به نقل از «ایرنا»

برجام سپری مناسب در برابر تهاجم اقتصادی/تصویب تحریم به معنای قدرت اعمال آن نیست

تاریخ انتشار: ۷ آبان ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۵۳۱۲۹۰۹

نیویورک - ایرنا - محمود بابایی کارشناس اقتصاد بین الملل، برجام را سپری مناسب در برابر تهاجم اقتصادی آمریکا می داند و بر این نظر است که تصویب تحریم های جدید لزوما به معنای توانایی اجرای آنها نیست.

مجلس نمایندگان آمریکا پنجشنبه گذشته با 423 رای موافق طرح HR 1698 تحت عنوان تحریم های بین المللی و برنامه موشک بالستیک ایران را به تصویب رساند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این لایحه می گوید که سیاست آمریکا ممانعت از دستیابی ایران به موشک های بالستیک با قابلیت هسته ای است.
بر اساس این مصوبه، رئیس جمهوری آمریکا باید به کنگره درباره زنجیره تولید داخلی و بین المللی مرتبط با برنامه هسته ای ایران گزارش دهد و افراد و شرکت های مرتبط را معرفی و همچنین گزارش مواردی را که در آن آزمایش موشک های بالستیک ایرانی ناقض قطعنامه 2231 سازمان ملل است، در کنگره ثبت کند.
این طرح همچنین افراد و ارگان های زیر را تحریم می کند:
1. آژانس های دولتی ایران که مرتبط با برنامه موشک بالستیک هستند
2. ارگانها و سازمان های خارجی که به برنامه موشک بالستیک ایران کمک می کنند
3. افراد یا آژانس های دولتی خارجی که با ایران تبادل سلاح ها و مواد غیرمجاز دارند
4. افراد خارجی که در تبادل تکنولوژی برای پیشبرد برنامه بالستیک ایران فعالیت دارند.

