به نقل از «خبرگزاری آریا»

سريع‌القلم: سياست خارجي بايد به دنبال توليد ثروت ملي براي کشور باشد

تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۵۲۴۶۲

خبرگزاري آريا - يک استاد علوم سياسي و روابط بين‌الملل دانشگاه شهيد بهشتي با اشاره به اينکه نگاه دستگاه سياست خارجي ما در منطقه بايد به جاي نگاه سياسي و امنيتي يک نگاه اقتصادي باشد، گفت: سياست خارجي بايد به دنبال توليد ثروت ملي براي کشور باشد.
به گزارش ايسنا، محمود سريع‌القلم در سخنراني خود با موضوع ايران و ژئوپوليتيک جديد خاورميانه در دانشگاه شهيد بهشتي با اشاره به اينکه خاورميانه پس از جنگ سرد براي بار دوم به يک منطقه دو قطبي تبديل شده است، اظهار کرد: در يک طرف روسيه، ايران، سوريه، حزب‌الله لبنان و گروه‌هاي افغانستان و عراق قرار دارند و در قطب ديگر آمريکا، اسرائيل، شوراي همکاري خليج فارس و مصر قرار گرفته‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وي در ادامه خاطرنشان کرد: در حال حاضر اتفاق جديد اين است که عربستان در حال همکاري استراتژيک با اسرائيل است و در زمينه‌هاي فني، بازرگاني، امنيتي و نظامي با يکديگر مشورت مي‌کنند. عراق و ترکيه نيز به صورت متناوب و موضوعي با اين دو قطب همکاري مي‌کنند مثلا ترکيه درباره اقليم کردستان با ايران همکاري کرده اما در زمينه مسائل اقتصادي و نظامي با اسرائيل همکاري مي‌کند.
اين استاد دانشگاه در مورد دلايل حضور روسيه در منطقه خاورميانه تصريح کرد: اکثريت نخبگان هيات حاکمه اين کشور دنبال رسيدن به تفاهم با اروپا يا آمريکا و عادي‌سازي روابط خود با قدرت‌هاي دنيا هستند. در حالي که در مقابل آمريکا هيچ جايگاه بين‌المللي براي روسيه قائل نيست. البته قدرت بين‌المللي نيز شاخصه‌هاي مختلفي از جمله شاخصه نظامي و اقتصادي دارد. از لحاظ نظامي روسيه به اندازه آمريکا توانايي نداشته و قدرت دريايي اين کشور به اندازه آمريکا نيست. از سويي روسيه متکي به نفت و گاز است و تحت تاثير کاهش قيمت نفت و تحريم‌هاي آمريکا، ارزش روبل روسيه نصف شده است. پنج سال پيش اين کشور 527 ميليارد دلار صادرات داشت اما اين رقم اکنون به 282 ميليارد رسيده است. پنج سال پيش رشد اقتصادي روسيه سه‌ونيم درصد بود و اکنون صفر و زير صفر است. روسيه جايگاه پنجم و ششم اقتصاد بين‌المللي بوده اما تا سال 2030 رتبه روسيه در اقتصاد بين‌الملل دوازدهم مي‌شود.
وي با بيان اينکه روسيه در حال تلاش است که در مديترانه حضور دائمي داشته باشد و براي همين سوريه براي اين کشور مهم است، افزود: اگر وضعيت قيمت نفت به همين گونه بماند قدرت روسيه به افول مي‌رود.
سريع‌القلم ادامه داد: حضور روسيه در سوريه به خاطر گرفتن امتياز از آمريکا در اروپاي شرقي است. آمريکا در تمام بحران‌هاي خاورميانه دست برتر را دارد و فقط در سوريه آمريکا بايد با روسيه هماهنگ باشد. در اين بين نقش چين نيز نقش اقتصادي و تجاري در منطقه و نه نظامي و سياسي است. البته روسيه، چين و آمريکا در شرق آسيا، شرق اروپا و خاورميانه زورآزمايي مي‌کنند که خاورميانه نسبت به ساير مناطق آسيب‌پذيرتر است.
