیدا کند. یا آنکه در ارتباط با آب‌های مرزی و کنترل کیفیت باید چه کنیم. و حتی در مورد بحث‌های انتقال بین حوضه‌ای آب مشخص شده بود که از آن پس باید چه سیاستی را در پیش می‌گرفتیم.
الان تأکید من بر این است که اگر نگوییم برای اجرای آن خیلی دیر شده ولی قطعاً زمان آن رسیده که با جدیت تمام به اجرای آن تکالیف قانونی با تفصیل متناسب با شرایط روز بپردازیم.
** سابقه آمایش سرزمین و برنامه‌ریزی برای مصارف آب حتی به قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد. بعد از انقلاب هم تمام دولت‌ها وقت خود را صرف تنظیم برنامه و قوانین کردند و هیچ کدام به طور جدی برنامه‌های مدون را اجرایی نکردند. فکر می‌کنید که اگر شما وزیر نیروی 4 سال آتی کشور شوید می‌توانید اقدامات مؤثری انجام دهید؟
پاسخ این سؤال خیلی مهم است. به نظر من ما در وهله اول باید قادر باشیم که صورت مسأله را بدرستی تعریف کنیم. جزو اصلی‌ترین گام‌ها این است که ما هم در وزارت نیرو و هم سایر دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی این موضوع را یادآوری کنیم که مدیریت منابع آب در ایران که اقلیم خشک و نیمه خشک دارد، چقدر اهمیت دارد و از این به بعد قطعاً مدیریت شرایط قلمرو کار یک دستگاه و یک مجموعه در داخل دولت نیست. ما باید تمام کسانی که بر این موضوع تأثیر مثبت ومنفی دارند را در حلقه مدیران آب تعریف کنیم. اساساً مدیر کسی است که اداره می‌کند. به این معنا که بر وضعیت تأثیر می‌گذارد. حال با سیاست، قانون، نحوه اجرا و نحوه تخصیص منابع یا با بد مصرف کردن.
اگر کسانی که تأثیرگذارند، در حلقه مسئولیت‌پذیری تعریف نشوند؛ آنها کماکان تأثیر خود را می‌گذارند، بدون آنکه مسئولیتی در قبال تأثیرگذاری خود بپذیرند. ما باید روی این موضوع به یک مفاهمه برسیم و اختیارات را با مسئولیت‌ها متناسب کنیم. اینکه فقط یک دستگاه مسئول باشد اما اختیارات تقسیم شده باشد، درست نیست و ما را به نقطه‌ای می‌رساند که الان با آن مواجه هستیم. نیاز به گفت‌و‌گوی بیشتر، تشریح شرایط، ایجاد شفافیت بیشتر در مجموعه سازوکارها و انتقال اطلاعات است. من تردید ندارم که هرقدر در این زمینه پیشرفت داشته باشیم به همان میزان به حل مسأله کمک کرده‌ایم.
سازمان‌های دولتی و غیردولتی، مجموعه‌های مردم نهاد، مجلس شورای اسلامی، کسانی که در شورا‌ها مشغول به فعالیت‌اند و در قلمرو مدیریت شهری، حوزه تأثیر قابل توجهی دارند؛ همه بخشی از مدیریت‌اند و ما باید یک بازتعریف داشته باشیم. باید قلمرو و اختیارات را با مسئولیت‌ها متناسب کنیم. فکر نکنیم که ما در دنیا تنها کشوری هستیم که با این مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند. این موضوعات تجربه شده است.