خبرنگار ایرنا در نیویورک درباره تبعات این مصوبه با محمود بابایی کارشناس ارشد اقتصاد بین الملل به گفت و گو نشست که در ذیل بطور کامل می آید.
ایرنا: با توجه به اینکه از زمان مذاکره هسته ای 27 قطعنامه و لایحه در کنگره آمریکا درباره این توافق مطرح شده است؟
بابایی: 'روند کلی این فرایند در کنگره نشان دهنده چیست، که وی پاسخ داد: قبل از پاسخ باید روشن کنم که برجام ظرفی را برای تحریم های غیر هسته ای ایجاد می کند که البته این تحریم ها نمی توانند از ظرف مزایای اقتصادی برجام فراتر بروند. آمریکا و اروپا این را بخوبی می دانند. بنابراین نباید فریب تبلیغات را خورد و مغلوب جنگ روانی دشمنان ایران قرار گرفت. در شرایط کنونی برجام سپر مناسبی را برای دفاع در برابر تهاجم اقتصادی آمریکا ایجاد می کند.
' نگاه تکنیکی به جزییات تحریم های هسته ای صرفا برای ارائه تصویر واضحتری از مکانیسم تحریم ها در جهت کمک به تصمیم سازی در سطح ملی است. برخلاف ارائه طرح های مختلف در کنگره، تاکنون فقط یک طرح S 722، که بعدا به HR 3364 تبدیل شد تحت عنوان قانون کاآتسا به تصویب رسیده است. طرح HR 1698 نیز اخیرا تحت عنوان «قانون اجرای تحریم های بین المللی و موشک های بالستیک ایران» در مجلس نمایندگان تصویب شد و به نظر می رسد با تصویب در سنا نیز به قانون تبدیل شود.
'درباره اهمیت و تبعات این قوانین تفاسیر متفاوتی وجود دارد. واقعیت این است که مثلا سپاه سال هاست در فهرست SDN (افراد تحریم شده) وزارت خزانه داری آمریکا قرار دارد و قبل از 13اکتبر و اضافه شدن برچسب تروریستی، شش برچسب داشت. حال اگر برچسب حقوق بشر شامل دستورهای اجرایی 13553 و 13606، اشاعه، مقررات تحریم های مالی ایران و مقررات فدرال به هفت برچسب افزایش یابد از نظر حقوقی تغییر حداقل فوری در تحریم ها نخواهد داشت، زیرا تمامی تحریم های خزانه داری توسط این شش برچسب قبلی پوشش داده شده و تحریم جدید برای اعمال نمی ماند. این تفسیر را نمی توان از نظر حقوقی رد کرد.
' با این حال اگر بخواهیم تحریم ها را در چارچوب رویه های تجاری و بانکی و نیز حوزه شمول تحریم های ثانویه تفسیر کنیم . روایت متفاوتی از تحریم های جدید خواهیم داشت. در این چارچوب سه معیار کلی داریم: 1- آمریکا برای گزنده تر کردن تحریم ها حوزه شمول تحریم های ثانویه را افزایش خواهد داد. مثلا تاکنون شرکت هایی به سپاه وابسته بودند که مالکیت 50 درصد یا بیشتر آنها در اختیارسپاه باشد، اما اخیر تفسیر مقامات آمریکایی از مالکیت به کنترل و ابزار غیر از مالکیت، تغییر یافته است. یعنی برای همکاری یک شرکت خارجی با یک شرکت ایرانی، هیچ تردیدی درباره عدم ارتباط با سپاه وجود نداشته باشد. این موضوع، معیار کمّی ندارد و چگونگی این تبیین به گذشت زمان نیازمند است. تاکنون تحریمهای آمریکا بانکهای متخلف را مورد هدف قرار می داد اما از این پس مشتریان را نیز مورد هدف قرار خواهد داد.
' 2-تمام شرکت های بین المللی بدون استثنا پایبندی خود به برنامه تحریم های آمریکا را امضا و خارج از چارچوب های تحریم امریکا اقدام نخواهند کرد و 3- ایران در فهرست دولت های حامی تروریسم آمریکا قرار دارد. لذا در چارچوب شیوه های تجاری، شرکت های خارجی قبل از معامله باید ارزیابی ریسک و پایبندی (compliance) را منطبق با استاندارهای مربوط به کشورهای عضو این فهرست، انجام دهند. قانون کاآتسا با کدگذاری کردن دستورهای اجرایی 13224 و 13382 و تحکیم بسترهای قانونی تحریم ایران، ریسک و هزینه پایبندی را در معامله با ایران افزایش خواهد داد و به میزانی که این ریسک و هزینه بالاتر رود، میدان معاملات شرکت های خارجی با ایران محدودتر می شود.
' البته این نگاه نیز منتقدانی دارد که به باور آنها اگر بخواهیم تحریم های جدید را در چارچوب گسترش حوزه شمول تحریم های ثانویه بررسی کنیم، اساسا با قوانین قبلی نیز ترامپ می تواند تحریم ها را گزنده تر کند. حتما این نظر درست است، اما قانون کاآتسا و طرح تحریم موشکی با درخواست گزارش های متعدد ادواری درباره موشک، حقوق بشر، سیاست های منطقه ای و تروریسم ، مقابله رابا ایران در ابعاد متعدد در دستور کار دائمی کنگره قرار خواهد داد و بدین ترتیب ساختار قانونی و حقوقی را برای تقابل دایمی دو کشور ایجاد خواهد کرد.
'مجموعه ای از هر 90 روز برای صدور گواهی پایبندی ایران به توافق هسته ای، هر 120 روز موعد تمدید معافیت های تحریمی، 90 روز پس از تصویب کاآتسا ارائه فهرست افرادی را که مشمول تحریم های تروریستی قرار می گیرند و تکرار این فهرست بطور سالانه، ارائه گزارش درباره سیاست های منطقه ای ایران 180 روز پس از تصویب کاآتسا و تکرار این گزا رش دهی هر دو سال یکبار و ارائه گزارش به کنگره درباره افرادی که از تحریم های موشکی تخلف کرده اند و تکرار این گزارش دهی را در هر 180 روز تصور کنید.
' قانون جدید موشکی هم درخواست گزارش هایی ادواری 90 روزه درباره زنجیره عرضه کالاها و فناوری های موشکی و نیز گزارش های 90 روزه پیرامون اطلاعات مربوط به تلاش ایران برای کسب فناوری ها و کالاهای موشکی دارد. لذا این گزارش ها تا آینده قابل پیش بینی ارئه می شوند و کنگره و دولت آمریکا اقدامات جدیدی علیه ایران به عمل خواهند آورد'.
