به نقل از «ایرنا»

صلح پایدار جهانی در سایه فرهنگ * حمیده گوهری

تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۰۹۷۹۵۳

تهران - ایرنا - در دوران کنونی مسائلی مانند جهانی شدن، بحران اقتصادی، تغییرات سریع کشورها، جوامع و ارتباطات و همچنین بالا آمدن سطح اقیانوس ها از چالش های مهم و بزرگ محسوب می شوند که تمرکز کشورها و در امتداد آن سازمان های ملی، منطقه ای و بین المللی را به خود معطوف داشته اند.

در بطن این چالش ها نیز، آرمان برآورده نشده صلح نهفته است، مفهومی که بر ضرورتِ یافتن راهی برای زندگی بهتر در این دنیای سرشار از پیچیدگیِ روزافزون و بی ثبات دلالت می کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در حال حاضر نیز این مفهوم اغلب با بروز شکل های جدیدی از خشونت مواجه است. تغییر قالب و ماهیت جنگ ها در سطوح مختلف (جنگ های میان کشورها و جنگ های داخلی) و عدم رسیدن به صلح دائمی، مسأله ای است که فقط با رویکرد دیپلماسی سنتی قابل برطرف کردن نیست و بهره مندی از ابزار و راهکارهایی دیگر نظیر فرهنگ با زیرمجموعه گسترده خود، دیپلماسی و تعاملات فرهنگی برای تقریب هر چه بیشتر ملل و ادراک وجوه مختلف افتراقات و اشتراکات در جهان متغیر امروز امری لازم و ضروری به حساب می آید.
صلح از دیرباز مفهومی ایده آل و آرمان همیشگی ملل بوده که در جهانِ به سرعت در حال تغییر و به هم وابسته امروز، در خطر است به طوری که امکان تحقق آن به سهولت میسر نیست.
نزاع های درونی و حملات تروریستی نشان می دهند به راحتی نمی توان وجود صلح را تایید کرد. صلح به عنوان فرایندی تعاملی به همراه گفتگوی سیاسی، اقتصادی و فرهنگیِ دائمی؛ نیازمند مهندسی مداوم، مشارکت آگاهانه و فعال می باشد.
فرایندی که با تعهد، بینش و ترکیب دیپلماسی سنتی و رویکردهای مدرن برای درک ریشه های نزاع، راه های کاهش خشونت و مسیرهای منتهی به سمت آشتی و التیام قابل دستیابی است.
امروز هر نزاعی، نگرانی و دغدغه ای جهانی را فراهم می آورد چرا که در دنیای جهانی سازی شده ما، نزاع در یک منطقه می تواند زمینه ساز نزاعی جدید در منطقه ای دیگر باشد.
در عصر ارتباطات و مواجهه روزانه با پدیده مهاجرت و پناهندگی و آمیختگی فرهنگی؛ «صلح» به دلایل مختلف همچون نابرابری، تعصب و به حاشیه راندن گروه های مهاجر و آسیب پذیر و همین طور رد و نادیده گرفتن سایر فرهنگ ها، سنت ها، اعتقادات و سابقه تاریخی آنها با مخاطره بیشتر رو به رو است.
لذا توجه به فرهنگ به عنوان عاملی مهم، به منظور تحقق صلح پایدار ضروری می نماید. در حقیقت اگر فرهنگ کنار گذاشته شود، پیشرفتِ برابر و انسجام اجتماعی برای صلح و توسعه پایدار در کشورها و به تبعیت از آن در سطح جهان به درستی برقرار نمی شود.
فرهنگ، باعث آگاهی بخشی افراد در ارتباط با توسعه پایدار، نزاع و آشتی در سطح ملی و بین المللی است و بر نگرش آنها با رویکرد تقلیل و عدم تمایل به جنگ تاثیر می گذارد. فرهنگ، مسیرهای گفتگو را برای حل و فصل پایدار مناقشه، تعیین و ایجاد و در سطحی والاتر، روش زندگی نوع بشر را تعریف می کند و انسان ها را به تعامل با یکدیگر ملزم می کند.
