به نقل از «ایرنا»

موانع پیش روی نوسازی بافت های فرسوده

تاریخ انتشار: ۱۱ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۹۵۳۱۲

قزوین-ایرنا- فواید و مزایای نوسازی بافتهای فرسوده شهری بر هیچ کس پوشیده نیست ولی در مقام عمل موانع زیادی بر سر راه آن وجود دارد.

به گزارش ایرنا، امروزه بافت های فرسوده در حوزه شهرسازی یک فرصت مغتنم به حساب می آیند زیرا ساخت مسکن در آنها با وجود تاسیسات زیربنایی قبلی از هزینه های اضافی مانند ایجاد شبکه های آب، برق و گاز برای شرکت های خدمات رسان و همچنین سایر هزینه ها برای شهرداری جلوگیری می کنند و سایر امکانات نیز نظیر واحدهای تجاری و رفاهی و خدماتی نیز در دسترس ساکنان آنهاست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با این وجود در سال های گذشته، راهکارهای مختلفی به منظور احیا و بازسازی بافت های فرسوده به کار گرفته شد که اجرای آنها عقیم ماند که یکی از دلایل مهم آنرا باید مشکل در تامین منابع مالی هنگفت مربوط به این موضوع و دیگر عوامل همچون مشکلات مربوط به پرداخت تسهیلات تعیین شده به متقاضیان و افزایش هزینه های ساخت دانست.
کارشناسان معتقدند برای انجام این مهم دولت و نهادهای عمومی مسئول از جمله شهرداری ها، راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی ساختمان، سازمان عمران و مسکن سازان و در نهایت نظام بانکی کشور باید وارد عمل شده تا علاوه بر دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده در این بافت، نسبت به احیا و آبادانی آن اقدام شود.

** انتظار طولانی برای دریافت تسهیلات و هزینه بالای انشعابات، مشکلات پیش روی نوسازی بافت های فرسوده
صاحب یک آژانس معاملات املاک در قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ساخت و ساز در بافت فرسوده شهر قزوین در سال های 89 تا 91 به شدت مورد توجه قرار گرفت چرا که متقاضیان این بافت هم به لحاظ دریافت تسهیلات و هم تشویق شهرداری ها در ارایه تراکم های رایگان همکاری لازم را از سوی دستگاه های ذیربط شاهد بودند.
رضا زرشکی افزود: پس از آن، متاسفانه و به یک باره آتش فعالیت عملیات احداثی در بافت فرسوده قزوین فروکش کرد زیرا متقاضیان با انتظار طولانی مدت برای دریافت تسهیلات، افزایش نرخ بهره بانکی و خدمات زیربنایی مانند انشعابات با مشکلات فراوانی روبرو شدند.
وی تاکید کرد: در عین حال و با توجه به پایین بودن متراژ برخی از زمین ها، متقاضیانی که در حین ساخت و ساز مبادرت به تخلف در احداث بناهای خود می کردند با جرایم بسیار سنگینی از سوی کمیسیون ماده 100 شهرداری روبرو شدند که این مهم نیز در کاهش انگیزه ساخت در بافت اثر فراوانی ایجاد نمود.
یک کارشناس امور مسکن نیز در این رابطه اظهار کرد: بهسازی و نوسازی بافت فرسوده یکی از اقدام های مهم دولتمردان بود که متاسفانه شتابزده و عجولانه پیش رفت تا جایی که این طرح در اواسط کار با موانع و مشکلات متعددی روبرو شد.