ایرنا: اصرار بر تروریستی خواندن حزب الله و حماس و به تبع آن فشار بر ایران به عنوان حامی اصلی این گروه ها، کدام فعالیت اقتصادی ایران را هدف گرفته اند؟
بابایی: 'به گفته مقامات آمریکایی، خزانه داری این کشور در 31 اکتبر (9 آبان) تعدادی از افرادی ایرانی و غیر ایرانی و نیز شرکت های ایرانی را در فهرست تروریستی خزانه داری قرار خواهد داد. با توجه به اینکه سپاه قبلا تحت شش نوع تحریم خزانه داری بوده است، لذا این اقدام خزانه داری اقدام فوری نخواهد داشت اما از نظر روانی، ریسک معامله را با ایران بالا خواهد برد و به میزانی که ریسک بالا رود به همان میزان نیز فضای تجارت با ایران تحت تاثیر منفی قرار خواهد گرفت .
' نکته کلیدی اینجاست که بخاطر برجام، تحریم های بخشی برداشته شده اند و تحریم های کنونی بر اشخاص و نهادهاست و نمی توانند بر بخش های اقتصادی مانند نفت، پتروشیمی و فلزات گرانبها اعمال شوند. لذا برجام ظرفی را برای تحریم های غیر هسته ای ایجاد می کند که نمی تواند از مزایای اقتصادی برجام فراتر رود، اما در بلندمدت، مطول شدن فهرست اشخاص و نهادها در فهرست تحریم خزانه داری نمی تواند بدون اثر باشد. در این مرحله نمی توان قضاوت دقیقی کرد که کدام بخش اقتصادی بیشتر تاثیر خواهد پذیرفت. اگر سایر عوامل ثابت باشد احتمالا اقتصاد ایران در بلندمدت در کلیت خود تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
' اما عملا سایر عوامل ثابت نیست و ایران با تکیه بر ظرفیت های عظیم ملی و منطقه ای خود می تواند این تاثیر را تا حدود زیادی مدیریت کند. ظرفیت های موجود ایران در چهار دهه گذشته تحکیم شده و امروز بیش از هر زمان دیگری آماده غلبه بر چالش هاست'.
ایرنا: آیا لایحه اخیر مجلس نمایندگان درباره موشک های بالستیک ایران پس از فضا سازی هایی که مقامات کاخ سفید انجام دادند، تحریم جدید محسوب می شود؟
بابایی: تحریم به عنوان ابزار جنگ مالی موسوم به Financial Lawfare پدیده پیچیده ای بوده از لایه های متعددی برخوردار است. جدید بودن یا نبودن، موثربودن یا نبودن تلاش برای ارائه پاسخی ساده و بسیط به یک چالش پیچیده تو در تو است. هر قانون جدید بطور طبیعی ظرفیت های قانونی و بسترهای حقوقی اعمال فشار اقتصادی علیه ایران را تحکیم می کند. قانون موشکی مفهوم جدیدی از زنجیره عرضه ارائه کرده و در بخش سوم از ابزار اقتصادی فراتر رفته و به حوزه اطلاعات از جنس اینتلیجنس گسترش می یابد اما از نظر تکنیکی، ایجاد ظرفیت به معنی توانایی بهره برداری از ظرفیت نیست.
' به عبارت دیگر این گونه نیست که ترامپ و روسای جمهوری بعدی آمریکا بتوانند از این ظرفیت ها بطور کامل استفاده کنند. توانایی ها و ظرفیت های ایران محدودیت های جدی را برای بهره برداری از این ظرفیت ها فراهم می کند'.
ایرنا: مواجهه این لایحه با قطعنامه 2231 چگونه خواهد بود؟
بابایی: 'آمریکا در تحقق اهداف خود برای اعمال فشار به جمهوری اسلامی ایران در قالب قطعنامه 2231 با شکست مواجه شده است و به نظر می رسد که به دلیل همراهی نکردن روسیه و چین، چشم اندازی برای پیشبرد اهداف خود علیه برنامه موشکی ایران در چارچوب قطعنامه فوق نمی بیند؛ از این رو تلاش دارد با تصویب قوانین ملی و جلب همکاری کشورهای همفکر، ایران را برای کوتاه آمدن از برنامه موشکی خود ناگزیر کند.
' اما نکته قابل تامل، دریافت نشانه هایی از جانب اروپا برای همراهی با تحریم های غیر هسته ای بویژه موشکی است. هر چند میزان همراهی اروپا در این باره را در این مرحله نمی توان بطور دقیق مورد ارزیابی قرار داد، اما در اصل همراهی اروپا با این رویکرد آمریکا تردید اندکی وجود دارد'.
ایرنا: واکنش ایران در برابر این رفتارها چه باید باشد؟
بابایی: 'قانون کاآتسا صریحا آنچه را که رفتار بی ثبات کننده ایران خوانده است، مورد هدف قرار داده و برنامه موشکی، حقوق بشر، اشاعه و تروریسم را جنبه های رفتار ایران محسوب می کند. به عبارت دیگر هرچند تقابل با ایران با توسل به تحریم های اقتصادی تحت عناوین مختلف تشدید خواهد شد، اما برنامه هسته ای به خودی خود موضوعیت ندارد. برنامه موشکی نیز همینطور است. همه اینها بهانه هستند. آمریکا ماهیت جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرار داده است. تجلی این رویکرد را باید در تقابل با سیاست های منطقه ای ایران جست و جو کرد. بنابراین ایران قبل از هر اقدامی یا در پیش گرفتن هر رویکردی، نیازمند حصول تفاهم ملی در زمینه ماهیت چالش است.
' امروز چالش ملی ما برجام نیست، سپاه نیست، برنامه موشکی نیست. امروز جمهوری اسلامی ایران صریحا و علنا در ماهیت خود مورد تهاجم واقع شده است. همدلی و گذر از خط بندی های سیاسی رایج، شرط اصلی غلبه بر این چالش است. قطعا ایران سرافراز به چنین بلوغی رسیده است'.
اروپام**1429 **1479
گفت و گو از:محسن طاهرزاده **ناشر:حسن سالک رضائی