اين استاد دانشگاه در ادامه سخنان خود با اشاره به نقش و هدف آمريکا در خاورميانه تصريح کرد: آمريکا از دو دهه پيش از فاز توليد به خدمات رفته است. در فاصله سال‌هاي 2005 تا 2015، 500 شرکت بزرگ آمريکايي، چهار تريليون دلار هزينه کرده و سهام يکديگر را مجدد خريدند. با اين کار قدرت مالي بانک‌ها و شرکت‌هاي آي‌تي افزايش يافت. موسسات مالي آمريکا در سال 2016، 65 درصد درآمد کل آمريکا را از آن خود کردند در حالي که درآمد 700 شرکت توليدکننده چند مليتي در 2016، بين 25 تا 30 درصد کاهش يافت.
وي با بيان اينکه 46 درصد درآمد شرکت‌هاي آمريکايي در سال گذشته از آن شرکت‌هاي آي‌تي بوده است، گفت: نگاه ما به دنبال نگاه به دولت‌هاست و فقط رئيس‌جمهور آمريکا را مي‌بينيم ولي اگر نگاه خود را به جهان شبکه‌اي نکنيم به تحليل درستي نمي‌رسيم. به طور مثال هفته پيش دولت عربستان 500 شرکت آمريکايي، اروپايي و ژاپني را دعوت کرد تا در شمال مدينه منطقه‌اي ايجاد کرده و تمام تکنولوژي‌هاي دنيا را آنجا متمرکز کنند. خود آنها مي‌گويند با اين کار مي‌توانند تفکرات وهابي را تغيير دهند.
سريع‌القلم همچنين با اشاره به اينکه در سال گذشته سنگاپور 67 ميليارد دلار سرمايه‌گذاري خارجي جذب کرده است در حالي که اين رقم در سال 2015 در ايران 870 ميليون دلار است، خاطرنشان کرد: سنگاپور يک جزيره به اندازه تهران است اما به صورت شبکه‌اي کار مي‌کند.
اين استاد دانشگاه تاکيد کرد: قدرت در آمريکا يعني شرکت‌هاي آي‌تي و بانک‌هاي اين کشور. اپل سال گذشته 700 ميليون آيفون در دنيا فروخته است. در واقع قدرت آمريکا متعلق به بخش خصوصي اين کشور است. ترامپ در اولين سفر خارجي خود به عربستان رفت زيرا پس از انتخاب او در آمريکا، وزير خارجه عربستان به اين کشور رفت و يک ماه و نيم در آمريکا ماند و شبکه جديدي ساخت که بنيان آن شبکه تجاري، سرمايه‌گذاري و آي‌تي بود. آنها رسماً اعلام کردند در سال 2016، 160 ميليون دلار براي لابي در آمريکا خرج کرده‌اند. قرارداد نظامي 470 ميليارد دلاري آمريکا و عربستان يکي از پيامدهاي اين حضور عربستان در آمريکا بود.
وي ادامه داد: در اين قرارداد 100 ميليارد دلار در آي‌تي سرمايه‌گذاري مي‌شود که عمده اين پول به اسرائيل مي‌رود. در واقع پول عربستان وارد آمريکا و اسرائيل مي‌شود و از آن پول براي ايجاد نرم‌افزار جديد استفاده مي‌شود. مساله اصلي آمريکا فروش اسلحه نيست بلکه برتري تکنولوژيک است.
سريع‌القلم همچنين با بيان اينکه حضور آمريکا در خاورميانه عمدتاً با هدف اقتصادي است، گفت: در عربستان 44 هزار آمريکايي حضور دارند تا از تسليحات فروخته شده آمريکايي مراقبت و آن را مديريت کنند. در واقع درآمد به آمريکا بازمي‌گردد. در اثر همين قرارداد نظامي يک ميليون و 380 هزار شغل در آمريکا ايجاد شد. در واقع ترامپ دنبال پول است تا پول را به اسلحه و آي‌تي تبديل کند. قدرت اصلي آمريکا در تسليحات و آي‌تي است نه در اتومبيل يا پوشاک.