** فروکش انگیزه سازندگان در بافت های فرسوده با افزایش هزینه های ساخت
عبدالله شعبانی ادامه داد: نخستین شرط ساخت در این گونه بافت ها باید به شرط تجمیع پلاک ها در بافت با هدف نماسازی های مناسب، ایجاد فضاهای سبز و گسترش فضاهای تجاری و فرهنگی متناسب با بافت ایجاد می شد که متاسفانه این کار صورت نگرفت تا جایی که ما شاهد احداث واحدهایی در پلاک هایی با متراژ 50 و 60 متری هستیم.
وی با اشاره به اینکه تسهیلات وعده داده شده از قبیل کاهش حق انشعابات و سودهای بانکی هم تحقق نیافت،ادامه داد: این مسایل تا جایی پیش رفت که سود وام های بانکی از 12 درصد پیش بینی شده به 18 تا 24 درصد و حق انشعابات برق، گاز و آب نیز تا پنج برابر افزایش یافت.
به گفته این کارشناس مسکن، مسایل و مشکلات یاد شده در کندی روند ساخت و سازها در بافت فرسوده شهری بسیار مهم بوده تا جایی که صدور پروانه ساخت را در مناطق مختلف بافت با کندی روبرو ساخته است.

**حمایت از احیا و نوسازی بافت های فرسوده، قانونی که چندان به آن توجه نشد
رئیس اداره عمران بهسازی اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین نیز در این رابطه گفت: براساس برنامه پنجم توسعه و قانون بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری قرار بود در یک دهه هر سال 10 درصد بافت های فرسوده شهری نوسازی شود.
رافع ناصری فر ادامه داد: متاسفانه این مساله به دلایل مختلف از جمله گستردگی شعاع بافت، مشکلات موجود در زیرساخت ها،دیده نشدن احداث برخی امکانات از جمله پارک های محلی، اماکن بهداشتی و درمانی، مراکز آموزشی و فرهنگی از یک سو و کاهش استقبال مردم به دلیل رکود حاکم بر ساخت و سازها مورد توجه جدی قرار نگرفت.
وی اضافه کرد: در گذشته مسئولان امر به جای ارائه سند چشم اندار و توجه به اولویت ها تنها به راه حل های مقطعی و زودگذر بسنده کرده بودند که این مساله لطمه های زیادی را به طرح های موجود از جمله بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری وارد ساخت.
ناصری فرادامه داد: به همین منظور دولت درسال گذشته با ارائه طرح بازآفرینی توسط شرکت عمران و بهسازی شهری، در 20 شهر اقدام به تهیه سند محله کرد که در قزوین 2 محله باغ نشاط و دیمج با هدف بافت میانی و سکونتگاهی مورد تصویب قرار گرفتند.
وی با اشاره به اینکه براساس مدل بازآفرینی، محدوده جدید معرفی می شود که با محدوده بافت فرسوده متفاوت خواهد بود، گفت: محدوده بازآفرینی شامل سکونتگاه های غیررسمی، بافت تاریخی و بافت های فرسوده میانی است اما محدوده بافت های فرسوده قدیم شامل ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی ها بود.
ناصری فر، میزان بافت فرسوده میانی شهر قزوین را براساس شاخص های قدیم 504 هکتار و بافت سکونتگاهی را نیز 27 هکتار اعلام و یادآور شد: با وجود مشکلات زیرساختی در بافت های فرسوده، پیشروی های صورت گرفته در گذشته نیز با کندی همراه بود و تسهیلات پرداختی نیز به صورت جزیره ای و نقطه به نقطه پرداخت می شد که همین مساله امکان برنامه ریزی را برای مدیران شهری سخت و سختر می کرد.

**شهر قزوین دارای 500 هکتار باف فرسوده
مدیرکل راه و شهرسازی استان قزوین در رابطه با بافت فرسوده، گفت: وجود 500 هکتار از این نوع بافت در قزوین ما را برای برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت های لازم در آن سال به سال جدی تر می کند.
مسعود حق لطفی ادامه داد: باید اذعان کرد که مساله بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری براساس برنامه ها، پیشرفت لازم را نداشته و این مساله باید بدون شک مورد بازبینی های لازم قرار بگیرد.
وی اظهار کرد: هزینه های ساخت در بافت های فرسوده با درنظرگرفتن مجموع مسایل مربوط به حوزه احداث ساختمان ها از ساخت و ساز در مناطق جدید کم تر است.