من در یک دهه گذشته با بیش از 40 کشور در مورد مسائل آب، فاضلاب و محیط زیست کار و مذاکره کردم؛ پروژه اجرا کردم و در تصمیم‌های آنها مشارکت داشته ام؛ در سازمان‌های تخصصی مجموعه ملل متحد مثل سازمان جهانی بهداشت و سازمان جهانی خواربار، سازمان جهانی هواشناسی، برنامه محیط زیست، برنامه توسعه حضور داشتم و هماهنگ‌کننده برنامه‌های آب و فاضلاب نزدیک به 30 آژانس تخصصی بودم. طبیعتاً آن تجربه‌ها امروز باید به کار ما بیاید و قطعاً این گونه خواهد بود. سعی من این است که با تعریف دقیق مسأله، تجهیز نیروها و استفاده از تمام ظرفیت‌های تخصصی کشور به سمت حل مسائل گام به گام برویم. من اعتقاد دارم وقتی عرصه را به خودمان تنگ می‌بینیم، زدن بر طبل جنگ آب نه تنها کمکی به ما نمی‌کند بلکه این مسأله تنازعات منطقه‌ای و محلی را عادی می‌کند.
** یعنی به عقیده شما مسأله کم آبی کشور وارد مرحله بحرانی نشده و امنیت ملی را تهدید نمی‌کند؟
وقتی یک نفر در روستای خود بشنود که در سراسر کشور در مورد جنگ آب صحبت می‌شود طبیعتاً هر نوع اختلاف با روستای بالادست و پایین دست داشته باشد آن را عملی می‌کند و به نقطه ابراز خشم می‌رساند. چراکه گمان می‌کند این یک حرکت خلاف حرکت کلی و عمومی کشور، منطقه و دنیا نیست. ما باید حواسمان باشد که موضوع جنگ آب و بحران آب دستاویزی برای کسانی نشود که تاکنون از معابر و مسیرهای دیگر خواسته‌اند وحدتمان را تحت تأثیر قراردهند و حالا از نرم‌ترین کانال که همان کانال عطش و آب است بخواهند برنامه‌های خودشان را دنبال کنند. باید متوجه شرایط سخت خودمان باشیم و در مجموعه‌های تصمیم ساز و تصمیم‌گیر به این عدد و رقم‌های نگران‌کننده بپردازیم. اما طرح عمومی آن اگر به منزله هشدار باشد خوب و مفید است. ولی اگر در جهت ناامید کردن ما و مردم و عادی کردن بروز اختلافات وتنش‌ها باشد کمکی به مسأله نمی‌کند و حتی ممکن است که گره را از اینکه هست کور‌تر کند.
** مافیای آب چطور؟ گفته می‌شود که در ایران تمام جابه جایی‌های بین حوضه‌ای آب به دست گروهی که از آن با عنوان مافیا یاد می‌شود، انجام می‌گیرد. به عقیده شما درست است؟ آیا توان مقابله با آن را دارید؟
لغت‌هایی نظیر این باید حساب‌شده مورد استفاده قرار گیرد. من اگر بخواهم در مورد میزان مقاومت خودم صحبت کنم، یعنی پذیرفته‌ام که همه این اتهامات اثبات شده است و تکلیف آن روشن است و الان در مرحله اجرای احکام هستیم. در صورتی که صحت ندارد.
** آیا شما با انتقال بین حوضه‌ای آب موافق هستید؟ اگر نمایندگان مردم از شما بخواهند که برخلاف قوانین این کار یا هرخواسته دیگری را انجام دهید، آیا قبول خواهید کرد؟
در این چند روز از نزدیک و در حد فرصت ممکن با اکثر نمایندگان مجلس، کمیسیون‌ها، فراکسیون‌ها و گروه‌های متعدد نمایندگان و برخی مجامع استانی جلسات فشرده‌ای داشته‌ام. طی این دیدارها به میزان وسیعی با ظرفیت بالای اشراف، آگاهی، دغدغه و بعضاً راهکارهایی در سطح ملی از ناحیه کسانی که مستقیم با مردم سرو کار دارند؛ رو به رو شدم. این موارد را یک پشتیبانی معنی دار برای دستگاه مسئول یعنی وزارت نیرو می‌دانم و تردید ندارم که اگر توفیق تصدی وزارت نیرو برای ما فراهم باشد، از این ظرفیت به شکل مناسب آن در جهت منافع ملی و پاسخ گویی به نیازهای هر منطقه استفاده می‌کنیم.