اين استاد دانشگاه در مورد نقش اسرائيل در منطقه نيز تصريح کرد: اسرائيل عمق استراتژيک و جمعيت قابل توجهي ندارد اما دنبال برتري بر ديگران است. منافع ملي اسرائيل يعني ضعيف بودن کشورهاي همسايه‌اش، بازسازي سوريه به 300 ميليارد دلار نياز دارد و معلوم نيست سوريه چه زماني به شرايط قبلي خود برمي‌گردد. لبنان هم داراي بحران‌هاي داخلي بوده و مصر هم گرفتار نان شب خود است و يکي از فقيرترين کشورهاي دنياست. شوراي همکاري خليج فارس نيز اکنون شريک اسرائيل است. از نظر اين کشور موضوع هسته‌اي ايران تا 10 سال آينده تحت کنترل بوده بنابراين اين کشور هم در آي‌تي متمرکز شده است و در اين زمينه دستاوردهاي مختلفي داشته است. عربستان شهرک تکنولوژي خود را با کمک شرکت‌هاي اسرائيل مي‌خواهد بسازد از سويي اسرائيل با سرمايه‌گذاري در بخش صنعت نمک‌زدايي از آب سه و نيم تا چهار ميليارد دلار درآمد دارد.
وي گفت: نسل جديد اعراب با ايران ارتباطي ندارند و همه تحصيلکرده آمريکا و اروپا هستند. عادل الجبير دو زبان آلماني و انگليسي صحبت مي‌کند و فردي مسلط به ديپلماسي است. عربستان با جريان‌هاي فناوري در دنيا ارتباط برقرار کرده و در اين شبکه فناوري حضور دارد. عربستان مي‌خواهد مشروعيت سياسي خود را با درآمد اقتصادي گره بزند، درآمد خود را متنوع‌سازي کرده و کمتر به نفت و گاز وابسته باشد و از طريق آي‌تي درآمد کسب کند.
سريع‌القلم با اشاره به اينکه آنها نمي‌خواهند ايران قدرتمند شده و وارد شبکه جهاني شود، تصريح کرد: اعراب ايران را رقيب جدي خود مي‌دانند و معتقدند اگر ايران فرصت پيدا کند از آنها سبقت مي‌گيرد و مي‌تواند تا 10 سال آينده وارد شبکه جهاني شود. بنابراين مساله ما هم اصلا مساله هسته‌اي نيست. اين هم استراتژي خوبي نبود که مساله هسته‌اي به حل‌المسائل کشور تبديل شود. ما با آمريکا 9 مشکل داريم که مساله هسته‌اي يکي از آنهاست.
اين استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: روانشناسي سياسي در خاورميانه در کار است تا بحران ايران زنده نگه داشته شود و موضوع هسته‌اي طولاني شود تا ايران دائما موضع تدافعي بگيرد. اعراب خليج فارس و اسرائيل دنبال ضعيف و فقير نگه داشتن ايران و منزوي کردن کشور ما هستند.
لوايح تحريمي جديد در کنگره که 423 راي موافق و 2 راي مخالف داشت، اين پيام را صادر مي‌کند که شرکت‌ها و کارخانه‌هاي دنيا بدانند که در ايران سرمايه‌گذاري نکنند. سه هفته پيش هياتي از ايران به سوئيس رفت که آنها رفتار بسيار خوبي با هيات ايراني داشتند ولي گفتند نمي‌توانيم براي همکاري با ايران مقابل وزارت خزانه‌داري آمريکا بايستيم. اين وزارتخانه در آمريکا يک نيم طبقه را براي ايران اختصاص داده است و تمام فعاليت‌هاي مالي، اقتصادي و تجاري با ايران را رصد مي‌کند.
وي با بيان اينکه در پشت همه اين مسائل اسرائيل قرار دارد، خاطرنشان کرد: تا نگاه ما به منطقه امنيتي و سياسي باشد وضع موجود ادامه مي‌يابد. ايران از نظر عربستان و اسرائيل مزاحم است بنابراين مانع سرمايه‌گذاري در ايران مي‌شوند تا از اين طريق جلوي منابع مالي را بگيرند و در نهايت قدرت ملي ايران را کم کنند.
سريع‌القلم تصريح کرد: سياست خارجي ما مبني بر هويت ماست که اين هم خوب است اما در کنار آن بايد دنبال توليد ثروت هم باشد. اگر پول نفت را فقط براي دفاع از هويت خود خرج کنيم، ضرر مي‌کنيم. ما بايد توليد ثروت کنيم و از طريق توليد ثروت از هويت خود دفاع کنيم. 90 درصد سياست خارجي کشورهاي دنيا براي توليد ثروت است و ما هم بايد اين راه را ادامه بدهيم.
اين استاد دانشگاه با اشاره به مشکلات موجود در تصميم‌گيري در حوزه سياست خارجي کشور ادامه داد: ما در مورد سياست خارجي در کشور مناظره نمي‌کنيم. اگر براي تصميم‌گيري در سياست خارجي کساني که دور هم جمع مي‌شوند يک نوع فکر کنند مناظره‌اي پيش نمي‌آيد و ما پارادايم خود را تغيير نمي‌دهيم در حالي که به ايده جديد نيازمنديم. در رسانه‌ها هم اصلا نقد سياست خارجي مطرح نيست و ما يک خبرنگار سياست خارجي حرفه‌اي که حداقل به دو زبان سخن بگويد، نداريم. رسانه‌ها حرف جديدي در سياست خارجي ندارند چون وسيله‌اي براي تبليغات اقدامات وزارت خارجه هستند.
وي همچنين اظهار کرد: ما بين سياست خارجي و اقتصاد ارتباط برقرار نمي‌کنيم و تمام ادبيات ما در اين زمينه به 20 سال گذشته تعلق دارد. البته يک مشکل ريشه‌اي ديگر هم داريم که آن نحوه کار کردن ما ايرانيان با هم است. مشکل جدي ما نحوه تصميم‌گيري، سازماندهي و به اجماع رسيدن است. ما منابع انساني و مادي کمي نداريم اما مشکل اصلي ما روش تصميم‌گيري و مديريت نظام‌هاي تصميم‌گيري است. در اين زمينه ما مشکل جدي فرهنگي داريم. نگاه ما هم به خاورميانه برمي‌گردد به اينکه چگونه در کشور تصميم مي‌گيريم. ايران نه کشور سيستم‌ها بلکه کشور افراد است. تا زماني که سيستمي نشويم نمي‌توانيم تصميم عقلايي بگيريم و در مباحث انتزاعي و فلسفي و خرده نهادهاي ملوک‌الطوايفي متوقف مي‌شويم.
سريع‌القلم همچنين تاکيد کرد: ما به يک استراتژي ملي براي توسعه اقتصادي و توليد ثروت نيازمنديم. اگر ثروت توليد کنيم شاخص‌هاي اجتماعي و اقتصادي ما بهبود مي‌يابد و هويت ما هم حفظ مي‌شود. فرض کنيد دنيا توسط عده‌اي خاص مديريت مي‌شود. در اين شرايط هنر ما اين است که منافع خود را تامين کنيم. اگر اين فرض هم درست باشد چرا کره جنوبي يا سنگاپور پيشرفت کرد؟
اين استاد دانشگاه با بيان اينکه نگاه به حکمراني بايد کمي شود و حکمرانان با آمار و ارقام صحبت کنند، گفت: ذهني که آمار متوجه نشود نمي‌تواند برنامه‌ريزي کند. حکمراني که فرق دو و نيم و سه و نيم درصد رشد اقتصادي را نداند نمي‌تواند حکمراني کند. يکي از کارهايي که در دولت يازدهم و دوازدهم تا اندازه‌اي انجام شد بخصوص خود رئيس‌جمهور آن را دنبال کرد نگاه کمي به مسائل کشور است.
در ادامه اين نشست سريع‌القلم در پاسخ به انتقاد يکي از دانشجويان از وي درباره لزوم نگاه اقتصادي به خاورميانه گفت: ايران براي من مهم است و جامعه نبايد فقير شود. اگر مسائل کشور ما سامان داشت مي‌توانستيم در همه دنيا حضور داشته باشيم اما عقل علمي و ديني ايجاب مي‌کند که يک کشور اول به خود برسد. در هر کشوري که مردمش از شرايط اقتصادي و اجتماعي راضي باشند آن کشور امنيت ملي دارد. اگر عموم مردم بگويند من آينده‌اي روشن دارم و در کشور صادرات، ارزش افزوده و مزيت نسبي داريم، امنيت ملي هم به وجود مي‌آيد. امنيت ملي ما در گرو توسعه اقتصادي، رشد پنج درصدي و تورم تک‌رقمي است. امکانات نظامي نيز در حد لازم و براي دفاع از کشور نياز است اما بايد هم اثبات کنيم که اگر در دنيا حضور نداشته باشيم امنيت ما به خطر مي‌افتد.
وي در پايان در پاسخ به سوال دانشجويي که در مورد حضور در شبکه‌هاي اقتصادي دنياي غرب پرسيد، گفت: بحث من غرب و شرق نيست. اگر ما با ژاپن يا سنگاپور هم ارتباط برقرار کنيم، پيشرفت مي‌کنيم. اکنون ديگر غرب به معناي فلسفي و سياسي وجود ندارد و شبکه‌هاي جهاني کار مي‌کنند ما هم بايد در اين شبکه بتوانيم کالاهاي خود را بفروشيم. اگر ما وارد شبکه‌هاي بين‌المللي شويم مي‌توانيم براي کشور ثروت توليد کنيم اما اکنون به خاطر مسائل سياسي و امنيتي حتي با کشورهاي حوزه خليج فارس ارتباط نداريم در حالي که مي‌توانيم از اين ارتباط ثروت توليد کنيم. سوئيس کشور حافظ منافع ما و عربستان شده است يعني اينکه ما همسايه‌هاي خود را رها کرده ولي در کشورهاي آفريقايي سرمايه‌گذاري مي‌کنيم.
انتهاي پيام

منبع: خبرگزاری آریا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۵۲۴۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ما آماده تعامل هستیم، حجم تجارت خارجی ایران ۱۵۳ میلیارد دلار است

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ عباس علی‌آبادی، در افتتاحیه ششمین نمایشگاه ایران اکسپو، با بیان اینکه اکنون ایران با وجود تحریم‌ها یکی از قطب‌های اقتصاد و صنعت منطقه است، اظهار داشت: بالغ بر ۱۵۳ میلیارد دلار حجم تجارت خارجی کشور شامل صادرات غیرنفتی، نفتی و واردات است که از این رقم نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار مربوط به صادرات غیرنفتی است.

  وی افزود: کشور‌های همسایه افریقایی، کشور‌های اسلامی و دوست در اولویت توسعه روابط و همکاری اقتصاد با جمهوری اسلامی ایران هستم ضمن اینکه عضو ناظر تجارت جهانی هستیم و با حضور در پیمان‌های منطقه‌ای و بین‌المللی تعامل سازنده‌ای با این پیمان‌های این کشور‌ها داریم.   علی‌آبادی بیان داشت: در سازمان همکاری اکو با ۹ کشور همسایه و منطقه همکاری داریم و موافقتنامه تجاری در حال پیگیری است با هشت کشور اسلامی در حال توسعه، موافقتنامه تجارت ترجیحی امضا کرده و در حال اجرا هستیم. همچنین در سازمان همکاری اسلامی با کشور‌های عضو موافقتنامه تجارت ترجیحی داشته و همکاری‌های تجاری را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنیم.   وی خاطرنشان کرد: با کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا، موافقتنامه تجارت آزاد و با تعدادی دیگر از کشور‌ها موافقتنامه تجارت ترجیهی به امضا رسیده و با برخی دیگر از کشور‌ها در حال مذاکره هستیم، ما آماده عامل هستیم و دست همکاری اقتصادی با کشور‌ها و ملت‌های جهان را می‌فشاریم.   توسعه روابط تجاری با کشور‌های شرکت‌کننده در نمایشگاه اکسپو   وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو ۱۴۰۳ گفت: تلاش می‌کنیم این نمایشگاه بتواند با ارائه شفافیت توانمندی‌ها و شناسایی نیازمند‌های طرفین گام جدی را در توسعه اقتصادی بردارد.   علی‌آبادی ادامه داد: مهم‌ترین هدف این نمایشگاه توسعه روابط تجاری با کشور‌های شرکت‌کننده است، ایران در حوزه تجارت مزایای نسبی بسیاری دارد که می‌تواند تسهیل گر بسیاری از تعاملات در سطوح مختلف راهبردی باشد.   وی بیان کرد: زمینه‌های همکاری را تسهیل می‌کند ایران در حوزه تجارت مزایای نسبی دارد که می‌تواند تسهیل گر در حوزه راهبردی باشد همچنین چهره واقعی بخشی از توانمندی‌های ایران در این نمایشگاه‌ها معرفی می‌شود و زمینه برای همکاری‌های اقتصادی فراهم می‌گردد.   حضور بازرگانان و تجار از ۱۰۰ کشور دنیا   وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به حضور بازرگانان و تجار از ۱۰۰ کشور دنیا گفت: توجه به جایگاه ایران در کنار ظرفیت معدنی و کشاورزی و صنعتی فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کند در این راستا رویکرد اصلی برنامه‌های وزارت صمت مبتنی بر تعاملات در عرصه بین‌الملل و کسب و کار دانش بنیان است.   وی بیان داشت: برنامه ما در مرحله اول جهت‌دهی توسعه اقتصادی بر پایه رشد اقتصادی پایدار با تعاملات بین‌المللی با محصولات فناورانه است، دوم توسعه زیرساخت‌های تجاری و افزایش سهم کشور از تجارت بین‌المللی از دیپلماسی اقتصادی است.   اولویت به دیپلماسی اقتصادی با هدف ورود به بازار‌های جهانی و فناوری   علی‌آبادی با بیان اینکه اولویت‌دادن به دیپلماسی اقتصادی با هدف ورود به بازار‌های جهانی و فناوری است گفت: تعامل سازنده با کشور‌های منطقه در انتقال فناوری و صنعتی مهم‌ترین اقدام است، فعال‌سازی میز‌های کالایی کشور و استانی با هدف شناسایی ظرفیت صادرات به کشور‌های هدف با همکاری وزارت امور خارجه و بهره‌مندی حداکثری از روابط سیاسی در ایجاد بازار‌های جدید و حوزه تامین است.   وی اضافه کرد: افزایش کارایی و فعال کردن رایزنان بازرگانی در حرکت رقبای ایران، ارائه اطلاعات کامل به بازرگانان ایرانی و تنوع‌بخشی به تجارت با کمک ارز‌های محلی، توسعه بازار‌های مرزی جهت افزایش صادرات و منابع خارج از کشور، بهره‌گیری از ظرفیت اتاق‌های بازرگانی با سایر کشور‌ها و بخش خصوصی در روابط خارجی و گسترش بازار‌های صادراتی از مهم‌ترین اقدامات است.