** بازآفرینی محله، مدلی برای نوسازی بافت های فرسوده
وی اضافه کرد: برای این منظور دولت در برنامه ششم توسعه طرح بازآفرینی محله را برای شهرهای کشور مورد تدوین قرار داد که در این راستا 270 محله در کشور مورد توجه قرار گرفت که 16 محله آن مربوط به استان قزوین بود.
حق لطفی ادامه داد: در این خصوص 9 محله قدیمی فعال در قزوین شامل محلات سردار، بلاغی، راه آهن، باغ نشاط، دیمج، هادی آباد، چوبیندر، لالوها و آقاکبیر، در شهر الوند محله گل ها و 2 محله در بافت های مرکزی شهرهای آوج و تاکستان را در دستور کار خود قرار داده ایم.
وی با اشاره به اینکه ابتدا برای هر محله طرح یا سند توسعه متناسب با همان محل باید تهیه شود، افزود: با تهیه طرح یاد شده، تکلیف دستگاه های خدمات رسان از جمله برق، آب، گاز و مخابراتی به همراه شهرداری و دانشگاه علوم پزشکی و آموزش و پرورش و سایر دستگاه های ذیربط روشن می شود و پس از ارزیابی های لازم از سوی آنها، عملیات اجرای سند یاد شده در دستور کار قرار می گیرد.
وی در پایان اضافه کرد: در حال حاضر طرح بازآفرینی محله بلاغی در حال اتمام است و به زودی در مرحله اجرا قرار خواهد گرفت.
بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری، مناطقی از شهر هستند که در سال های گذشته عناصر متشکل آن از جمله تاسیسات روبنایی، زیربنایی، ابنیه، خیابان ها و دسترسی های آن دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن از مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج می‌‌برند.
8054*3013
خبرنگار: رضا اسدی**انتشار دهنده: رضا اولادی

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۹۵۳۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آرزوهای شیرین برای محله‌ای در دروازه تاریخ / «دروازه ری» در انتظار لباس نو

محله دروازه ری قم که خاستگاه ۱۲۸ شهید و بزرگانی همچون سردار موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی بوده، این روزها در انتظار پوشیدن لباسی نو بر تن کهنه و زخم خورده خویش است.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از قم، ری، تهران، ساوه، اصفهان، کاشان؛ از هر سوی که زائران برای تشرف به حرم مطهر بانوی کرامت قصد ورود به شهر قم را داشتند، باید از دروازه‌ای در باروی شهر وارد می‌شدند که به «دروازه ری» معروف بود.

دروازه ری که احتمالاً کهن‌ترین دروازه قم قبل از احداث جاده ناصری از مسیر علی‌آباد به قم و شاهراه ارتباطی شهر با ری و تهران محسوب می‌شده، تا سال ۱۳۲۱ هنوز پابرجا بوده است.

اگر در اسناد تاریخی که جست‌وجو کنید، المان هویتی دروازه ری را خواهید دید. یک بنای ساده و گنبدی که نشان از تاریخ پرفرازونشیب شهر قم دارد و کاروان‌های اهل دانش و زیارت در سفر به قم را به سمت این شهر راهنمایی می‌کرده است.

محله دروازه ری و نوبهار (چاله کاظم) پیش‌ازاین، مزرعه سعدآباد را در خود داشت و مقبره «خواجه اباصلت» از یاران امام رضا (ع) را در خود جای داده بود که هنوز هم وجود دارد.

از جمله ازدست‌رفته‌های محله دروازه ری می‌توان به «گذر ری» اشاره کرد که جایش در محله خالی است. این گذر سه یا چهارطاق چشمه‌ای داشته که به میدان کهنه و پامنار متصل می‌شده است. گفته می‌شود گذر حدود ۴۰ سال پیش تخریب شده و موجب شده است شکل و شمایل کنونی این محله چندان تاریخی و هویتی نباشد.

از پیشه‌های قدیم مردم این محل که در گذر هم نشانی داشت، می‌توان به نمک‌کوبی اشاره کرد. اهالی معاصر این محله هرچند آثاری از برج و باروی دروازه ندیده‌اند، اما زیبایی گذر و گاراژی که اتوبوس‌های راه پیموده از دشت مسیله به آن وارد می‌شد را به خاطر می‌آورند.

این محله تا سال‌ها در برزخی از دشت‌های سرسبز و باغات انگور و کوره‌های آجرپزی محلات مجاور قرار داشت، گویی دروازه‌ای میان بهشت و جهنم بود. در بیرون گذر هرچند شهر تا سال‌ها در حال تغییر و گذر از سنت به مدرنیسم بود، اما قطار مدرنیسم دیرتر و ناقص‌تر به دروازه ری رسید و غبار فرسودگی را بر تن این محله برجای گذاشت.

مهم‌ترین مشکل محله ناتمام ماندن خیابان و ترافیک ناشی از آن است که به تعبیر اهالی، محله را شبیه به مناطق جنگ‌زده کرده است. حداقل می‌شد از این بناهای تخریب شده به عنوان فضای عمومی استفاده کرد.

احمد اشعری، کارشناس حوزه شهرسازی از جمله کسانی است که روی مشکلات محله دروازه ری کار علمی انجام داده است و آن را از نظر گونه بافت‌شناسی «بافت ناکارآمد میانی» دسته‌بندی می‌کند.

به گفته وی، محله دروازه ری در خط مرزی بافت تاریخی ۳۰۰ هکتاری قم قرار دارد که در گذشته اراضی کشاورزی و کوره‌پز خانه بوده، اما از سال ۱۳۳۵ به تدریج سکونت در آن اتفاق افتاده است.

محله دروازه ری بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر جمعیت دارد و چهار هزار خانواده در آن زندگی می‌کنند. ۲۵ درصد ساکنان محله دروازه ری، از اتباع هستند.

محور این محله در طرح تفصیلی، چهار طبقه دیده شده و قرار است انواع کاربری‌های خدماتی در آن لحاظ شود. این خیابان هم‌اکنون ۶۴ نوع فعالیت اقتصادی و خدماتی را در خود جای داده است و بخشی از این فعالیت‌ها نیز سازگاری مناسبی با محله ندارد.

این کارشناس حوزه شهرسازی معتقد است برای مرهم گذاشتن بر این زخم نیمه‌باز باید پروژه تملک خیابان دروازه ری را تکمیل کرد، اما در عین حال باید تلاش کنیم تا کارکرد محلی و انسجام اجتماعی در این محله حفظ شود.

اشعری با اشاره به وجود فضاهای بلاتکلیف در محله و در جریان تملک نیمه‌تمام بدنه خیابان، می‌گوید: با هزینه اندک می‌توان این فضاهای بلاتکلیف را به مکانی برای توقف اهالی تبدیل کرد.

وی با اشاره به وجود بعضی کاربری‌های ناسازگار در این محله عنوان می‌کند: با تملک چند پلاک می‌توان برای اهالی مسکن تولید و الگوی صحیح توسعه محله را تدوین کرد.

از جمله پیشنهادهای مشاور برای این محله، تملک آب‌انبار حاج رئیس به‌عنوان یک عنصر هویتیِ واقع در آن و اضافه کردن یک عنصر دروازه‌ای در محل طاق قدیم برای ارتقای هویت محلی بود که با پای‌کار نیامدن اداره کل میراث فرهنگی، معطل مانده است.

این کارشناس شهرسازی معتقد است یک سری از کاربری‌های ناکارآمد همچون مصالح‌فروشی و حمام متروکه در این محله باید برای تأمین خدمات عمومی به کار گرفته شود.

فرایند اجرایی شدن بازآفرینی محله دروازه ری تا امروز بدون تغییر در این تصمیم‌گیری پیگیری شده است، اوایل سال ۱۴۰۲ شهردار قم اعلام کرد که این پروژه در اولویت تملک با همان عرض ۱۸ متر است.

محمدحسین علی‌اکبری، مدیر منطقه یک شهرداری قم، مرداد سال گذشته در توضیح مشکلات و چالش‌های بازگشایی محله دروازه ری به ریزدانگی املاک این محله اشاره کرد که توافق با مالکان را دچار مخاطره می‌کند.

مساحت پایین املاک تجاری و کوچک بودن آن‌ها یکی دیگر از معضلات تملک در این پروژه است، چراکه این املاک وسیله امرارمعاش اهالی است، اما ارقام تملک به نحوی نیست که ملک تجاری دیگری جایگزین آن شود، از طرفی بسیاری از ملک‌ها جنوبی‌ساز یا به صورت مشاع است که فرایند تملک را دچار چالش می‌کند.

از طرفی به گفته این مسئول شهرداری قم، بخشی از این محله در بافت تاریخی قرار دارد و بهسازی آن نیازمند مشارکت سازمان میراث فرهنگی است.

با این همه تاکنون نزدیک به ۴۰ قطعه در محله دروازه ری تملک و تخریب شده و جدول‌گذاری و ساخت محور نیز در حال انجام است. گام بعدی احداث مرکز فرهنگی و فضای سبز کوچک این محله توسط شهرداری قم است که می‌تواند امید را به رگ‌های محله بازگرداند.

مدیر منطقه یک شهرداری قم در پاسخ به ابهاماتی درباره عرض محور دروازه ری، عرض ۱۸ متری را مصوبه طرح تفصیلی شهر قم می‌داند که با توجه به قرار گرفتن نیمی از محله در محدوده بافت تاریخی، شهرداری بر سر اجرای همین مقدار نیز با سازمان میراث فرهنگی دچار چالش است.

آذرماه سال ۱۴۰۲ بود که دفتر تسهیل‌گری محله دروازه ری تشکیل و در مسجد این محله جلسات با اهالی برگزار شد. مفهوم احداث دفتر تسهیل‌گری این است که بهسازی یک محله را تنها کالبدی نبینیم بلکه باید به مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌صورت توأم با موضوعات کالبدی و عمرانی توجه کرد.

در روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی رد و بدل می‌شود که نشان دهنده ادامه تملک و تخریب بعضی املاک در مسیر خیابان ۱۸ متری این محله است.

نقش ویژه محله دروازه ری در روزهای دفاع مقدس و تقدیم ۱۲۸ شهید به کشور، حضور مشاهیری همچون امیر موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی و وجود جمع بزرگی از ایثارگران انقلاب اسلامی و جنگ از نقاط قوت و سرمایه‌های اجتماعی این محله است که می‌توان با پررنگ کردن این نقش، به بهبود مشارکت اجتماعی برای حل معضلات آن کمک کرد؛ مسجد فعال و اهالی دغدغه‌مند که روزهای بهتری برای محله‌شان آرزو می‌کنند، از سرمایه‌های ارزشمند این محله است.

یکی دیگر از سرمایه‌ها و دارایی‌های محله، تنوع قومیت‌ها و ملیت‌ها است که می‌تواند فرصت تلقی شود. شبکه خویشاوندی، مهارت‌های فنی، همچنین وجود عناصری همچون آب‌انبار و مسجد از دیگر سرمایه‌های محله است.

پای صحبت قدیمی‌ها که بنشینی، خاطرات جالبی از روزگار گذشته محله دروازه ری دارند. از گاراژی که محل تردد مسافران به قم بود و روستانشینان و عشایر کلکو از دشت مسیله به آن می‌رسیدند. از پرده‌خوانان و پهلوانان که هرازگاهی بساط خود را در میانه محله به پا می‌کردند و بوی نان سنگک تازه و دود کبابی که زیرگذر به مشام می‌رسید.

شاید امروز بخشی از این خاطرات دیگر رنگ‌باخته باشد، اما می‌توان دروازه ری را طوری بازسازی کرد که اصالتش به یادگار بماند و اهالی‌اش همچنان پایبند این محله باشند.

کد خبر 746803