منبع: ایرنا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۵۳۱۲۹۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

روایت پالتیکو از اعمال نفوذ زلنسکی بر رئیس مجلس نمایندگان آمریکا

بر اساس گزارش نشریه «پالتیکو» رئیس جمهور اوکراین چند ماه قبل در دیدار با رئیس جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا به او برای تصویب بسته جدید کمک‌های درخواستی جو بایدن برای کی‌یف، ضرب‌الاجل داده بود.

به گزارش مشرق، نشریه آمریکایی پالتیکو در گزارشی به نقل از منابع مطلع نوشت، «ولودیمیر زلنسکی»، رئیس جمهور اوکراین ماه دسامبر گذشته، کمتر از دو ماه بعد از آنکه «مایک جانسون» جمهوریخواه به ریاست مجلس نمایندگان آمریکا رسید به دیدار او در شهر واشنگتن رفته و به او این پیام را داده است: «زمان (برای ارتش اوکراین) رو به اتمام است.»

به نوشته پالتیکو، زلنسکی همچنان که به دیدار مایک جانسون در دفتر این رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در ماه دسامبر رفت، تصریح کرد که کشور او مدت زمان چندانی برای آنکه در برابر موج حملات موشکی و پهپادی جدید روسیه دوام بیاورد، ندارد.

به نوشته پالتیکو دو منبع مطلع گفتند رئیس جمهور اوکراین به جانسون ضرب‌الاجل داده کمک‌های جدید واشنگتن به ارزش حدود ۶۰ میلیارد دلار برای کی‌یف را تا ماه «مارس یا آوریل» تصویب کند.

به گفته سه مقام مطلع دیگر که نامشان را فاش نساختند نشست این دو در ماه دسامبر تاثیر زیادی بر تصمیم چند روز پیش جانسون برای آنکه به رغم مخالفت هم‌حزبی‌های محافظه‌کارش بسته کمک‌های ۶۰ میلیارد دلاری برای اوکراین را تصویب کند، داشته است.

پالتیکو در این مطلب نوشت: «جانسون کمتر از یک هفته مانده تا پایان ضرب‌الاجل ارائه شده از سوی زلنسکی این کار را انجام داد. شنبه هفته گذشته مجلس نمایندگان آمریکا چهار لایحه جداگانه مربوط به کمک‌های درخواستی دولت جو بایدن برای اوکراین، اسرائیل و حوزه اقیانوس هند-اقیانوس آرام به همراه یک سری تدابیر دیگر امنیت ملی تصویب کرد. جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا نیز روز چهارشنبه گذشته با امضایش این لوایح تصویب شده را به قانون تبدیل کرد. حالا کمکی نظامی معادل یک میلیارد دلار شامل موشک‌های دوربرد که کی‌یف با آنها می‌تواند حملاتی به پشت مواضع روسیه داشته باشد رهسپار اوکراین شده است.»

به نوشته این روزنامه آمریکایی سه مقام دیگر گفتند جانسون قبل از این تصویب این بسته کمک‌ها برای اوکراین را وابسته به توافق بر سر سیاست‌های مرزی درخواستی محافظه‌کاران کرده بود و مشخص نیست که چرا او حالا به تصویب این کمک‌ها چراغ سبز نشان داده اما نشست چند ماه پیشش با زلنسکی او را تحت فشار گذاشت تا «تصمیم بگیرد آیا به خطر انداختن رهبری‌اش برای ارسال تسلیحات بیشتر برای اوکراین ارزشش را دارد یا خیر.»