از طرف دیگر فکر می‌کنم که من فرد امتحان شده‌ای هستم. بویژه در این دستگاه. من خودم را وزارت نیرویی‌ترین کاندیدای مسئولیت وزارت نیرو می‌دانم. از حدود 40 سال پیش و در جریان فراز و نشیب‌های این دستگاه بوده ام، کار کرده‌ام و دیکته نوشته ام. مثل هر دیکته دیگر بعضی اوقات نمره‌اش 20 نبوده و غلط داشته اما خوشوقتم از اینکه نوشته‌ام و دست خط من رؤیت شده است. سر سوزنی در ارتباط با آنچه که غیر از ضوابط، مقررات، نقطه‌نظرات کارشناسی، مصالح وزارتخانه و سیاست‌های دولت و قوانین است از این موارد تخطی نکرده‌ام و نخواهم کرد.
** صنعت آب و برق کشور بدهی‌های چند هزار میلیاردی دارد و این موضوع کار در وزارت نیرو را برای شما سخت‌تر خواهد کرد. برای حل این معضل چه راهکاری دارید؟ در بخشی از برنامه‌های خود به مدیریت تقاضا اشاره کردید. آیا قرار است که این کار با اصلاح تعرفه‌ها انجام شود؟
قطعاً مدیریت تقاضا فقط مربوط به بحث اصلاح قیمت‌ها نیست، اما اصلاح قیمت‌ها هم زمانی که به‌عنوان ابزاری در جهت اصلاح الگوی مصرف باشد، مورد توجه قرار می‌گیرد. من اگر موفق به اخذ رأی اعتماد مجلس شوم، این نقطه نظر را هم در سطح هیأت محترم دولت و همین‌طور در سطح نمایندگان محترم مجلس دنبال خواهم کرد وامیدوارم که بتوانیم به راهکارهای خوب در این زمینه برسیم. تا خدای ناکرده در نتیجه نپرداختن به برخی از اصلاحات بویژه بخش برق کشور مواجه با مشکلات و شرایط سخت و دشوار نشود، که هزینه‌های بسیار سنگینی را برای همه ما ایجاد خواهد کرد.
** چند سالی است که فاصله تولید و عرضه برق در ساعات پیک زیاد شده است. راه حل شما چیست؟
همکاران صنعت برق شبانه روزی در حال کار هستند که وزارت نیرو بتواند آمادگی‌های لازم را برای سال آتی و زمان پیک داشته باشد. اما همان‌طور که شما اشاره کردید فاصله زیادی میان تقاضا و عرضه وجود دارد که راه حل آن فقط تولید بیشتر برق نیست. مدیریت تقاضا هم مهم است. زمانی رشد مصرف برای تولید است و بخش عمده آن صرف ایجاد ارزش افزوده می‌شود. اما وقتی ما 7.3 درصد رشد مصرف برق داریم و به وضع اشتغال و صنعتمان نگاه می‌کنیم و می‌بینیم که عمده این افزایش مصرف مربوط به بخش خانگی بوده، افزایش تولید شتابان منطقی نخواهد بود. در اصل الگوی مصرف ما از مدار خود خارج شده و به همین خاطر بخش عرضه نمی‌تواند صرفاً به‌دنبال کم کردن فاصله‌اش با بخش تقاضا باشد. بخش تقاضا هم باید در جهت معکوس حرکت کند و به توان تولید نزدیک شود.
** به‌عنوان سؤال آخر، فکر می‌کنید که اگر مجلس این هفته به شما رأی اعتماد دهد، نخستین کاری که در سمت وزیر نیرو باید انجام دهید چیست؟
باید با کمک همکاران صنعت آب و برق در یک مدت زمان کوتاه برنامه‌ای تفصیلی تدوین کنیم و وارد فاز عملیاتی آن شویم تا بر اساس آن کار شروع و اعتماد مردم جلب شود. دستورالعملی که در 4 سرفصل آمده در برنامه وزیر پیشنهادی نیرو به کلیات آن اشاره شده و پیش از این آن را خوانده اید اما در فاز بعدی نیاز به طراحی تفصیلی دارد.