میشل لبارُن درباره تأثیرگذاری هر فرهنگ برای تمام جهان و تبدیل دنیا به فضای صلح گفته است: هر فرهنگ مانند عضو ارکستر یا تک نوازنده است، اما آنها با هماهنگی با هم موسیقی فوق العاده ای می سازند، بنابراین فرهنگ می تواند یک جهان بزرگ را ایجاد کند.
وی همچنین می گوید: «فرهنگ، بخش اساسی نزاع و حل و فصل آن است. فرهنگ ها رودخانه هایی زیرزمینی هستند که در زندگی ها و روابط ما جریان دارند و این پیام را می دهند که باید درک از خود، نگرش ها، قضاوت ها و ایده های خود و دیگران را شکل دهیم».
او همچنین معتقد است جنگ های طولانی مدت و حل نشدنی میان کشورها صرفاً مسائلی منطقه ای، مرزی و حاکمیتی نیستند بلکه این مسائل از تفاوت در هویت ها و شیوه های گوناگون زندگی و عدم درک بُعد فرهنگی ملل نشأت می گیرند که همین امر می تواند مسبب نزاع میان کشورها در سطح منطقه و جهان باشد.
نوع دیگری از جنگ ها که کشورها را با چالش مواجه می کند، جنگ های داخلی و درون هر کشور تحت عنوان «نزاع هویت محور یا نزاع نژادی-سیاسی» است که عمدتاً توسط گروه های شبه نظامی و غیر نظامی و گاهی تحت حمایت قدرت های بزرگ جهان برای تغییر یا براندازی حکومت سازماندهی می شوند.
در نتیجه ماهیتِ در حال تغییر نزاع های امروزی، که کمتر میان کشورها و بیشتر در درون کشورها رخ می دهد ملاحظات جدیدی در خصوص حل و فصل نزاع و روش های برقراری آشتی مورد نیاز است.
در این جنگ های جدید، فرهنگ، در خط مقدم قرار دارد. در عصر حاضر هویت، خویشتن و شخصیت، همچون بدن های فیزیکی، اهداف استراتژیک جنگ هستند. جنگ در شکل بسیار مضحک خود، نابودکننده است، اما نه نابودکننده مردم، بلکه نابودکننده بشریت و تاریخ آن. این شکل از رعب و وحشت به سمت نابودی زندگی و عضو بدن پیش نمی رود، بلکه به جنگِ تمامی جهان منطقی و انسانی پیش می رود.
نکته حائز اهمیت در حل و فصل نزاع های هویت محور این است که صرفاً تمرکز بر منابع یا قدرت های سیاسی به تشدید یا طولانی شدن نزاع می انجامد و لذا راه حل مکمل برای رویارویی با چنین پدیده ای و حتی ممانعت از بروز و گسترش آن، توجه به ابعاد فرهنگی و به کارگیری ابزار متناسب است.
بنا بر عقیده جان هولمز دیپلمات کانادایی در کنفرانس صلح سازی و آشتی(آنکارا 2012) اگر برای دیپلماسی فرهنگی چندین نقش عمده در روابط بین الملل در نظر بگیریم یکی از آنها می تواند ایفای نقش پیشگیرانه در ارتباط با جنگ و نزاع باشد.
درگیری بین دولت ها در نتیجه فقدان شناخت، تفکر و وجود تعصب هایی می باشد که سال های طولانی بر نگرش سیاستمداران و به تبع آن مردم یک کشور حاکم بوده است و اگر موقعیتی برای تعامل، مفاهمه و ادراک از طریق گروه هایی که با گفتگو می توانند مشکل را دریابند؛ فراهم نشود چگونه می توان برای جلوگیری از تشدید وضعیت بی ثبات کنونی وارد عمل شد، و در نتیجه همیشه خطر درگیری خشونت آمیز وجود خواهد داشت.
وی همچنین اشاره می کند در ارتباط با کشوری که جنگی فعال در آن وجود دارد ابتدا متارکه موقت جنگ نیاز است به این دلیل که اجرای دیپلماسی فرهنگی در چنین وضعیتی دشوار می باشد و باید درکی وسیع تر از این مقوله در نظر گرفت.
در بحث میانجی گری هم که کشورهای دیگر و سازمان های ملی و بین المللی وارد عرصه گفتگو می شوند نه تنها درک زمینه سیاسی و اقتصادی یک کشور مهم است بلکه درک زمینه های اجتماعی و فرهنگی نیز حیاتی است تا به ادراک درستی برای علت به وجود آمدن جنگ و درگیری نائل شوند.
راتمن و اُلسن نیز بر این عقیده اند که اگر چه فرهنگ را می توان در بطن بسیاری از نزاع های امروزی یافت، اما از طریق دیپلماسی فرهنگی است که می توان دلایل اصلی خشونت، اجتناب از بحران و شناسایی استراتژی های حل و فصلِ نزاع و مصالحه را واکاوی کرد.
آنها گفتمان انعکاسی (بازتابی) را به عنوان یکی از انواع روش های اصلاح و بهبود شرایط جنگ و تبدیل موقعیت های منحصر به فرد و خصمانه به فرصت هایی برای تفسیر و اصلاح مجدد مطرح می کنند.
ابتکارات فرهنگی که تنوع و گوناگونی را با رویکردِ مبتنی بر حقوق انسانها به رسمیت می شناسند، به ویژه این که اگر در مراحل اولیه در مسیر اصلی استراتژی های آموزشی قرار گیرند می توانند نقش بسیار مهمی در ایجاد اعتماد به نفس و سازگاری در میان جوامع چند فرهنگی ایفا کرده و فضای مشترکی جهت گفتگو فراهم آورند.
توسعه منبعث از فرهنگ که تنوع فرهنگی را تأیید می کند و توانایی افراد را در مشارکت آزادانه در زندگی فرهنگی و دست یابی به دارایی های فرهنگی ارتقا می بخشد، به طور قابل توجهی به ایجاد فرهنگ «زندگی در کنار هم» کمک کرده و در نتیجه منجر به صلح و امنیت انسانها می گردد.
ترغیب به انجام فعالیت ها و خلاقیت های فرهنگی در مناطق دچار جنگ و درگیری یا مناطق آسیب دیده از فاجعه ها، جوامع جنگ زده را قادر خواهد ساخت تا با هویت های خود پیوند دوباره برقرار کنند و احساس عادی بودن و هنر لذت بردن از زندگی را مجدداً به دست آورند و از زخم های جنگ التیام یابند.
برنامه های فرهنگی همچنین به تقویت احترام به گوناگونی فرهنگی و احترام به «عنصر جهانی بودن» در تمامی فرهنگ ها و پیمودن مسیر منتهی به درک دوجانبه کمک می کند.
همانطور که در این نوشته اشاره شد، رویکردهای فرهنگ آگاه برای حل مناقشات و پیش از آن بسترسازی به منظور درک چندجانبه، اجتناب از جنگ و کاهش درد و رنج ناشی از آسیب های جنگی؛ نقش مکمل و در عین حال حیاتی را در کنار سایر جریانهای سیاسی، اقتصادی و نظامی می توانند داشته باشند.
ذکر این مسأله نیز مهم است که هیچ بازیگری در هیچ سطحی نمی تواند به تنهایی با چالش ها مواجه شود. لذا علاوه بر فعالیت های بین المللی هر کشور در حوزه تعاملات فرهنگی، نیازی مبرم به همکاری چندجانبه در سیاست های مشترک و مورد توافق جهانی احساس می شود که فرهنگ را در راهکارها و برنامه های ایجاد صلح در آمیزد. اقدامات مهم در این خصوص، شامل اجتناب از نزاع از طریق فرهنگ سازی و آموزش برای صلح، گفتگوی میان فرهنگی، تعالی فرهنگی و حمایت از تنوع فرهنگی و تقویت دیپلماسی و تعاملات فرهنگی گسترده جهت مبارزه با خشونت می باشد.
* کارشناس فرهنگی
فراهنگ ** انتشار: امید غیاثوند

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۰۹۷۹۵۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اصفهان؛ تلألؤ تاریخ، فرهنگ و هنر + فیلم

تمام ظرفیت‌های فرهنگی، هنری و تاریخی شهر اصفهان در هفته فرهنگی اصفهان، نه‌تن‌ها برای شهروندان آن، بلکه برای سایر شهر‌ها نیز معرفی و مطرح می‌شود تا توسعه فرهنگ و هنر آن شهر در حوزه‌های مختلف را به دنبال داشته باشد.

 

کد ویدیو دانلود فیلم اصلی باشگاه خبرنگاران جوان فیلم و صوت فیلم و صوت