پالتیکو خاطرنشان کرد که این مطلب را بر مبنای مصاحبه با هشت دستیار جمهوریخواه و دموکرات کنگره‌، لابی‌گر و مقام مطلع به مسائل اطلاعاتی غرب و آشنا به تفکر جانسون و گفتگوهای او با کارمندانش نوشته است؛ منابعی که هیچ یک نامشان فاش نشد.

در این مطلب عنوان شد که نشست زلنسکی و جانسون منجر به چهار ماه کشمکش حرفه‌ای و شخصی برای او بر سر به چالش کشیدن جمهوریخواهانی که خواستار سرنگونی‌اش از ریاست مجلس نمایندگان هستند شد تا کمک‌های نظامی برای متحدان آمریکا را به تصویب برساند. همچنین جانسون در پی این نشست به کارمندان دفترش این ضرب‌الاجل را برای تهیه بسته لوایح مربوط به مجلس نمایندگان ارائه کرده و از آنها خواست: «تا قبل از رسیدن این ضرب‌الاجل محض احتیاط بسته‌ای که عملی باشد تهیه کنید.»

جانسون زمانی که در ماه اکتبر به ریاست مجلس نمایندگان آمریکا رسید به دنبال آن بود که شروط بیشتری برای تصویب کمک‌های نظامی درخواستی جو بایدن برای اوکراین تعیین کند. اصلی‌ترین شرط تصویب آن که از سوی جمهوریخواهان محافظه‌کار تعیین شد وضع تمهیدات سختگیرانه تر برای امنیت مرزهای آمریکا بود؛ شرطی که پذیرفته شدن توسط مجلس سنا که در کنترل دموکراتها قرار دارد بعید بود. با گذشت زمان لیست این شروط بیشتر هم شد و شامل تبدیل کردن برخی از کمک‌ها به وام و استفاده از دارایی‌های توقیف شده روسیه برای بازسازی اوکراین شد.

پالتیکو نوشت: «یکی از رهبران ارشد مجلس نمایندگان آمریکا که با تفکرات جانسون آشنا است گفت اما پس از هشدار رئیس جمهور اوکراین مبنی بر اینکه تسلیحات نیروهایش تا رسیدن فصل بهار تقریبا تمام خواهند شد رئیس مجلس نمایندگان نتیجه گرفت تا قبل از این ضرب‌الاجل باید اقدامی برای کمک به اوکراین انجام شود. این منبع که نامش را فاش نکرد، گفت: آنها به مهمات و تجهیزات نیاز داشتند تا بتوانند به جنگ ادامه دهند. پس از آن وظیفه تهیه لوایح مربوطه و تعیین مسیری برای پیشبرد آنها به دوش جاش هاجز، مشاور امنیت ملی جانسون افتاد.»

یک منبع دیگر که از اقدامات هاجز مطلع است به پالتیکو گفت: «جاش هاجز کسی است که اکثر وظایف سنگین را در این مدت انجام داد. او کسی است که به تدریج لوایح را با همکاری با وزارت دفاع، شورای امنیت ملی، روسای کمیته‌های مربوط و اعضای دیگر تهیه کرد. او در طول چند ماه تلاش کرد تا تضمین کند جانسون فضای لازم برای امتیاز گرفتن و اتخاذ تصمیمات آگاهانه را داشته باشد.»

به نوشته پالتیکو، هاجز بر جانسون اعمال نفوذ مستقیم کرد. این روزنامه آمریکایی نوشت: «رئیس مجلس نمایندگان آمریکا از عده‌ای دیگر از کارمندان دفترش می‌شنید که نباید این کمک‌ها را تصویب کند یا اینکه تنها باید از کمک‌های در نظر گرفته شده برای اسرائیل حمایت کند اما هاجز در میان این حرفها استدلال کرد آمریکا فرصتی برای ایستادن برای محور رو به رشد روسیه-چین-ایران با فوریت و صرفه‌جویی هزینه پیدا کرده است.»

پالتیکو همچنین نوشت سه منبع مطلع به تفکرات جانسون گفتند حمله موشکی و پهپادی تنبیهی ایران به رژیم صهیونیستی نیز جانسون را بر آن داشت تا تصویب کمک‌های واشنگتن برای رژیم صهیونیستی را نیز تسریع کند. جانسون روز بعد از حمله تنبیهی ایران با حکیم جفریز، رهبر اقلیت مجلس نمایندگان آمریکا تماس گرفته و به او گفت برای پیشبرد تمامی لوایح مربوط به کمک‌های خارجی درخواستی واشنگتن آمادگی دارد.

منبع: ایسنا