*منبع: روزنامه ایران؛ 1396،8،6
**گروه اطلاع رسانی**1699**2002**انتشاردهنده: فاطمه قنادقرصی
منبع: ایرنا
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۲۸۹۵۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کار وزارت نیرو برای فرهنگ‌سازی مصرف برق به جایزه‌دادن کشید!
به گزارش آخرین‌نیوز به نقل از مهر، وزیر نیرو در جمع خبرنگاران گفت: در آستانه روز کارگر این روز را به همه کارگران عزیز و همه فعالان عرصه تولید تبریک و تهنیت عرض می‌کنم امروز افتخار داریم که از گروه مپنا دیدن کنیم و در طی این دوره برای سومین بار بازدید صورت می‌گیرد
وی ادامه داد: مهمترین نیاز امروز کشور مسأله انرژی و سرمایه گذاری در آن بخش برای رفاه و رفع نیازهای کشور است و در این زمینه امیدواریم رویکردها اصلاح شود.
وزیر نیرو ادامه داد: ما در طی ۳ سال اخیر برنامه‌های که برای رفع نیاز کشور در صنعت برق در نظر گرفتم این بود که برنامه‌های مشخصی وجود داشت که مطابق آن برای تابستان بدون خاموشی پیش رفتیم.
جایزه خودرو برای صرفه‌جویی‌کنندگان برق
محرابیان خاطر نشان کرد: مشترکانی که در تابستان امسال مصارف برق خود را نسبت به سال قبل کاهش دهند، علاوه بر برخورداری از پاداش روی قبوض و رایگان شدن قبض برق، از جوایز متنوعی برخوردار می‌شوند.
به گفته محرابیان برای تابستان امسال ۸۰ میلیون جایزه غیرنقدی برای مشترکان برق پیش‌بینی شده است. که این جوایز از اینترنت همراه تا بیش از صدها دستگاه خودرو و لوازم برقی خانگی کم در نظر گرفته شده است که به قید قرعه به افرادی که در مصرف برق صرفه‌جویی کرده‌اند اعطا می‌شود، برخوردار خواهند شد.
به گفته وی مپنا جز افتخارات صنعت کشور است و در حال حاضر سهم مهمی در اجرای نیروگاه‌ها در سطح کشور و حتی خارج از کشور دارد، پروژه‌های متعددی به عنوان صدور خدمات فنی و مهندسی دارد و روز به روز مطابق نیاز کشور و دنیا مسیر پیشرفت و تعالی را طی می‌کند ما نیز به طور کامل از این اقدامات حمایت می‌کنیم.
محرابیان با اشاره به اقداماتی که در سطح کشور انجام شده است، خاطر نشان کرد: بیش از ۸۵۰۰ مگاوات به ظرفیت برق کشور اضافه شد، البته میزان ناترازی و مصرف بویژه در بخش صنعت کشور با توجه به رشد تولید بیش از این است به همین دلیل پروژه‌های متعددی در نیروگاههای کشور در دستور کار قرار گرفت و با زمانبندی خوبی پیگیری می‌شود، هر چند ماه یک بار شاهد بهره برداری از نیروگاههای کشور مطابق برنامه هستیم. هرچند تأمین مالی پروژه‌ها سخت است.
وزیر نیرو در رابطه با تأمین اعتبار از صندوق توسعه برای اجرای پروژه‌های نیروگاهی تاکید کرد: ضرورت دارد پروژه‌ها توسط نهادهای مالی بویژه صندوق توسعه ملی تأمین مالی شود تا پروژه‌ها در زمان خود وارد مدار شوند.
وی ادامه داد: متأسفانه صندوق توسعه ملی نقش اساسی خود را در این خصوص ایفا نکرده است امیدواریم با تغییراتی که در این صندوق شاهد خواهیم بود منابع کشور در مسیر توسعه واقعی ملی قرار گیرد.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت